장음표시 사용
31쪽
edicta, quq proponebant,erant ut plurimum de animalibus vitiosis:statuerunt enim Aediles, ut si quando quis animal venderet morbosum , si vitium specialiter non exprimeret, ut possit infra spatium sex mensu conueniri actione redibitoria, ad restituendum pretium, & animila cipiendum,l. cum sex. ff. de delit. edict. appellat tur actio ista redibitoria,quasi restitutoria, redibere enim idem est quod restituere. l. redibe. re. ff. de delict. edict.aduertendo quod vitiu debet specialiter exprimi, non autem sub aenigmate, & in volu verborum. I. Aediles, ubi DD. de delit. edicta.eaquae. ff. de contrahe n. empl. & licet edictum loquatur de animalibus vitiosis, tamen saltim utiliter extenditur ad alias res inanimatas, ut aduertit Bald. in l. I. C. de delict. act.
Postrema pars Iuris scripti consisti: in responsis prudentum; nam
postquam populus Imperium transtulit ad Principem, Princeps quoidam elegit de ciuitate,quibus potestatem dedit de iure publice respondere, ita ut eorum responsa sint iura, & tales Iuris Consulti dicti sunt, & horum responsa hodie in s. habemus.Subdit text. horum responsa necessaria esse, unde sequitur quod si Iudex vel per malitiam,
vel per stultitiam contra praedicta responsa sententia uerit , sentenetia erit nulla, it i appellationis remedio opus non sir, ut in I. I. Equae sentent. sin .appell. iecus autem est in responsis Iuris Consultorum nostri temporis, quia praedicti,cum potestatem condendi iura non habeant, sed tantum interpretandi, sequitur eorum responsiones non ne, cessarias, sed probabiles, ut aduertit gloss. in l. i. C. de legib. potestas ergo, quae datur Doctori ratione doctoratus, est, ut possit interpretari publice iura,non autem condere, prout hic Port. aduertit; unde sequitur, quod sententia lata contra resposiones prςdictorum valeret:est verum quod si opinio Doctorum pridictorum est communis,& contra iula est lata sententia, rescinditur remedio appellationis,ut tradui TheO-- ricam Scrib. in l. fin. cum auth. seqv. C. de poen. iud. qui mal. iud. &-Et ita ego vidi practicari in regno Neap.in Ciuitate Crotonis,ubi dum inquireretur quidam de Corea, ad instantiam V.I. D. domini Ioannis Laurentij de Miglio, propter crimina,quae non licet homini loqui,dum dictus Doctor petebat ipsum puniri, ne illius delicta remanerent linpunita,
32쪽
' IN PRIMUM LIB. INGIT CIVIL. dis
punita, iuxta reg. text. in I. ita vulneratus. Ead leg.aquit. & ut alijssit exemplum per regu l. text. in l. aut facta. g. fin. s. de poen. quidam do. minus Doctor de Valperga, tunc iudex,&assetar illius Regiae curiae eumdem de Corea habilitauit, non obstantibus replicationibus, & responsionibus dicti domini de Miglio; unde dictus Doctor ex sententia pr dicta prouocauit ad Regiam Audientiam illius Prouinci ς,a qua vi sis videndis, & consideratis consideradis fuit reuocatum decretum habilitationis, S pariter iniunctum dicto Iudici, quod in causa praedicta minime se intromittat, sed carceratum,& processum ad eamdem Reg. Aud. trasmittere habeat,a qua postea dictus de Corea fuit tortus; postquam torturam, fuit iteru remissus dicto Iudici Crotonis,propter pri- uilegia Ciuitatis,qui Iudex tamquam sapiens mutando consilium,iuvita reg. teXt. in l. non numquam.C. decollat. bonor. eumdem iterum
etiam tormentis funis subiecit.
