장음표시 사용
131쪽
ars Lib. IV. Tit. Inci . Civilis iniuriarum actio per procuratorem intendi potest (a . Criminale iudicium actor ipse suseipere debet. Vix viris illustribus, eorumque uxoribus , ac liberis datur, actionem iniuriarum per procuratorem criminaliter persequi, vel suscipere (b ein huiuimodi enim personis famae damna sunt graviora sc) . Actio iniuriarum aboletur dissimulatione iniuriae , ubi scit. iniuriam passus eam ad animum non revocavit (H. Quin & tollitur silentio annali (r (e : expedit enim reip. , ut brevis sit injurisim L Non solum II. f. a. V. h. t. b) I. Si quando ii. C. eod.
d) d. l. Non solum tr. g. r. q. h. t. e) I. Si non eonvicii s. C. eod.(13 Ex lege Cornelia criminale iniuriarum sed prI- vatum judicium constitutum est adversus eos , qui pubsassent, verberassent, alienam ve domum vi introivissent s. d. h. t. Legem hanc tulisse dicitur L. Corn. Sylla , quo tempore rem p. constituebat bello civili, eaedium impunitate iactatam . Domus autem nomine in lege Cormnelia intelligitur etiam conducta, & precaria, & hospitalis . I. s. s. 2. eod.(i Quod autem dictum est , actionem iniuriarum anno finiri, id quidem pertinet ad actionem praetoriam is Ea enim . quae ex lege Cisrnelia competit, perpetua est, quemadmodum & ceterae actiones, quae ex legibus, ct iure civili descendunt. Nec aliud suadere videtur lex Sinon convicii s. C. h. t. in ea enim de verbali tantum iniuria sermo est, quo nomine non agitur ex lege Cornelia. Ceterum annus, quo actio iniuriarum praescribitur, utilis ex iure Romano intelligitur l. Dem s i . V. a. s. Ouod met. cai f. quidquid contra moliti sint Pragmatici.
132쪽
Do Iniuriis. ia 'riarum memoria (a . Praeterea cessat in uriarum actio remissione expressa , seu tacita: et, injuria semel remissa, non potest iniuriarum actio poenite tia revocari (b . Hinc si de iniuria transactum sit, acti, iniuriarum locum non habebit . Et si minor actionem iniuriarum remiserit, non restituitur et beneficium enim restitutioni; in integrum in actionibus poenalibus cessat (c . Postremo tollitur iniuriarum
actio morte seu eius , qui iniuriam intulit , seu eius , cui illata est: heredi enim , & in heredem non datur , nisi lia fuerit a defuncto , vel in de functum contestata sm . Actio enim iniuriarum est poenalis , & vindictam doloris potius, quam p euniam persequitur . Apposite Cicero et Attio injuriarum non ius possessiavis ab equitar , sed dolorem imminutae licertatis iudicio , poenaque miti
De Obligationibus, Dat quas ex delicZo vaseuntu' Uemadmodum verum delictum dolo malo; itis quasi delictum sine dolo,& ex culpa. tantum commmittitur . Quatuor quasi delicti species in hoc titulo exponit Tribonianus, quas pro instituti ratione paucis persequemur .
Primum quasi- delictum committit iudex , qui
133쪽
male iudicando per imprudentiam litem suam facie. Litem suam facere iudex dicitur , ubi cogitur carisam alterius uti propriam defendere , & quantum aequum Praetori videbitur , ei, qui succubuit, praestire . Ita quidem se res habet , si iudex per imprudentiam male iudicavit: at si dolo malo , i. e. per gratiam , inimicitias , vel sordes iudicaverit , tenetur in integram litis aestimationem; & infamia
Alterum quasi, delictum committit is , cuius ex coenaculo aliquid deiectum, effusumque est , quo ali- i nocitum fuit . Id propter viarum publicarum securitatem fuit constitutum: publice enim interest, sine metu & periculo per itinera commeari (c . Si cui igitur ob deiecta , vel effusa nocitum fuerit iis quidem ab habitatore aedium duplum damni dati conlequetur (r . Quod si liber homo occisus sit, cuius e coenaculo dejectum , vel effusum , isso. aureis multabitur actori applieandis , si intra annum eberit (G . At si vero sine periculo vitae fuerit quis vulneratus, atalium habitator arbitrio tu .
