장음표시 사용
111쪽
actionum cessio potentiori facta e aperta enim edis dentium videtur esse voracitas, qui alios actionum suarum redimunt exactores, uti rescripserum Arcaadrus , Honorius, & Theodosius is .
so I. Si eis cumque a. C. Ne sim potentiori
112쪽
D. Obligationibus , quae ex delicto nascuntur,
Actenus de obligationibus disputavimus quae ex contractibus , vel quasi contrae ihus nascuntur e iam obligationes aggredimur , quae ex delicto , vel quasi- delicto oriuntur. Delictum est factum illieitum sponte commissum , quo quis ad reparationem damni ,& simul ad poenam ex lese obligatur . Sine facto delictum non intelligitur et obligatio enim ad poenam ex re, i. e. ipio maleficio nascitur et & cogi- rationis poenam nemo patitur (o (i .
De-(a . Cogitationis 18. V. de Paen. I. Vulgaris a I. s. r. ff. de Furt.(o Diversa est ratio conatus , qui in levioribus deliciis negligitur; in gravioribus extra ordinem punitur; in gravissimis poena ordinaria plectitur . I. I. Ita interpellatores matrimoniorum etsi effectu sceleris potiri non possunt propter voluntatem perniciose libidinis extraordinem puniuntur l. I. pr. de Extraord. criminib. A qui hominis occidendi causa cum telo ambulat , lege Cornelia de sicariis tenetur l. I. q. ad i. Corne . de scar. Videsis Bynkershoehium Observ. III. 1o.
113쪽
Delictum vel Derum, est, vel quas-delictum. Il- Iud ex dolo; hoc ex culpa pro manat. Rursus aliud privatum est, aliud publicum. Privatum privatos magis laedit, quam rem p., & ex eo actio illi datur . cuius interest (a . Publicum delictum est, quod cuia libet accusare licet , Se in quo certa & ordinaria poena constituta est legibus publicorum iudiciorum (bl. Ex privato delicto vel civiliter agi potest , veterimitialiter se . Civiliter agitur, ubi proprium commodum spectatur, puta ut pecunia adiudicetur actori, euius interest (d . Criminaliter vero agitur, ubi Petitur, ut poena detur, vel multa cedat fit cor alte rum enim utilitas privatorum , alterum vigor publieae disciplinae postulat (e . Privatum delictum vel ordinarium est. vel extraordinarium . ordinarium dicitur, cuius poena certa est, & definita Extraordinarium est, cuius poena iudicii religioni remittitur . Huiusmodi est delictum expilitiae hereditatis ,
stellionatus , & alia id genus (t . Ordinaria delicta privata quatuor numerantur, Furtum, Rapina, Damnum iniuria datum, & Iniuria. Furtum est contrectatio fraudulo a lucri faciendi causa, vel ipsius rei, vel etiam usus eius, sto sessonisse, quod lege naturali prohibitum es admittere la). Itaque sine contrectatione , ii e. apprehensione corporali rei alienae furtum non committiditur saJ I. Praetor T. S. I. V. de Iesur. I. uli. c. de Pin
114쪽
De Obligationibus, dic. Iritur (a (i . Proinde damnata fuit veterum quorum-ὰam sententia, qui putabant, etiam fundi , loci vefurtum fieri (b); quorum e numero fuisse Sabinum, testatur Gellius te, Non solum autem rerum mobilium, uel se moventium furtum committitur , sed etiam liberorum hominum , veluti si filiusf, patri subreptus sit ; quo nomine patri datur actio furti (d , vel actio de plagio ex lege Fabia de plagiariis ce). Est autem plagium liberi hominis, vel servi alieni suppressio . Praeterea contrectatio rei alienae fraudulosa esse debet et furtum enim sine affectu furandi non committitur . Quare si quis , sciente, & volente domino , rem alienam contrectaverit, furtum non com- mi
(13 Interdum & qui rem alienam non contrectavit, furti tenetur , veluti is, cuius ope , consiliove furtum factum est. Ita qui panno rubro pecus fugavit, ut alius abigeret, furti reus est; & qui serramenta sciens commodavit ad effringenium ostium , vel armarium, furti tenetur . I. Io furti so. s. o. I. Si pignore S . f. .m de Furt. Apposite Cicero de Nat. Deor. III. Ita illa actior ope, consilioque tuo furtum aio factum esse . Qui autem per lasciviam, ac sine dolo malo pecus fuisgavit, actione in fastam ob lusum perniciosum,ex Labeonis sententia tenebitui. d. l. hi furti in fin. q. de Furt. ceterum qui consilium dedit, tunc surti reus erit, ubi secuta contrectatio fuerit ; alias neque verboe, neque
scriptura furtum fieri , ait Ulpianus I. Si quis sa. s. ip. m. rari
115쪽
Lib. IV. Th. I. mittet (a . Nec etiam furtum erit, si amotio facta fuerit non faciendi lucri gratia. Hi ne qui meretricem alienam ancillam libidinis causa rapit , furti reus non est: nec enim factum quaeritur, sed causa faciendi, ait Ulpianus (Q. Eodem sane pacto, qui nocendi causa contrectat, lege Aquilia punitur ; &qui contumeliae causa rem alienam abstulit, tenetur iniuriarum: voluntas enim,& propositum delinquentis maleficia distinguit (c . Non modo rei, sed etiam usus , possessionisque fieri furtum potest (d . Itaque creditor, depositarius,
