장음표시 사용
31쪽
pimus, alius fuisse facere. Ea causa bEusmodi est C. Poes
pilius,quum a Gallis obsideretur,neque effugere ullo modo posset, uenit cum hostium ducibus tu collocutionem: ita discesit,ut impedimenta relinqueret, ercitum eduraceret: satius esse duxit amittere impedimenta, quana
exercitum exercitum eduxit,impedimenta reliquit, acae
cersitum maiestatis. Q liae constitutiones,s su constituotionum partes sint,fatis uideor ostendisse. Nunc quomoado eus,s qua uia tractari conueniat, demo trandum est: si prius aperuerimus,quid oporteat ab ambobus in causa destinari,qub ratio omnis totius orationis coferatur. usitutione igitur reperta latin quaerenda est ratio. Ruritio est quae causam facit, y cotinet des bionem,boc modo,ut docendi causa in bac poti simum consistamus oreae fles cum confiteatur se occidisse matrem nisi attulerit facti rationem peruertit defensionem ergo affert eum,qκα nisi intercederet,ne causa quidem 4sci. Ita enim,inquit, patrem meum occiderat. Ergo ut ostes ratio ea est, quae continet defensionem, ine qua nec parua quidem dubita tis potest remorari damnationem. Inueta ratione marimentum quaerendum est,id es quod accusationem contrinet,quod affertur coma rationem defensionis,de qua orite sctum est. Id constituetur boc modo, Qvium usius fuerarit Orestes ratione hoc pacto,iare occis,illa enim patrumeum occiderat:utetur accusator firmamento, hoc mouO,Sed non abs te tamen occidi, neq iugenatam poenas
pendere oportuit. Ex ratione defenflanis,π ex firmamem accusationis iudicij quaestio nascatur oportet, quam
nos iudicationem,Graeci κυνομενον appellant. Ea con
fituitur ex coniunctione firmamenti, Cy rationis sesen
sone,hoc modo , cum ocul Orestes, se patris ulciscendi b causa
32쪽
edus matrem occidisse,rectum ne fuerit a filio ue iusi
cio cbtemuestrum occidi. Ergo bac ratione iudicatione inueniri conuenit. Inuenta iudicatione,Omnem rationem totius orationis eo conferrι oportebit. In omnibus conrasitutionibus a partibus con titutionum bac uia iudicari. tiones reperitatur praeter g am tu conlecturali constituistione. In ea enim nec ratio quaeritur quare secerit, fecise enim negatur,vec firmamentum exquiritur, quonia' non subdi ratio. Quare ex intentione Cr infitiatione iuα dicatio constituitur,boc modo: inaestio Occidistι Aluce Infitiatio, Non occidi. luscatio Occiderit ne Rufio Om vis utriusique orationis,ut aute dictum est,ad hunc iusta rationem conferenda est. Si plures erunt constitutiones, aut partes constitutionum, iudicationes quoque plures erunt in una cauosed omnes simili ratione reperientur. Sedulo dedimus operum,ut breuiter,er dilucide, quibus de rebus adhuc dicendum fuit,sceremu4. Nunc,quonian satis huius uoluminis magnitudo creuit commodius est i uestero libro de caeteris rebus deinceps exponere, neqlini propter multitudinem literarumlo iturum i tuum de
fatigatio retardare. Sed quidem haec tardius quam studes,dsoluentur,clim reru magnitudint,tum nostris quo que occupationibus asignare debebis. V eruntamen mari
iurabimus,pT quod negotio diminutum fucrit, exaequabirimus industria, ut pro tuo in nos o scio, cr nostro in testudio munus hoc accumulat imo tuae largiamur κοα, Lutati.