DIximus in g. Constat, ius nostrum genetice sumptum continere
prseipue duas,species scriptum nempe,& non scriptum .Explica tis hucusque iuris scripti partibus, explicat Imp. secundam speciem Principalem, quq consuetudo nuncupatur: pro cuius facili declaratione , de aliquibus vidend um erit. Et primo quid sit consuetudo, & vn-dC dicatur . Secundo quot requirantur ad onsuetudinem inducedam. Tertio cuius sit essectus Consuetudo. Postremo quare Ius Ciuile no Istrum Romanorum distribuatur in scriptum, & non scriptum. Ad pri--mum,si curiosi cupiunt scire,quomodo consuetudo differat a moribus, ῆsue usibus, necnon a desuetudine, praescriptione, ritu, ac M lo, adeant Doctores,& praesertim Bart. in l. de quibus .ff. de legib. Describitur a i tem con suetudo sic, quod sit ius non scriptu moribus institutum, quod pro lege suscipitur, cum deficit lex. can. consuetudo dist. Dicitur Ius non scriptum non ex eo, quod deessentia cosuetudinis si,ut non scribatur; nam consuetudo etsi in scriptis redigatur, adhuc tamen dicitur consuetudo, prout videmus in consuetudinibus seudorum: sed appellatur Ius non scriptum, ad differentiam legis. Additur muribus ad denotandum, causari consuetudinem ex ipsis moribus, &sic diste--Ictia est inter mores, sue usum ex una, & cosuetudinem ea alior , ' D Vius,
33쪽
usus,& mores se habent ut causa ; consuetudo vero, ut causatum . praeterea usus, & mores sonant in factum; consuetudo autem sonat in Ius
Adijcitur postremo quod pro lege,&c. ut denotetur,consuetudinem habere legis vim, &, ut dicemus insta, potest tollere legem cotrariam; hinc differta desuetudine, per quam no tollitur lex. Appellatur autem Consuetudo a communi populi consensu, sine quo, ut infra, non potest consuetudo induci. Ad secundum respondetur, ad inducendam eo suetudinem quatuor prςcipue desiderari, scilicet consensum populi, vel maioris partis; nam quod maior pars populi facit,omnes fecisse dicun
tur.I. maiore. ff. de pactis. Secundo requiritur diuturnitas temporis,ut probat text. dum ait diuturni mores. quς diuturnitas communiter ex- sonitur pro spatio decem annorum, ut hic, & in l. a. C. quae sit longa consuetudo. Tertio requiritur pluralitas actuum, prout DD. exemplificant in d.l. de quibus & Canon istae in cap. final. extra de consuet. &hinc differt consuetudo a statuto; quia statutum inducitur una vice, cosuetudo vero pluribus vicibus. Postremo requiritur quod haec consuetudo non si mala, hoc est, ut non sit contra bonos mores, neque in ductiva peccati mortalis;nam tunc diceretur corruptela,& non cosuetudo. can. mala. 7. Quo ad tertium. Sciendum est, quod consuetudo aliquando est secundum legem, & est,quando legem interpretatur; optima enim legum interpres est consuetudo. I. cum de interpretatione. ff. de leg. Aliquando consuetudo est praeter legem,& est quando loquitur de eo, de quo non loquitur lex; exemplum est in iuribus studo. rum, de quibus consuetudo tractat, & non lex. Demum consuetudo est contra legem, quando disponit contrarium eius quod dispositum est a lege; tunc si consuetudo praecedit legem, lex derogat consuetudini; si vero lex praecedit consuetudinem, tunc consuetudo superueniens tollit legem contrariam, ut habemus per Bart. in d. l. de quibus. in vltima oppositione. Ad ultimum respondet text. in finalibus verbis,dum air, ius nostrum originem traxisse ab institutis illarum duarum Cluit eum. merito ex duabus partibus constare dicitur .
