장음표시 사용
61쪽
filiam uxoris ex alio marito, licet quodammodo inter se videantur obtinere locum fratrum.
CVm agatur hic de diuortio, sciendum erit, disserentiam esses cundum termini proprietatem inter diuortium, & repudium, quia repudium proprie cadit inter sponsos, inter quos an, & quando licitum sit tale repudium , iam diximus in principio huius tituli. Sed dum quaeritur, an diuortium permisim sit, distinguendum est,quod, aut loquimur de leg. ciuili, aut deleg. can. Primo casu subdistinguendum est , quod, aut loquimur de iure. ff. aut. C. aut auth. primo casta indistincte permittebatur diuortium:Secundo casu permittebaturdiuortium ex aliquibus causis comprehensis in l. consensu.C. de repud. Tertio vero cassi causae restrictae sunt ad quasdam pauciores, ut in g. causas in auth. Vt liceat matr.& auiae. Si loquimur de iure canonico, regulariter hoc diuortium permissum non est. cap. gaudemus. extride diuort. fiunt enim maritus, & uxor una caros unde dixit tent. in Can. admonere 3 S. q. 4. quod maritus, qui uxorem occidit, corporista sui partem occidisse dicitur, quos enim Dein coniunxit, homo non separet. Quod dicimus non esse licitum diuoitium de leg. can. debet intelligi consium malo matrimonio; nam si ratu est tantu, per ingresissim religionis,& per dispesationem Summi Pontificis potest separ
ri. cap. de caetero, ubi can. extr. de conuerset. coniugat. Securido de claratur non procedere, quando matrimoniu non posset consummari, vel exdcfectu mariti, vel uxoris . cap. laudabilem extr. de fiigid.& malefTertio declaratur non procedere,quando de communi consensu coniugum separaretur matrimonium , quia volunt, Vel reis ligionem ingredi, vel continenter vivere, prout colligi potest e X toto titulo extr. de conuers coniugat. Quarto declaratur non procedere ex causa adulterij, cuius rationeAErit licita separatio,quoad torum cap , . extr. de diuort. Dum dicit texti non licere alicui ducere in vκ
rem sponsam filij, siue sponsam patris, non ltim procedit de line
ciuili, verum etiam de iure canonico, ut in cap. sponsam .extr. d. sponsalib.
62쪽
μ g. si aduersus. E Narratis requisitis legitimi matrimoni j, incipit narrare hic Iust.
poenas cotrahenti si contra praedicta requisita: Est nihil hominus aduerte dum, hodie esse statutas poenas aduersus eos,qui contrahunt matrimonia contra prohibitionem legis canonicae,& non attendi ius ciuile in hac materia matrimoniali per ea,quae tradunt DD. in cap. r.& a. de nou. Oper. nunt.& in l. priuilegia,C. de sacr.fanct. Eccles Prima igitur poena in hoc.S. comprehensa est, quod contrahentes , non habeant nomen coniuguml, sed potius concubini dicantur, ut colligitur in textu dum dicitur nec vir, nec uxo.r Secundo non dicetur matrimonium siue nn ptiae, sed coitus quidam damnatus; actus enim qui fit contra legis prohibitionem, non Eliim carebit effectu, verum etiam, & nomine, ut in l. non dubium.C. de legib. unde sequitur tertia
poena,quod falij nati ex tali coitu, in parentum potestate non sunt,sederunt similes vulgo conceptis, idest natis ex publicis meretricibus, quod intelligendum est, quo ad patriam potestatem te nam quo ad alia, sunt deterioris conditionis, quia sunt insuccessibiles, tamquam
nati eκ reprobato coitu. auth. ex complexu.C.de incest.nupt. intelli-εendo, ut canonistae dicunt in cap. 3. & per di scursum extr. qui filii sint legit. Ulterius dii luto tali coito non erit locus exactioni, neque dotis , neque donationis propter nuptias, ut in l. fin. ubi late strib. Tde Cond. caus dat. praeterea H fuerint constituta cingula, illis priuautur contrahentes 3 insuper puniuntur poena exilii , ut in S. primo in auth. de incest. nupt. de iur. can. ipQ iure sunt excommunicati Vt in clem prima de consang. dc assin. A mertit in hoc in caesar , quod interdum accidit, ut natural isi λ filius, qui ab initio in potestate parentis non nascitur, per ea, quae diκimus in principio praeced. tit. tamen ex post facto redigitur in potestatem parentis, veluti si ipse naturalis legitimatus su erit, quae
