장음표시 사용
281쪽
DEAE ARTE GYΜNASTICA Lib. III. et 3
serunt, ut non minus in ea laboris, quam in artibus, inquibus valde exccllebant sibi impendendum quotidie putarent. Neque vero solani medicinae gymnasticam hujuscemodi exercitationem, sed bellicam quoque athleticam recepisse, probasseque credendum est; siquidem vel delectationem gloriam, quarum gratia athletae laborabant, vel militarem peritiamin fortitudinem, quibus bellicae gymnasticae exercitatores invigilabant, si spectemus, cumulatissime omnes in venationis exercitio reperiuntur, atque in eo praesertim, quod non in avibus decipiendis, scd in terrestribus animalibus sine dolo capiundis laboriose versatur, de quo magis nostram hanc tractationem intelligi debere volumus. Et ne sine illustrium auctorum testimoniis hanc sententiam audacter nimis proserre videar, quonaodo unaquaeque gymnastica venandi exercitatione usa sit, jam inceptam iam insequens demonstrare conabor. Qia' enim illa bellicae fortitudini assequendae maximum adjumentum praebere putaretur, locupletis ime testatum fecit Plato, qui postquam in Theaeteto, VII delegibus venandi disciplinam in tres species, aquatitam scilicet molatilium, uerre; tum animalium distinxifctet, improbatis aliis duabus pro uvenum educatione, de terrestrium venatione in fine veti de legibus ita concludit. Πεζων ' μόνον κρί-
Id est , Solum itaque terrestrium venatio , capturave , athletis stris reliqua es, atque harum , quia dormientia animalia, poeuliari vocabulo nocturna vocata, persequitur, segnibin convenit, nusiamque meretur laudem, scuti nec ilia, quae laborum intermissiones habens, retibus laqueis non laboris animi ictoria ferarum robur evincere conatur unde solam illam optimam esse relinquitur, in qua homines quadrupedi equis, canibW, o propriis corporibus venantur , quos omnes superant illi, qui fortitudinis divina possessionem curantes propriis manibus currendo, s-Hi a riendo,
282쪽
2 4 IERONYMI MERCURIAL 1sriendo, or jaculando venatmii operam navant. Ex quibus veris bis clare patet, quantum Plato in comparanda fortitudine bellica, divina ab ipso nuncupata, Venationem dixerit exercitoribus militaribus conferre quo quomodo ipse sub θ των nomine comprehendat , superius indicamus. Evidentius, quam Plato, locum hunc explicasse videtur Xenophon, qui de Cyro in ejus paedia ita scriptum reliquit oης λεμικης θ
Id est , Exercitationis autem bellicae gratia eos ad Denationem educebat , quos haec exercere oportere existimabat , hanc ratino omnmo bellicarum exercitationum optimam , equestris verissimam. Quo in loco nemo non Videt, quam aperte Vena tionem ad exercitationem bellicam omnium maxime conducere censuerit unde postea in libro de venatione juvenes ad capessendam hanc xercitationem duabus praecipuis rationibus adhortatur tum quod corporibus bonam valetudinem comparat : tum quod os ad bellum maxime instituit, strenuosque milites, ceteris rebus agendis idoneos reddit At Lil pQ Aristoteles non tantum bellicae exercitationi venandi studium conducere voluit, quin imo illaid ipsius partem manifesta oratione fecit ut nulla amplius dubitatio supersit, quin inter ceteras militari gymnasticae inservientes exercitationes Venatio quoque locum obtinuisse dicatur. Quod vero nec athletica profestio hujusce generis exercitio caruerit, venationes in amphitheatris ab imperatoribus saepenumero repraesentatae, apud Latinos scriptores mirum in modum celebratae demonstrant : quae licet ab hac nostra mulium diversae fuisse appareant illius tamen speciem praeseserebant, nempe cum bestiarii, atque alii mortis supplicio condemnati eo prorsus modo adversus feras, usque ad alterius interitum ut refert SuetoniuS contenderent, quo venatores contra minus immanes belluas pugnare consueverunt. De medicorum gymnastica, quod scilicet venationem valetudini tono corporis lia . i. q. ',' hi tui comparandi tuendiSque probarent, nemini non constali rode re arbitror , quando, praeter Xenophontis sententiam cita- 'μ' ἰ iam, praeter maleni auctoritatem, qui inter exercitationes
