장음표시 사용
51쪽
LIBER II. 1'crgumentatione vitium admonebit, Cr ab alijs non visuae tum commode reprebedere docebit. Qitonia itum ostendimus perfectum ς plenum argumentationem ex quinaeque partibus constaere, in unaquaque parte a gumentaritionis quae uitia euitan sunt confderemus : ut er ipsi ab his uiti s recedere, Cy aduersariorum argumentatioranes buc praeceptione in omnibus partibus tentare, Cy ab aliqua parte labefactare posimus. Expositio uitiose est, Eκpositio eum ab aliqua,aut a maiore parte ad omnes confertur id quod no necessario est omnibus attributum, ut si uis boemodo exponat,omnes qui in paupertate sunt,malui inuleficio parare diuitias,quam o scio paupertatem tueri. Si quis hoc modo exposilierit argumentatIonem , ut non ret PCrere,qualis ratio,aut rationis confirmatio fit, ipsem facili reprehendemus expositionem,cum ostenderimus,id quod in aliquo pulipere improbo sit, in omnes p peres falso Cy ιtuuria covferri. Item uitiosa expostero est,ca id quod raro fit eri omnino negatur,hoc mota do, Nemo potes uno a pectu,nes praeteriens in amorem
incidere: nam cum non nemo deuenerit tu amorem uno
a pectu, cum ille neminem dixerit, omnino nibit differt raro id fieri. dummodo aliquando feri, aut posse feri intelligiturdiem uitiosa expositio est,cum omnes res endemus nos collegi P, r aliquam rem idoneam praeterimus, hoc modo , Ouoniam igitur hominem occisium condat esse,necesse est aut a praedonibuου , aut ab inimitaciis occisum esse,aut abs te,quem ille baeredem testantem ex parte faciebat. Praedones tilo loco nunquam hunt visi: inimicum nullum babebat: relinquitur, si neq a Praedoniabus,veque ab inimicis occisius est,quξd alteri no erunt, alteros non habebat,ut uti te sit inter tus. Nam in buri
52쪽
AD HERENNIUM iuscemodi expositione,reprehensione utemur liuos praeter eos,quos ille sxcrit, potuisse suscipere maleficium
ostenderimus velut in hoc exemplo, cum dixerit necessὶ esse aut a praedonibus,aut ab inimicis, aut a nobis occiis sum esse,d cemus potui se uel a familia, uel a cohaerediabus nostris. Cum hoc modo illorum colle bonem disturbauerimus,nobis Iallorem locum defendes relinquemus. ergo hoc quoque uitandum est in expositione Aequando, cum omitra colleg sse uideamur,aliquam idoneam partem reliquerimus diem uitiose expositio est, quae constat ex falsa enumeratione ut si cum plura fiunt, pauciora dicaamus,boc modo, Duae res sint,ludices, quae omnes ad mala ictum impellunt, luxuries Cy auaritia. Quid amor napii qmspii.quid ambitio quid religio quid metus moratis quid imp er cupiditas s quid denique ulla permultus Item falsa enumeratio est,cum pauciora sunt, Cr plura
dicimus,hoc modo,Tres res sunt, quae omneu homines solicitant,metus,cupiditas,aegritudo. Satis fuerat dixisa se metum Cr cupiditatem quoniam aegritudine cu ut a. que re coniunctam esse necesse essestem uitios expositio est,quae nimium longe repetitur,hoc modo,omnium ma
Dru sti titia est mater,quae parit immensas cupiditates: ιmine e porro cupiditates,infinitae,et immoderatae sunt: hae partum auaritiam auaritia porro hominem ad quod-uis maleficia impellit.: igitur auaritia inducti aduersuris nostri hoc in se facinus admiserunt. Hic id quod extremsi ictum est,fatis fuit exponere,ne Enniῖ Cy caeteros poeratis Imitemum,quibus hoc modo loqui concessum est, Ui. Crini Vtinam ne in nemore Pelio fecuribustum libis, caesa cecidisset abiegna ad terram trabes: ς'P N e M inde nau8 ιncinanti exordisim i
53쪽
LIBER I r. ' UCepisset,quae nunc nominatur nomine Argo,qua vecti Argivi delectι uiri, Petebant illam pellem inauratam arietis colabis,impertio regis Peliae per dolum: Nam nunquam bera errans mea,domo efferret pedem Nectu,animo aegra,amore sevo saucia.