dicisto I. Si quia s. s. g. V. de O. A.
male iudicasset , caei te plectebatur . Geu. lib. xx. c. I. Postea ex lege Iulia repetundarum poena constituta fuit exilium in causa criminali, triplum in causa ci i-li . . Lege Iulia p. I. Ex Iulia c. ad I. Iul. repetunu.(aJ Si plures in eodem coenaculo habitant, quisque
in solidum tenetur l. I. g. ult. V. de His , qui essu Wruel desee. Qui autem solvit , repetit a reliquis i. Perme tione q. sf. eod. & omnes in eum, qui deiecit, hambent actionem locati , vel in factim L Si vero e. s. . Is eoi
134쪽
De Obtigationibus Isrelata damnabitur . In hac porro aestimatione judex computare debet mercedes medicis. practitas. , ceterosque sumtus. in curatione factos, & operas , quibus earuit cariturusque est, qui vulnus accepit . Cicatrices. vero, re deformitas, si qua accidit , non aestimamur: liberum enim coreus aestimationem. no
recipit (ae . Tettium quasi . delictum est , quando. quid positum,
vel suspensum est ea parte , qua vulgo iter fit ,. quod si caderet , nocere. posset (b i. Actio de eo , quod positum , aut suspensum est , competit cuivisu populo. (c . Poena porro, adversus. eum, qui aliquid posuit, vel suspendit, constituta est aureorum decem (Q. Ceterum apud nos severiori poena hoc quas-del ictum coercetur (e Sedi legem vicere
Jam vero si filiusf. seorsim a patre habitaverit , di quidi ex eius. ccenaculo dei ectum , vel effusum , sive quid, ita eo positum ,. suspensumve fuerit , cujus casus periculosus. sit, ini patrem. non, datur actio de peculio. , quippe quae noni ex contractui oritur , bd ex qua si deljcto. O . Filius enim ex omnibus causis obligatur, tamquam pater L, excepta caula mutui la . Proinde si filius R. perperami iudicando litem suam fe rit , pater non potest conveniri de peculio (H Ceterum. filio L. condemnato, in . actione iudicat in
135쪽
dicati pater tenetur, quatenus est in peculio . Perlitis enim conteilationem quasi . contrastas initur inter actorem , & reum . Ultimum quasi . delictum committunt nautae, caupones , stabularii , ubi in navi, caupona, vel stabulo furtum factum , vel damnum datum ab iis, quorum opera ipsi utuntur (a . Hac actione nautae ,eaupones, stabularii duplum praestant et sibi enim im . putare debent, quod opera malorum hominum utatur (b . At si furtum non a famulis , sed a viatoribus factum sit , datur ad verius nautas caupones , stabularios actio de receptis in simplum: nautae enim , ct caupones illata in navim , vel caup nam ex tacita conventione salva fore recipiunt (e . Ceterum quae actiones ex quasi delicto descendunt , adversus heredem non dantur: poenae squidem suos tenent auctores . Proinde a veteribus JCtis notata
fuit Juliani sententia , qui censebat , in heredem iudicis, qui litem tuam fecit , actionem compet re, uti refert Vlpianus (ι .
De ActionibuS. O Bbligationum tractatione absoluta , Iustinianus aetiones exponit, quae ex ipsis obligationibus descendunt . Actionem definivit post Celsum Tribonianus: ius persequendi in iudicio , quod sibi in-betur
136쪽
De Aelionibκs . - hetur (a . Cum vero is haec definitio actionem desii-gnet , prout ius continet nobis in civitate competens , quo nomine in classem rerum conjici debet .
re ius fordsse actionem definiemus , modum , seu viam consequendi in judicio , quod nobis debetur. Prima Actionum Didisio .