commodatarius si pignore , re deposita , aut com- . modata aliter utatur , quam cujus causa aecepit , Furtum usus committit. Quamobrem si quis argentum utendum acceperit , quasi amicos ad coenam invitaturus , & id peregre exportarit; aut si quis equum gestandi causa sibi commodatum longius , vel in i-ciem duxerit , furti tenetur (e) (i) . Possessionis porro furtum facit debitor, ubi pignus a creditore au-
Fuma l. Inter omnes q6. T. V de Furt.ba I. Vorum est 3 p. q. eod.cs I. sui injuriae s g. pr. V. eod. d) S. I. h. t. ce i. Si pignore s . pr. o s. I. V. de Furtisi f) I. Itaque I a. s. uti. m. eod. fi J Furti damnatum quemdam refert Val. Maximus, qui equum Ariciam telius sibi commodatum in ulteriorem eius municipii clivum duxit l. 8. e. 2. et Furtum autem iure. naturali prohibitum dicitur, i. e. iure gentium, quo dominia distincta sunt l. s.ct. IU. Iur. Cie. I. g. Osse. e. s. tilia natura Nora
patitur, ut aliorum spolitae nostras facultates, copias, opexaugeamus. Itaque furtum iuri naturali hypothetico a versatur, non absoluto .
116쪽
De Obligat ovibus , die. III Furtum aliud est manifestim , aliud non manifestum . Manifestus fur est ( γ oeυτοβω- a Grae- eis dicitur (a & qui in ipso furte, i. e. ipso actu; & qui in ipso loco, quo furtum fit deprehenditur . Ita furti manifesti reus est, qui in domo furtum fecit , & nondum egressus ianuam , deprehensus est. Quin & furti manifesti eum quoque teneri, veteres dixerunt, qui sive in publico, sive in privato , vel a domino, vel ab alio visus , aut deprehensus fuerit, antequam eo perveniret, quo perferre , ac deponere rem destinasset . Fur autem non
manifestus quis sit, ex dictis facile colligitur (b (r .
I) Prarier furtum manifestum . & non manifestum memoratur etiam furtum conceptum, oblatum, prohibitum , non exhibitum. Sed haec non sunt genera , sed species potius furti. Conceptum surtum dicitur , cum apud aliquem, adhibitis testibus, res furtiva quaesita, &inventa Est : & is, quamvis furtum non fecerit, tenem tur actione furti concepti. Concepti furti inquisitio sollemniter fiebat per lancem, & heium , de qua Gela. I. II. c. 18. & Festus v. Lance, eamque aetate sua obsolevisse, testis est sustinianus s. p. h. t. Furtum ob tum vocatur, cum res surtiva ab aliquo tibi oblata , i. e. apud te deposita est, eaque apud te concepta, utique
si eo consilio apud te deposita est , ne apud eum , qui obtulit, inveniretur. In hac specie adversus eum, qui rem hujusmodi deposuit, habes actionem furti oblati d. s. e. h. t. Actio autem furti prohisiti est adversus eum, qui rem surtivam apud se, vocatis testibus , inquiri prohibuit et & actio furii non exhibiti adversus eum datur , qui rem furtivam adiud se quaesitam , & inventam non exhibet. Sed hae actiones in desuetudinein cum ipsa sollemni inquisitione abierunt; & hodie qui rem fur. lixam celat, tenetur poenali actione surti I. Eos , qui
117쪽
Furem manifestum occidi permiserunt X-Viri , si
noctu is furtum fecisset, aut se telo, cum prehenderetur, defendisset , Ex aliis autem manifestis furibus liberos verberari, addicique ei, cui furtum tactum esset; servos verberibus caesos e saxo praecipitari iusserunt . Postea vero furti manifesti poena fuit quadruplum, non manifesti duplim . In furti autem actione non, quod intereti, quadruplabitur, vel duplabitur, sed rei verum pretium (a , Ceterum Ulpiani tempore ob furum inopiam extra ordinem plerumque criminaliter agebatur (H, religioni iudieis poena remissa. Iustinianus vero furti poenam fecit arbitrariam multae, vel exilii (c . Porro actio furti datur non modo adversus furem
sed adversus quemlibet detentorem rei furtivae (d) , modo is sit doli capax. Hinc & impuberem doli capacem furti actione teneri, ait Ulpianus (e (r . Ea
autem actione pulsatus quilibet detentor , cogiturrem restituere , etiamsi ei pretium non fuerit a domino solutum (s .
Competit vero actio isthaec ei, cuius interest , rem salvam esse, lieet dominus non sit ; dummodo tamen ex honesta causa intersit Proinde non datur malae fidei possessori , quamvis eius intersit , rem non subripi: quippe cum res periculo ipsius sit e nemo enim H I. In furti so . pr. F. de Furt(b I. ult. F. eod.