Postdeclarationem iuri nati gent.&ciuil. Iustin. in hoc. s. differe tiam constituit inter iura naturalia, & gentium ex una,& iura ciui
34쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT CIVIL et'
Ita ex altera; statuens, prima immutabilia esse; ciuilia vero saepe muta,ri: ideo videndum est de quo iure naturali loquatur text. Secundo, an vera sit propositio naturalia iura esse semper immutabilia. Ad primu dicamus,intelligendum esse. g.de utroque naturali iurritam primaevo, quam secundari idque exemplis ostenditur. Quod deprimaeuo intelligendus si si patet:nam primaevi Iuris sunt coniunctio maris,& qmine, liberorum procreatio, & educatio,iuxta ea quae habuimus in principio huius tituli : haec omnia, ut patet, immutabilia sunt, ergo naturale primaevum immutabile. Praeterea si naturale Ius . consistit in instinctu, instinctus immutabilis est,ergo naturale ius est immutabile.Quod intelligatur de secundarib, patet etiam per exempla eiusdem iuris; exemplisucatur enim per Doctores in religione erga Deum,& ut parentibus, &patriae pareamus.l.veluti, cum sequen. de iustitia, & iur. quae, ut patet de per se immutabilia permanεt. merito de per se immutabile ius nata secundarium rinsuper quod sit immutabile,ex alio demonstratur,quia ratio naturalis est immutabilis, sed hoc ius naturale secundarium statutum fuit a naturali ratione. g.ius autem ciuile hic supra:ergo hoc ius immutabile . Potest etiam. S. propositio verificari in illo iure naturali, quod appellatur diuinum, & tunc tolli minime potest,non enim lex inserioris, superioris legem tollere potest. cap.cum inferior,extr. de maior.& obed.Ad secundum probat text.in illa dictione semper quae est uniuersalis, numquam naturalia iura posse tolli, propositio enim uniuersalis no potest in aliquo falsificari, alias in totum redderetur falsa.Ls i s.f. virum.ff. de reb. dub. Contra quam dispositionem posset obiici multis modis; dc primo, Matrimonium est iuri naturalis, ut in principio tituli, quod tamen tolli potest.l. consensu. C.de repud. Praeterea libertas est iuris naturalis, ut in principio sequentisti tuli, quae tamen per seruitutem tollitur . sic tertio, alimenta sunt iuris naturalis, ut in primcipio tit. nostri, quae tamen tolli possunt, per ea quae ibi diximus. Ad quae, de similia potest de facili responderi, saluando conclusionem se-Pradictam,scilicet, ius naturale immutabile semper esse; sed in similibus easibus praedi,is, vere non tolli, sed declarari. se ,
Re hvςnsque Im p. ex plicauit, generalia sunt, prout fuit dret arati iusti ian iuris, iuris prudestae,naturalis ium
35쪽
Vo ensergo declarare materias particulariter, aduertit in hoc. g. Ius, quo Rom. populus utitur, de tribus tantum agere, de personis scili cet, rebus, & action ib. ut ultra textum nostrum est context. in l. r. ff. de stat. hom. Nec credant noviiij, ex quo rerum appellatione venire pos sunt perstam , ut in l. Omnia S. I. de legat. a. & l. Paulus,in fin.ff. de pr. gnor. & actiones etiam l. nominis ,& rei .ff. de verb. signi f. Imperatorem csse arguendum uti superfluum,per regulam,quod frustra fiunt per Plura,quae pollant fiςri per unum.l. i . fide eo quod met. caus. nam Im. Per.diuisit personas a rebus,& ab actionibus,ut materiae divisim decla.
ratae facilius intelligantur.S. sed ne in primis, insta de legat. ut deline materia dicemus inst de rer.di uit. Et quia digniora sunt prς poneta. l.I.& a. fide alb. Scrib. & personae digniores sunt rebus , & aAionibus, vehic, & in L iustissiime .ff. de delict. meritia in hoc primo lib. kust. aget de personis;in secundo vel o,& partim in tertio usque /d titulum de obli gat. aget de rebus . io tertio, & in quarto de contrλctibus, obligat.&action. ratione de qua dicemus inst. de ax . . . .
RACTATVRVS Caesar de personis tamquam de
dignioribus,hic rubricauit, De iure personarum, idest de statu person. Consideratur ergo persona a nobis quo ad statum,non eo modo, quo a medicis,scilicet, num sint febricitantes: vel a philosophis, quatenus scilicet constant ex materia. & sorma;& quia omnis status,vel est seruitutis, vel liberi tis, merito dicit .text. hic, omnes humines vel esse liberos, vel seruos, quae diuisio videtur inepte tradita; nam falsum est dicere,omnes esse liberos, cum multi sint servi i falsa pariter est propositio, omnes esse se uos,cum multi sint liberiadeo defendendo Iustinianu,omissa gloss. responsione,dicamus r.ectias,non collective accipiendam esse diuisionem hanc, sed distributive, ut sit sensus,quod omnium hominum quidam
sitne liberi,& quidam sunt serui. Sed dubitatumn haec prima diuiso sit
ita generaliter tradita, ut comprehendat omnes personas,& responderi potest, perfectissimam esse,ita ut no detur tertia personarum species, quae vel in capite librorum, vel in capo seruorum non comprehenda
pia .. Nec obstatis quod de statu libero olssim qui, inspino praeienti
36쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVILI in
statu, participat de statu seruor inspecto futuro, euentu, participat de statu liberis. nam dicimus, quod statvliber est is, qui ast certum tempus,siue certam conditione Iibertatem habet.l. r.ssi de statu liber. quia statu liber vere, & realiter dicitur seruus: nam diuidimus nos personas. inspecto praesesenti statu. Nec etiam huic primae bimebri diuisioni obstabit id, quod dicimus de ascriptitio, siue censio, prout est is qui ad scriptus est glebs, qui neque liber, neque seruus videtur; nam iste talis vere liber dicitur, cum possit inmino inuito clericari, ut in I. adscriptos,in auth.de sanctus mis P. pistoris . ostendit primo Iustinus, quid sit libertas. quae de fiditio videtur etiam seruitvli cometere, & per hoc iinepta,quia conuenia abj quam rei definitae contra centera. in l. I g.
