장음표시 사용
171쪽
quia optimi artifices optimi judices sunt, eorumque judiciis alii aratisices excitantur. 6. Non erit inutile eas metaphysicas considerationes instituisso circa commune inculum, quod inter artes politiore obtinet, quarum objectum est ut in Ominum animis, Cum ipsarum usu, jucunditatem aliquam excitent. Neque tamen inde sequitur, ut iisdem mediis procedant, ac praesertim binae illae, quas expendimus Architectura et Musica, in quibus disserentiae subjecti, sensuum qui adhibentur in earumdem peribus aestimandis leges dissimiles,
assectionum animi, quas inducunt diversitas, canones singulares unicuique ac proprios esse debere, facile vincunt Architectura opera sua semper praesentia ConSerVat Musica suam vim ab successione sonorum et Vocum repetit praetereunte ac transitoria. Nullam
animi proprie dictam assectionem excitat Architectura in assectibus
excitandis Musica nice occupatur Sonis et Vocibus physice incitatur machina hominis quae visu acquiruntur notiones rei immobilis non commovent. Hinc discordia Vocum magis laedit sensorium, ac in pluribus, quam error in Architectura, atque ideo opus Architectonicum plures ac majores aberrationes admittere poterit, quam discors symphonia. Si parvam domum magnificum praecedat atrium, et quod regiae Edi conveniret, error esset: si pariter post majestatis plenam symphoniam, exilis aliquis et raucus haberetur cantus utrumque incongruum, Sed hoc incommodum illud ineptum. 7. Verumtamen si per ejusmodi generales et abstractas comparatione procederetur, aliqua eaque proxima analogia inter artes illas apparere posset: at si ad peculiare Canones attendatur, On- stabit, quam longe ab invicem distent, quae eminus observatae in eumdem terminum convergere Videbantur. Videamus enim quaenam sint Musicae principia, quibus ipsius praxis innititur. Recepta
intervallorum distinctione, ut alia Consona Sint alia diSSona, per se, et non ex gradu simplicitatis, Statuitur usque ad sextuplam in te Valla Consona procedere, atque Variare post eum limitem dissona haberi, quae nisi praeparata per praecedentia intervalla consona sint, ac iterum in intervalla alia consona resolvantur, ingratum Sensum excitent, ac discordantia efficiant contra ea praeparatione aeresolutione, inducta varietate, uCunda 1ant. Compleri non posse sensum harmonicum absque tosi seu cadentia. Hanc triplicem esse, nimirum ex medio harmonio intervalli Octavae ad extremum gravius ex arithmetico medio ejusdem intervalli ad extremum et mixtum ab uno medio in aliud, quae tamen periodum non Complet, sed suspendit. Ex harmonico sonorum complexu ad utrum-
172쪽
que mediurn et ad extrema intervalli diapason pertinente, calam, Seu Canonem, progigni diatonicam, in qua intervallum tertiae, harmonia in modi majoris, aut minoris dicti determinat, scilicet, quae per terminos seriei harmonicae aut arithmeticae procedit. Non autem hic assumo, ut hujus Artis epilogum exhibeam: id tantum mihi propono, ut nonnulla ac praecipua ejusdem undamenta indi cena, quae demonstrationibus nituntur, et quibus ingenium et phantasia reguntur in musica compositione, eaque comparem Cum rchitecturae objectis. Haec enim cum in aedificiis sit, proponat fi