Nam hic satis erat dicere si id modo,quod esset satis, curasset poeta)
Vtinam ne bera errans mea,modo effierret pedem medea,animo aegra,amore sElio Laucta. Ergo hac quoque ab ulfimo repetitione in expositiori rubus magnopere supersedendam di. Non enim repreaehensione eget , sicut aliae complures, sed sua θ te introfa est. vi Tios A ratio est, quae ad expositionem non est Ratio uitio accommodata, uel propter infirmitatem , lici propter Muamtatem. Infirma ratio est,quae non nocessirio osten insim/ot ita esse , quemaimodum expositum est: velut apud
Plautum. Amicum castipare ob incritum malam noxam,
Immune est factntu uerum in aetate utile, Et conducibile. Haec expositio est ui enim quae ratio asicratur. Nam ego amicum hodie meum Nou castigabo pro commerita nora. Ex eo quod ipsi facturus est,no ex ω quod fieri eouenit,utile quid sit ratiocinatur. Vana ratist est,quae ex v falsa causa constat, boc modo : Amor fugiendus non est. nam ex eo uerisima nascitur amicitia. Aut hoc mdo,
Philosophia est uitanda . a fert enim socordiam, atque desidium. Nam hae rationes nisi false essent, exposit .
54쪽
tiones quoque earum ueras esse confiteremur. I infirina ratio est,quae non necessariam causam a fert expositionis A. Iut Pacaulus,
Caecum ob eam rem esse iterunt, quia nihil cerna quo fest applicet. In auum autem aiunt,quia afrox,incerta instabilius sit. Brutum quia dignum atq; indignu nequeat internoscere. Sunt autem alii Philosopbi,qui contra fortuna negant Niseriam esse usi sed temeritate omnia regi .id magis Verisimile aiunt,quod usus reapse expertrado edocet. Velut Orestes modo fuit Rex, nodo mendicus factus est. Naufragio res colint.nempe ergo baud fortuna obtigit. Nam hic Pacuuius infirma ratione utitur, cum est,uerius esse temeritate, quam fortuna res regi. Na utraque opinione Philosophora fieri potuit,ut is qui Rex fulset, mendicus factus esset. Item infirma ratio est,quae videtur pro ratione afferri sed idem dicit quod in expositione dictu est ioc modo, Magno mala est omnibus auaeritia,idcirco quod homines magnis π multis incomodis conflictantur propter immesim pecuniae cupiditate. Nam hic ut sverbis i per rationem dicitur,quod diciti est per expositionem tem infirma ratio est,quae minals idoneam res postulat,causam subi cit expositioni,boc modo: Vitatis est supretia propterea quod qui sapientes fuat, pieta
tem colere confiuellerunt. Ite,utile est amicos ueros habere.habes enim quibuscum iocari postis. Numissum nodic in ratio
55쪽
LIBER II. - llam rationibws no uniuersati neque absolutased extenudista ratione expositio confirmatur. Iton infirma ratio est, quae ueI ali' expositioni potest accommodar ut facit Pari uius,qui eander. affert rationem,quare caeca: eandem, quaere bruta fortuna dicithr.1 N confirmati e rationis,multa tutanda in nos, T Confirma Aobseruanda in aduersariorum rutione sunt ultia: propteri x,0reaq; diligentius conoderanda sunt, quod accurata con firmatio rationis totum vinementistime comprobat argumentalionem.
Utuntur igitur studiosi in confirmanda ratione dupliis ei conclusione hoc modo: Iniuria abs te ascior indigna pater. Osti improbum Chres bontem existimaueras, Cur me huic locabas nupti' s sin est probus,
cur talem inuitam inuitum cogis linquere sQuae hoc modo concludentur , alit ex contrario conauertentum,aut ex simplici parte reprehendentur. Ea contrario boc modo:
Nusta te indigna nata σcio iniuria. Si probus ese vene locutit: sin autem est improbus,
Diuortio te liberabo lacommodis.
Ex simplici parti reprehendentur , si ex duplici cona
56쪽
AD HERENNIVMO: Necesse est quoniam pallet,aegrotasse: aut,nycesse est
peperilse,quoniam si linci puerum infantem. Num haec sua ponte certa signa non habent, si non caetera quoque ritu concurrant: od si cocurrerint nonnibit huiusmodi figua adaugent uost onem. Itim uitiosium est,cum uel in allum,uel in eum ipsum qui dicit, id quod in aduersaririum dicitur,potest conuenire hoc modo: Miseri sunt,qui
uxores ductit:at tu duxisti alterum. Item uitiosium est id, quod uulgare habet defensionem,hoc modo:Iracundia inductus peccauit,aut adolescentis,aut amore. Ηumst orassi enim deprecationes st probabuntur,impune in maxima peccata flabentur. Item uitiosium est,cri id pro certo furimitur,quod inter omnes non constat, quia etiam nunc tu controuci a est,hoc modo: Eho tu,Dθ quibus es potestis motus superum atque inferum. Pacem intre fest conciliant,conferunt concardiam.