ff. de dolo; namdum ait text. nisi quis vi, aut lege prohibetur. seruus
quoque potest iacere quod sibi libet, nisi vi domini, siue legis prohibitione prohibeatur: igituet in hac definitione .seruus comprehenditur. Pro solutione,rdiecta glossi; resposione, dicamus rectius, Phiberi quae dam in iure, qui; generaliter omnibus prohibita hunt,& prohibitus haec facere nou dicetur seruus: quaedam vero specialiter prohibita sunt ipsi seruo,prout sunt omnia ea,qui; adinvenit ius ciuile,& prohibitus facere haec ,est seruus.text. noster igitur du de prohibitione loquitur,de ge- inerali prohibitione est intelligendus. Et dum ait text. esse facultatem naturalem)colsigitur, naturali iure ad inuenta fuisse libertatem quo iure incognita erat seruitus. S. ius autem gent. supra tit. I. Ostenditur i super,quid sit struitus,& he equi uoce laboremus est sciendum,seruit iis in iure triplicem esse speciem, reale mere, mistam, & personale me re; agit hic text. de mere personali; de duabus alijs speciebus tractat Caesar in tit. de seruitutita cum seqv. dicitur mere personalis ex eo, quia a persona personae debetur. De qua seruitutis specie, dubitatur an si proprie seruitus; & comuniter tenet urinon esse proprie seruitutem, eo potissimu, quia in re propria cadit,ut hic, & in re propria non cadit seruitus .l. vii frui. ff. si v suis. petatur,& in b. aeque lac inst.de actionib. appellat seruitute causalem.nos tamen de veritate articuli dicemus deseruitutib. inse. & in d. f. aeque. Dum seruitus describitur hic. dicitur esse cluris gent.constitutionem)ad denotando,quod inter caetera,quae adinvenit ius gent.adinvenit se uitutem saltim occasionaliter;nam ex dominiorum distinctione ortu habuerunt belIa, ex quibus Minuentinsueruiat captiuita s, di ex ipsis captiuitatib. ortum I b Iunt seruit
37쪽
tes. Additur qua quis, &c. ad denotandum effectum se uitutis, quoi seruus subijcitur domino, esse ipsum feruum impune occidere. quod hodie corrigitur,ut in S.in potestate,infr.de his qui sui.Dicitur contra Istris naturalis ordinatione ex eo quia seruitus incognita erat de iuro naturae, ut supra .i Postquam ostendit Caesar seruitutem per definitionem quid rei, ostendit hic eamdem seruitutem per definitionem quid nominis., quam definitionem appellamus etiam etymologiam: ideo sunt praenotadi aliquietermini,prout em mologia,& est vocis resolutio in proprium significatum,urint. 2IS.appellata,vbi DD.fῖsi certam-tat. Secundo habemus etymologatum, prout est vox ipsa. Tertio habemus allusione, estque illa,quae alludit cum etymologato, o non semper demonstrat certam resolutionem etymologati. de asiIusione loquitur teκt. noster,dum ait seruum dici a seruando. Quarto habemus derivationem, S est quando.vnus terminus derivatur ab alio,veluti Augustus ab augendo,Imperator ab imperado.Quinto habemus deserip. tionem,& est illa,per quam aliquid cognoscimus, non per veras ditarentias, sed potius per quaedam signa.&c6cluditur,quod quicquid definitur,potius per descriptionem ostenditur, quia definitio omnis periculosa est,ut in I.omnis definitio de reg.tur.& est ratio,quia ultim diDferenti te latent. Definitio postremo est illa,per quam quiditas, siue es sentia rei definitae habetur; quae ut perfecta sit, illas partes habere debet, de quibus diximus supra de Iustitia,& Iure. ostenditur hic seruus ut diximus,per allusione dici,scilicet a seruando; non aute a seruiendo. Notarius, qui publicus seruus est, dicitur a seruiendo,quia quo ad pertinetia eius osci j,tenetur unicuique seruire, alias esset periurus,ut per Dec. in L inuitus de reg. iuri unde notant hie Doct. Notariatum noPesse nobilitatem, sed potius ossicium, ut late hic per Aret. licet contrarium teneat Notarius Paulus Gallus Crotoniata meus charissimus M
