장음표시 사용
81쪽
patre filio emancipato, εc cum egeat confirmatione iudicis, meritis
de dativo participare dicitur,de qua dicemus in g. finali infra hic. In M. permisium.
posuimus agedo de personis, circa materiam tuteIarum inue.
λ stigare quae possint dare, quibus detur,& quae detur, Ad primum Venit hic explicandum a quibus, & quibus possit dari Tutor. Sciendum est circa primum,tria tantum esse genera personarum,quae tui
res dare possunt, veluti parentes a quibus ut dixi mus pendet testametaria tutela, de qua agimus hic: Secundo datur a lege a qua descendit tutor legitimus, mediante tamen iudicis declaratione . qui iudex executor est legis l.a.de orig. hiris: rtio dantur tutores a magistratibus, qui magistratus ius dandi tutores habebant, ut probat text. vhi dicemus insta de Attil. tui. Personae vero quibus datur iunt pupilli, di pupillus is dicitur, qui cu impubes sit desit esse in potestate patris , morte, vel emancipatione, ut in I. Pupillus. isde verb. & rerum sign. cui pupillo si a parente tutor dabitur,requiritur quod sit in potestate, prout nic probatur, praeterea requiritur quod detur tutor intestamento,siue in Codicillis confirmatis in testamento,hinc testamenta. ria tutela dicitur; Vlterius requiritur quod iste talis pupillus per mortem parentis efficiatur sui iuris,si enim recasurus est in potestatem alterius, non valet datio, ex quibus omnibus patet,quinque desiderari in tutela testamentaria: Primo ut detur a parentibus: Secundo libe.ris impuberibus: Tertio, ut detur in testamento: Quarto, ut hi libe.ri sint in potestate:Quinto,& vltimo,ut per mortem parentis efficiantur sui iuris.
CVm sit tutela testamentaria impuberibus liberis relinquenda,per supradictaἰdubitari poterat,quid iuris de posthumis posthumus Iroprie is dicitur, qui post patris mortem nascitur, ut in l. 3. S. Postinumus. ff. de iniust. testam. & tradunt doctores in l. Gallus de lib. αγλ) num scilicet parens nascituris liberis possit tutorem relinque res & pro dubitandi ratione videbatur dicendu quod non,ex eo, quia
82쪽
iutor datur personae.f. ad certum infra tit. I. sed exist ens in utero non est per Ena, ut in l. I.f. I. ff. deven. insp. ergo existenti loeutero non potest dari tutor.Secundo quia in tutela testamentaria requiritur patria potestas,Vt in f .proxime praecedentis at posthumus non est in potestate ut in l. fin. ff. de collat. bon. ergo posthumo non videtur possedari tutor in testamento, decidit tamen text. contrarium, Ac decisi
nis in eodemtextu assignatur ratio, dum dicitur in illo inquam pIurimis causis posthum os pro iam natis haberi) hoc est,quando agitur de utilitate post humi, posthumus habetur pro nato ut in l. qui in utero.T de stat. hom. sed in materia tutelari agitur de post humi utilitate, cum tutela ad inuenta sit in utilitatem pupillorum , ut in I. sin. irrina de Ait tui. merito in materia tutelae habetur pro natomon autem
haberetur pronato post humus, quando de terti j utilitate ageretur, quibus sic stantibus. Contraria possunt sic dilui. Et primo dari tutorem post humo, intelligendo postquam natus est,& sic persenaemota
aurem ventri. Secundum pariter corruit argumentum, quia cum v
re posthumus no sit in potestate, tamen ex quo fingitur natus,in con sequentiam pariter fingetur in potestate,& fictio operatur tantum in casu ficto, quantum veritas in casu vero,iuxta tradita in L si is qui, de usucap. & dum fuit conclusum in tutela testamentaria requiri patria potestatem.sequitur inde emancipato filio,sive a matre, non posse tutorem dari in testamentor & iste tutor quem pater emaneipato fili vel mater dederit,cofirmandus est auctoritate Iudicis,datus a patre si ne aliqua inquisitione: datus vero a matre confirmabitur cum inquis sitione; de ratione diuersitatis per Du hic, inter caeteros per Aldo, sed dubitatur in hoc tema temum tutela ista faciat speciem a sir pliciabus separatam, & communis est conclusio, quod minime; & ideo appellabatur tutela dativa, ex eo quia actus inualidus denominatur causa confirmante,ut in l.more, ubi scrib.tradunt, de iuriae. Omn.iud. sed tutela ista inualida, confirmat a Iudices ideo a iudice denominanda, di per hoc dativa se est verum quod tutela ista sapiet naturatri testamentariae: nam tutor iste etsi dativus legitimo praefertur, α sic in hoc, testamentaria tutelae naturam sapere dicitur.
