장음표시 사용
81쪽
62 restaurandum magnum et regale vero auri argentique pondus conferre decuit. Multum denique ad hanc rem nomina P Se Puto: et eo magis, quo rarius apud veteres exstant. Mardochaei autem nomen nisi in libris Esdrae et Estherae reperimus nusquam, et id quidem certa de causa. Verbum
enim Mardoch-ai ' in, si litteram . quam Per grinis nominibus Hebraei solebant addere, detraxeris. nihil aliud est nisi Mardoc ' l in. Posterius autem il-lud u-a-rd-- iddem significavit apud Chaldaeos, quodU-ae-I-a c. O . apud Hebraeos h. e. rex. Id si minus ex verbis ipsis intelligitur . pluribus rationibus percipi potest. Quum enim liquidae litterae apud Semitas omnes, tum et , inter se apud Chaldaeos Hebraeo u immutatae sunt. Nam quam litteram hi quidem , scripserunt , eam illi n. adiecta littera Π, et scripserunt et pronuntiaverunt. Quod quidem cognosci ex clarissimo Chaldaeorum nomine licet. Chaldaei enim docti illi viri,
quorum Ptolemaeus canonem tradidit. ΝahOcO-l-ssor nominant i), quem Ieremias et alii NabocΟ-dr-Ossor,
rum regnum arripuisset, non Baladan, sed ue-r o d-ac., Baladan h. e. rex Baladan vocatus est.). Pra
terea multis regum Chaldaeorum nominibus illud Ma- ω-Oc adiunctum est, ut Evil-u-r o)d-ac Min h. e. Evil
ω-O Empad φὶ h. e. rex Empad, aliis. Accedit, quod
82쪽
- 63 familiam ducit, Ieremianum illud: Capta est Babylon confusus est Bel . victus est Me-r' ac i). Ad hanc sententiam. regem commemorare admodum aptum; deum quemdam, id quod plerique putarunt. Omnino ali num. Babylonis enim rex, non deus quidam vincitur. Vocabulum autem Chaldaicum Ieremias eo animo adhibuit . non ut regem quempiam significaret, sed ut ipsum Chaldaeorum regem victum iri declararet. Datum est autem Mardochaeo in circumcisione quasi signum sui
quod Postea, cum ille regnum consecutus esset in , chaldaice Mardochai et pronuntiatum et scriptum est. Quum autem Mardochaeus alteri alter et aetate a qualis et auctoritate par sit, quumque nomen illud vel ad usum tam rarum vel ad significationem tam singulare esse videatur: eumdem prorsus iudicamus, quem Estherae libri scriptor laudavit. et eum. quem Esdras commemoravit. 0uoniam igitur Mardochaeus, quum Perannos sexaginta duos in Media suisset, primo anno Cyri senex in patriam reversus est: nos vere et recte A suerum qui illius erat aequalis Cyro aetate superiorem ipsumque Cyaxarem suisse statuimus.
S. 10. Hostes Iudaeorum et ceterae nationes quibus rebus potuerint inter se discerni
Libri Estherae scriptor sibi in eo sere constat, quod Amanem Gagaeum appellat Iudaeorum hostem. Esthera enim, cuius Verba ab eo propria et non mutata relatu
83쪽
- 63 fiunt, suum suorumque hostem esse ait, cuius crudelialas redundaret in regem ij. Ab Assuero autem inle rogata , quem diceret, libere et aperte respondit, hostem et inimicum suum suorumque pessimum istum quidem esse Amanem γ). Postea Vero quam eius supplicium consecuta est, regem Otaeerat, ut corrigerentur novis visi lis peteres Amanis litterae. insidiatoris et hostis Iudae rum δ). Praeterea is, qui Estherae historiam conscripsit ubi suis ipsius verbis utitur, Amanem vel hostem Ι-
Vt Aman Iudaeorum appellatur hostis: sic eius 8 cii, qui primum quidem Iudaeos interfecturi erant, P stea vero ab eis ipsi intersecti sunt. non alio ullo nisi hostium nomine umquam notantur. Hoc nomine enim ipso per se Mardochaeus. quos occidi voluit, eos satis accurate sese Iudaeis indicasse putavit. Regis enim imperium his verbis expressit. ut starent Iudaei pro an mabus suis et Omnes inimicos suos cum coniugibus ac liberis et unipersis domibus intersicerent ac delerent 'in atque ut in Omnibus terris ac populis, qui regis Asesueri subiacebant imperio. parati essent Iudaei ad capiendam Mindictam de hostibus suis Τ). Hoc eodem verbos in Esth. 7, 4.2) Ibid. 7. 6.aὶ Ibid. 8, 5. 4 Ibid. 3, lo. Et dedit annulum Aman inlio Amadathi de pro-νenie Agast hosti Iudaeorum, et s, 6: Itaque percusserunt Iudaei inimicos suos plaga magna et oeciderunt eos, reddentes eis, quoaεibi paraverant facere, in tantum, ut etiam in Susan quinyentos viros interscerent eaetra decem Ilios Aman, Agagitae hostia Iu-
