장음표시 사용
171쪽
PRAEFATIO. II erat modo illius temporis Artificum 3 venia tamen, uti dicebam, utcumque digni, quod ita sentire perrexissent voluntatis minus vitio , quam humanitatis 3 cujus aliquid simili in re passi illi etiam dicuntur Viri, qui, de
itteris ubi agitur, nullis se credunt agi praejudiciis. Les Anglois, ait celebris, & eorum gloriae addictissimus olim, nempe in tempore ,Voltaerius, Epistola inter Phia Iosephicas XVIII. ,quae superΤragoedia versatur, avolenν deja un Theatre auin sim que les Espagnois, quand os
qui seuI f ait Ia reputation des Homines, rend a la se lexus defauis respectatur. La Hupari des Mees bifarres ct giagantesques de ret Autear one aequis au soue de deum centans se aerois de passer Fur sublimes s Les Aatenus mode nes t ent presque tous rapia I mais re qui reassissis danae Mabspear, es fi ἡ ehet eo, ct ero Z que la veneration γ' on a poar ret Anesen aetinente a m sine γ'on m riseles Modones. ne sese par restosin qu u ne seu ratipas P imiter, ct is mauisis μαδε de ees Copistes afait θα-lement qu on is erast inimitabo . Res profecto ita si se habeant, ignoro an Scholasticos Praeceptores Anglo in Poeta magis , an eorum potius Discipulos invenias in Anglis, ades diverso sub etiam Caeso, diversa cum inis dole , suere semper mortales tamen ejusdem humanit iis filii. Ceterum reformata prorsus apud nos etiam in praesens est praeterita haec Studiorum ratio e Scholasti. gos illos summos Viros commentamur, imitamur 3 ast V a qua
172쪽
r16 PRAEFATIO. quantum modo par est. Suum quaeque Schola, ut aiunt, speculi instar habet Praeceptorem , sed fatetur una,
Si foret hoe nostrum fato dilataes in aυum , Detereret fili multa , recideret omne, quod ultra Persedium traheΥetur. Suum igitur quaeque Schola in praesens sequitur Magistrum , ast non ut olim , ceu Isse sapit solui , reliqui vetat umira vagantur sneque rerum Scholasticarum studiu in reliquis ab Discr-plinis nostrorum animos avocat Sodalium. Id prosecto si elapso apud nos perpetratum fuisset saeculo, haud obscura nocte ac oblivione sepulti prope iacuissent tot ex nostris Majorum Gentium Scriptores , nec visi sui Dsent Sapientis instar a Seneca optati, qui, tamquam Phoenix, anno demum nascitur quingentesimo, maiori Litteraria in Republica sullissent luce Cardinalis de Tur-xecremata , Canus, CarranZa, uterque Solo, Sixtus S nensis, Vielmius, Catharinus, Malvenda, Campauella, alii, originales, prope dixerim , ac Classici Scriptores, quos celebrare ad me non adtinet ; haud tantam demum Munsterus ex Pagnino, haud tantam ex Martino Galantinus, nec apertam adeo secissent nonnulli Gra-natensis ex Operibus rapinam , Martinus ac Ciaconius exteros non postulassent Editores. Nusquam nobili certe, aptiorque inveniri potuit materia optimo persectoque ex Domesticis conficiendo , si fuisset in fatis, aedificio; nec tantam habuisse liquet, quorum stellatum magis Caelum visum est, nullo scilicet apud IpHs Sole faciente solitudinem stellarum. Verum, uti inquiebam, mutantur tandem saeculis animorum genii, prisca demum apud nos renovatur studiorum ratio, redit Mus rum amor , humaniorum redeunt commercia Litterarum.Jam post elaboratissimam Queris &Echardi Bibli thecam, non amplius cum fictilio Sa fore, videlicet Simonio, queri aliquis in praesens potest, que les Dominia cami Uont pomi de Catalogue exare de leur Oroes quodque
173쪽
PRAEFATIO. I Tque apud Adolescentes nostros generale esse incipit E cyclopae diae studium t futurum majus in dies, nisi obstet, uti adhuc, mala vis,& trium ille Litterarum Tyrannus MOS ceteris videre quoque eit Ecclesiasticis in Coctibus. Vel Ecclesiasticorum magna pars in Saeculo, uti loquimur degentium, recte sapere incoepit, cujus laudem rei Sapientissimo olim Purpurato Patri P Ros PERO LAMBER
TINO, quem nunc summum veneramur, prosecto San.