283쪽
DE ARTE GYMNASTICA Lib. I U. et scorporis sanitati inservientes eam reposuit, ludoque parvae pila in hoc solum inseriorem fecit, quod majori apparatu indigeat, propterea nec artificibus, nec civilibus negotiis implicitis conveniat, praeter juniorem alinium, qui venatio I
ne corpus fanum conservasse insinuat, praeter aliorum argumenta, unum . Ragis Arabis medici cruditissimi testimonium In o. eo
susticere potest, apud quem legitur, contis se in quadam peste 'i '
ut, dum omnes fere perirent, soli venatores, ob summam valeti dinem aptam exercitationibus partam, incolumes evaserint ne silentio praeteream Lacedaemonios, a quibus olim ad cenam
Dionysius Syracusanus acceptus, sic cibis appositis delectari negavit cui statim respondit coquus, ideo illud evenisse, quia
nec in Venatu, nec in curvi laboraverat, ideo siti&fame carebat, quibus Lacedaemoniorum epulae condiebantur. Itaque mirari nullo pacto debemus, si Mithridatem, quem Usque adeo sanitatis vitae studiosum fuisse scimus , venationi ita avide operam dediste legimus, ut septem annis, neque urbis, neque ruris tecto usus sit. 4rgo manifes una cuivis jam esse potest , quantum in exercendis pro valetudine corporibus venatio apud veteres aestimata fuerit cujus cum multae essent species, quarum alia retibus, alia laqueis, visco aucupiis, aliae carnivoris&rapacibus avibus, alia canibus, sagittis, vel puris, vel tinctis quas ideo Gallos venatores hellaboro insic
re consuevisse tradito Plinius, quia circumciso vulnere caro te e Iib. et s. e. .
nerior sentitur : aliae armis modo in volatiliaci modo interre '' '' 'stres belluas peragebantur: illas venationes aptiores existimatas arbitror, in quibus homines tam pedibus eunteS, Vel currentes,quam equis vecti feras canibus4 armis insectabantur; nempe quas tum corpora magis exercere, tum sensuS omne acuere, tum majorem animis voluptatem afferre nemo negarit. Eam enim Venationem, quae cum accipitribus cisturibus adversus aves hisce temporibus exercetur,an commendarint antiqui medici,assirmare nequeo, quod, licet aristoteles memoriae prodi dis de hiciderit, in ea Thraciae parte quae olim Cedropoli Vocabatur, ho- , ,2' 'mines societate accipitrum per paludes aucupari consuevisse nihilominus genus illud venationis nostrae valde disiualle fuime
videtur quandoquidem illi ipsi ignis, quae manibus tenebant,
284쪽
HIERONYMI MERCURI ALIs c. arundines fruteta movebant, unde aves ob strepitum excitatas, evolantesque accipitres desuper insectabantur, quorum metu aves perculsae terram repetebant, ibique percust baculis a venatoribus capiebantur, larum parte accipitribus distribuebantur: nostrum vero accipitribus atque asturibus edoctis peragitur quod antiquos ignorasse, Constantini imperatoris aetate inventum esse, instinuat Iulius Firmicus: sicut etiam ignorarunt eam Venationem, quae canibus arte
quadam instructis,in retibus adversus qualeas, perdices, fasianos exercetur. Sed de his satis.
285쪽
De ratione agendoram ct de exercitatisnis usu.
