Marci Tullii Ciceronis De officiis ad Marcum filium: libri tres

101쪽

LIBER PRIMUS. 83 necessitati, dant operam, ut quam Oecultissime pareant quarumque partium cor poris usus sunt necessarii, eas neque Partes, neque earum usus suis nominibus appellant: quodque facere turpe non est , modo occulte id dicere obscoenum est: itaque nec aperta actio rerum illarum p tul ntia vacat, nec orationis obscoenitas.

ne Vero audiendi sunt Cynici, aut si qui fuerunt Stoici paene Cynici, qui reprehendunt et irrident, quod ea qua ei turpia non sint, verbis flagitiosa ducamus illa autem, quae turpia sint, nominibus appellemus suis latrocinari, fraudare, adulterare, re turpe est, sed dicitur non o scoene liberis dare operam, re honestum est, nomine obscoenum pluraque in eam sententiam ab eisdem contra verecundiam disputantur mos autem naturam sequamur, et ab omni, quod abhorret ab oculorum auriumque approbatione. fugia

naus, status, incemus, sessio, acci bitio,

Vultus, Oculi manuum motus teneant illud decorum quibus in rebus dummaxi-

102쪽

84 DE GFFICII sme sunt fugienda ; ne quid effeminatum aut molle, et ne quid durum aut rusticum sit nec vero histrionibus oratoribusque concedendum est, ut iis haec apta sint, nobis dissoluta scaenicorum quidem mos tantam habet vetere disciplina verecundiam, ut in scaenam sine subligaculo prode-it nemo verentur enim, ne, si quo casu eVenerit, ut corporis partes quaedam a periantur, adspiciantur non decore nostro quidem more cum parentibus puberes filii, cum soceris generi non lavantur retinenda est igitur huius generis verecundia, praesertim natura ipsa magistra et duce. Cum autem pulchritudinis duo gene 36ra sint, quorum in altero venustas sit, in altero dignitas venustatem muliebrem

ducere debemus, dignitatem virilem ergo et a forma removeatur omnis viro non

dignus ornatus et huic simile vitium ingestu motuque caveatur: nam et Palaestrici motus saepe sunt odiosiores, et histrionum nonnulli gestus ineptiis non Vacant et in utroque genere, quae sunt rec-

103쪽

LIBER PRIMUS. sta et simplieia, laudantur formae autem dignitas eoloris bonitate tuenda est color exercitationibus corporis . adhibenda est praeterea munditia, non odiosa neque exquisita nimis tantum quae fugiat agremem et inhumanam negligentiam. eadem ratio est habenda vestitus in quo, sicut in plerisque rebus, mediocritas optima est cavendum est autem ne aut tarditatibus utamur in gressu mollioribus, ut pomparum ferculis similes esse videamur, aut in festinationibus suscipiamus nimia celo ritates; quae cum fiunt, anhelitus mois

Ventur, vultus mutantur Ora torquentur ex quibus magna significatio fit, non

adesse constantiam sed multo etiam magis elaborandum est, me animi motus a natura recedant; quod assequemur, si ca-Vebinius, ne in perturbationes atque Xanimationes incidamus, et si attentos animos ad decoris conservationem tenebimus. motus autem animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri appetitus cogitatio in vero exquirendo maxime versatur;

104쪽

86 DE OFFICIIS appetitus impellit ad agendum curandum est igitur, ut cogitatione ad res

quam optimas utamurri appetitum rati ni obedientem praebeamus. Et quoniam 37 magna vis orationis est, eaque duplex; altera contentionis, altera sermonis contentio disceptationibus tribuatur judicio rum, concionum, senatus sermo in circulis, disputationibus, congressionibus f miliarium versetur sequatur etiam convivia contentionis praecepta rhetorum

sunt; nulla sermonis, quamquam haud scio an possint haec quoque esse sed discentium studiis inveniuntur magistri; huic autem qui studeant, sunt nullirrhetorum turba referta omnia quam quam, quae Verborum sententiarumque praecepta sunt, eadem ad sermonem pem, tinebunt sed, cum orationis indicem vocem habeamus, in voce autem duo sequam mur ut clara sit, ut suavis utrumque Omnino a natura petendum est; verum auterum exercitatio augebit, alterum imita'

tio presse loquentium et leniter nihil fu-

105쪽

LIBER PRIMUS. 87it in Catulis, ut eos exquisito judicio putares uti literarum quamquam erant literati, sed et alii hi autem optime uti lingua Latina putabantur sonus erat dulcis literae neque expressae neque Oppressae, ne aut obscurum esset aut putidum csine contentione vox, nee languens nec canora uberior oratio L. Crassi, nec

minus faceta sed bene loquendi de Catulis opinio non minor sale vero et facetiis Caesar, Catuli patris frater, Vicit Omnes ut in ipso illo forensi genere dicendi contentiones aliorum sermone vinceret in omnibus igitur his elaborandum est, si in omni re quid deceat eXquirimus. sit igitur hic sermo, in quo Socratici maxime excellunt, lenis minimeque pertinax inst in eo lepos, nec Vero, tamquam in possessionem suam Venerit, X- cludat alios; sed cum reliquis in rebus, tum in sermone communi, vicissitudinem non iniquam putet ac videat in primis,

