장음표시 사용
421쪽
scriptionis ex momento natae actionis computatur ij neque vero agere non valenti currit a ct semper interrumpitur praescriptio, si actio mola suerit, i. c. si quaelibet judicialis persecutio acta suerit. Extrajudicialis interpellatio non prodest nisi uno absente adversario et Nocunque magistratu 3 desicionies publice coram testibus facta sit. S. 1068. Praescriptionis vis atquc potestas haec est, ut actionem in perpetuum tollat, neque vero jus ipsum vel obligationem ipsam , ex qua actio oriebatur unde etiam ab usucapione et longi temporis praescriptione distinguenda est. Hodierni eam inde extinctinam praescriptionem appellare con- Suevcrunt 4J. S. 1069. Non omnes autem actiones , quae in aliquem aut ipso jur compctunt aut a praetore dantur , etiam in lieredem Eque competunt , aut dari solenta est enim certissima juris regula De maleficiis poenales actiones in Ileredem De Competere nec dat i solere 5 velut furti , vi bonorum raptorum , injuriarum, damni injuria: 6h; sed heredibus actoris hujusmodi actiones competunt, nec denegantur, excepta injuriarum actione o si qua alia si initis inveniatur actio. liquando tamen etiam
ii I. e. ex stipulatu agitur ex momento, quo stipulatio commissa est.
α Veluti ob pupillarem aetatem. i3 C. a m sit annuli exceptione italici contractus. Arg. e. de luitione pignoris. Pertinet hie et illud
juris praeceptum quae ad agenduin sunt temporalia ad excipiendum sunt
cepitoni b. Ceterum de his multum disputatur Conser seriptores laudatos
422쪽
MIex contractu actio neque heredi neque in heredem competit; veluti cum testatoriolose versatus sit, et ad heredem eius nihil
ex eo dolo pervenerit Honorariae quoque actiones, quae post annum non dantur, nec in heredem porrigendae sunt ij. S. I 070. Sed etiamsi in heredes hae actiones non dentur , non tamen lucrum sacer eis permittitur, si quod ad eos pervenit leti. Denique omnes poenales et caeteiae actiones , quae morte
partium finiri solent, post litem inchoatam et in et ad heredem transeunt 3ὶ.
s. Mi Saepe accidit, ut licet persecutio, qua actor experitur, justa sit, tamen iniqua sit adversus eum, quo cum agitur condemnatio in quibus casibus exceptiones sunt comparatae, per quas actio excluditur , quamvis jure competat verbi gratia , si metu coactus, aut dolo inductus aut errore lapsus stipulanti Titio promisisti , quod non dedueras promittere palam est, jure civili te obligatum esse, et actio, qua intendi iurci dare te oportere, essica est; sed iniquum est, te con .demnari, ideoque datur tibi exceptio motus causa , aut doli
mali, aut in factuni composita , ad impugnandam actionem 5) S. 0 2. Exceptiones primum Praetorum edictis introductae sunt si . Exceptiones autem alias in edicto Praetor habebat si Fr. 35 pr. D. de . et A.
423쪽
proposita η, alia causa cognita accommodabat, quae omnes
vel ex legibus, vel ex his quae legis vicem obtinebant, substantiam capiebant, vel ex sua iurisdictione proditae erant i . S. 1073. Quamdiu per legis actiones litigaretur , nullus era
exceptionum usus. Postquam autem per verba concepta disceptari solitum erat, Praetor eas formulis inserere coepit quare exceptio sormulae adjectio erat ad excludendum id, quod in intentionem condemnationemve deductum erat et . S. 0 4. Omnes autem exceptiones secundum Gaium in contrarium concipiuntur eius , quod assii matris 3), cum quo agitur. Nam si verbi gratia reus dolo malo aliquid actorem facere dicat, qui sorte pecuniam pelit , quam non numeravit, sic exceptio concipitur H in ea re dolo malo Atili Merii aestim non sit nequa ι; item si dicatur contra pactionem pecunia peti, ita concipitur exceptio is inter Aulum serium et Numeruum vidium non convenit, ne ea peeunia peteretur et denique in caeteris causis similiter concipi solet, ideo scilicet, quia omnis exceptio objicitur quidem a reo, sed ita formulae inseritur , ut conditionalem iaciat condemnationern , i. e. ne aliter judex eum hcum quo agitur, condemnet, quam si nihil in ea re, qua de agitur, dolo actoris factum sit item ne aliter judex eum con, demnet, quam si nullum pactum conventum de non petenda
pecunia sactum fuerit 4 . S. 075. Quae formulae non addita erat exceptio, ejus judex nullam rationem habere potuit. In solis bonae fidei judiciis ut supra quoque vidimus quaedam exceptiones ipso jure in rant S). si I. h. i. aj. 4, i ii 8.
i3 Sequimur textum primae editioni Gaji. si GH. S. Is se a pr. D. h. t. 5 S. 8, 9, to I. h. t. Gaj. 4. S. Illo Ia I, 223.
