장음표시 사용
91쪽
enim bonorum debitoris morti comparatur (i . C terum si , cessione facta , socii egenum in societatem instauratam receperint , ut operas praestet , id quidem Romano iuri non adversatur (H. Ex societate oritur actio pro socio utrinque directa, personalis , bonae fidei, famosa , qua alter adversus alterum experitur ad lucri communicationem,
sum tuum, & damni refectionem, & ad levis culpae praestationem (U . Levis autem culpa praestatur
in concreto ut aiunt, non in abseracto et scit. socium
eam diligentiam in societatis rebus adhibere sufficit, uam suis rebus praestare solet: de se enim queri ebet, qui parum diligentem socium sibi adsumit se . Quod si laetus in societate dolo malo fuerit versatus, is quidem praeter doli praestationem , etiam infamia punietur (d) . Societas siquidem ius quodammodotraternitatis in se habere censetur . ut proinde
(13 Cic. pro Quint. Cuius bona venieruut, cuivi non modo amplissima fortunae, sed etiam victus, vini quae necessariua sub praeeone eum deduora sibi Hus , is non modo ex numero vivorum ; sed, s fieri petes ,
fra mortuot etiam amandatur. Disii iam by Coo le
92쪽
De Mandato. Andatum (i est contractus consensualis , quo alterius negotium honesum gratis gerendum fuscipitur. Mandatum itaque vertatur circa negotia honesta et quod enim contra bonos mores initur , non
est obligatorium. Proinde si quis aedem sacram spoliandam , hominem vulnerandum , occidendum , ex mandato suscepit, nihil mandati judicio consequetur (a . Et si adolescens luxuriosus alicui mandet, Ut meretrici pecuniam credat, vel pro ea fidei ubeat, scienti non datur mandati actio (b . Praeterea mandatum sua natura gratuitum est, & mercedem non recipit: nam ex ossicio, & amicitia originem ducit, S, mercede interveniente, transi in locationem eo ductionem. Honorarium tamen , vel falarium admittere mandatum potest; quia honorandi , & remunerandi causa promittitur, vel, perfecto negotio, ultro datur magis in agnitionem virtutis , quam ut merces putetur (c . Salarium autem non petitur actione mandati, sed extra ordinem cognitione Praetoris (H. Ceterum mandatum cum consensu con
sistat, & per nuncium,& per epistolam suscipi pot-
ca I. si mandaruero et r. S. 6. V. h. t.(b I. Si vero Iet. S. II. m. eod. cc) t. Si remunerandi 5. pr. m. h. t.(d I. Salarium T. V. I. I. C. eod.(o Mandatum a manus datiove dicitur, quia dextras sibi invicem amici porrigebant , veluti in fidei aroumentum . Plaut. Captis. M. II. s. g. Hinc Graecimandare dixerunt , & promissio manualis o gurrit apud sequioris aevi scriptores.
93쪽
so Lib. III. Th. XXVII. est , & in diem differri , & sub conditione eoti trahi (a .
Mandatum vel generalem, vel De tale . Generaledicitur, ubi negotia generatim omnia alicui demanis dantur . Speciale vero certa tantum negotia , &certos actus respicit. Hoc requiritur, ubi mandantis singularis ratio vertitur, puta in causis famae , status,ressi tutionis , hereditatis adeundae , transactionis , , aliis huiusmodis Speciale mandatum vel iuditiale est , vel extrajudiciale: illud habet procurator ad litem e hoc procurator ad negotia . Praeterea uel expressum est, vel tacitum . Expressum fit consensu expresso, verbis, nuncio, vel litteris declarato .