CVm gymn sticae originem ejusque species, 4peis
cierum ut sic dicam species ab antiquis traditas, ac in usu habitas, jam clara, quantum conceditur, effecerimus, ad perficiendum tractationis nostrae institutum relinquitur, prius universales, communeSVe eXercitationum omnium regulas tradere, quarum ductu non modo singula cognoscere, verumetiam uti unusquisque possit deinceps ad particularia Magis propria transeundum erit, ut in singulis exercitationibus, quid boni, de quid mali resideat, faciliter pernoscere, cognitum partim amplecti, partim effugere valeamus. Fuisset profecto inanis prope labor, ac vanum studium exercitationes usque adeo apud veteres celebratas pervestigasse, nisi etiam utilitates , dccommoda, quorum gratia rotam gymnasticam, condiderunt, in quotidianum medicorum usum duxerunt, perspecta, clara haberent illi, quibus haec nostra lectitare, iisque ad sanitatis profectum non Oscitanter uti placuerit. Atque in hoc ideo magis mihi elaborandum esse censeo, quoniam Galenus, Hippocratis atque Platonis placita secutus, in omnibus quidem artibus, sed praesertim in medicina, universales methodos parum juvare clamat,
286쪽
r g HIERONYM MERCURIAL 1s nisi particularium tractationes, ac individuorum speculationes
accesserint, quibu tuna re communi methodo inventae certius confirmentur, tum earum similitudines ac dissimilitudines, unde omnis humana deceptio, ut in Phaedro scripssit Plato, principium sumit, probe discernantur. Hanc igitur ab antiquis plailosophis, atque medicis laudatam viam incedentes, tractandorum omnium ab ipsius exercitationis natura initium capiemus: quam cum definierimus motum quendam corporis esse, atque omnem motum necessario differentiae non nullae sequantur, nimirum Vehementia, remissio, celeritas, tarditas, dc similia: propterea in quovis motus localis genere corpus quod movendum est, locus ubi moveri debet, tempus in quo moveatur, ac ipsis S motus mensura, atque modus ex necessitate requirantur, confutatis eorum, qui de exercitationibus male senserint, opinionibus, primo disserentii illas
exercitationem consequentes declarabimus e secundo, quae sint corpora exercitationibus apta, e quae inepta demonserabimus tertio, qualis esse debeat locus,ubi illi exercitationibus operam naum re debent, qui vel confirmandae, vel conserυandae: et aletudini sits dent e quarto , quodnam tempus exercendis corporibus opportunum habeatur: sicuti namque corpora Omnia non omnem
exercitationis speciem perferunt, ita similiter non quivis locus, nec quodlibet tempus cuicunque aptantur. Sed , quia imperfecta haec tractatio remaneret, nisi mensura exercitationis praescriberetur , ideo quinto subJungam , quantum exercendum sit. Addam . sexto moduum, quo exercitatio adiri debeat , atque sic ad particularium exercitationum qualitates examinandas descendens nihil relinquere conabor, quod in .de dieii hac materia jure desiderari queat, quod ab a Hippocrate, sive Polybo pro laboribus, aut exercitationibus tractandis cognitu necessarium positum fuerit. Sed hoc antequam aggrediar, illud prius hocm loco praefandum esse judico, ea omnia, quae in hoc quarto volumine tradituri sumus , tanti in universo exercitationum negotio momenti existere, ut iis vel igno-
1. de tuend. ratis,vel neglecti S,exercitatione detrimenta potius, quam com-i 5 d hibi, moditates una inferant : innumerae quandoquidem exercitatio-hon C. gi ut praeclare scriptum est a si Galeno opportune acpruri '
287쪽
ter admini atae, errores tum naturae in corporis temperi factos, tum hominum in et ictus ratione commissos emendare, proramque delere natae sunt , veluti M. Tullio contigisse fertur, quem mala stomachi valetudine affectum opportuniS, ac moderatis exercitationibus ita corporis sui habitum roborasse scribit