etissimum, Pontificem, deberi nemo dubitat, quod Ecclesiasticorum animos ad Ecclesiasticae Historiae ac Eruditionis studia egregie excitarit, ac praecipuus exstiterit inter illos , qui Sacram Theologiam ab hallucinantium Arabum tenebris , veluti splendentissimam facem ab
eo cutientis Taedi fieri manu docuere eripiendam : anisnulos iccirco aureos, atque insignem meritus Tiaram .
In aurea Ille Praefatione ad Commentarios super sistis Christi diebus atque Uirginis, de Sacrae Historiae ac Ecclesiasticae Eruditionis necessitate Viro Aris addicto loquens, haec cedro dignissima scribit verba: Per questo studio e suopo, ehe len s posseda la lingua Latina . Perque sto sudio sono necessarie te Lettere umanes non aυendo
tar si delis stile, e delia foro eloquenda . Per questo studioe necessario un previs corso di luona Filosofa , un eorso diluona Teologia, in cui ebi Ia leue alle pure Luestioni scolastiche vada unendo diuemoni polemiche, ed inserendo υari punti di Storia Ecclesiastica, e s Ecclesiastica Erudibone. II nodo dunque deIT ast a re consiste , ehe o non si permet
174쪽
rennati . Hucusque Sanctissimus Pontifex , cuius sensus animo eorum omnium qui in spem vivunt Ecclesiae alte insidere deberent. Hisce actus iam ego, quippe olim lectis, tanti Viri monitis, ad severiores Disciplinas animum intendi , iccirco, cum exercitationis caussa, tum etiam praecipue, ut quam plurimos Instituti nostri ita haec studia bene animatos egregiae indolis Adolescentes incitarem magis , hoc Hebraicae Litteraturae specimen contexui in praesens. Datum fortassis erit, ut linse saltem
Reddere qua ferrum valet , exsors ipsa serandi.
175쪽
Apud nonnullos Patres a Vulgata diversimode Iecto
ACcidit nuper , ut Vir Cl. qui multa forte
mecum docto sermone serebat, miraretur vehementer , cur tot inter Evange
Ilorum Interpretes, tot inter , qui divinis illis de Codicibus etiam nuperrime scripserunt, nec unum quidem reperire liceat, ex iis, quos viderat, qui locum illum Iohannis I. I 3. non auimadverterit , diverso modo legi a Tertulliano ; quod profecto fuisset ad examen aliquod saltem revocandum ; nam quum in Vulgatae nostrae Codicibus reperiatur: nui non ex fonguinibus, neque ex voluntate carnis , neque ex voluntate Viri, I ed ex Deo nati sunt; Africanus Pater ex opposito legit, qui non ex sanguine, neque eX voluntate carrus, neque ex voluntate Viri , sed ex Deo natus es; quod Christo asserit, de quo sequitur , Et rictum ea-ro factum es, oe babitavit in nobis. Et prima quidem specie , subdebat, videtur orationis Evangelicae series ac sensus Lectionem Tertulliani postulare. Quid enim aliud illo in loco Iohannes satagebat, nisi aeternam Verbi ge
176쪽
1co DE LOCO IOHAN.nerationem explicare , ejusque Divinitatem adversus Haereticos adstruere Θ Itaque, postquam ostenderit Verbum , Deum esse , Lucem, & Uitam, ita pergere Videtur: Preotquot autem rece
perunt eum, dedit eis potestate e sitios Dei fieri,
bis qui credunt in nomine ejus, qui non ex sanguiniabus, neque ex voluntaIe carnis , neque ex voltintate
Viri, sed ex Deo natus est Verbum caro factum es, oe babitavit in nobis. Quo in sensu omnia