mitatella Utilitatem, Venustatem, quaerendum primo erit, cuinam X ipsis harmonicae proportiones aptandae sint. Atque Una per Se a leat ad Ornatum et venustatem proportionum studium pertrahi posse, inquiramus, insistendo eorum ratiociniis, qui societatem earum artium Commendarunt, quo pacto ex una in alteram Canone ipSarum traduci queant. Ponamus harmonicas proportiones transferri posse ad columnationes eorumque partes stylobatas, bases, CapOS, trabeationem Magna varietas occurrit in proportionibu earum partium, quas insignes in arte viri sequuti sunt, quemadmodum ex parallelis generum facile evincitur magna etiam arietas ab ipso VitruVio sapienter praecipitur, quemadmodum in Exere. II. Sion dimus. Praeterea in singulis generibus quaenam erit diapason a monice dividenda in sua membra, et quaenam erit appii Catio X- tremorum terminorum, ut habeaturitosis, quae CompoSitionem membrorum jucunde compleat 3 Quod si proportiones harmonicae ad intercolumnia et peristylia traducantur, quonam pacto harmoni Caeci ges, quae unicam habent formam, ad multiplices earum Compositionum arietates transferri posse censendum si Perpetuu Stylobata quam nam rationem servare debet ad altitudinem ordinis Verum hoc modo nihil prosici omnino patet, et analogias insectari, quae inanes sunt, et nullius utilitatis. Id tantum addam, cum ex intervallis consonis unice adhibitis nunquam ieri queat melodia, aut symphonia jucunda, sed dissona identidem inducere sit necessarium cum etiam bina intervalla similia sibi succedere in musi-Ca Velitum Sit, ipsis non exceptis octavis, qui fieri potest ut accurata analogia inter eas artes servetur, quoad Veni Statem nam Or ro quoad firmitatem et utilitatem aedificiorum illae proportione nubi canon sunt traducendae. 8. Neque vero me latet, harmonicae proportionis sum magnopere commendari in desiniendis conclaviorum altitudinibus, ratione habita ad ipsorum longitudinem et latitudinem. Quamquam Arti Praeceptores Don omnino consentiant tamen satendum est, X
173쪽
ni edit harmonici inventione regulam haberi aptissimam ad eas latitudines determinandas, et ex qua in quOCUnque CaS numquam absurda mensura consequitur, ut ex medio Arithmetico et Geomo trico, aut quovis inter ipsa alio, ut ostensum est. Quid ero commune est inter eas numerorum assectiones, et Musicam, aut Architecturam, ut ex analogia aliquid deduci possit, cum jam illa ipsa
numerorum proportio nullam per se asserat jucunditatem p Musica porro Antiquorum institutio, quantum ipsam agnoscere datum est, non majorem cum Architectura nexum habuit, quam nostra horum temporum, quod ut ostendamus, specimen aliquod veteris musicae theoriae hic adducemus, quo diagramma a Vitruvio propositum explicabitur. 9. Nonnulla primum ex elementis vulgaribus Musicae huc adducam, quae viain sternunt dicendis de Musica Veterum Fundamentum igitur totius Musicae est diagramma, quod Calam appellamUS. Series est sonorum a sono aliquo graviore per data inte Valla sibi succedentia ad octavam acutiorem progredietatium. Ea intervalla sunt onus major, qui exponitur ab ratione numerorum 9:8; Onus miti O cujus ratio est in hemitonium majus Cujus rati est 6 I5 hemitonium minus cujus ratio est 5:24. Ea intervalla sequenti modo disposita sunt ad scalam diatonicam Constituendam C Ton maj. D Ton. min. E hemiton maj. 'On maj.