legitimatio nil aliud est, nisi quaedam restitutio natalibus facta, Perquam Purgatur macula illa illegitimationis. Et haec legitimatio tr i
63쪽
hus modis fieri potest. & primo per Principis rescriptu, de quo modo non agitur hic, sed habemus de illa titulum in auth. qui b. mossinaturai. effic. legit. aduertendo, quod simpliciter per Principem l gitimatus, intelligitur quo ad honores tantum legitimatuS, non autem quo ad successiones, nisi illud specialiter exprimeretur,ratio est, quia numquam in dubio Princeps concedit priuilegium in praeiudiscium tertii .l. a. g. si quis a Principe, &S. merito .ff. ne quid in loci pubi. Secundo fit legitimatio per oblationem curiae, de quo modo dicemus in S. primo inti. de haereditat. Tertio, & vltimo fit legitimatio per subsequens matrimonium, si enim quis concubinam in uxorem ducit, ii iij in concubinatu nati, legitimantur proinde, ac si essent nati post cotractum matrimonium , & sic erunt legitimati quoad omnes successiones: dc licet in hoc modo legi timandi, de lege ciubli plura requirantur,tamen .e iure canonico, quod attenditur, unum tantum desideratur,scilicet, ut sit talis mulier,cum qua tempore concubinatus potuisset matrimonium contrahere, ut incaP. tanta. extri
qui fit. sint legit. DE ADOPT. :
otest praesens titulus cum praecedentibus bifaria conatinuari; & primo, visum fuit supra, quomodo cause
tur patr.potest. Per naturam,erat Videndum,quomo do causetur per artem mediante adoptione, merito
hic de adopt.rubricatur,vel clarius pro iunioribus:Patria potestas tribus modis causatur. Primo per legitimas nuptias, ut in principio de patr. potest. supra. Secundo per Iegitimationem,ut in s.fin.supra lita proximo.Tertio per adoptionem. Visum ergo fui de duobus modis, restabat videndum de tertio, optima ergo ratione hic de adopt. rubricatum fuit. Ad cuius tituli facilem intelligentiam plura veniunt examinanda 3 dc primo, quot m dis sumatur adoptio : Secundo adoptio, quid sit, de unde dic, tur: Terrio quid sit arrogatio,& unde dicatur; quae differentia sit imter adoptionem, dc arrogationem: Postremo, quae personae possint adoptare.Quo ad primum,adoptio duobus modis considerari potest, uno modo in specie , altero modo in genere, ut text. probat in l. I .ssi
64쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVIL s
eod. In genere considerata amplectiturduas species, scilicet adoptionem in specie,& arrogationem, & sic non incongruit in iure speciem retinere nomen sui generis, ut etiam videmus idem in cognatione.Liiurisconsisde grad. sic instiper in iurisdictione. l. Imperium,ubi DD. isde iurisd. omn. iud. Quo ad secundum, haec adoptio in genere potest, ita ded scribi, quod sit quaedam ficta filiatio, qua qui vere filius non est , auctoritate tur. Ciui L ad instar naturae alterius filius efficitur . In specie vero considerata est etiam qusdam filiatio ficta, qua, qui in alterius est potestate imperio magistratus,ad instar naturq, alterius filius efficitur, modo in potestate, modo habilis ad succedenduin . Arrogatio similiter est filiatio ficta, qua, qui sui iuris est, Principis auctoritate, ad instar naturae, alterius filius efficitur, & in potestate. appellatur postea adoptio a verbo optomam qui filium per naturam non habet, Opranti habere occurrit lex ciuilis,per actum adoptionis. Arrogatio vero dicitur a verbo intermo, quia dum fit,interogatur pater, an velit hunc filium haberes interrogatur pariterfilius,an id fieri patiatur, non enim procedit arrogatio, nisi ambobus consem ttentabus, a rogate, scilicet, & arrogato, a qua etiam interogatione dicta est arrogat io, ut dicit text. in l. a. fide adopt. est insuper sciendu, differenti a esse inter adoptione,& arrogationem,quia adoptio est nomen generisfarrogatio vero est nomen speciei, sed inter adoptionem.