33쪽
N primo libro Herenni,heuiter expo, Psumus,quas causas recipere oratorem enumer
oporteret,et in quibus ossicijs artis ela tio. borare conueniret,sπ ea osticia qua ra
tione facillime consequi posset. Verum quod nes de omnibus rebus simul dici pol crat,er de maximis primum scribendum fuit, quo taetera tibi faciliora cognitu viderentur,ita nobis placitum est,ut ea quaedfrificissima essent,potissimu scriberemus. Gularum tria genera fiunt,demonstrat tuum deliber artuum,iudiciale. Id to disticillimum est iudiciale:ergo id prima absolvemu . Hoc π priore libro egistinucum de oratoris ossici s tractabamus,quorum inuentio cr prima cy dficillima est, Ea quoque nobis erit boc in libro propemodum absioluista,π partium partem eius in tertium uolumen transearemus.De minartibus orationis primum scribere iacuet. pimus. In primo libro locuti sumus de exordio,narratione,diuisione,nec pluribus uerbis quam necesse fuit, nec minus dilucres,quam te uelle ex limabamus. Deinde coπiuncte de confirmatione, Cr confutatione dicend fuit. P e genera constitutionum,σ earum partes aperuiamus: ex quo simul ostendebatur,quo modo constitutione, Cr partes costitutionis,causa posit reperiri oportereti Deinde docuimus iudicationem quemadmodum quaeri coveniret:qua lauera, raudum ut omnis ratio totius ora
34쪽
AD HERENNI vestionis ed eam conferatur. Postea admonuimus esse causas coplures,in quibus plures constitutiones, aut p rtes corrstitutionum accommodarentur . Reliquum uictbatur esse, ut o lenderemus,quae ratio posset inuentiones ad unamα quatis constitutioncm,aut partem constitutionis accomamodare. Et licin qualis argumentationes , quas Graeci επ.ρημπια appella t)equi: Cr quales uitari oporaeteret: quorum utrimque pertinet ad confirmationem Creonfutationem. Deinde ad extremum docebimus,cuiu odi conclusionibus orationum utι oporteat, qui locus erat extremus de sex partibus orationis. Primam ergo quaeraremtas quemadmodum quanque causim tractari conueniriat:σ nimirum coniecturalem,quae prima disjicillima Hilotis imum corroderemas. 3C oieci a- I N causa coiecilirali,narratio accastoris,si picionesta causa. interiectas, et dispersis habere debet,ut nihil actum, nihil dictum,nusquam uentum,aut habitum, nihil denique μαctum sine cavo putetur. Dconsoris v ratio, in Icena Cr dilucidam expositionem debet babere, cum attenua . tione fulpicionis. Huius conditutioni s rutro in sex partes est distributa,probabile,collationem; num,argumentsi, consecutionem,approbatione. Horum unumquoque quid Probabile- ualeat aperiemus. Probabile, i per quod probatur expedisse reo peccare,er adimisi turpitudine bominem minae quam abfosse. Id Duditur in causam, π in vitam si est,ea quae induxit ad maleficium commodorum 1pe,
aut in modorum euitatione:ut cum quaeritur,num quod modum maleficio acqu ferit rum bonorem, num pecuniam,num dominatione,num aliquam cupiditatem amoriris,aut butumos libidinis uoluerit explere: aut titi quod incommodum Altarit,inti cittis,infamiam, lorem, sup
35쪽