424쪽
aos S. 076. Appellantur autem exceptiones aliae perpetuae et peremptoriae, aliae temporales et dilatoriae. Perpetuae et peremptoriae sunt quae semper agentibus obstant et Semper rem deritia agitur perimunt qualis est exceptio doli mali et quod
metira causa laclum est, et pacti convenit , eum ita convenerit,
ne omnino pecunia peteretur Temporales atque dilatoriae sunt. quae ad tempus nocent et temporis dilationem tribuunt qualis est pacti conventi, cum ita convenerit, ne intra certum tempus ageretur . Veluti intra quinquennium si). S. 077 Exceptiones praeterea aut personae cohaerent , aut rei vel causae a . Illae non transeunt ad alios ; veluti ea quam socius habet in id , quod facere possit, vel parens vel
Itaque nec competit fideiussori, nec mariti fideiussor post soli luna matrimonium datus in solidum dotis nomine condem natur. Rei autem cohaerentes exceptiones etiam fideliassoribus Competunt, ut rei iudicatae doli mali , juris jurandi , quod metus causa factum est. Igitur et si reus pactus sit in rc ni omnimodo coin petit exceptio fideiussori. Intercessionis quoque exceptio, ilem quod libertalis onerandae causa petitur, etiam fideiussori competit. Idem dicitur, et si pro filiosa milias contra Senatusconsultum quis fideiusserit aut pro minore vigintiqii inqrie annis , circumscripto 3j. S. θῖ8. Si nulla actio competit, nec exceptione uti possumus unde . si obligatio aliqua ipso iure ex lincla sit, exceptioni locus esse non potest 4). Nemo prohibetur pluribus exceptionibus
425쪽
tur si . Nec utique existimatur confiteri de intentione adversa. rius , quo cum agitur, qui exceptione utitur aὶ Semper autem qui excipit, intentionem suam veritate niti, debet probare: nam agere etiam is videtur, qui exceptione utitur; unde vulgo dicitur Droum excipiendo fieri actorem 3). S. 1079. Causas singulas, ex quibus exceptiones dantur, hoc loco enumerare non possumus exempli causa nonnullas reseremus, veluti exceptionem metus, doli mali, si quis metu coactus vel dolo obductus stipulanti Titio promiserit Exceptionem jurisiurandi, si debitor creditore deserente juraverit, nil dare se oportere , item exceptionem rei iudicatae vel paeliconventi, si convenerit ne petatur vel si transactum sit. S. 080. Contra justas sed iniqlias exceptiones replicationes dantur, per quas iis exceptionis refouitur; contra replicationes justas sed iniquas , si quae nocessaria sunt, duplicationes dantur;
contra has triplicationes et sic deinceps ). Replicationes si
nihil aliud sunt, quam exceptiones quae a parte actoris veniunt, et ideo quidem necessaria sunt, ii exceptioncs excludant; semper cnim replicatio idcirco objicitur, ut exceptionem oppugnet. Illi ut lenendum est, omnem exceptionem vel replicationem exclusoriam esse exceptio actorem excludit, replicatio
ι Fr. 5, 8, D. h. t. a Fr. 9. D. h. t. 3 Fr. r. D. h. t. r. Is pr. D. a , a de probat. l
s6 In extraordinarii judieiis olim neque exe eptionum neque repli
eationum usus erat, cum nulla omnino formula scriberetur, cui adjiei potuis. erit. Quare jam quaeritur ἔ-ιrum in novissinio jure romano , postquam omnia judicia extraordinaria saeta Sunt, adhue exceptionum usu sit nee ea a e contrario omnis desensio a reo actioni opposita , exceptio
426쪽
Τ1T. H. Diau DICII VARIISQUE IUDICIALIBUS ACTIBUS. I. 108 l. Neque actio , neque exceptio , neque ullum aliud juris persequendi remedium cssicax est, nisi auctoritato magistratus judicisve interveniente quam ob causam Iioc loco qua dam de magistratuum potestate , de iudiciis et de principalibus actibus judicialibus dicenda sunt si . S. 682. Magistratus potestas apud Romanos duo comprehendebat iurisdictionem et imperium a Lilla in causis cognoscendis ot sententiis dicendis consis lit 3 , hoc in jubendi et judicia exsequendi potestato 4ὶ Imperium autem mixtum dici-hatur vel merum , quatenus iam rivis dictione erat conjunctum vel non imperii meri erat gladii potestas 5). S. 083. Iurisdictio vel contentiosa est, vel voluntaria, illa controversias et lites dirimit, haec negotia quaedam solennia in iure facta confirmat si). Nulla vero nisi ea negotia coram magistratu celebrantur, quae per litis fictionem secundum antiquam
diei de heat. Sunt qui dicant, omne exceptione nunc ipso jure actione tollere sueaurro1 in Themide , t si , p. - . , alia vero , ut omnessere in Germania juria romani interpretes et quidquid actioni exitu objiei potest, exceptionis nomine comprahendunL, unde de soliationi , nova tionis exceptionibus aliisque loqui solent. V. Commentarios meos l. I, P. DP eq. r Hoc argumentum brevissime exposituri sumus diligentius ex D Onitur apud D v Pondi, Bonuoi, et Hessiteri in commentalion saepe laudistis et praesertim apud immern in opere Iaud. quos et iptores consulere Iee
iurisdietio etiam notio voeatur.