& arrogatione in specie,tres praecipue considerantur disseretiae, quas rii prima est,quia adoptio fieri potest imperio magistratus, de sic auctoritate cuiustuque iudicis,nam cu adoptio sit volutariae iurisdictionis, potest fieri etia auctoritate Iudicis no copetentis,ut Iale Alianus aduertit in Rub.ff de ossic. eius . Arrogatio vero non potest fieri, nisi Principis auctoritate, prout probatur in principio tituli nostri, estq. ratio diuersitatis inter adoptionem, & arrogationem, quia ut plurimum, maius praeiudiciu consideratur in arrogatione, quam in adoptione , & est regula, quod ubi maius est praeiudicium, ibi cautius est negotiandum. cap. ubi periculum. de elect. lib. 6. Secundo adoptio cadit in personis, quae sunt in alterius potestates sed arrogatio in per-λnis , quae sunt sui iuris. Tertio differunt, quia per adoptionem homdie non semper adoptatus transit in potestatem adoptantis, nisi suerit adoptatus a persena coniuncta, ut in S. prox. seqv. per arrogati nem vero semper filius atrosatus transit in potestatem Rum/toria.
65쪽
ues D. IOANNES BAPTISTA s CVRo
Quo ad ultimam quaest. est sormanda reg. quod omnis homo ado tare potest, quae reg. in toto tit. nostro limitatur in tribus personarugeneribus; & primo in minoribus, ut dicemus in S. minorem infr.hic. Secundo in Castratis, ut in g. sed illud hic. Tettio in foeminis, ut in F. foeminae hoc titi nostro.
LIcet olim per quamlibet adoptionem adoptiuus filius transierit
in potestatem adoptantis,hodie tamen statuit Caesar in l. penuit. C. eod. & hic, ita demum transire adoptatum, si a persona coniuncta adoptatus fuerit, esto quod per arrogationem indistincte transeat. Coniuncta persona secundum materiam.*. nostri dicitur, quae ex descendentibus est, & oIs alius erit eXtraneus,dat text. ratione, cur ado- ptatus taliter transit in potestatem, dc ait, ex eo, quia in una personacim vincula concurrunt,idest naturale vinculum,quod est parentelet, et ciuile, prout est actus adoptionis, estq. regula, quod duo vincula strictius ligant. l. re coniuncti. ff. deleg. 3. at quando ab extraneo adoptatur, cum tantum concurrat vinculum,nempe adoptionis,non erit,adoptatus potestatem parentis naturalis,& quod plus, no solum non transit in potestatem adoptantis;verum ait text. quicquam transit penes patrem adoptiuum; sed proinde habetur, ac si adoptio facta non fuisset; cui textui potest ita obi jctinam pater adoptiuus,licet non habeat adoptatum in potestate 3 tamen potest ipsum castigare, ins per non potest vocari ab adoptiuo filio in ius, praeterea filius adopti- 'uus nobilitatur nobilitate adoptiui patris, & demum ius habet suci cessionis ab intestato, ut ait text. ergo falsiam erit dicere, quod qui quam transit penes adoptantem A ad quod potest responderi, quicquam transire penes adoptantem, ut derogetur iuribus debitis patri
QVaeritur hic num impubes possit arrogari s appellamus impuberem minorem quatuordecim annis, si masculus, si foemina duodecim, sic licet videretur non posse semper impuberem arrogari , L quia
66쪽