plicium. Hic accusator in spe conrodi,cupiditatem ostenis det aduersurij in uitatione incommodi, jormidinem augebit. Defensior alite negabit fisse causum si poterit,aut ea Debemeter extenuabit. Deinde iniquum esse dicet: omnes ad quos aliquid emolumeti ex aliqua re perstenerit,in μα icione maleficij deuocari Deinde uitu hominis ex autefactis stectabitur. In quo primum cosi crabit accusator, num quando simile quid FGerit. Si id non reperiet, qIMAEret,num quando venerit in fumlem suspicionem: in eo debebit ese occupat M,ut ad eam causam peccati, quam paulo ante expositicrit,vita hominis posit accommodari, hoc modo Si dicet pecuniae cavsa fecisee,ostendet eu semper auaru fuisse: si bonoris,ambitiosium ita poterit animi vitium cum causa peccati cogiatinare. Si non poterit partistiti cum causa reperire,reperiat s ar. si non poteritaliurum demonstrare dcmonstret corruptorem, uel perfidiosium si quo modo poterit. Denique aliquo aut quam plurim s uiti scolaminabit personum dein equi illud se . teerit tam nequiter,cunde bunc tam per crum fecisse noesse mirandu . Si uchcmcnter castus,CT Integer existimaabitur aduersarius dicet, acta,nonsumam spectari opor- Trere illum ante occultasse sua flagitia e planum facturuab eo maleficium non abesse. Destrorprimum demonis strabit uitam integram si poterit:id sit non potet it,confugiet ad imprudentium, iustitit,adolescentiam,vim, pera uasionem quibus de rebus vituperatio eorum quae extra id crimen erunt,non debeat in ignari. Sisagiaemeter boriminis turpitudine impedietur π infamia,prius dabit: ori . peram,ut fusos rumores disipatos esse dicat de innocente Az litetur loco communi,Rumoribus credi non oporae 'tere. Si nili horum fieri poterit,utatur extrema defenis b iij sisne
36쪽
ii AD HERENNI UMLone,Cr dicit,non se de moritas eius apud censoressed
Collatio. O criminibus aduersariorum apud Iudices dicere. ollam tio est,quum accusator id quod aduersariu fecisse criminatur,aly ucinini,tuli reo,bono fuisse demostrat,aut aliuneminem potuisse pcrficere.nisi aduersarium, aut eu φα p . . sum ui s rationiblis aut non potuisse,aut non . que comu mode potuisse,aut eu et iugisse alias rationes comodiores propter cupiditat . Hoc loco defensior, ut semonstret, oporta,aret aliis quoq; bono fuisse, aut alios quoque id signum. quo de ipse se in letur,facere potuisse. Signum essere quod ostenditur idonea perfici di facultas esse quaesita. id diuiditur in partes sex ocum,tempus stativm occa L6eu, sionem Icim perficiendi fbem celandi. Locusaro ritur
celebris an destrius: simper,an tum γῆ id factu sit,fuerit tu eo loco statudo succr,an profanus :publicus,an priuatusfuerit cuiusinos loci attingit: in qui est pulpus, perg=ectus,aut exauditus esse ponit Id reo, quid
accusatorι conueniat,perscribere non grauaremur, nisi facile siluis, Asa posita,posset iudicare inhil enim in uentionis ab arte debent proficisci,caetera facile compa- Tempus. rabit exercitatio. Tempus ita quaeritur,qua parte anni, qua hora, ioctu,an interdiu, qua diei, Cy qua noctis Sp tiVm iora factum esse dicatur,cT cuiusimos temporibus. In tium ita conoderatur, tu ne longum sucrit ad eam retro gcndam,er potuerit ne scire fatis ad id perficienta
rii 1put futurum. Num parui reseri, alis spes fuisse as
i spc ciendus id ante sciri, Cy ratione prouideri nonoeeasio. potuerit. Occasio Piritur adonea ne satis fuerit ad rem adoriendum,an alia incitor,que aut praetcrita sit,aut nospes. expectata. Spes perficiens quaesuerit 'cribitur, hoc
modo:Si quae supradicta fumisiana,c current i praetera
37쪽
Nu ex altera parte uires pecunia,consiliἴscientia, paratio ex altera parte imbecillitas,inopia iustitia,imprudentia ,ina paratio demonstrabitur fuisse: per quas res scire potn imus,utrum dissidendum,an confidendum fuerarit. Spes celans quae fuerit,quaeritur ex cofici s,arbitris, adiutoribus oberis aut feruis,aut utriKque. Argumentum est,per quod res coarguitur certioribus argRmentiS, er Thmpos, magis firma suspicione. Id diuiditur in tempora tria prae tria.