A Ctionum summa diuisio est , ut aliae in rem
sint; aliae in personam . Actio in personam nascitur ex contractu , vel maleficio ; eaque intendit actor , adversarium , sibi dare , vel facere oporte
in rem est , qua actor rem ab alio possessam suam esse intendit . Ipsa concipitur in rem ipsam , &convenit rem , non personam . Ea dicitur Dindic tio (. (a . Ahiones seu reales, seu personales vel ex jure so I. Nihil aliud si . c. de A. O. F. h. r.(b3 S. I. h. t.(c) I. Actionum V. de O. A.
ti) Condicere apud veteres est dinunctare. Condictio, ait Festus I. g. est in diem certum ejus rei , quae MAtur , denunciatio. Quare condictum diem X-Viri appellarunt iudicii causa constitutum . Condictiones itaque inde fuerunt nuncupatae , quod olim , qui in personam agerent, adversario de nunciare solerent , ut certa die judicio adesset .(at Uindicatio ex ir. tab fiebat consertis manibus in re presenti apud Praetorem . Sed postquam Praet rem piguit, in agrum descendere vindiciarum causa, moribus receptum, ut, gleba fundi pio posita in iure apud Praetor, in , sollemnia vindicationis in ea exercerentur , tamquam in toto fundo Geli. I. go. c. p. Huius actionis sollemnitates ab usu recesserunt, ubi formulae actionum a Constantino sublatae sunt l. I. t. C. de Formul. Abiai. Formula vindicationis ex parte Rctoris: Ho, furum m
137쪽
iure elvili descendunt, vel ex iure Praetorio. illae ta- viles s hae Praetoria appellantur . Actiones civiles personales nobis ad verius personas competunt ex iure ei vili. Eae vel ex contractu, vel ex delicto pro-
manant. Huiusmodi est actio emti & vendit i , actio ob damnum ex lege Aquilia . Civilit vero realit actio est , quae ex iure civili descendit , & ex iure in rem ipsam eompetit ; euiusmodi est rei vindi
Actio porro in rom ex praesenti postest one est ;& non datur , nisi advertus possessorem , eumque, qui dolo desit possidere i dolus enim pro possestio ne habetur (M . illud autem exploratum est , in actione in rem actoris esse probare, se dominum , &, actore non probante , reum , i. e. possesso terra absolvi ; quamquam is iustam possidendi causam nullam habeat (H . Ceterum in judicio vindi eationis tria requiruntur, t. ut Actor sit dominus , &dominium suum probet ex titulo habili non suo tantum , sed & auctoris sui (e r nemo enim plueiuris in alium transferre potuit, quam ipse habet . Requiritur a. ex parte eius, qui convenitur, ut pota sideat (H; nam possessio parit in rem actionem (o . Nihil autem interest , utrum suo nomine possideat, an alieno sit in possessione ; utrum possideat , aridolo possidere desierit 1 utrum possideat , an tam quam
Sabinum meum esse s a parte vero rei conventi r ima meum esse . Reo enim non contra vindicante , praetor formula , quando neque aia, neque negas o e. rem Prae
138쪽
D. Actionibus. igiquam possessor liti se obtulerit (H . Requiritur 3.
ex parte rei petitae , ut illa sit corporalis et de iniscorporalibus enim propriae sunt, & legitimae actio . nes proditat , quibus liberum exercitium servitutis , vel libertatis vindicatur . Actio in rem ei vilis non modo de rebus corporalibus datur ; sed etiam de incorporalibus , scilicet de servitutibus tam realibus, quam personalibus. Et sane quae de incorporalibus rebus competit actio vel eonfessoria est , vel negatoria . Confessoria actio dicitur, qua quis asserit , sibi , vel praedio suo servitutem competere in re aliena contra dominu VCpraedii servientis , vel quemvis in usu servitutis ipsum impedientem , ut ab impedimento in posterum desistat (bj , praestetque , quod actoris interest, se turabatum non esse (e) , & caveat , servitutem a se in posterum turbatum non iri (ri r id enim iudicis ossicio continetur (6 . Huius actionis formula haec est et Aio mihi ius esse eundi , agendi, vel, , aquam ducendi per fundum tuum (ID.