83쪽
Vperiori titulo visum fuit de personis, quae possunt
dare tutores in testamento, necnon de personis quibus datur tutor, sepererat videndum de personis, quae possunt dari tutores in testamento. ideo subi j-tur hic titulus isto pro cuius facilitate,statuenda est regula inlim titulo,omnes personas posse testamenion distinguendo num patres familias sint, num filii Lam. & sic filius iam. potest testamento dari tutor, quae regula falsa videtur preci pie, quia tutela dicitur esse potestas,ut in principio praecedentis tituli. sed qui est in potestate unius alium sub sua habere non potest, ut in I. sic eueniet T ad lege Iulia de Adulterijs ergo no potest filius iam. potestate in persona alterius habere, cum ipse in potestate patris sui sit,ut in principio supra de patria potestate.Secudo is potest dari tutor testamento,qui testameti factione habet,ut in l.testameto. Ede testam.tunsed filius iam. caret testamenti factione, ut in l.qui in potestate.ff de testam.ergo filius fami non poterit esse tutor tamen deciditur contrariu , & decisionis ratio potest colligi ex principio infra de excus tuti quae haec est,quia in his,quae sunt iuris publici non attenditur patria potestas. l.nam quid.ff. ad trebeii sed tutela est munus publicum saltem auctoritate, ut in principio in fia de excusat. tutor ura
merito in tutelς munere non curamus de patria potestate. cui ration
non obstat id quod de testamento dicitur, quod cum sit publici iuris
iuxta text. in l. a. detestam.& in eo patria potestas attenditur. d.l.qui in potestate. ad hoc enim poterimus occurrere, testamenti factionem
non esse iuris publici quo ad auctoritatem , nisi quoad formam Mideo conitarioru . Primum peccat in absunto, dum praesupponiti pu-Pillum esse in potestate tutoris, quod est falsum: Secundum laborat aequivoco,quia testamenti factio in maiori propositione capitur passue; in minori vero capitur iniuE: testat ergo indistinctE posse filios familias dari tutores.sed dubiu est,si filius familias male gerit ex mala gestione num possit conueniri pater ι & text. not. in l. filius iam.Ede tui. distinguit sic,quod aut pater agnouit tutelam δε actione quod iussu tenetur in solidum, aut non agnouit, di tunc aut aliquid est Ver
84쪽
1 N PRIMUM LIB. INSTIT. CIVIL. γν
sum in utilitatem patris, & tenetur dς in rem versmaut nihil versum χst in patris utilitatem,& conueniri non potest nomine filij; est enim totus titulus in C. ne fit. pro patre, dceconuerso: filius vero semper obligatur in solidum, & si satisfacere non, potest poterit in carcerem detrudi , quousque plene satisfecerit, iuxta doctrinam Barti in I. a
EXtenditur etiam supradicta regula, ut non solum fili j famil. pias
sint tutores dari: verum etiam serui, & non solum strui proprij, verum etiam serui alieni,adeo quod si proprius seruus datus fuerit tutor . Et si in datione non fuerit rei icta li bertas, tamen tacite seruus libertatem consequetur, & quod plus libertatem consequetur dire .ctam se cuius propositionis illa est ratio, quia qui consequenti consentit, & antecedenti consentire dicitur. I. illud. E. de acqu. haered. Extenditur praeterea conclusio, ut possit etiam fimosus dari tutor.& demum extenditur, ut etiam minor vigintiquinque annis possit dari tutori Declaratur tamen conclusio haec aliquibus modis. Primo non procedere quando quis dedit tutorem seruum,putans esse libelli: hoc enim casu neque libertatem, nec tutelam consequetur seruus, Ythie in versic. plane)& est ratio,quia qui errat non consentit. l.qui per errorem. ff. de iuria.omnium.Iud. Secundo declaratur non procede. xe , quando proprius seruus daretur tutor sub conditione, si fuerit luher, noc casu nec liber, nec tutor erit, ut hic,est ratio quia quando dominus apponit conditionem non videtur consentire libertati, quam dare in eius potestate est , at seruus alienus dandus est cum praedicta conditione;& ideo si pure daretur esset inutilis datio; est enim re gula non posse nos alieno seruo directe libertatem dare.l. seruo ali nO.C. de testa. manumissi quod diximus de surioso, intelligitur quando spes est,quod ad sanam metem perueneri quia ab initio esset inutilis datio.l. muto.F. finali .ff. tui.