quia in adoptionibus requiritur consensus adoptantis, & adoptati l in adoptionibus. ff. eod. sed iste impubes consentire non poteri, cum consensu careat,&quicquid videt, ignoret. I. I. in fine. C. de falsimon.ergo &c.tamen decidit text. Impuberemarrogari posse. & peri hoc etiam infantem, nec per hoc dissicultas obstabit . quia defectus consensus infantis stipplevit ex consensu consanguineorum, prout hic aduertit Porti est verum,quod ad hoc,ut ista arrogatio procedere possit, plura concurrere debent,& praecipuὸ debet examinari, an causa adoptionis sit honesta honestas enim in omni actu attendenda e stiestque primum praeceptum iuris. f. iuris praecepta. supra de iust detur. Secundo debet etiam exquiri. an arrogatio pupillo expediat, nasi erit magis utile pupillo esse sub tutore, quam dari in arrogatione, non erit permittenda arrogatio. Ex quo textu colligitur, honestatem utile praeserendam esse. Insuper requiritur quod iste talis arrogator caueat Notario, quod si pupillus in pupillati aetate moriretur,restituturum se bona illis,qui venturi essent ad successionem, si arrogatio facta non fuisset, dc cautio hic accipitur pro satisdatione ι habemus enim quod cautio importat regulariter nudam promissio. nem I. sancimus. de verb.signis. Satisdatio vero importat promissionem cum pignore, siue cum fideiussore I. r. ff. qui satisd. cogant. Sed videamus,c ur praestanda sit haec cautio Secundo quare non extendatur post pubertate. Ad primum sciendum erit ex eo praestandam eGse dictam cautionem , ut euitetur praeiudicium successorum pupilli . tam ex testamento , quam ab intestato, non enim permittitur actuisi celebrari in praeiudicium tertii. arg. text. in l. a. S. merito. is ne quid in loci pub. & potest pupiIlus habere succetares ex testamento, vir
itate siubstitutionis pupillaris, de qua infr. eod. de pupill. substit. Quo aes secundum ideo non extenditur ista cautio post pupillare tempus, quia tunc cessat praeiudicium, nam pupillaris substitutio expirat pinhertate i. in pupillari. ffde vulndi siccessat praeiudicium successoris
ex testamento, & venientis ab intestato, quia cum sit factus pubes, Potest testamentum ordinare, & hos successione priuare; Quaerit vlterius text. an permittatur arrogatori patri hunc impuberem, vel vi uens emancipare, vel sine causa moriens exhaeredere,& idem decidit non posse, & fac a mirario probat posse cum causa..intelligendum est impune, at quado sine causa, vel emacipat, vel exhaeredar,tunc ig-
67쪽
Betur pater ex constitutione Pij relinquere huic filio arrogato pr. ter bona eiusdem arrogati quartam bonorum arrogatoris; intellige - non de quarta omnium bonorum arrogatoris, sed de quarta illinetum, quae habiturus erat iste filius arrogatus ab intestato.
INter aIias personas, quae adoptare prohibentur, est minor, me
tito statuitur regula in hoc S. minorem non posse adoptare maiorem, cuius regulae ratio est, nam adoptio est qua dam ficta filiatio, ad imitationem naturae adinventa , unde succedit reg. quod ubi natura locum habere non potest, ibi neque. & ars, siue lex .l. a. ff. de V- suis. ear. rer. quae usu consum. I. adoptio. ae eod. non enim plus in fictione esse potest, quam in veritare .l. qui ad certum .ff. locat. implicaret enim natura, ut filius patre maior sit, unde ait text. pro mouinstruo esse , debet igitur adoptans adoptatam personam in aetate praecedere , plena pubertate scilicet, ut dicit text. hic. Vnde pubertas est
duplex, altera quae dicitur simplex, & altera plenas simplex est. de qua diximus supra in principio de nupt. tam in masculo,quam in foemina. dc cur citius pubescat foemina, quam masculus, declarat glos in l. qua aetate. & ibi DD. ff. de testam. plena autem est de qua agit hic Iustin. & de illa dicemus in principio infr. quib. mod. tuta finit. In s. licet autem .