Plutarchus, ut ad multa magnaque certamina se validum In ejus vita. reddiderit. Contra, si caedem temere nullaque opportunitatis ratione fiant, non modO Optima corporis a natura constitutiones tributas corrumpunt, interdum prorsus destruunt: verum etiam plurima ac saevissima morborum genera latenter inducunt quo fit, ut, qui exercitationibus moderate Opportune peractis vitam sanam traducere, nullisque medicamentis indigere possent, iidem ob exercendi negligentiam quasi perpetua infirmitate crucientur, assiduisve medicamentis opus habeant. II. Confutatio opinionis eorum, qui exercitationem in fanis damnabant, de exercendi necessitate,
S igitur tales, tantaeque exercitationis utilitates existunt,
magnopere coarguendi sunt, qui de corporibus exercen dis pravas Omnino, atque humano generi noxias senten tias disseminare non erubuerunt hos etenim in tres sectas antiquitus partitos esse scribit si Galenus, Quorum alii quascunque ι .de tuemuexercitatione Veluti anitati potius noxiaS, quam utileS penI
tus sustulerunt Alii neminem exerceri vetandum voluerunt; Alii media quadam via incedentes assuetos solum exercendoSjudicarunt, inassi ictis exercitationes negarunt. Horum Omnium placita, iecensiere,in refutare operae pretium duco, ne, si vel taceamuS, gratis eos reprehendere videamuri vel si irrefutata dimittantur, aliquibus arrideant,in tamquam sanitati conducentia interdum accipiantur. Erasistratu itaque Praxagorae,
Chrysippi in medicina succes r necnon Asclepiades Prusensis magnae auctoritatis medicus inter alias absurdas, quas habuere de remediis opiniones, medicamentorum fere, I i an
288쪽
tueo HIERONYMI MERCURIALI sanguinis missionis usum in infirmis abrogandum crediderunt,
in sanis exercitationes corporis nihil ad bonam valetudinem conferre statuerunt, atque ad hoc postremum asserendum pluribus rationibus adducti fuerunt. Prima erat, quod sanitas in humorum Omnium justo temperamento collocatur, humores vero gignuntur, cin moderatione retinentur ex ciborum moderata sumptione & concoctione, concoctio vero quaelibet quiete , ut indicat somnus, magis perficitur a motu, qualis est exercitatio, impeditur, Mnon raro corrumpitur; unde ipsa depravata necessario humorum harmonia, Mideo ipsa sanitas destruitur Altera ratio erat, quod omnis exercitatio laborem sibi adnexum obtinet, labor sicuti naturae quodammodo inimicus apparet, ita quoque jucunditatem Qulcedinem quibus numquam sanus homo privari debet, e medio tollit, atque sic sanitati potius obest, quam prodest. Tertia ratio erat, per eadem sanitatem praesentem conservari, per quae amissa recuperatur, unde cum deperdita sanitas per quietem, in non per exercitationem reparetur, per eandem etiam, non per motum ullum conservatur. Quarta ratio erat, ab exercitatione nimis calorem augeri, consequenter nativum humidum exhauriri, quae duo sanitatem corrumpere, ion Onservare nemo dubitat, cum ipsa in moderato calore, sin
commensurat nativo humido tota consistat, addebant insuper, multos diu in carceribus detentos sanam vitam traducere, qui nullo pacto exercitationibus vacare possunt, atque inde apparere sanitatem absque exercitationibus consistere Tot igitur Cationibus inducti medici exercitationes corporis sanitati nullo pacto conferre irediderunt, ceteris persuadere conati sunt sed eo vehementer aberrasse, omnes plane confitebuntur, si & Xercitationis necessitatem, naturam uti litatemve penitus considerare voluerint. Nam cum a corpo ribus nostris continuo iuuant corpuscula, quae nisi instaurarentur, vitam facillime perderent, ideo cibo, quoad vivimus, ut emuentes partes regenerentur , semper pus habemus cibus autem, quantumvis opportunus inculpatus eligatur, numquam ita in substantiam membrorum convertitur, quin excrementa inutilia remaneant, quae nisi continuo
289쪽
DU ARTE GYMNAsΤΙC Lib. IV. 11 foras truderentur, at id dissicile foret, aliqtio temporis tractitusque adeo accumulari, ut calorem naturalem suffocarent;