Nam ita pro suo iure hoc exemplo u=m Cbrel'bonia Ennius induxi quasi iam fatis certis rationibus, ita esse demonstrasset. Item vitiosium est,quod tam quasi seo atαque acio negotio dici uidetur,hoc modo: In mentem imbrii uenisset Q sirites,non comm issem,nt hunc in lacu res ueniretina boc,aut boc fecissemscd me tum haec ratio fugit. Item uitiosium es. cum id quod in apreto delicto post tum est,tumen aliqua leui tegitur defensitone,hoc modo: cum te expetebant omnes florent imo Regno reliqui,nunc dei'tum ab omnibus Summo periclo solus ut restituam paro. Item uitrosium est,quod aliam in partem,ac dictum sit,
potest accipi Ad est huiusmodi,ut si quis potens acfactiosus in contione dixerit,Satius est uti regibus, quam ma
iis legitas. Num boc tametsi rei urguendae causa potestia D
57쪽
L I B E R IIo esne malitia esci,tamen propter potentiam eius Pydicit, non dicitur sine atrocibuspicione. Item uitiosum elisi is aut uulgaribuου definitionibuκ uti.Fulse fiunt huiusmodi siquis dicat iniuriam nulla esse,nisi piae ex pulsatione, aut conuicto constet. Uulgares sunt, quae nibilo minus in aliarem transferri possunt,ut ii quis dicat, Quadruplator,ut breuiter describa,capitaliε est. Est enim improbus, Cr pestifer ciuis . Na nihilo magis quadruplatoris quam furis, quam sicari),aut proditoris attulit desinitionem. Item utratiosum est, pro argumento fumere,quod in disiquisitione
positu est ut si quis quem furti arguat, dicat eum esse bominem improbum,avaram, flaudulentum,ei rei testimorinium esse quod ibi furtum fecerit. Item uitiosium est corrtrouersiam controuersia dissoluere,hoc modo: Nam conriuenti censores illii uobis utisfacere,ex eorquo ait se nopotu se adesse,ita ut iuratus fuerat: quod si ad exercitu non uen set,id ne Tribuno militum dicereis Hoc ideo uitiosium est,quia non expedita aut iudicata res,sed Imperadita, π in simili controuersia posita exempli loco profertur. Item uitiosiun est,cum id, e quo summa controuersia est,parum expeditur,er qua i trabactam sit,reonquirur.
Aperte fatur esctios intelligas, Tali dari arma,qualis qui ge is fuit, Iuset,pntiri si studeamus Pergamo: Quae ego profiteor esse mea. nam me aequum est frui
Fraternis armis,mrbis adiudicarier,
Vel quod propinquu3,uel quod uirtute aemulus. 'Item uitiosum est num sibi in sua oratione dissentire,
Cy contra ea,que ante dixerit dicere,boc modo: Q*a causa accusem hunc 'equeo exputando eurisiere., Nani
58쪽
si ueretur,quid eum accusem,qui est probM Sin inverecundum animi ingenium pomet, Quid eum accusem qui id parui auditu existimet is . . Non tuommoda ratione uidetur sibi ostendisse,quare non accusaret. Quid quod postea alis Nunc ego te ab summo iam detexam exordio. Item uitiosium est,quod dicitur contra ιιιdicis uoluntatem ut eorum,qui audiunt, si aut partes,quibus isti fluis dent,aut bomines,quos isti Garos babent,sedantur, aut biluo su est o burimos vitio lastur auditoris uoluntas.Item uitiosium est, non omnes res confirmare, quas pollicitus sis in expositione item iιerendum est, ne de alia re dicatur, cum alia de re controuersia sit:ins huiusmodi uitio considerandum est,ne aut ad rem addatur qui aut quippiam de re detrahatur, aut tota causa mutata in altum causant derivetur. Vti apud Pacuvium Zabus cum Amphione, quorum controversia cum de musica inducta sit, dilputaritio insapientiae rationem,cr urnulis utilitatem consimitur. Item considerandum est,ne aliud accusatoris criminatio contineat,aliud defensioris ratio purget: quod sepe consulto multi ab reo faciunt angusti' cause coacti. Vtist quis accubetur ambitu magissi aram petisse, ab imperatoribus menumero se apud exercitum donatum esse dia. λ cat. Hoc si diligenter in aduersariorum oratione obserua tua verimul sepe deprehendemus, s in butumos deprebeiij sione ostendemus eos de ea re quid dicant, non babere. Item uitiosum est,artem,au scietiari,aut fusum quo pia uituperare propter eorti uitia, qui in eo studio sunt, veluti su Getoricam uituperant, propter alicuius orato γμ' ris uituperandum uitiatem vitissum est, ex eo quod perperam factam eje constet, putare ostens a quo homine
59쪽
Veientia' LIBER I. c rfactum est homo: Mortuum deformatum, tumore praediatum,corpore decoloratum fuisse constat:ergo ueneno neriectus est. Deinde si sit inquetata in eo occupatus, ut multi faciunt venenum datum, ultio non mediocri conflicteae
ixr. Non enlmfactumne sit quaeritu ed a quo factu sit.