quibus de rebus loquatur: si seriis, severitatem adhibeat ;)Jocosis leporem'. in

106쪽

83 DE OFFICII sprimisque provideat, ne ferino vitium alia quod indicet inesse in moribus; quod maxime tum solet evenire, cum studiose de absentibus detrahendi caussa, aut per ridiculum, aut severe, maledice, contumelioseque dicitur habentur autem plerumque sermones aut de domesticis negotiis, aut de republica, aut de artium studiis atque doctrina danda igitur opera est, ut etiam si aberrare ad alia coe Periit, ad haec revocetur oratio; sed, utcumque aderunt: neque enim omnes iisdem rebus, nec omni tempore similiter delestiuauri ammadvertendum est etiam,

quatenus sermo delectationem habeat; et, ut incipiendiis tio fuerit, ita sit desinendi modus. Sed, quomodo in omni vita axectissime praecipitur, ut perturbationes fugiamus, id est, motus animi nimios rationi non obtemperantes; sic ejusmodi motibus sermo debet vacare, ne aut ira existat, aut cupiditas aliqua, aut pigritia, aut ignovia, ut tale aliquid appareat maximeque vrindum est, ut eos, qui L

107쪽

Hm sermonem conseremus, et vereri, diligo. videamur obiurgationes etiarunonnunquam incidunt necessariae, in quia hus ut dum .est iustasse. et vocis come inuem ye, et Oxbuxum gravitate acriore id agendum exum est, ut ne ea face te ideantur .i ti; sed, tradirendum et sqqandum, sc*βh : genus castig ndi raro invitique Voqiginus nec 'quam nisi necem io, si nussa. perietηr alia medicina.

m --m, Drti m ςlementi castigatione licet uti, M., it te a m adjuncta, ut e severit adhibeatur, et contumelia repebi turi At elim illud ipsum, quod a erN- satis habet objurgatio, isgnificandum est,

assius Musia, . qui objurg*tur, suscςptumine rectum st autem .eti m. in iliis c9ntentionibus,qume; quin inimicissimis fiunt,etis sit nobis indigna audiamus, tamense vi atem retioqre, iraςundiam pellere: Macenim cumasiquaperturbatione fiunt, a. nec constanter fieri possi'nt, nec iis,

108쪽

qui adsunt, probari deforme etiam est de se ipso praedicare, falsa praesertim, et eum irrisione audientium imitari militem gloriosum. Et, quoniam omnia persequi asmur volumus quidem certe), dicendurn est etiam, qualem hominis honorati et principis domum placeat esse cujus finis est usus, ad quem accommodanda est aedificandi descriptio et tamen adhibenda commoditatis dignitatisque diligentia Cn. Octavio, qui primus ex illa familia consul factus est, honori fuisse accepimus, quod praeclaram aedificasset in Palatio, et plenam dignitatis domum quae, cum Vulgo viseretur, suffragata domino, novo homini, ad consulatum putabatur hanc Scaurus demolitus, accessionem adjunxit aedibus itaque ille in suam domum consulatum primus attulita hie, summi et clarissimi viri filius, in domum multiplicatam, non repulsam solum retulit, sed ignominiam etiam et calamitatem. Ο nanda est enim dignitas domo, non ex domo tota, quaerenda : nec domo domi-

109쪽

LIBE. R P R I s s. 9Inius, sed domino domus honestanda est. et ut in caeteris habenda ratio non sui solum, sed etiam aliorum; sic in domo clari hominis, in quam et hospites multi recipiendi sunt, et admitteoda hominum cujusquemodi multitudo, a.dhibenda est cura laxitatis aliter ampla domus dedecori domino saepe fit, si est in ea solitudo; et maxime si aliquando, alio domino, solita est frequentari odiosum est enim, cum a praetereuntibus dicitur;

domus antiqua, heuquam dispari dominare dominoi

quod quidem his temporibus in multis licet dicere cavendum autem est, rite- sertim si ipse aedifices, ne extra modum sumtu et magnificentia prodeas quo in genere mulium mali etiam in xςmplo ςst: midiose enim plerique, praesertim in hanc partem, facta principum imitantur ;xit L. Luculli summi viri virtutem quis λ quam muli villarum magnificentiam imitati sunt i quarum quidem certe est adhibendus modus, ad mediocritatemque revocandus eadem qu mediocritas id

110쪽

ut neve major, neve minor citrire opera

suscipiatur, quam caussa postselet teri sum ςst, adit caveamus, ut ea, meis et ineri d liberalem speciem et dignita tem in6derinta fini modus aineret est 6 Η decus ipsism tenere, de quo arne dixrrhus, nec prini ed longius horam tamen iri ouisi aestantissimum Est apmilititi cruiempe are rationi mineeps de ordiris, oi erum, ei de opp6rtunitate templorum dicendum est hae autem stlahtia contio Betur ea, quam Graeci στεα fi limitit; non haec, quam intei pretatis indest

fima quo in verbo modiis inesti sed illa est is ταξίου iri qua intelligitur Hiiii.ςonservatio itaque ut eandemχει - -