Taetium facto ipso suseipitur . Ita si quis praesens & sciens , negotia sua ab altero geri, vel pro se fidei uberi , aut solvi patitur vel si procurator
artem professus, litteris alterius acceptis , mandatum non declinat, & amolitur, tacitum mandatum con trahetur (b . Jam vero mandatum quinque modis contrahitur . scilicet vel mandantis gratia tantum; vel mandanistis, & mandatarii ; vel aliena gratia tantum ; vel mandantis,& aliena; vel mandatarii, & aliena ea uia se : quod enim mandatarii tantum gratia contrahitur , magis consilium est , quam mandatum et consilium autem non est obligatorium sc) , quamvis non expediat ei, cui datur . Tantum si in consilio dolus intercessit, de dolo actio competit (i (H : adiuvari
cd) l. Consili get. V. de R. I. ti) Cie. ad Atti c. l. xv r. ep. T. Naid debet , qui xinsilium dat, Inesare, praeter fidem t
94쪽
De Mandato. yriuvari nos quippe, non decipi beneficio oportet (a . Fraudulentum autem consilium censetur, ubi lucri ea-ytandi causa datum sit. Ita si, cum scires, Maevium facultatibus labi, tui gratia aufirmasti mihi, idoneum esse , de dolo adversum te iudicium dandum, respon
Mandantis tantum gratia fit mandatum , s tibi mandent, ut fundum mihi emas (o . Mandantis ,& mandatarii gratia contrahitur mandatum , ubi Maevio mandaveris, ut pecuniam sub usuris ei crederet , qui in rem tuam eam mutuaretur (dQ Aliena causa tantum committitur, ubi quis Maevio mandaverit, ut Titio fundum emat . Mandatum fit mandantis, & aliena gratia, si tibi mandavero , ut mihi , & Seio fundum emas. Postremo mandatarii , & aliena causa contrahitur mandatum , ubi quis mandatario mandet , ut pecuniam sub usuris Titio credat (e . In hac autem postrema mandati specie dubitatum apud veteres fuit , an mandans mandati teneretur: potius enim consilium videtur , quam mandatum: mea quippe non interest, te pe-euniam sub usuris Titio credere . Verum obtinuit Celsi sententia , obligatorium esse huiusmodi mandatum et pecuniam enim , nisi mandavissem , non eredidisses . Atque in hanc sententiam ivit Ulpia
Quemadmodum non suscipere mandatum cuique
licet , ita susceptum implere quisque debet la). In
mandato vero implendo mandatarius fines mandati
95쪽
excedere non potest . Quod si is mandati fines excesserit , ex Sabinianorum sententia nullam manis dati habet actionem , etiamsi paratus sit, quod exiscessit , remittere (a . Eius sententiae ratio inde petebatur , quod qui mandatum excederet, aliud agere videretur (b . Sed praevaluit benignior Proculi sententia , qua mandatario datur contraria mandati actio usque ad pretium praefinitum (c) . Quod si mandatarius minoris rem emerit , quam fuit mandatum , utrimque nascitur mandati actio , quia mandati fines mandatarius non excessit ; & meli rem mandantis causam fieri posse, respondit Paulus (H . Qui enim fundum sibi emi mandavit centatum aureis, utique mandasse in teli igitur, ut minoris, si fieri posset , emeretur, Pluribus porro modis mandatum solvitur. Et primum quidem revocatione mandantis tempestive facta tollitur mandatum . Tempestive autem revocaret mandatum , ubi mandatarius rem mandatam
non inchoaverit , puta si litem non fuerit conte satus, si nihil a debitore exegerit (e , si nullos sumtus mandati exequendi causa fecerit; alias aget adversus mandantem actione mandati; ne damno adficiatur , qui suscepit mandatum, ut ait JCtus (D . Quemadmodum vero mandatum , re integra , amandatore revocari potest , sic & a mandatario tem- Pestive mandato impune renunciatur; ita quidem ut Possit mandator vel per se, vel per alium expedire negotium. Quod si mandatarius susceptum mandatum