Conditio est, ut illi numeri ac proinde ipsorum rationes exponant rationes, quibus intervalla majora determinata sunt. Hinc ratio C: C Ι 8o: 9 duplam, seu diapason exponit; 8 Iu Ο 35 9O seSquialteram, seu diapente, vel quintam. 8o 144 si, quae est ratio tertiae majoris I 44 IIo 6 ratio tertiae minoris 8 I35 ratio quartae, seu diatessaron. Ton majores habentur inter numeros 18 Isio I35ci Duo IO 96. Ton minores I 6 I44 1llo oo8: IO: 0. Hemitonium majUS96 : Isici I 5. Hemitonium alterum quod minus esse debuisSet, ratione nonnihil majore, nimirum 8 I exponitur, ut ceteri termini Silas Servent rationes, atque temperamentum hoc inducit. Haec propria Cala diatonica est. Ex eadem scala fit Chromatica dicta qua utimur, dividendo singulos tonos in partes aequaleS, a Sonum e medio termino interponendo, quo fit ut scala octavae interVallo contenta tredecim constet sonis, ac duodecim hemitoniis seu intei Vallis, quae cum pro aequalibus habeantur, fit inde ut modulatio
quaelibet cuicumque undamentali aptari queat minc intervalla ex
174쪽
harmonica ratione potius deducuntur, quam ut Sonis et Ocibus a te exponantur. Nimirum quia tonus minor plus quam duobus hemitoniis minoribus constat, complementum hoc, seu disserentia inter hemitonium sono praecedenti additum, quod diaesis dicitur, et hemitonium a subsequente ablatum quod molle nuncupatur, intervallum dat enharmonicum dictum, quod etiam quadrans tonitoni nuncupatur idipsum dicendum de complemento ad hemitonia duo, quae intervallum minus tono majore constituunt. Sed hisce intervallis en harmonicis Musica nostra non utitur. Io. Nun diagramma veterum explicabimus Limites nostri diagrammatis sunt octavae, atque in vocibus humanis progreSSUS hic ab experientia censeri solet ad hinas octavas, aut duodeviginti Sonos diatonicos, incipiendo a graviore quem Constantem edere OS Sumus, qui est ad tertiam vel quartam graviorem ea VOCe, qua loquendo sine concitatione utimur. In instrumentis musicis numerusOCtaVarum multo major habetur Antiqui limites sui diagrammatis ex quartis definiebant, atque per tetrachorda procedebant nimirUm Serie Unaquaeque quatuor constabat sonis, a quatuor tetrachorda ConStituebat. Ea vero tetrachorda vel conjuncta erant vel disjun-Cta Si sonus acutus primi tetrachordi erat idem cum gravi sono Subsequentis, dicebantur conjuncta, vel graeca voce SyΠΠCmCΠa: Si diversi, ac toni intervallo inter se dissit illi soni erant, tetrachorda disjuncta dicebantur seu diezeugmena. Bina priora tetrachorda Conjun Ct heptaChordiam, hi patet Constituebant, atque ut limitem
OctaVIC INCisCerentur, chordam graviorem ante tetrachordiam primum Statuerunt, cujus intervallum cum acutiore secundi tetrachordi octavam aequaret, eamque dixere proslambanomenon Sonorum