feritumaei tuns co se queris In praeimio impore oportet conis are, ubi fucrit,ubi ursiis Lit,quo cum uisu3 sit, num quid appararat,nu quem conuenmt,num quid dixeris,num quem bubucrit de cosicijs,de adiutoribus,de adaiumentis,num quo Di Ioco praetσ confluetudinem fuerit; aut alieno tempore. In instanti tempore Piritur, num visius sit,cum faciebat,num qui strepitus, clamor, crepitatus exauditus siit aut denis num quid aliquo sensu perceptum sit,aspectu,auditu,tactu,odoratu,gustu. Nam qui
vis hori; sensus potest conflare silpicionem. In consique Iti tempore spectabitur,num quid re transacta relictu sit, quod inscct aut factum esse malcficium,aut a quo sit βαctu. Factum esse,hoc modo,Si tumore aut huore decoloctratu est corpus mortui significat eum ueneno necatum.
A quo factum sit,hoc modo Si telum, i uestimentu quid eiusmodi relictu sit aut si uestigiu rei fuerit,aut si cruor
in uestimentiε,aut si in eo loco coprehensus,aut uisus sit transacto negotis,quo in loco res gesta scatur. Constra C sςcuti tio, est quit quaeritur, quae signa nocentis Cp innocentis consequi soleant. Accusator dicet,si poterit, aduersariu, quum ad eum uentum sit,erubuisse,expallu se, titubasse, incon linter locutu e se,concidisse,pollicitu esse aliquid,
quae signa conscientiae sunt. i reus hora nubit fecerit,aca L ia b iiij custor
38쪽
A D HERENNI VII cu ator icci sum V cadeb praemeditatu fuisse quid stabi e et psit ocillumi,ut confidelisiime resinens reiponderi ret quae signa confidentiae,non innocetiae sint. Defosata.
-- p pertimuerit,magnitudine periculi,non consitaetra peccati comotum esse dicet.Si non pertimuerit fetum inno Approba centia negabit esse comotum. An batio, i qua litimi ti0- ud extremum confirmata sit lucione. O habet locos prora prios atque communes. Propri unt, ij quibus nisi accum fator nemo potest uti: Cr j,quibus misi defetforcomunes fiunt,qui alia in causa ab reo,alia ab accusatore tram
Locus accH hautur. Iu causasoniecturali proprius lacus accusatoris.1M Q i P 0 est quum mulorum misereri non oportere,σ quis ρ' ''' dtiget peccati atrocitate. Defensioris proprius Iocus est, psi misericordiam captat,a quum accusatore calumarari criminatur. Communo laciturilaum accusest oris,tum ecfensiorista testιbus, contra tenes:u staenionibus, conritru quaestioncstab argumentis,contra regrementa: a ruα moritas, contra rumores. Ansibus dicemus fecundum toritatem Cy uitam testium, T constantiam testimoae 1ijorum. Cont; te es ultae turpitudinem, testimoniorumi conflantiam si aut non fieri potuisse dicemus, aut non factum esse quod dicant,aut scire illos non potuisse, aut
cupide dicere,s argumentarι. Haec T ad improbationea approbationem rest uni pertinctunt. Aquisionibus dicemus, quu demonstrabimru maiores ueri inueniensii 1i: . causa,tormentis Cy cruciatibus uoluisse quaeri, er sumismo dolore homines cogi ut quicquidsci at,dicat. Et printerea cosmatior baec erit disputatio, si quae dicta erunt argumentando, fidem vijs,quibus omnis coniectura re
clatur,trabcinus ad uerisimilem seu picioneaden boc iue testimoni facere oportebit. contra Paestiones hoc mοα- do
39쪽
LIBERI. ado dicemus Primἴ maiores uoluisse certis in resus interponi piaestiones,quum quae vcre dicerentur servari quae falso in quaestione pronuntiarentur, refelli possent, hoc