STatuit Iustin. hicdicere alicui nepotis, sue pro nepotis Ioco doptare, quamuis iste adoptans filium non habeat, Et licet possit obiici de textu in prox. praeced. f. ubi statutum filii, quod ubi natura locum habere non potest , tunc ibidem cessali adoptio, sed per naturam impossibile est habere nepotem ex filio sine filio, ergo imis Possibile reputabitur per artem; tamen facili negocio occurritur, natis quod dicimus adoptionem imitati naturam, intelligitur imitatione Procedere in genere, non autem in specie, siue in indiuiduo; unde saquitur, quod licet iste talis adoptans actu filium non habeat,si tamen
aptitudine posset habere filium, & ex filio nepotem, procederet adortio
68쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVI L. G
ptio nepotis loco; unde fit, quod si tantam non haberet aetatem,qua, per naturam habilis non esset habere nepotςm, per artem habere noposset. Quaerit rex. vlterius si quando quis vult nepotis loco adoptare tanquam nati ex filio, quem in potestate habet, num vina conasensum adoptantis, & adoptati, requiratur consensus huius filii, respondetq. idem requiri, non tamen ad conualidandam adoptionem, sed ut euitetur incoueniens, de quo in textu. scilicet ne ei inuito&c.
quorum verborum sensus est, ne contingat, mortuo adoptante, cadere nepotem adoptatum in potestatem huius filii,& eiusdem fieri si haeredem, contra voluntatem eiusdem filii, qui hodie habetur loco
TT Ic quaerit textus, an haec filiatio adoptiua aequiparetur filiati x ni naturali, & legitimae. dc respondet Caesar, aequiparari in plurimis, non tamen en omnimoda conuenientia. Ρroud dicemus in S. minus inst. de haeredita. quae ab intest, de licet text. dicat in tu
timis , tamen non dat nisi conuenientiam unam, ideo nos ultra textum poterimus addere quamplurimas alias conuenientias, veluti GCuti pater naturalis tenetur filium alere , ita etiain pater adoptiuus.
Secundo sicuti naturalis filius est instituendus, vel solemniter exhae redandus, ita pariter adoptiuus,qui in potestate est adoptantis adoptiui inst. de exhaered. lib. Insuper sicuti filio impuberi naturali, legitimo permittitur patri substituere pupillariter,ut in principio, inse. de pupill. subst. ita potest substitui impuberi adoptato per ipsuadoptantem . I. sed si plures .F. in arrogato. is de vulg. & pupo addit textus aliam similitudinem, quod sicut pater naturalis filium , quem in potestate habet . alii in adoptionem dare potest, ita etiam adoptiuus pater adoptatum filium, alii in adoptionem dare potest. Sed contra hoc dimculias urget, quia sicuti non potest dari fictio fieticianis,ita non videtur posse dari adoptione adoptionis, postquaadointio fictus actus est, cui obiectioni Occurrit Bart. in I. si his, in ultima ruaestione .isde usucap. non dari duas fictiones aeque principaliter,ed quando una venit in consequentiam alterius, tollerari, Prout in
69쪽
PRohibemur adoptare ultra minores castrati. Videndum erit erago quis nam dicatur castratus. quomodo a spadone differat. de quae sit diuersitatis ratio inter spadonem ,& castratum; ad primum tenent nonnulli spadonem dici accidentaliter ι castratum vero naturaliter, praecipue pertextum in l. fi struis seruum .g. et .ssi. ad leg. Α-quit. & in I. I. g. si quis castrauerit. re ad leg. Cinnei. de sicariis inquib. tur. Ioquitur de castrato accidentaliter facto inhabili. Communis vero sententia est dici castratum impote tem naturaliter. hina castratus appellatur quasi caste natus; at syado dicitur impotens acineidentaliter. hinc spado nuncupatur qua id quod ei spada siue culleulo virilia amputata sunt, tenendo igitur communem hane intelligetiam ad obiecta respondeamus sic, castratum Consideratum generice comprehendere omnem impotentem, natura, siue accidenti, specifice comprehendere impotentem natura , quiS nam dicatur eunuchus,est textus, ubi Alciatus declarat in I. spadonum de vetia signis. Ad secundu tenendo comune hanc sententia poterimus afferre diuerstatis rationem inter spadone, & cunuchum, quia adoptio imitatur naturam, qui igitur sunt impediri vitio naturali, non possunt adoptare, castrati impediuntur tali vitio 3 merito non possunt adoptare.