nomina in singulis tetrachordis erant, incipiendo a graViore, prae ter proslambanomenon, hypate paton, at hypate paton, ichan OSypaton. In secundo tetra Chordo Hypate meson, at hypate meson, si'Chanos meson, meSe Conjuncta haec tetrachorda censentur. In te tio tetrachordo trite innemenon, paran et Synnemenon, et Syn
nem enon. In quarto trite hyperbolaeon, aranete hyperbolaeon, nete hyperbolaeon. De conjunctis intelligitur, ut apparet. Quod vero Observaverint tertium tetrachordum imperfectum esse, ejusque primum sonum dieZeugmeno, paramese, intervallum diateSsaron Seu quartae non conficere cum parhypate secundi tetrachordi, ex eoque id derivare quod toni intervallum inter mese et paramese haberetur, tetrachordum aliud constituerunt, quod disjuncto Sono gravius Oret, quo utebantur, cum id harmoniae ratio requirebat, acquintum teliachordum ortum est, in quo soni Vocati sunt paramese,
175쪽
trito tegeugmenon, parallet dieZeugmenon, nete dieZeugmenon. Hoc modo universum diagramma duodeviginti sonis constabat, quotarum qui tetrachorda terminabant Constantes erant ac ideo octogoni invariabiles Decem alii mobiles ac variabiles, ex quibus varietas systematum oriebatur nimirum enharmonicum, Chromaticum diatonicum, et eorumdem qui dicebantur colores. En harmonicum unius tantum Coloris, atque Constabat ex diaesi seu quadrante toni, ex altero diaest, et ex ditono quod intervallum est duorum tonorum. Chromaticum tetrachordiam tres admittebat colores nimirum molle, sescuplum, et Onaeum Molle Constabat ex tertia parte toni, ex simili altero diaest, et ex uno tri hemitonio, scilicet intervallo unius o dimidii toni Tonaeum ex hemitonio, tum altero hemitonio et ex trihemitonio Sescuplum ex intervallo ei toni, ex altero similidiaest, et ex intervallo toni unius et trium quartarum partium Oni. Diatonicum duos habuit colores molle, ac syntonum Molle constat ex hemitonio, ex intervallo trium quartarum partium Oni, et ex altero intervallo quinque quartarum partium toni Syntonum ex hemitonio tono, et alter tono. Notandum autem est
ex iis, quae docet Aristoxenus lib. i. Harmon. . , Onum esse se primarum Consonantiarum per magnitudinem disserentiam Triis bus divisionibus dividi, ut nimirum cantetur ipsius et dimidium,
, et tertia par et quarta. Quae his sunt minora intervalla omnia, se Cani nequeunt Pars ero minima Vocetur, laesis en hamionica. minima sequens laesis chromatica minima maxima hemito-- nium V. Nostri instituti ratio non postulat ut de harmonia ac melodia dicamus, quae ex hujusmodi diagrammatum usu Consequi debuit. Facile unusquisque intelligit, juxta ipsa diagrammata multipli-Cem arietatem apud antiquos metopoeiam admittere debuisse Nobis propositum fuit undamentum antiquae Musicae sic exponere,
ut Vitruvianae doctrina ad eamdem relatae sacilius intelligi possent.