modo: Quo in loco quid positum sit, G si quid esset simile quod uideri,aut aliquo simili signo pcrcipi posset: deride dolori credi non oportere, quod alius alio reticentior
fit in dolore,quod ingeniosior ad commini cendum, quod denique sepe scire aut suspicari posit,quid quaesitor verihi audire quod cum sxcrit, intelligat sibi sinem doloris
futurum. Haec distulatio coprobabitur, si refellenilis quae in quaestiori buis erant dicta probabili regumetationeN partibus coniecturae,qua3 ante exposuimus accre oporritebit. Ab argumentis Cy signis G caetcris locis , quibus augetum suspicio,dicere hoc modo conuenit: Quam mulaeta colicurrant Ogumenta Cr signa, quae inter se confimistianturem perspicuam, non sit piciose videri oportere. Item plus oportere signis Cy argumentis credi,quam temflibus. Haec enim eo modo exponi , quomodo re licra siunt gestu,testes corrumpi posse,uel pretio,lici grati uel irre- tu, uel simultate. Contra argumenta σsigna Cr caeteras
si pictoves dicemus hoc modo, si Amonstrabimus nullam rem esse,quam non suspicionibus quiuis positi criminari: dcinde unumquanque sulpicioncm extenuabimus dubimus operam ut ostendesmus,nihilo magis in nos et,quam
tu alium quempiam conuenire . indignum fucinim essesne testibus coniectura ta A1picionem firmamenti satis baribere. A minoribuου dicemuου, si negabnuus temcre famam nasii solere,quin Absit aliquid: CI dicemus causam non fuisse,quare quispiam contingeret Cr comminisceretur Et praeterea si caeterisu soleant esse, argumentabimur hanc esse uerum. contra rumores scemus primum si Docebimus
40쪽
AD. 'HEREM NIVMeeb mri multos esse fallios rumores, exemplis utemur, de quibus falsa fama fuerit: cI aut inimicos nostros,aut homines natura malevolos Cr maledicos confinxisse,scemus cr aliquam,aut fictum fabulum in aduersarios afferaremus,quam scamus omnibus in ore esse: aut uerum mamorem proferemus,qui illis aliquid turpitud: nis afferat: neque tamen ei rumori nos fidem habere dicemus, ideo quod quiuis homo posit quemuis turpem de quolibet ruinmorem proferre, I consictum bulum dispare. Verulamen si rumor uehementer probabilis esse uidebitur,arpumentandosamae sidcin poterimus abrogare. Quod Cy dffcillima tractatu est constitutio coniectamuhsra in ueris causis saepsime tractanda est,eb diligentius omeis eius parteis perscrutati fumus, ut ne paruula quide titubatione,aut offensione imped remur si ad hanc rationem pruceptionis, iduitatem exercitationis accommodaremus.
Nunc ad legitimae constitutionis parteis transeamus. Q V v M voluntas scriptoris cum scripto di fidere uia Uitunc debitur, Ii ascripto dicemus,bis locis utemur fecundum narrationem. Primum scriptoris collaudatione . Dcladescripti recitatione. Dcinde perculictatione scirent ne abuci sirij id scriptum fuisse in lege, i in testumcnto, aut in stipulatione ,aut quolibet scripto,quod ad eandem rem pertineat. Dein e collatione quid scriptii sit , quid aduersurij fefecise dicant,quid iudicem Isequi couentat, utram,si is id Fod diligenter perscriptum sit, an id quod acute sit excogitatum. Deinde ea sententia, qttae ab aduersari s truso excogitatu,s scripto attributa, cotemnetur Cy infirmabitur . Deinde quaeretur, quid ei obfuerit, si id uoluisset scribere,ut non potuerit perscribere. Deinde a nobis bea tentia aperietur, Cy causa proferetin, quare id scriptor