quod praevidens sagax natura meatus ac vias multas illis expurgandis paravit quae procul dubio cunctis exinaniendis cum non uisciant, exercitatione indigemu , ut ea per motum attrita alias sudoribus, alias sensibilibus, 4nsensibilibus exspirationibus a nobis separemus alioqui si octo torpore hujuscemodi excrementa retineantur periculum est , ne innumerae morborum exitialium species generentur. iccirco praeclare Socrates apud Platonem in Theaeteto dixit, habitum corporum ab octo se quiete destrui, ab exercitationibis vero se moribu conservari quod fors an ex eoo Hippocratis oraculo didi sit sere
cerat, ubi sanae vitae traducendae rationem breviter exponens, 'i' ' ita scripsit m,1 nς, - ἁGO πο φης, ιοκνίη πνοον, Videlicet, quod in hoc sanitatis conservatio collocatur, uisatietas ciborum vitetur exercitationes corporis , sequenti usu habeam tur. Accedit his , quod calor multitudine Xcrenaentorumper exercitationem exoneratus robustior em citur, membra firmitatem majorem acquirunt, omnesque corpori VirtuteSin propriis perficiendis operationibus expeditiore dc fortiores
evadunt ut recte dixerit Hippocrates , siVe Polybus, ανθρω- . i. de drae et
comedit, minime sanin vivere potest, nisi laboret. Sed ne Erasistratum atque Asclepiadem gratis refutare videamur , qualeS
sint eorum rationes, perpendemus primo concedimus, sani talem in humorum aequalitate sitam esse, atque hanc sequa litatem ab optima succorum generatione .concoctione conservari dicinaus tamen concoctionem ipsam' a quiete essici, ab exercitatione opportune ac moderate adhibita non parum adjuvari quandoquidem si, ut nuper dicebamus, calor naturalis ab onere superfluitatum per exercitationem levatus valentior redditur, magisque excitatur, Hic excitatus concoctiones meliores parat, quomodo exercitationes opportunae succorum optimam concoctionem non suggerant, simulque sanitatis conservationi non valde conducant, non Video. unde si motum intempestivum concoctionem corrumpere fam
290쪽
asa HIERONYMI MERCURIALis stivium, qualem exercitationem medici antiqui esse definierunt, idem efficere adstruxerunt, in aperta falsitate versari eorum dogmata cuivis perspectum est eo magis quia exercitatis profundiores somni contingunt, quibus postea meliores concoctiones perficiuntur ut non sine ratione dixerit Galenus primo de alimentis, neque pravos cibos Offendere multum exercitationi deditos, nempe quibus profundi somni a laboribus eveniant, tales deinde somnos optima concoctiones sequantur. Quod porro in secunda ratione asserebant exercitationem laborem adnexum gerere, 'roinde voluptatem sanitati conjunctam, ipsamque sanitatem adimere, partim confirmamus, partim negamus non diffremur profecto
CXercitationem, quam Vehementem motum anhelitum alterantem esse decrevimus, laboriosam aliqua ex parte fore, tempore, quo peragitur , jucunditate carere dicimus tamen, sanitatem interdum cum aliqua molestia posse permanere, dummodo neque illa modum excedat, neque multo tempore perduret, qualis est molestia exercitationi as ociata, quae momentanea est,non immoderata, immo majoris dongioris delectationis praeparatrix, nempe cum corpuS a superariosi sto fluitatibus liberet, omnisque naturalis exinanitio juxta ii Aristotelis sententiam delectationem asterat. Ad tertiam ratio a. de abst. nem, qua etiam Porphyrius philosophus adductus carnium Rh-0Τm'in usu na ad sanitatem damnavit, respondemus falsum omnino esse, quod per eadem praesens sanitas conservetur, per quae absens recuperatur, quoniam etiam ipse Asclepiades Trasistra. Lib. i. tus per inediam trium inuatuor dierum, ut Celsus 'Pli- est nius testantur, multo affectus curabant, quam sanitati conser- 3 vandae maxime nocere, fatui quoque affirmarent praetcrea
Hippocrates ejusque sequaces experimentis infinitis medicamenta sanitatem recuperare, si opportune sitnt adhibita, comprobarunt; at iidem sanos non modo a medicamentiS, non juvari, sed sanitatem apprime laedi, palam nunciarunt unde satis patet, propositionem, quam assiimpserunt, a veritate longe recedere; ne longior mea evadat oratio, si omnia quae ad refutandam illam valerent, in medium afferre vellem Frat illorum quarta rati, ab exercitationibus calorem augeri, ob id modum