II. Vitruvius enim unicus antiquorum de Architectura scriptor, qui supererit, ejus artis cum Musica nexum atque Consen Suni celebravit, ejusque auctoritate actum est, ut plures eum NeXUni Vere esse Censuerint, ac illum rationibus adstruere conati sint. Cum autem in eo scriptore loca expendimus, in quibus de Musica sermonem instituit, profecto videntur noliones ex obscura longiusque repetita analogia, quam ad perspicuum rationis modum X aetapraecepta. Quae loca expendere utile erit. In cap. I. . . ter Usicae mentionem inducit se Musicen Architectus sciat portet, uti , Canonicam rationem, et mathematicam notam habeat V. Id autem sic intelligendum videtur Architectus noscat divisiones omnes hor-
176쪽
dae, ex quibus intervalla musica oriuntur, eaque distinguere assues at tum sensorio, tum ex numeris, quibus illa intervalla exponuntur. Vocabulum canonicam exponit priorem notionem : mathgmati-Cam altorum. Non levem profecto proportionum notitiam habebit, qui monochordi clivisiones, ex quibus diagrammata ante dicta proficiscuntur, ac sonorum intervalla ab iis numeris indicata aestimare intellectu et auditu poterit. Quaenam vero utilitas in Architecturam ex eo derivari queat non explicat, nisi putemus ea habitudino ore ut Architectus proportionibus expendendis, atque inter se expedite comparandis assuescat. Tum vero in eodem capite addit, praeterea balistarum, Catapultarum, Scorpionum temperatura S, Ut, possit recte facere quod si non homotona suerint, impedient dio rectam telorum missionem V. Hujus loci sensus est, ut in machinis bellicis memoratis, in quibus ex utraque parte emittendi teli binae Chordae tensae sunt, ex quibus laxatis vis telo imprimitur, Architectus de aequalitate tensionis judicet e pari sono, quem traque reddit ex quo actus directi dependet. In quo quidem levis admodum Musicae peritia requiritur. Porro cum illae machinae
non amplius in usu sint, earumque Constructionis forma aut penitus ignota sit, aut tantum per conjeCturas intelligatur qua dantenus, patet hunc Musicae usum in Architectura, si aliquis fuerit, evanuisse. Tertio loco, hoc eodem capite, habet se item in theatris Va- aerea, quae in cellis sub gradibus mathematica ratione collocan- tur, et sonituum discrimina, quae Graeci . Vocant, ad sym- phonia musicas, sive Concentus Componuntur, diVisa in circina, natione diatessaron, diapente, et diapason, uti Vox scenici sonitus, conveniens in dispositionibus tactu cum ossenderit, acuta Cum, in Cretnento, clarior et Suavior ad Spectatorum perveniat UreS. mydraulicas quoque machinas, et cetera quae sunt similia his se Organis, sine musicis rationibus es licere nemo poterit'. Cujus loci partem primam perobscviam inserius expendemus quoad partem Vero alteram quae pertinet ad instrumenta musica aquae defluxu sonantia, de quibus agi l . . Cum certum sit absque musicae cognitione ipsa perfici non posse, eam cognitionem innuo, quae diagrammatis est simul etiam patet hanc artem proprie ad Architectum Non pertinere, quamque si calleat, ornamento id eidem erit, sed
non melior inde Λrchitectus evadet. Sed ut appareat, quo pacto Vitruvius de nexu Musicae cum aliis artibus judicet, attendere U- at ad ea, quae eodem capite deinceps scribit se ut Musicis et Mese dicis et de venarum rythmo et de pedum motu communi est, ratiocinatio . Tum vero se similiter cum Astrologis et Musicis est
177쪽
se disputatio communis de Sympathia Stellarum, et Symphoniarum, in quadratis et trigonis diatessaron et diapente . ae consido ranti visum est, Vitruvium in Graecorum institutionibus et scien tia innutritum, apud quos Musicae cultus maximus sui et amilia vis, magnamque partem habuit in caeremoniis ad religionem spo-ctantibus, in regiminis Civitatum modo, in liberorum educatione, quique propterea notionum istiusmodi familiarium plures analogias instituebant, easdem adduxisse MemoravimUS enim Superi US, quae Pythagoras a Musica ad coelestium corporum distantias et motus protulerat Herophyli vero Medici, qui venarum pulsus ad rationes musicas adducendi artem excoluerat, Plinius mentionem sucit, non adeo inani suscepto, ut etiam recentius, ythmicam pulsuum explorandorum artem, suis cuique morbo assignatis disserentiis, nonnulli Medici constituere tentaverint. Nisi velimus in constructione tormentorum bellicorum ex aere de metalli elastica vi, duritiae CompoSitione, ex sonis quo percussa reddunt judicare, quod quidem num cum ructu aliquo sieri possit, hactenus a nemine Onsideratu in fuisse mihi occurrit. Sed quoniam aes mixtum metallum est et a mixtionis proportione, ab miscendorum cupri et stamni peculiari indole tenacitas, durities compositi dependent ex iisdemque fiat ut ipsa tormenta diutius explosionibus inserviant incorrupta: illae vero qualitates possent ex sonis per observatione explorari non omnino ineptum studium foret in hoc argumento adhibitum ut