(d I. Si mancipium 23. C. de Rei e indieat. ce) t. Imputarem et . m. de Furt.is 3 l. Ineivilem a. C. de Furt. g I. CMjus Io. I. Tum iS II. U. eod.(i) Legibus autem O. tab. impuberes, qui furtnmsedissent, arbitratu Praetoris virgis cassi, noxiam sarcire jubebantur, Gell, t. XI. s. ult,
118쪽
enIm ex improbitate lua actionem consequi debet(a . Neque obstat, quod furi , vel praedoni , qui rem commodavit, deposuit, vel pignori dedit, comis petit actio commodati, depositi, vel pignoratilia . Non enim hisce speciebus fur,& praedo ex improbitate sua adquirunt actionem , sed ex contractu bona fide inito, licet ipsi malae fidei sint possessores (H. Contra vero fulloni, qui vestimenta polienda conduxit , si in solidum solvendo sit, datur actio furti: ejus enim interest , rem non subripi; quia domino
tenetur actione locati. Itidem competit actio furti bonae fidei possessori; eius enim interest, rem subreptam non esse , ut fructus percipere possit , &rem ipsam usucapere (c . At, re commodata subrepta , licet jure veteri commodatario, si solvendo esset, actio daretur (i ; tamen voluit Justinianus , ut domini electio foret , utrum commodati adversus commodatarium , an furti vellet agere adversus fuisrem: alterutra. autem aeuoste electa, non posse domi is
Dep . l. Si pignore et r. S. a. m. de . Pignorat. actiora.(c l. Itaque fullo. 12. pr. V. de Furt. OrJ Dubitatum apud veteres fuit , uir m commodatario , an domino furti actionem ob rem commodatam subreptam dari oporteret . Huiusce litis inter Sabinianos, & Proculianos agitatae vestigia collegit Merillius eap. exposit. svi deff. ad I. ult. C. de Furt. Papinianus JCtorum iacile princeps hac in re fluctua- vix, & primum pytavit, lucrum domino restitui a comismodatario debere, in quam sententiam auctores Basilicorum iverunt Iib. LX. iii. 6. deinde Sabini sententiae adsensus, commodatario dedit lucrum actionis ea, sertasse de causa, quod medii temporis inter usurium ei abesset. Vid. Merat . loc. cit,
119쪽
minum ex poenitentia ad alteram venire iussit: quods dominus adversus commodatarium actione commo- . dati vellet experiri, commodatarium adversum furem
actionem habere edixit (a) . Ex eodem principio stultdepositarium, re deposita subrepta , furti actionem non habere: is enim non culpam, sed tantum do- Ium praestat (L . Cum actione furti concurrit condictio furtiva , tuae soli domino datur, ejusque heredibus , adversus
urem , & ipsin heredes , ut res furtiva restituatur cum omni causa (c . Ea odio furum inventa non Poenam legitimam petit, ut actio furti , sed rem apsam . Inde fit, ut altera per alteram non consumatur (H. Ceterum in condictione ex causa furtiva heres in solidum tenetur: quod si pro parte sit heres , pro rata convenitur , pro qua heres est se)Quamvis enim isthaec actio ex delicto sit s tamen rei persecutionem continet (f3. Praeter actiones hactenus memoratas datur etiam domino rei vindica.rio , per quam rem furtivam repetit a quocunaqua
INter furtum , & rapinam illud interest , quod
120쪽
De Pi bonorum raptorum. III furtum clam, rapina propalam , & vi aperta fit . Proinde ait Ulpianus , ex quibus causis in re clam subrepta competit furti actio , ex iisdem in re vi rapta concedi actionem vi bonorum raptorum (a . Ceterum quemadmodum furtum in re mobili committitur ; ita & rapina e res enim immobiles inυadi dicuntur . Iure quidem 12. tab. nihil adversus
raptores constitutum e eorum tamen audaciam coercuit Praetor, qui adversus raptores poenam quadrupli intra annum, post annum simpli edixit . Quadruplum autem in hac actione non totum poena est,
quemadmodum in actione furti ; sed in quadruplo est rei persecutio ; ut poena tripli sit . Cum vero raptor sit fur improbior, ut ait Iulianus (n, hinc merito etiam furti arcessitur (c . Ea de causa adversus raptorem utraque agi potest et & si prius futtiactum sit in duplum, datur actio vi bonorum raptorum , ut consequatur actor, quod amplius est in ea; ut tamen non excedat quadruplum (H . Jam vero rapina , non secus ac furtum , non committitur sine dolo malo . Quapropter si quis rem alienam suam esse existimans , per errorem rapuerit , non tenetur vi bonorum raptorum (6: nam deest animus lucrifaciendi, & res aliena . Uerum cum magna iniuriarum seges inde oriretur, Principum constitutionibus cautum, ut, qui rem suam ab alio possessam & litigiosam per vim auferrisi , eam statim restitueret possessori , eiusque dominio Ederet: qui autem rem alienam raperet , rem ipsam resti