cohaerere mirifice Videntur, contra quam accidit in communi Lectione, in qua non nisi per allegoriam de Credentibus dici potest, eos, non ex languinibus, neque ex Voluntate carnis, neque ex voluntate Viri, sed ex Deo natos esse. Reapse , si bene memini, nonnisi ex reconditioribus Graecae & Hebraicae Linguae penetralibus , ceu is inoma prolata illa essent, communem ad sententiam Textum trahit Maldonatus . Porro scribebat Iohannes adversus Cerinthum, & EbionitaS, adversus eos, qui ex humano semine Christum editum perperam docebant, uti ex Eusebio notum, Hieronymo, aliisque . Itaque in ejus Nativitate recenienda equum est, Ipsum Ecclesiae fidem declarasse , credentis procul dubio, Verbum non ex sanguine, neque ex voluntate Viari, sed ex Deo tantum fuisse generatum ; eademque Johannem uti voluiste phrasi , qua usus est hac in re Matthaeus I. Lo. Puod ex ea natum est,
177쪽
Respondebam Ego: perVium videri, aliquam Tertulliani tempore Bisse Versionem, ab Hellenista aliquo fortasse conchinatam , seu ab laterprete Latino inter eos qui ad Fidem ex Circumcisione venerant, quae ita, uti apud Tertullianum, legeret. Inculpate autem id contendebam fortas te factum, ratione Hebraismorum, quibus iuIud scatet Initium Evangelii Iohannis; unde ab aliquo ex anomalia ia explicata creditum, satius sensum verborura, de quibus agebamus,
cum antecedentibus conVenire Mque conseq-ntibus ; sententiamqle pergebam confirmare meam pluribus, quae inde retractare statui, quo majorem accipiat lucem laudata Tertulliani lectio , proindeque, quinam idonea ratione Livi quasio posse, cogno catur. Iam vero animum primum subiit, hac de re nescio quid olim me ipud Toletum, ni fallerer, lectitasse. Nec sane mea me decepit opinio; aperto scilicet vix Codicet ipsum, eadem ratione ac Vir a quo cum disputabam , de silentio Interpretum iuper illa Tertulliani Lectione admiratum fuisse intellexi. En ejus verba e suod ainem . . . ad verba arinet, miror Expoisitores, quotquot tam απ Τ' locum interpretati sent, ex bis quos legi , praeterm
sisse quiddan reni Heratione fortasse non induram,
quod nimirum aliter bune loeum graves oe antiqui Doctores le rint. Albanasius enim Lib. II. de unia tu Deitate Trinituris Tertulliams Dbro deX Ca
178쪽
Carne Cissi legerunt in singulari Qui non ex
sanguinibus, nec ex Volun a te carnis, nec ex V
luntate Viri, ted ex Deo Latus est. nuamquam Albanasius alibi legat, ut ms commuiter legimus. D Leo Lectio siensui est τιlde confora , ω mysterii plena. Continuatur enimpraecedentitus sic, μι ratio quaedam sit, quare Crecentes filii Dei flant ; nempe dedit potestatem filios Dii fieri iis, qui credunt in nomine ejus, qui filius Dei es naturalis Ο merus, oe non natus ex Iangunibus, cum voluntate
carnis , oe voluntate Viri, qui Cissas es : quasi dicat, ob id sunt filii Dei ij, facti, quia credunt in eum, qui es verus oe naturalis Dei filius ει non
filius tantum bominis, ut ceteri nati ex sanguinibus, oe ex concupiscentia comis O Viris quia ergo credunt filium verum Dei oe naturalem, filii etiam fiunt Dei, quamvis siue aliter viam ille, in quem credunt. Huic Lectissi respondent quae ρ-quuntur: Et Verbum Caro factum Et ; .ides, bis qui non ex sanguinibus, nec ex voluntate carnis Osiri, sed ex Deo divina geleratione aratus est,factus es homo. At quia Lectis nora es ommunisma, ea est tenenda, ω sequenda: satis It tantorum