Vm libertas naturalis facultas sit per supradicta,necessario sequi tur,quemlibet in dubio praesumi liberu,qui ergo seruitute praetendit alicuius personae,illam probare debet. Agit text. quomodo probari Possit,aliquem esse seruum, Primo si probatum fuerit, ex ancilla nostra
38쪽
natum;qui enim ex matre nascitur serua, etsi liber u habeat patrem, tamen seruus nascitur, ut in principio sequ.tit. qui modus induccndi scruitute ivr.get.est. licet Portius hic immemor text. in l. q. is cod. dixerit esse iur. ciuil. Probabitur secudo aliquem esse seruum, si probatur, tamquam hostem in iusto bello captum. g. item ea quae ex lipstibus, in se. de rerum diuisi. I. ubi late Scrib.ff.de acqu. possess. qui pariter modus adhuc iuris get. est,ut ibi,& hic. Tertio probatur seruitus,si probatu fuerit, quem vendidisse se eo modo,quo inst. alicui,qui modus. ut hic iuri Guil. est. Nec obstabit,non posse quem se ipsum vendere tam qua rem alienam, dicimus enim quod homo liber no est dominus membrorum suorum. l. liber homo. is ad leg. Aquil . nec etiam obstabit,quod homo liber estimationem non recipiat,& venditio sine pretia esse non potest, S. item pretium, in se. de empl. & vend. nam haec tolerantur odio istius qui,cum sit liber,patitur venundari. est verum quod ad hoc, ut ista venditio procedat,plura cocurrere debet. Primo, ut is qui se vendit, inaior si x κ.annis. Secundo quod se vendat per interpositam persona; Tertio quod participet de pretio,& vere; Quarto quod qui se vedit, sciat conditionem suam; Postremo quod emptor ignoret. Quibus omnibus com currentibus ita efficitur seruus, ut sine domini voluntate ad pristinam libertatem aspirare non possit. Sic quarto probatur seruitus, si conuincetur libertinus meus ingratus contra me extitisse, esto leui offen-D-qui modus pariter de lege civit. dicitur. l. I. C. de liberi. & eorum liber. Ex qua declatione iam apparet,quosdam modos inducendi serui tutes esse iur. gent. quosdam vero iur. civit. Quaerit postea text. in One,num in seruorum conditione detur differentia, & haec conditio non eAponitur pro ea,quae actum suspendit, sed pro statu, & res det texi . non esse aliquam differentiam, intelligendo text. quo ad stat de quo loquitur, ut non detur, scilicet seruus, qui in maiori sit seruitute quam alius; distinguuntur tamen serui quo ad ossicia, quia quidam dicuntur veterani, quidam nouitii, & rursus quidam ordinari j. bene veru mesi,distingui liberos in duas piaecipue species,in ingenuos scilicet,& libertinos. de quibus in sequ. tit. dicetur. i. . . '
39쪽
V M dividantur,liberi in duas praecipue species in inge nuos, & libertinos, explicas primo Cς sar ingenuos tam- qua digniores,de ipsis ingenuis rubricauit. Ad huius titi
cognitione sunt tres termini notadi, prout est ingenuus, libertus, & libertinus. Agitur hic de primo termino, scilicet ingenuo, & ait text. ingenuum eum esse,qui statim natus liber nascitur,& numquam in seruitute extitit. Quod dicimus natum liberum esse ingenuum, adeo verum est, quod licet in ventre manumitteretur, natus tamediceretur ingenuusa. Aretusa. ubi DD.ffide stat. min.est ratio,quia is qui nascitur, in seruitute numquam fuit:& quod dicimus existentem in utero, pro nato haberi, debet intelligi in viil itate eius; non autem in damnu.l.quem in utero.Edestatu hominum, sic secundo extenditur, ut parum referat, num parentes,vel omnes, vel alter ingenui,an libertini