sed quia stadones impediuntur vitio accidentali, hac de causa Mois Ware pouunt, vel secudo quia magis impedit vitium naturale quam vitium accidentale .l. si quis posthumus. ff. de lib. & posth. si ergo castratus naturali impeditur vitios spado vero accidentali, hac da causa spado habilis reputatur, & castratus inhabilis ad adoptadum. . In g. feminae. T Nsuper sunt aliae personae, quae pariter adoptare prohibentur,
a provisunt foeminae & in hoc sunt deterioris conditionis qua masculi, prout regulariter in caeteris omnibus,ut in I.in multis. fide stat. hom.& late Decius aduertit in l.foeminae de reg.i .sunt inter caetera deterioris coditionis in materia S. nostri,cum masculus adoptare pos sit de iure communiuesccmina vero sine Principis rescripto, quaquM
70쪽
Ed sie inhabilis ad aliquem actum. Potest habilitari auctoritate Principis, quando inhabilitas est iuris Ciuil. ut dicunt DD. in I. fin. C. de
milit. testam. sed difficultas est, num hodie huius.*.dispositio correpta sit, cum sit.S.ratio correpta: est enim regula quod correpta ratione legis, dicitur, & ipsa lex correpta. l. adigere quamuis.fΕde iure Patron.sed ratio per quam concludit hic Iust.fheminas non posse adoPtare correpta est, dum ait Nuia nec naturales liberos in sua potestate habent. Hodie adoptiuus non transit in potestatem adoptantis.F. sed hodie supra hic, igitur correpta ratio, & per hoc dispositio correpta esse videtur. Et communiter concluditur.f. dispositionem non eue correptam , tum quia text. qui corrigit rationem est praecedens
nunquam enim praecedentia corrigunt sequentia, sed e conuerso, ut in I. pacta nouissima. C. de pactis) tum etiam , quia de correctione verbum nullum, & quod expressim non tollitur, non prohibetur stare l. sancimus. C. de testam. nunquam enim nos correctionem inducere debemus, sed studere legem legibus concordare l.unica.C.de inoff. dor. ideo inuestiganda erit aliqua responsio. Dicamus ergo in S. habere nos duo, dispositionem,& rationem di spositionis. inuenitur correcta ratio, sed non dispositio. ergo incorrecta remanebit dispo sitio. Nec obstabit dispositionem fundari in ratione, qua sublata tolli debeat & dispositio, quia occurritur procedere in ratione fin. sed hς c. g. ratio no est finalis,quia etiam mastuli adoptant,licet in eorum potestatem non transeant adoptati. Est ergo persuasiua ratio, si sorsan quaereretur de finali,cum legislatore dicerem,munus hoc no m liebre sed virile esse arg. text. in I. M. de tutelis in pandectis meritis
- Vaerit hic text. de natura illius adoptionis, quae dicitur fieri per , - sacrum oraculum,quae speciliis arrogatio nuncupatur, & ait huius arrogationis proprium eueret non istum arrogatus in arrogantis transeat potestatem, veram liberi huius arrogati, nepotum loco in Potestatem transeunt arrogantis, omnia bona arrogati fili , satitem quoad usumfructum acquiruntur patri arrogatori, uniuersalis quoda titulo, videlicet de acquis per arrog. 2bdit text.in finalib.Ver-O bis