E Git in hoc titulo Iustinianus hucusque de permnis, quae positant dari tutores in testamentos agit hic de modo,quo possint relin
85쪽
cluri traditur ergo regnIae, quo vis modδl icere parenti tutorem testamento filijs dare, no Elam, re verum etiam ad certum tempus,v luti usque ad diem paschalis, quo cassi adueniente tempore illo, si adhue filius pupillus est,ikEt finiatur testamentarius tutor: non tamen eximitur pupillus, a tutela, sed succedet postea legitimus tutor. Potest etiam dari tutor testamento ex certo tempore, veluti a paschate antea; & interim non debet pupillus indefinius remanere, sed interim dandus est tutor a Iudice,est diuersitatis ratio; cur primo casu ad legitimum,in hoc Secundo ad dativum tutorem recurrimusῶest enim reg. quod quamdiu nulla est spes testarnentarij, tunc ad legitimum recurrendum est; quando vero subest spes testamentarij, tunc ad dativumvr l. si quis sub conditione. T detestamenta. tui.sic pariter potest dari tutor testamento conditionaliter,& conditione pendente noad legitimum sper regulam Spra traditam sed ad dativum recurritur, nec obstat huic conclusioni, quod legitimi actus non recipiunt die neque conditionem,iuxta reg. text. in l.actus legitimi.is de remiur. quia limitatur in tutela testamentaria; estq. ratio limitationis, quia lex magnopere confidit de prouidentia patris, erga filium.I. d: creationibus.C.de episc.aud.cum nullus amor paternum vincat.l.finis C.de falcmon. est verum,quod non per hoc licebit patri certae rei, sine cauta tutorem dare, dat text. rationem,quia tutor principaliter, non rebus datur,sed personae,intelligendo non posse dari certae reusta patrimonio virius prouincis posset utique testamento tutor dari,prout hic fossi aduertit.
QVaerit hie text. dum quis filiis, siue filiabus tutorem dat, num
posthumo dedisse intelligatur; & concluditur pro parte affirmatium ius responsionis asia at texta rationem, ex eo,
quia filii, siue filiae appellatione,& posthumus, & posthuma continetur, Declaratur tame hoc aliquibus modis & primo no procedere quando pater daret tutorem posthumis, hoc enim casu non intelligetur dedisse natis, estque ratio, quia cum posthumis det, nascituris tantam prouidere intendit, non autem natis 3 licet enim existens in utero possit dici filius, in materia tuteIari tamen nullo pacto natuSPotest
86쪽
potest dici posthumus; Secundo declaratur non procedere quando pater daret tutorem filiabus ι quia hoc casu non intelligetur dedisso filiis , secus este conuer , dc est ratio , quia memininum comprehenditur per masculinum, non autem e conuerse a. si ita scriptum: de le- ga. a. l. quid vos eod. Tertio duclaratur: non procedere, quando es- sent filii quos testator ignoraret habere; talibus enim non intelligeseretur datus tutor. l. si quis ita .g. fin. de testamen. tui. Quaerit vlt rius text. si quis tutorem filiis dat , num intelligatur datus tutor nepotibus & sic probare videtur, quod filiorum appellatione non veniunt nepotes: cui motradicit text. in l. iusta de veria n. pro cincordia tamen distinguitur sic, quod aut nomen filii profertur a lege, venit nepos, ut ibi: aut ab homine, & non venit,ut hic si vero vic-retur testator nomine liberorum,etiam nepotibus datus diceretur tutor . est ratio, quia liberorum appellatione omnes descendentes comprehenduntur .l. liberorum. de verb. sign.