Nesatoria vero actio est , qua dominus servitutem te debere negat adversus eos , qui servitutem
sibi deberi contendunt , ut res libera declaretur, &praestetur id , quod eius interest , se turbatum non esse la) , utque reus caveat , se in posterum non turbaturom actorem (h . In actione confessori
actor probat , sibi , vel fundo suo deberi servitu
139쪽
tem et In negatoria vero reus id probat; tum quia actoris negantis nulla est probatio ; tum quia is pro se fortiorem habet praelum tionem libertatis praedit , quae dominio cohaeret . Formula autem negatoriae actionis ita concipiebatur: Aio , tibi jus msesse utendi , frue udi (o . Isthate negatoria actio in rebus corporalibus locum habere non potest rin his enim agit , qui non possidet et qui ve .ro possidet, non vindicat, sed ad interdictum venire debet , & frustita petit , sibi restitui , quod iam habet (i) . In actione siquidem in rem actori in iscumbit onus probandi , rem suam esse ; & , actore non probante , reus, seu possessor absolvitur ;etiamsi nullam possidendi caulam habeat ib) . In pari enim causa possessor potior haberi debet (e .
Utraque actio tam confestoria, quam negatoria vel
directa est , vel utilis . Di recta datur soli domino fundi (M; utilis datur illis , qui simile ius habent,
talis est creditor pignoratilius, superficiarius, usus ructuarius, emphyleuta (e . Praetoriae vero reales actiones sunt Publiciana , Rescissoria , Pauliana , Serviana , & quasi-Serviana . . Actio Publiciana a Publicio Praetore inventa competit et , qui rem bona fide, & i ullo titulo posse
tam a) I. Si quando i . pr. F. eod.(b) I. uti. C. de R. V. cci I. In pari 128. m de R. I. id j I. De serottutibus i. st. Si ferv. vindie. te I. Ei 16. V de Servit t. tr) Atque in negatoria actione unus ille ejus habe-mr, in quo is , qui possidet , actoris partes obtinet onim. si possessor fundi in exercitio libertatis impediatur . Loci A. s. uti. I. Et s o. s. i. Si sero. vind. At que ita controversum Triboniani locum in s. a. h. r. mplicat Theophilus , Cujacius , aliique .
140쪽
De Actionibus. 23'tam ante impletum usucapionis tempus amisit, adversus iniustum eius rei possessorem , ut rem reostituat (a . isthaec actio eo colore datur , quasi rem usuceperit , qui revera non usucepit . Praetor autem in actione Publiciana b. f. possessorem dominum fingit , quasi re usucapta et atque ita emollit duritiem iuris civilis utili , vel fictilia actione (b . Illud vero certum est , actionem Publicianam contra iustum possessorem , & contra dominum non dari se Dominus enim firmius jus habet , quam b. f. possessor. Proinde in formula Praetor addebat:
Aetio rescissoria datur et , qui , cum iusta ex causa abesset , rem per usucapionem amisit . vel etiam e , cujus res ab absente usu capta est , adversus illum , qui usucepit, ut, rescissa usucapione, rem restituat (e) . Iusa causa abesse dicitur , qui abest rei p. causa ; veluti legatus , miles . Mercator contra , qui sui lucri causa abest , ius a causa non dicitur abesse (e . In hac autem actione Praetor ex aequitate fingit , reum non usucepisse s nemo enim ex laudabili alterius absentia compendium facere debet (n . Ceterum actio rescissoria contra ius civile a Praetore datur intra annum a die reditus , & postliminii , & anno finitur (i) - Ea aliis quoque casibus, qui ab Ulpiano exhibentur, locum habet (h . Actio