sint,& se filius elii nascetur ingenuusi ratio est,quia It bertinitas est quaeda qualitas,quae no potest copetere, nisi et,qui semel in seruitute extitit. Sic tertio, licet pater seruus sit, si mater libera, qui nascitur, ingenuus nascitur. & non seruus,est ratio,quia licet filius quoad famiIiam,patriam,de honores,patrem sequatur,ut in I. assumptio. g. ad filium. s. ad municipalem, tamen quo ad statum libertatis, de seruitutis sequitur matrem, & non patrem,ut in l. partum. C. de rei vend. tib rationis est, vel quia mater patre est certior, quam rationem vide. tur sentire text. noster hic in verse. sed & si quis. vel secundo, quia mater potest magis partui prodesse, quam pater; prodesse enim po test triplici tempore; nam si in aliquo tempore, etiam per momentum libera mater extiterit , qui nascetur, liber nascetur, ut probatur hic . Et ingenuitas non solum a natiuitate causatur, verum etiam a senten- . tia; unde si quis per sententiam pronunciaretur ingenuus, iste talis di
ceretur ingenuus. l. ingenuum .if. de stat. homin. est rario,quia res ludi cata pro veritate habetur.l.res iudicata de reg. iur. Tertio causatur i genuitas ex natalium restitutione, si enim Princeps quem natalib. re stituit, restitutus dicetur ingenuus. l. a.&l. patroni. g. fin. fide natalib.
restituend. Subdit postea text. quaerens quid iuris, si quando quis Vere insenuus est, sed retinetur tamquam seruus, si de facto manumittitur, o I. esticitur
40쪽
l iN PRIMO LIB. INSTIT CIVIL. 33
efficitur libertus vel remanet ingenuus, respondetq; ratione de qua in eo) remanere ingenuum; plus enim Veritas quam error operatur, ut dicemus in S. sed, & si quis de legat. inse. ra
XPOSITIS Ingenuis restabant explicandi Libertini, merito ponitur tit. de libertinis, aduert edo quod libertinus non differt, a liberto effectu, sed tantum respectu relationis, nam appellatur libertus respectu patroni, dicitur libertinus respectu ingenui , Et Dum text. explicat libertinos,ait,eos dici, qui ex iusta seruitute manumissi sunt, & hic verbum iusta exponitur pro vera, nam si quis retineretur in seruitute tanquam seruus, cum vere sit liber, si postea his manumitteretur, non libertinus fieret, sed remaneret ingenuus, Ut in S. fin. su p. tit. I. Et ideo Iustin. declarat terminum manumissionis , intelligendo de manumissione propria, & ostendit quid sit ista manumissio, Secundo unde dicatur, tertio de quo iure sit, quarto quot modis fieri possit a respondet ergo ad primum, manumissionem esse libertatisdationem, unde quaerit, gloss. cuius libertatis, nam non potest intelligi de libertate dni, quia aliter Dominus manumittens remaneret seruus, nec potest intelligi de libertate serui, tum quia non caderet, datio, tum etiam quia dum seruus est, non potest habere libertatem, quia duo contraria in eodem subiecto stare minime possunt. l.ubi re- Pugnantia de reg. iur. & sic non potest manumissio dici libertatis dationem,ad quod glossi duobus modis respondet, primo dationem exinponi pro detectione, ut sit sensus, quod quando Dominus manu mi tit seruum, dat libertate serui, quae prius obumbrata erat nebula serinuitutis, praesupponendo quod dum quis seruus est, libertatem habet impeditam siue offuscatam seruitutis nebula, & quando Dominus manumittit remouet impedimentum seruitutis, vel,& melius ait,Dominum dare libertatem quam ipse habet, non tamen per hoc rema net seruus, quia dat quam habet Dominus, sed aliter quam habet , habet enim Vtendo,dat remittendo; neq; in congruit dare quςm quod alaber,sed aliter quam habet, prout dicemus in materia de usum inst.