Git in duobus titulis praecedentibus Iuss. de tutela te. stamentaria, verum quia in eius defectum ad legiti. mam recurrimus, merito post praecedentes sititatur praesens tit. Ad cuius cognitionem de aliquibus breuiter videndum erit. Et primo quid sit legitima tutela. Secundo quare legitima dicatur. Tertio quotuplex sit. imario quot concurrere debeant, ut locum habeat legitima tutela. Ad primum legitima tutela potest sic breuiter describi,quod sit quaedam tutela, quae in defectum testamerariae per legem I a. tab. modo agnatis , moao patronis, & non nunquam parentibus desertur n qua deseriptione dicimus in defectum ut denotemus tunc vexificari legitimam hanc, quando nulla subestspes testamentariae, ut in l. si quis sub conditione .ss. de testam. tui. Addimus per legem xa. tab. ad demonstrandum in hac legitima tutela legis ministeriuconsiderari. non autem hominis factum; Adiici tur agnatis & sic
tutela ista legitima per legem Iaaab.agnatis tantum deferebatur,id- est coniunctis ex linea patris, non autem cognatis, ex e quia tutelae commenserantur cum siccessionibus It in tit. infra de legir,patron.
87쪽
tui. ubi ait teri. quod ubi est emolumentum successionis, ibi tuteIa
onus esse debet , argum. text. in l. secundum naturam de reg. iur. sed
quia spem succedendi habebant agnati , merito tutelae onus ad eos
ciem spectare debet; sed quia hodie sublata est differentia agnationis.& cognationis, quoad successiones, Ut in g. nullam in auth. de haeredit. ab intestat. venien. ideo concluditur esse sublatam quoque quoad tutelas, &haec appellatur extensio passiua, quae permittitur, ut tradunt DD. in l. r. ff. eod. de legit. tutor. aequiparantur cnim per Iegem antiquam tutelae, & successionis, ut supra relatum est, merito lex noua corrigens legem antiquam in materia successivam, censetur quoque corrigere in materia tutelarum, Appellatur quo ad secudum tutela legitima, non ex eo, quod ista tantum tutela sit a lege a PProbata, nam cςterae quoque tutelae a lege approbantur, sed dicit ur legitima, quia pendet a mera legis Ordinatione, & factum hominis non desiderat testamentaria enim requirit dationem testatoris datDua dationem Iudicis. Quo ad tertium,quadruplex est haec legitima tutela una quae descendit ex mente,& ex verbis legis, & haec apis pellatur legitima agnatorum, de qua hic. quaedam secundo quae deinscendit ex mente, non autem ex verbis legis, & appellatur legitima -Patronorum, de qua inst. tit. propri quaedam tertio est. quae neque ex verbis, neque ex mente legis descendit, sed ex interpretatione iurisconsultorum, & dicitur legitima parentum tutela 3 quaedam postremo est , quae descendit ex fiducia quadam personae: hinc fiducia. xia appellari consueuit, de qua infr. de fid. tui. Vt locum habeat tutela ista legitima plura concurrere debent. Primo decretum Iudicis declarans tutelam ad talem pertinere debere, per quod decretum non dicitur haec tutela causari, sed declarari: causatur enim haec trutela a mera tantum legis dispositione. Secundo requiritur quod tutor iste inuentatium conficiat omnium rerum pupilli, tam mobiliu , qu1m immobilium, quo non confecto si administrare. c perit praein mumitur fraudolosius, tali praesumptione contra quam non admitteretur probatio in contrarium .L fin. C. Arbitri tui. Tertio tenetur1atisdationem praestare rem pupilli saluam fore, de qua infr. de fatifidat. tutor. Quarto iurare tenetur utilia facere, dc inutilia praetermittere: & demum tenetur pariter iurare pupilli personam non