84쪽
- 65 Ithri Estherae auctor tamquam nomine proprio utitur ad significandos eos qui a Iudaeis erant occisi. Is enimila: Igitur duodecimi mensis, quem Adar vocari ante iam diximus, tertiadecima die, quando cunctis Iudaeis
interfectio parabatur et hostes eorum inhiabant sanguini, persa pice Iudaei superiores esse coeperunt et se de adpersariis pindicare. Congregatique sunt per singulas cipita es oppida et loca, ut'exIenderent manum
contra inimicos et persecutores suos i); et paulo post: Itaque percusserunι Iudaei inimicos suos plaga magna ) et item: Sed et per Omnes propincias, quae ditioni regis subiacebant, pro animabus suis steterum Iudaei interfectis hostibus et persecutoribus suis δ). Hanc eamdem dicendi rationem sequitur is, qui Mardochaei et Estherae orationes Chaldaice consecit. Alterum enim inducit dicentem: Nunc pem deus noster quare dicunt oppressores nostri, non habenι deum qui salpet eos ε), et alteram: Et inspira cordi eius i. e. Assueri, ut odio
Ouemadmodum Aman Iudaeorum hostis, huius socii illorum vel . hostes vel inimici vel persecutores appellarentur , diligenter a nobis expositum est, ut et de sententia quadam interpretum iudicari et de eo quod proposuimus disseri accurate posset. Omnino enim quidam negarunt, Iudaeis illud potuisse concedi, ut vel ex Medis vel ex Persis vel ceteris ex nationibus fide amicitiaque
coniunctis suos ipsorum hostes eligerent, caperent, tol-
85쪽
- 66 Ierent. Esse enim extremae immanitatis atque dementiae , parvi cuiusdam peregrinique populi odio et potentiae vel gratificari cives vel amicos prodere.
Quod equidem quum neminem umquam negaviSSE, tum eum certe concessurum fuisse statuo, qui Estherae
libri suit scriptor. Scilicet is videtur esse in culpa, quod quos ipse Iudaeorum hostes dixit, interpretes praeclari isti intellexerunt eos, qui hostili consilio, qui infesto
essent animo. Si odium tantummodo Iudaei. si assecti nem animi spectare voluerunt; qua erant Oculorum acie. qua Sensuum sagacitate, ut absconditam hominis partem. ut intimam mentem penitus Perspicerent atque indagarent 2 Homines autem cupidos sui et amantes ab adversariis qua ratione Secernere , qua nota Potuerunt internoscere p Quo consilio prohibuerunt. quin temere hostibus pro amicis Parcerent, amicos Pro hostibus O ciderent Τ Quomodo certum et exploratum habuerunt. eos a se esse interfectos, qui Per omnem Asiam dispersi
ipsos Voluerunt interficero ij ΤSed quid multa' duo Iudaeorum hostes et amici inter se differrent num in animo id, num in voluntate putabitur abditum latuisse2 an iudicandum est potuisse id in corporis specie cerni, tu oculorum capillorumque colore. in vestibus armis lingua moribus institutis, in origine denique et natione 3 Quid 2 Iudaei. quum morti erant consecrati, quibus rebus discerni ab aliis potuerunt, non eisdem Dorum hostes p Et Mardochaeus, ut hostes interimerent. quum imperaret Suis: Aman Per grinigne iddem illud praeceperat, an eis. qui eadem qua ipse natione erant oriundi p
86쪽
Et prosecto, si Iudaeorum hostes ita definire volu ris, ut homines certae cuiusdam nationis intelligas: non modo difficultates omnes remotas, sed sanam etiam illis locis quos adscripsimus sententiam inesse videbis. Νam si diversa ab aliis dissimilisque hostium erat natio: minime erat verendum, ne Persae, ne Medi cives regis et amici interirent: Vt enim hostes, si quod vellent consecuti essent, praeter Iudaeos Occidissent neminem: sic Periculum non erat, ne Iudaei praeter hostes alium quemquam interficerent. Deinde vero Iudaei, si eis rebus, quae gentis cuiusque Propriae esse Solent, adversarios ab amicis internoscere potuerunt, de eis interfidiendis imperium facile perceperunt ij. Praeterea de pindicta