427쪽
legis actionum normam, i. e. per in jure cessionem perage hantur, ut manumissiones, emancipationes, adoptiones aliaeque
antiquitus receptae in iure cessiones st). Idcirco iurisdictio voluntaria etiam legis actio dicebatur a). S. 108έ. Iudicia publica sunt aut privata 3ὶ haec ad diri. mendas privatorum controversias instituta sunt illa ad crimina persequenda et punienda sέὶ Privatorum judiciorum ordo de quo solo hic dicere iuvat variis reipublicae Romanae temporibus varius erat. Α lege XII Tabularum inde usque ad Diocletianum vel Constantinum ordinari judicia haec erant ut quaedam in aua apud magistratum populi veluti apud Praetorem aut Proconsulem fierent quaedam De unicio , i. e. coram privato ad
judicandum electo 5). Coram magistratu sehant in ius vocatio, actionis editio et postulatio utraque parte audita causaque cognita per sormulam is definiebatur et ita ordinata judici arbitrove a litigantibus lecto vel a magistratu dato, dijudicanda tradebatur. Hic causa perorata et examinata sententiam dicebat litemque siniebat. Si causa ad magistratum delata statim perspicua esset, hic ipse cognoscebat, quae cognitio extraordinaria vel judicium extraordinarium appellabatur R. Ex Diocletiani aetate plurima judicia extraordinaria fuerunt sui, Iustiniano omnia in .
429쪽
contestata videtur, utraque parte audita si in plurimi autem litis contestationis essectus jam ex tempore controversiae motae locum habent. S. 1087. Vincere autem in judicio equo actor neque reus possunt, nisi probatis his, quibus actio vel exceptio nituntur et . Actore enim non probante, absolvendus est reus, etiamsi nil
praestiterit 3ὶ hic ipse vero excipiendo actoris partes sustinet. Quando a quo et quid probari clebeat . sententia iudieis definitur probandi media vero varia sunt, veluti estes, instri1-menta iurisiurandi religio. I. 088. Magistratus et judices in iudiciis ordinandis at tuo
finiendis mandata seu decreta interponere solent, aut sententias emittere. Illa ex imperio proficiscuntur, c jus inter partes constituunt, ideoque revocari possunt, si inutiles diiudicentur, V. C. Comminationes , Programmata , epistolae s ). Sententiae vero, cum de iure statuant, irrevocabiles sunt.
S. 1089. Sententiam serre incit judicantis est, i. e. vel judicis vel in extraordinario judicio in ipsius magistratus. Et quidem imprimis illud observare debet, ne aliter judicet, quam legibus . constitutionibus aut moribus proditum est 5). S. 1090 Sententiae aut interlocutoriae sunt aut definitivae R;
hae controversiae finem imponunt, condemnando vel absolvendoreum, illae de causa incidente statuunt, et liti praejudicium faciunt, veluti sententiae, quae de exceptisne oppusita, vel de probatione lacienda statunnt. si C. 34, 6 a C. 3 de udieiis.
la Dig. a , 3. Codi , s de probationibus. sa c. 8, C. h. t. 4 C. 3, comminationes , epistoIas avetoritatem rei iudicatae non habere. s 5 Pr de ossici judicis s6 C. D. C. et , 5 de sentent, et interlocvt.