gelinquere indefensam ,de quibus omnibus est glos notab. in l. legiti
88쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT. CIVIL stinos. ss. eod. delegit. Circa testualium declarationem, quia olim deserebatur haec tutela agnatis, ratione de qua supra; ideo exemplificat Iust. qui agnati, quiue dicantur cognati, de quibus nos iam su. pra diximus α dum lex a a.tab. ad hanc legitimam tutelam agnatos vocat. declarat text. hic in s. quod autem,quado dicatur mori quis ab intestato, ut locus sit legitimae tutelae,& a it, uno ex tribus modis; primo quando pupilli parens nullo modo testamentum ordinauit, quo casu non poterit esse spes testamentari j tutoris, qui in testamento tantum relinqui potest, ut in L 3. T. de testam. tur. Secundo dicitur intestatus mori quis, quando ordinauit testamentum, sed in illo testamento de tutore verbum nullummam quo ad hanc materiade qua agimus, intestatus mori dicetur . Tertio quando testator intestamento reliquit filio tutorem, qui quidem tutor patre superstite decessit, nec de alio prouidit tutore , & in praedictis casibus ad legitimum recurrendum erit. semper,& quia diximus agnatis deferri tutelam hanc,aduertit propterea text. in finali. g. ius hoc agnationis adeo debile esse, ut plerunque qua uis capitis diminutione perear, non autem ita ius cognationis, ratione de qua in textu, aduertendo non esse intelligendum textum de ipsa agnatione, quatenus parentela sit, quia parentela tolli nullo modo potest .l. iura sanguinis. dere-guL iur. sed intelligi debet deessectibus insurgentibus ex agnatione, prout est successio, atque tutela, in quibus praeferuntur agnati ipsis cognatis , licet hodie lacus.
DE CAPITIS DI MINUT ION E RIVN.
N S. sin. praecedentis tituli dixerat iust. agnationis ius capitis diminutione qualibet perimi, ut intelligamus ergo quid nam sit hic capitis diminutio,& quo tu plex,fuit positus praesens tit. de cap. dim. Ad cuius intelligentiam videndum erit, quid importet caput hic: Secundo quid si capitis diminutio. Tertio, quotuplex sit, postremis quid intersit in iure cognoscere alique passum esse capitis diminutionem. Ad primum, caput in iure multifariam capitur, aliquando pro capite naturali: quod exponitur Pro vita, ut in I. capitalium. st de Poen. aliquando exponitur Pro Capitc
89쪽
ciuili, veluti pro libertate, siue pro ciuitate, iuxta tradita per Bald. Ial. data opera. C. de excus non numquam exponitur caput pro principio, iuxta illud sin capite libri) quatenus ad nostrum spectat exponitur caput pro statu, in qua consideratione,diminutio capitis quo ad secundam quaestionem describitur per textum sic, quod sit prioris status commutatio, quam descriptionem repraehendit glossi ex eo, quia non couerti tur cum suo definito 3 datur enim mutatio status,vbi non est capitis diminutio, ut in g. seruus infra hie; ideo arbitrabatur gloc addendum esse in definitione s libertatem, Ciuitatena, vel familiam adimens & communiter dicunt idem scrib.cum gloss. Nos tamen poterimus descriptionem hac defendere esse perfecta absque aliqua su