96쪽
Do Mandato. anon impleverit , vel ei tempestive non renunciaverit , tenetur mandati in id , quod interest . Tanis tum excusari mandatarium placuit , si vel mandatum non impleverit, vel renunciaverit intempestive, ubi ius a causa intercesserit; veluti si adversa valetudo eum divexet, vel capitales inimicitiae inter ipsum,& mandantem subortae sint (a . Denique solvitur mandatum , re integra , moricitam mandatoris , quam mandatarii (b . Itaque si is , qui mandavit iurisdictionem, decesserit , antequam a mandatario res geri coeperit, solvi mandatum , Labeo respondit (e . Sed si mandatarius ignorans mandatorem decessisse , mandatum fuerit Lecutus , utilitatis causa , i. e. ex aequo &bono, contra summam iuris rationem , ei datur
actio mandati in heredem, quia iusta & probabilia
ignorantia ei nocere non debet (M . At , re non integra, mandatum morte mandatoris non solvitur. Ita, lite contestata , mandatum litis persequendae morte mandantis non finitur e per litis enim contestationem procurator fit dominus litis (e . Idem porro iuris est, s mandatum sit in rem mandatarii, ut si ei cesta sintactiones donationis , vel venditionis causa, quo ea-su constituitur procurator in rem tuam (D. Postremo si mandatum conferatur in tempus , quo mandator decesserit, impleto mandato, mandatario actio mandati dabitur la). Duplex ex mandato actio oritur , directa , &
97쪽
contraria . Actio directa datur mandanti adversus mandatarium , ut mandatum secundum praescriptam formam exequatur et voluntatis est enim suscipere mandatum , necessitatis consummare (a) . Eadem actione petit mandator , ut mandatarius rellituat id omne , quod occasione mandati consecutus est,
enim queri debet, qui hominem negligentem elegit. Quod si vero mandatarius se obtulit . vel honorarium pactus est si , vel artis peritiam profitetur , ut procurator iudicialis , levissimam etiam culpam praestabit (c . Isthaec autem actio famosa est ob dolum: qui enim sub amici nomine decipit, infamiae sigmate notandus est (d (a .
Contraria actione mandatarius a mandante petit sumtus bona fide in rem ipsius factos, veluti sumtus itineris , vel litis sulceptae , eorumque usuras (e) e nemini enim officium suum debet esse damno
sum cs . Eadem actione petit mandatarius in gene
to l. In commodato i . s. p. F. Commia. b) t. Si procuratorem B. s. Io. m. h. t.(c) I. Procuratorem II. C. eod.(d I. Furii o. s. s. m. de Hii, qui not. infam.
- (o I. Si fervus 61. s. s. m. de Furt.(i Apposite Seneca de Beneflc. m. Ir. Multum n- teres , utrum aliquis nobis beneficium det sua causa san no stra ; an sua , o nosra .(2 Cicero pro Roscio Amer. Itaque mandati consi-
tutum es iudicium non minus turpe, quam furti: credo pro I terea, quod, quibus in rebus ipse interesse non possumus, in his opere nostrae vicaria fides amicorum supponitur; quam qui laedit, oppugnat omnium commurae praem tum , quantum in ipso es , disturbat vate focietarem. In minimis , privatisque rebus etiam n Agentia in crimen mandati, iudicitque infamiam reuocatur Disii iam by Cooste
98쪽
re, ut indemnis servetur, licet luceptis eventus non responderit se .
De Obligationibus, qua quas ex contractu nascuntur.