Doctorum retulisse Lectionem. Hucus'ae Toletas, cujus singularillima de animadversone miror maxime , mentionem non feeiste Simonium in Historia Critica Novi Testamenti κ. Interpretum ejus, Editionis saltem quam habui prae manibus, ubi de Commentariis agit Toleti ; hujui-
179쪽
modi enim, ni fallor, ea erant quae seligi merebantur, non continuatae illae, & quae numquam finem habent similes in omnibus de Gratia &libero arbitrio Enarrationes. Verum, ut aperte ait
de Commentario Simonii in Historia Universali Clericus : line faut pas s'imaginer, que Moninis Simon ait L avec sola routes les Ourages doni U , parte. II paroit, autaui qu on en peut juger a es une Lecture exacte quon a fati de son Lυres est d' abota propose un certain nomise de passagesta N. P estament, en QP petite quantite, quia a examine ce que les Auteurs quil eite Ont dit Fur res endroit L , ω que es par cet examen, qu v j ge de Dur methode, de Dur doctrine, oe de Dur b bilete. Or relu l'euage dans de si frequentes rediates, quia n es pas possibis de ne se mini ennurer ales sire. Les passages de trieriture fur te Concoura de Dieu, reo doni on ne convient pas pour is sensame les Ariens, l'His ire de la femme adultere, qu'on ne troum pas dans pi eura Exemplaires, ι'endraii de Mint Mattbieti ou l' on sit te Propiate Jeremis , pour is Propbete Zacturis ω celui deSJean ou H I a Belbabara pour Belbanis, soni os endrotis que M. Simon a eboisis, pour juger de laeapacite des Commentateura, de Dur metiade , ω de leur doctrine. Simili prorsus methodo usus vi detur in Patrum Excerptis concinnandis etiam Dupinius. Sic maximis in Urbibus ubertate Codicum, ac Indicibus rerum memorabilium locu-
180쪽
is DE Loco IOHAN.pletissimis, spissa facile possunt, celerique gradu, congeri Volumina. Praeter Toletum vero, Lectionis diversitatem apud Tertullianum animadverterunt etiam Baseradas, ac Silvetra, in suis Evangeliorum Enarrationibus ; etsi diversitatem illam animadvertisse contenti, nil ejus de Origine dixerunt. Dum autem errat Toletus Commemorando nobis Ath natam de unita Deitate Trinitatis, opinioni vitus est favere meae de Versione aliqua antiqua laudatam Lectionem exhibente. Verba ad quae respexit
Toletus haec sunt: Sed ex Deo natum esse s Christum Dyoba es tesatur. In sua venit, oe fui eum
rata ii. mn receperunxc quotquoι autem receperunt eum,dediseis potestatem filios Dei feri, eredentibus in nomine
ejus equi non ex sanguine, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate Viri id ex Deo natus est. Haud esse Dialogos, seu Libros illos Athanasii certissimum nunc est, Sculteto, Bellarmino, Riveto, Ou- dino, Natali Alexandro, ceteris omnibus Ecclesiasticis Criticis auctoribus; certissimum imo est, scriptos illos fuisse a Vigilio Tapsense, Latio primum sermone concinnatos, Graecam inde in di lectum versos. Licet autem, ut ex Chifletiana patet Vigilii Tapsensis Editione, & Montiauconiana operum Sancti Athanasii, haud dubitare possimus, multis varietatibus mutationibusque o noxium fuisse Librorum illorum de Trinitate