auditione, considerantes statum in hac materia consistere tantlim in tribus, scilicet in libertate, Ciuitate, & familia, prout text. innuit in I. fin. E. eod. ergo non potest dari status mutatio , ubi non sit capitis diminutio, neque econtra, ex quo apparet conuerti cum suo definito absque aliqua subauditione. Ad tertium cum in tribus consistat status noster d. l. fin. ff. eod. necessario sequitur triplicem esse capitis diminutionis speciem, vel maximam scilicet vel minorem, seu mediam,& minima.Si contingit ergo ciuem Romanu id amictere quod maximum est, maximam diceretur pati capitis diminutionem, α quia id quod maximum habemus est libertas, merito illa perdita, iaconsequentiam,& ciuitatem,& familiam perdimus, dat text. exem-Plum in eo, qui cum liber sit ad praetium pat licipandum venundari Patitur, de qua re diximus in F. ii n. supra de iure pers dat text. secundum exemplum in liberto iterum in seruitutem reuocato,ob ingratitudinem; ius enim patronatus inter caetera,quae patrono tribuit,illud est praecipuum, quia per quamlibet ostensam esto leue in permittitur si patrono in seruitutem iterum reuocare libertum, intelligendo de illo patrono, qui sponte manumittit l. i. cum ibi traditis C. de libere. α eorum liber. tertium exemplum quod datur, hodie non subsistit snemo enim hodie ita damnatur, ut fiat seruus. Minor, siue media capitis diminutio dicitur, quando quis id quod est medium perdit, veluti,quando quis perderet ciuitatem,dat text. exemplum in deporta- eo, qui quidem deportatus libertatem retinet, dcciuitatem tantum amictit; unde appellatur deportatus,quasi extra ciuitatem portatus,m ideo dicimus eumdem desinere esse de numero ciuium Romanorum
90쪽
IN PRIMUM LIB. INSTIT CIVIL. ga
rum d. S. cum hodie supra qui b. m . ius patr.potest.soluit. nec pariter procedit secundum exeplum text. dum loquitur de eo, cui aqua,& ignis interdicitur, in cuius poenae locum hodie successit deportatici ut in l. 3. ff. ad leg. Iul. pecul. & num talis poena locum habeat in crae mmunicato,qui caret omni participatione, declarant vltra scrib. hic Iate DD. in Rub. extr. de sentent. excommunicat. minima capitis diminutio est, quando id quod minimum est perdimus, veluti familiam, dat text. exemplum,si contingerit quem sui iuris in arrogationem se dare; ex quo enim iste talis familiam mutat, capitis di minutionem patitur minimam, siue cum sit filius in patris potestate,ab
QVaerit text. hic num seruus manumissus dicatur capite minui, & negatiue idem text. respondet, & assignat rationem, quia dum quis seruus est, nullum caput habet, si enim caput in tribus consistit in libertate. s. ciuitate,& familia, per ea quae supra diximus, & dum seruus manumittitur aliquid istorum trium non amitistit,necessario sequitur capite non minui, unde probare videtur texta priuationem praesupponere habitum, ut est etiam context. in l. deceff. de verbor. obligat. Eadem ratione concludit text. officiales ab officio remoros non pati capitis diminutionem est tamen verum, quod quando officialis ratione criminis in officio commissi, ab eodem officio remouetur, efficitur infamis,infamia iuris, & facti, iuxta tradita per Bart. in l. i. ff. de senator.& per hoc non poterit ad aliam dignitatem aspirare, iuxta reg. text.in cap.infamibus de reg. iuris in o. Aduertit ulterius text.ius cognationis non tolli capitis diminutione scilicet minima, at si cognatus pateretur maximam , siue mediam uti . que ius cognationis perimeret, aduertendo quod non tollitur cognatio, quatenus parentela est, per ea quae dicunt DD. per illum text. in l. iura sanguinis. ff. de reg. iuris , sed tolluntur effectus prouenientes eX ipsa cognatione,& hoc adeo verum est, quod si cognatus post qua est effectus seruus, vel post deportationem recuperauerit libertatem, vel ciuitatem, ius cognationis iam extinctum, amplius no recuperat sest enim regula, quod ius semel extinctum amplius reuiuiscore non L a potest