certe usum habet in conti ructione Campanarum.
II. Sed enimvero impetus quasi quidam, quo Vitruvius agitur, ut harmoniae musicae elementa passim inveniat, in lib. I. C. I.
Praesertim occurrit, ubi de hominum temperamentis agit, qui sub Vario climate vivunt, ac vocis disserentiae, quae in iisdem obse
Vatur, Causa scrutatur se Non miti US, inquit, Onus OCis in gene-
ribus gentium dispares et varias habet qualitates, ideo quod ter, minatio orientis et occidentis circa terrae librationem, qua divi, ditur pars superior et inserior mundi, habere videtur libratam se naturali modo circuitionem, quam etiam Mathematici Origonia se dicunt. Igitur quoniam id habemus, certunt animo Si Stinentes,
is quod est in regione septentrionali, linea trajecta ad id quod est, Supra meridianum axem, ab eoque alteram obliquam in altitudi, ne ad Summum Cardinem, qui est post stellas Septeti trionum, se in dubitatione advertemus ex eo esse schema trigoni mundo, , Ut organi, quam σαμβ o, Graeci dicunt. Itaque quod est spa-
, tium proximum imo cardini ab axis linea in meridianis militis, is Sub eo loco quae sunt nationes, propter brevitatem altitudinis ad
178쪽
mundum sonitum vocis aciunt tenuem et acutissimum, ut in o , gano chorda, quae est prOXima angulo. Secundum autem reli- quae ad mediam Graeciam remissiores efficiunt in nationibus so- morum scansiones. Item a medio in Ordinem crescendo ad extre- MOS Septentriones, sub altitudine coeli nationum spiritus soniti ius gravioribus ab natura rerum exprimuntur. Ita Videtur mun- di conceptio tota, propter inclinationem, consonantiSSime per O- dis temperaturam ad harmoniam esse composita. Igitur quae na- tiones sunt inter axis meridiani cardinem et septentrionalis me- dio positae, uti in diagrammate musico, medianae Vocis habentis Onitum in sermone quaeque progredientibus ad septentrionem, sunt nationes, quod altiores habeant distantias ad mundum, spi- ritus vocis habentes humore repletos ad hypatas et proslambano-
D menon a natura rerum sonitu graviore Coguntur: Ut eadem ra-
tione medio progredientibus ad meridiem gentes aranetarum a- cutissimam sonitu ocis perficiunt tenuitatein V. Quorum sensus
hic esse videtur Altitudo poli latus unum trianguli Constituat, latus alterum linea a polo ad quatorem terrestrem ducta, tertium latus Equatorem et polum conjungit. In eo triangulo lineae ductae Concipiantur primo lateri parallelae, quarum longitudines a binis aliis lateribus interceptae, dabunt longitudines chordarum, Seu si-Stularum ambucam constituentium. Illae chordae vel fistulae re- Spondebunt suo sono gravitati aut acumini Vocis nationum in ea
latitudine degentium, quam longitudines fistularum indicant. Terminum autem ab Equatore desumit, quod primum clima Veteres Circa Syenem posuerint, neque ea quae ab Syenae Versu polum AntarCticum sunt numerarunt, ignotis regionibus quae ab Egypto Versus oceanum Africanum extenduntur. Notandum est VitrU- tum ex ratione sphaericae figurae telluris intellexisse et scripsisse hemisphaerium telluris alterum superius esse, alterum inseriUS: Sed ignoto existente inferiore hemisphaerio ad limites superioris tantummodo Vitruvii observatio porrigitur. Si ocis onus re 'era gravior fieret apud nationses prout ab quatore recedunt, Vitruvii theoria non aliud esset quam imago et repraesentati ejus obser-Vationis et phaenomeni, non autem causa sed Veritatem ObSer-Vationis nullum viatorum testimonium confirmat Choris tam Seutonum fixum, quo Variae nationes utuntur, Variun esse, et hemitonio, aut etiam tono disserontem haberi, jam constat sed ea disserentia nullo modo respondet latitudinibus regionum. Praeterea O-tandum est, Vocem fortasse variare ab una latitudine ad aliam Volumine, magnitudine, i, prout robustiora corpora riunt hominum,
179쪽
sed non de ea disserentia Vitruvium agere, Verum de illa qua adtonum, seu ad disserentiam gravis et acuti pertinet. Quaesivero Physici methodum, qua sonus fixus haberi posset, in quacumque aeris aut regionis hypothesi Diderotus in sua custica omnium aptissime dedit. 13. Majorem Musicae scentiae usum exponit Vitru ius esse, ubi de Theatri constructione, et de Echeis ordinandis in ipsis Theatris, ut Vox Cenicorum acuta cum incrernent perveniat ad auditorum aures. Qui Vitruvii locus, utcumque ejusdem interpretum, aut aliorum in arte peritorum hominum ingenia exercuerit, tamen adhu Obscurus manet, cum ipsius explicatione, non modo posset satisfieri curiositati, sed etiam utilitati consuleretur, quae haberi posset ex artificio Vocem augendi cum claritate in theatris, ipsaque reddi vocalia, vel ut vocant harmonica, cum SaepiSSime Surditatis ut junt, vel vitium vere habeant, vel ejusdem accusentur.