Item uitiosum est. in comparandis rebus alterum rem fis ferro,de altera mentionem non facere, aut negligentius
dilutare:ut si comparetur,utrum fatis sit populatu fru
mentum accipere,au non accipere:quae commoda sint in altera re curet enumerare: quae in altera re incommoda
sint,uelut depressa prctereat,aut ea quae minima sunt,dicat. Item uitiosiuin est In rebus comparandis necesse putare alteram rem uituperari,cum alteram laudes. Quod genus,si quaeratur,litris maior honor habendus sit,Albensiabus anη Venusinis,quod Reip. er Po. Rom.profuerut,πis νι dicat alteris,alteros ladat. Non enimnecesse est, si alteros p ponas,alteros vituperare. Beri enim pote ut cum alteros magis laudaris,aliquam alteris laudis partem attribuus,ne cupide pugna se contra ueritatem puteris.Item vitiosum es,de nomine Cr uocabulo eius rei controuersiam struere, quam rem consiuetudo optime potest iudicare. Velut Sulpitius qui intercesserat,ne exules,quia bin causam dicere non licuisset,reducerentur:idem posterius immutata uolutare,cum eandem legem ferret,sium hese ferre dicebat,propter nominum c litationem: nam non exules , sed ut eiectos se reducere aiebat: perinde
quasi idfuisset tu controuersia, quo idi nomine appellarirentur a Po. Rom. aut perinde, quasi non omnes. quibus aqua Cy ignMnterdictum est,exules appectentur. Uerui
illi fortasse ignoscimus, si cum causa iecit inos tumen in uiliginin uitiosium esse intendere carouersiam propter
60쪽
Exornatio Qv os 1ΑM exornatio constat ex similibus,s exem xio amplificationibus,cτ iudicatis rebus, cy caeteri quae pertinet ad exaggerandam Cy collocupletandum o. gumentationem,quae sint ijs rebus vitia consideremus. , Simile uitiosum est,quod ex aliqua parte disimile est,nec habet parem rationem comparationis, aut Rupsi obcst,
qui affert. Exemplam uitiosium est i aut falsum est,ut reprehendatur:aut si improbum,ut non sit imitandum: aut malus, i maius,quam res postulabit. iiudicata uitio se profertur,si aut d imit de re proferatur: aut de eare,de qua controuersia non est aut si improba, aut eluse, mos,ut aut plures,aut magis idoneae res iudicatae ab adaversari' proferri psint. Item uitiosum es, id quod ada. i. versarij factum esse confiteantur,de eo argumentari, crplanum facere factum esse: nam id tantum augeri oporatet. Item uitiosium est,id augere quod couenit doceri, hoc modo: Vt si quis quem arguat hominem occidisse.ς antequam fatis idoneus argumerationes attulerit, augeat peccatum,σ scat niseri indignius esse, quum hominem occidere. Non enim,utrum indignum si an nosed factum necoplexio sit,quaeritur. complexio vitaesa est, quae non ut quidque vitiosa. primum dictum est, primum complectitur, cr quae nou breviter concludit, er quae non ex enumeratione certum. er constans aliquid relinquit, ut intelligatur quid propositum in argumentatione sit,quid deinde ratione,quid cofirmatione,quid tota argumentatione demonstratum sit.
Concluso, CONCLVβλONBs, quae apud Graecos ἐπλογοι ne, nominaritu r,tripartitae sunt'. nam costant ex enumeratione,amplificatione,σ comiseratione. In quatuor locis uti