sumenda sermo esse Potuit, si hostes cum Amane sanguine et obedientia connexi in eiusdem criminis coniun-
cogi landum est, ut ei interirent ipsi. qui Iudaeis interitum Pararent in. Quae omnia secus erant, si hostis significatio ad animum solum voluntatemque Pertinebat. Haec igitur probasse mihi videor, eis rebus hostes Iudaeorum fuisse insignes, quae cuiusque gentis Pr Priae peculiaresque sint, eiusdemque eos vel originis vel
patriae societate inter se fuisse coniunctos. Iam Vero magnus ille hostium numerus cuias suerit, si quaerimus: nihil est . cur dubitemus, quin eadem fuerit illis, quae Amani, Patria, eademque origo. Erat autem hostis ille Aman ex gente, quam Hebraei Agag voeant, nos Graecos secuti Gagaeam dicamus. De ea igitur accuratius disse
87쪽
Quaenam fuerit Gagaeorum gens, Iudaeis illa quidem inimica 'In historia ril herae nonnulla esse video, quae Pror sus explicari non possunt, nisi inimicitias inter Iudaeos et eorum hostes veteres ac perpetuas suisse ponatur. Nam duae illae causae, quae asseruntur, cur Mardachaeo uni insensus fuerit Aman, non intelligo, quomodo tantum huius et commune in Iudaeos omnes Odium excitare P tuerint. Altera enim est, quod ille spadonum coniurationem regi enuntiaverit i); altera, quod Amani sese su
ex causis Satis quidem perspici potest, cur Aman illum tollere unum voluerit; omnem tamen Iudaeorum Populum cur excidere constituerit, id, mea quidem sententia. minus apparet. Duum Amanis facta, tum Zarae uxoris dictum plane indicare videntur id, quod de Odiorum v tustate suspicati sumus. Illa enim de Mardochaei apud regem auctoritate certior facta, Si de semine Iudaeorum est Mardochaeus. inquit, ante quem cadere coePisti. non poteris ei resistere. sed cades in conspectu eius δ). Quibus verbis Zara illa declarare mihi videtur. de Amane coniuge suo esse actum, non quod Mardochaeus, sed quod Iudaeorum unus multum apud regem valeat. Quod quidem ita asseverare haud sane potuisset, nisi memoria tenuisset, Iudaeos veteres hominibus suis capitales fuisse inimicos. Iam vero Mardochaeus et Esthera, pii homines et religiosi, quum hostes mulieres liberos servos intem
88쪽
- 69 fici iubent i), quid est, quod non aut caritatem laedere humanam, aut officere voluntati divinae arbitrentur 7 Neque enim ius illud talionis probandum est, ut quam inserre iniuriam alius voluerit, eam ipse inseras. Neque hoc vere licet dicere, Iudaeos necessitate quadam coactos vim vi repulisse. Νam si id unum erat propositum, ut nesarios hostium conatus reprimerent: nihil erat aliud faciendum, quam ut irritas esse et nullas litteras Amanis declararent. Quid vero P si eisdem cum
inimicis iam antiquitus Iudaei non de imperio, sed de capite dimicaverint; si pro illatis sibi ante iniuriis, deo
vel iubente vel iuvante, poenam repetiverint, nonne iuris omnis sublata controversia est 2 Hostes denique Iudaeorum, ita in universum et sine ullo adiecto verbo quinam
iuste appellari potuerunt, nisi ei qui praecipui. qui Veteres et pestiferi erant inimici, qui Iudaeorum populum iam saepius in capitis discrimen periculumque adduxerant pHaec quidem praeponenda putavi, quo verius de gente Gagaea iudicari posset. Fuisse enim illam inde a primis temporibus Iudaeis inimicissimam. sacile, ut arbitror, inter eos qui nostra legere volent constabit. Sed
ad significandam Amanis gentem usurpatur, ab Agag, non modo re, sed ne forma quidem nominis dissert. Nam littera , , id quod iam supra in nomine Mam ch-ai animadvertimus, ab eis qui tunc erant Hebraeis addi solebat. Huius rei testis est etiam s. Hieronymus, qui in interpretatione Latina ubique scripsit Agag.