Binae habentur diatribae, altera gregii Geometrae Cavallerii, Ltera ii heri, quibus Echeorum positiones, figuraS, O nos, Si m e plicare contenderunt easque in Exercit. Vitr. u. , Olenus integras retulit. Cavallerius, ut breViter ipsius sententiam exponam, On-jicit, tredecim Vasa aenea in orbem disposita suisse sub cellis, in semicirculari gradatione, septem distincta tonis, quo singula singulos reddere potuerint. Gravissimum tonum ex vase in medio posito excitari potuisse ex utraque parte vasa ad sonos acutiore temperata per gradus diatonicos producendos, ut Singula paria uniSO-na essent Scilicet extrema essent vocis acutae, his proxima graViOris, et quae quartae intervallum cum prioribus facerent pariter quae Sequuntur quartam tum proxime sequentia tonum integrum Cum Praecedentibus graviorem, reliqua duo per quartae intervallum distent. Vas medium gravissimum omnium sonum reddat. Ea Vasa
ad typerbolae figuram sint constructa ut aptissima fiant radiorum phonicorum repercussioni et dissusioni. Hinc voces ab iisdem sorout reddantur quas exceperint, ipsarumque vim et Claritatem UXO-rint. Alia porro de positione eorum vasorum et de fulcris quibus sustinebantur aeque facilius intelligenda subdit. Sed hanc sententiam refellit ii herus ex eo praesertim, quod fieri nequeat ut Sola allisione aeris in ea vasa harmonica excitetur Symphonia Nouenim tremulus aeris motus a sonis excitatus, sed neque venti Vis Vehementior sonora Cava corpora ad sonum excitat. Hinc dupli
Cem harmonicum sonum considerari posse statuit in hujusmodi cheis. Primus fiebat, irkero docente, per tinnitum quemdam, Si V bombum harmonicum, dum voces externae cellas Ubeuntes, et
180쪽
varia agitatione illisae, tandem multiplicato sono, et eluti impetu quodam acto, in cliae vasa eum tinnitum, quem VRSorum tremor exhibebat, reddiderunt alter esse poterat per malleolos funiculis attrectatos, atque in Echaea illisos constitutus, qui usum habere potuit in praeludiis, aut intermediis. Sed istis sententiis acquiescere nemo potest. Nam si asa illisione aeris sonos reddunt, ad quos sunt temperata, harmonia, quae inde Oritur Oncentu prorsus est insuavi, ut facile colligitur ex sonorum Serie, quos Vitruvius iisdem tribui praecipit. Si vero Vasa malleolis, ope uniculorum, percusSa suerunt, Ut Concentum aut melodiani aliquam ederent, quod tamen nullo modo a Vitruvio indicatum est, poterant
ipsa multo commodius disponi, ad eadem excitanda, neque difficilio implexo uniculorum artificio id suisset perficiendum. Nec plura aut meliora Vitruvii expositores protulere, quemadmodum in annotationibus scripsimus, in hoc tamen vel aperte, Vel quodammodo consentientes, per hujusmodi Vasa posse resonantiam theatri augeri, Seu vocis Vim roborari, Ut distincta magis et clara ad auditorum aures perveniret. Quod etiam cum e congruit, quod idem Vitruvius indicare videtur, ubi animadvertit Omnia publica theatra Romae lignea suisse, et tabulationes habuisse ComplureS, quas ne- Cesse erat sonare, neque ideo ullam necessitatem suisse Vocis per Vasa augendae. Si enim satis erat, ex iisdem resonantiam ieri, nulla tonorum ratione servata, idipsum ex Vasis con Sequi potuisse patet etiamsi tanta subtilitate ad Varios Onos temperata non fuissent.14. Ut autem in argumento in PhySic adhuc perobscuro, Cuiusmodi est theoria sonorum, et in artificio Vitruviano ob tantum doctrinae musicae apparatum ab ipso adhibitum, dissicilis explicationis conjecturam aliquam proferam, rem altius repetere OS DOCOS- sarium, unde aliquid deducatur, ex quo locorum aptitudo ad Ocis conservationem et dissusionem aestimari queat. Animadverto itaque in sonis ac vocibus tria generatim ab sensu percipi, ex iisdemque auditum assici Nimirum ex gravitale et a Cumine, quibuS SO-norum quantitas proin te dicta exponitur, ex iis en in intervallorum ratio dependet, quae numeris extarimitur ex remissione aut intensione soni, quatenus scilicet idem onus servata eadem quantitate vehementius aut debilius percellit sensorium: ex soni ipsius aut vocis qualitate aut temperatura, quatenus nimirum eadem Ser-Vata quantitate, eademque intensione, alter tamen onus ab altero distinguitur, ut illi sunt, qui a variis instrumentis musicis redduntur, aut O hominis eamdem quantitate et V Vocem edentis, quam alter edit, tame altera ab altera aurium judicio distinguitur, Sua-