A Liae sunt obligationes, quae ex contractu descendunt ; aliae , quae quasi ex contractu nascuntur, Est quas . contractus facium aliquod , Tel negotium obligat ionem , o qctionem producens ex consensu duorum , pluriumve praesumto, seu sflo . In eo a contractu differt quasi-contractus, quod contractus perficitur expressa voluntate inter icientes , & volentes ; quasi-contractus vero perficitur ex praesumtione inter ignorantes. Quasi- contractus species sex a Triboniano heic enumerantur, Negotiorum gesto, Tutelae administratio , Rei communio, Communio hereditatis , Hereditatis aditio, di Indebiti solutio . . Negotiorum gestio est quasi contractus , quo quis absentis , & ignorantis negotia gerit sine mandato, Ex hoc gestu ultro citroque nascitur actio negotiorum gestorum , directa scit. & contraria (b . Actio directa datur domino , cuius negotium gestum est, eique , cuius interest, adversus negotiorum gestorem , ut gestionis reddat rationes , praestetque culpam etiam levissimam (e . In hoc iudicium veniunt pon solum, quae gesta sunt negotia; sed & quae inchoata relicta sunt, quaeque connexa negotio non sunt suscepta (H. Levissimam autem culpam ideo negotiorum(a) I. Etiams q. C. h. t. th l. Si quis r. ff. h. t.(c) l. Actio Q. pr. V eod.(d I. Nam G Servius a I. s. a. c. ecc
99쪽
riorum gestor praestare compellitur , quia sponte se obtulit alienis negotiis ,& alium fortasse diligentiorem removit. Ceterum etiam casum praestabit negotiorum gestor, ubi novum negotium , quod non fuit solitus absens facere , gessit ; veluti si aliquam novam negotiationem in iverit (a Interdum tamen ex Labeonis sententia in negotiorum actione dolus tantum versatur. Ita si aflectione eoactus , ne bona mea distrahantur, negotiis te meis obtuleris, dolum dumtaxat praestabis (b . Contraria actione experitur gestor adversus eum, cuius negotia gesta sunt , ut consequatur impensas necesssarias , & utiles in rem ipsius factas , & u tservetur indemnis (o. Quo autem isthaec actio potast institui, requiritur , ut negotium geratur spontae sine mandato; utque non sit gestum , invito , & obstrepente domino, nec intuitu pietatis , & animo donandi (d . Ita Titium, si pietatis respectu sororis aluit filiam , actionem hoc nomine contra eam non habere, respondit Modestinus (e) . Nihil vero refert, utrum negotium felicem, an infaustum exitum habuerit ; satis enim est , illud utiliter esse coeptum . Quare si vis aquarum aggeres iterum rupit , vel ventus posterior tegulas iterum deiecit, is negotiorum gestori non nocebit His actio fuit recepta utilitatis causa ob longas,& inopinatas peregrinationes , morbosque peregre degentium sp) .
Nemini autem officium debet esse damnosum (M .
100쪽
De Obligationibus die. 'TuteIae administratio est quasi-contractus, quo tutor pupillo , & is invicem tutori obligatur (H . sane pupillus non contrahit cum tutore ', in quemncidit; quique interdum ipsi invito datur (h) : ius tamen icivile contensum supplet , ac praesumit , in tutore quidem ex eius adminis ratione ; in pupillo vero ex eo, quod quisque praesumitur consentire in suam utilitatem (c). Ex hac tutelae administratione duplex actio oritur, directa , & contraria . Di recta datur pupillo adversus tutorem , ut reddat rationes gestae tutelae , & restituat , si quid habet ex rebus lupillaribus (H . Tutor autem non modo dolum , a tamque culpam , sed & levem praestabit et quod favore pupillorum receptum (e . Imo si se obtulit, levissimae Eulpae tenebitur (D. Hoc porro iudicium, nisi finita tutela, institui non potest . Illud autem in hac specie animadverti debet , bona tutorum a die susceptae tutelae obligati pupillis pignoris titu
Contrariam tutelae actionem instituit tutor adversus pupillum, si impenderit aliquid in rem pupilli , & ut liberetur ab obligationibus , ubi rem suam creditoribus ejus obligaverit (ω . Exemplo harum
actionum datur etiam utile eurationis iudicium , sive actio admini iratae curationis. Ea competit minori adversus curatorem ad rationes reddendas , &curatori aduersus minorem ad indemnitatem.