89쪽
- Tosed hoc loco quaestio oritur gravissima, Agag, cuius ex posteris erat Aman, et antiquus ille . quem Saulus d vicit, coniunctine inter se suerint an alieni. Νam si de eorum coniunctione certum quiddam investigari potu rit, quidquid de alterius genere constat, iura id et ad alterum et ad eius posterum h. e. ad Amanem referro licebit. Sed ad illam quaestionem dirimendam summi esse momenti videntur primum quidem nomina, deinde veterum testimonia, denique rationes. quae fuerunt i ter Iudaeos et priscum illum Agag. Iddem esse et unum utriusque nomen, Paulo ante a nobis dictum est. Ex quo debet colligi, eidem nomini eius. dem vel personae vel gentis subiiciendam esse significationem; et id quidem eo magis, quo nomen erat a vulgari usu remotius. Neque enim illud Agag nisi triplicibus lo- eis iuvenire usquam potuimus. Primi sunt in libro Esi h rae , alteri in historia Sauli, tertius in Balaamis vaticinio. In Sacris autem scriptoribus tanta erat semper diligentia tantaque Consensio; ut nomini eidem libro alio aliam vim tribuere extremuesset arbitrii. Iam vero Agag. quem Saulus superavit, Samuel trucida it. rex erat Amalecitarum. Is igitur si ab eo, quem generis auctorem habuit Aman. non est sive ad Personam sive ad gentem diversus: Aman necesse est ex Amalecitis originem traxerit. Atqui quod concludendo assecuti sumus. id verum esse testatur is, qui libellum de orationibus Mardochaei et Estherae reliquit. Oui quidem tum Mardochaeum ita
dicentem facit: Ouaeso, creator omnium saeculorum δε-
mine, non est Occultatum Cor meum coram te, neque
pro superbia spiritus mei et cordis mei elatione feci hoc, quod non adorarem Aman Amalecitam i). tum vero ipse his verbis rem exponit: Omnis quoque Israel
90쪽
- Tl - ει Iuda simul clamaoerunt ad dominum deum suum
propter durissimam a lictionem. qua eos tunc amisit Aman. filius Amadath, Amalecisa de semine Agag i). Hunc Chaldaeum scriptorem secutus, Flavius Iosephus in Antiquitatum libris Amanem hostem Iudaeorum Ama-
quasi per manus tradita sententia est. Amanem eiusque socios ex Amalece fuisse Prognatos. Pridie enim quam sortium sesium diem agunt, ieiunium Servare Solent. Propterea quod tum Moyses iddem fecisset, tum Mard chaeus et Esthera. antequam pugnam inirent contra Amalecitas. Pueri autem quoties in Estherae libri recitatione Amanis nomen audiunt, pugnos vehementer et non sine magno strepitu complodunt, et hoc quidem Pr pter illud: Ε lodendo e lodam memoriam Amalec δ). Denique amplissimus huius rei testis est g. Iacobus Νisibenus Surus ex uesopotamia ortus, cuius verba asserre iuvat: Remanserat enim ex Amalecitis Aman, et: erat
Use ex gente Agag regis Amalecitarum, quem Saul ad Samuelem adduxit et Samuel pnopheta Occidit c ram deo ἡ).
Sive igitur nomina speciamus, sive veteres et locupletissimos testes audimus: eadem illa cognoscimus, Amanem et cum Agage. Sauli regis adversario, consanguinitate coniunctum et ex Amalece esse Progenitum. Quae quo magis illustrentur, haud alienum esse Puto, vel de Amalecitarum Iudaeorumque inter se ratione paulo accuratius dicere vel originem horum resque
gestas enarrare. 1ὶ Oratio Mard. 17.2 Fl. Ios. anti. II, 6, 5. 3ὶ CL Ioannis Buxtorsi Synag. Iud. e. 29. 4ὶ Iacob. Nisib. opp. Rom. 1756. germ. 3, 8. et Galland. bibl. vett. patre. 5, P. XXIV.