장음표시 사용
111쪽
i tεm deo de moderatione et temperar tia; et earint similibus Virtutibus quaeri finis itaque, quae erant prudentiae prim'Fia, io loeo visu sunt quae autem ha-imui letutiam, de quibux atridii loqui nitie, quae pertinent ad verecundiam, et ad eorum approbationem quibuscum P 'imus, minutaleenda lant talis est igitur ordo amotivm adhisendus, ut, quema&nis,duti in oratim, constanti, sic in vita
112쪽
pmnia sint apta inter se et convenientia. turpe est ea ita valdeque vitiosum, in re severa convivio dignum, aut delicatum aliquem inferre sermonem bene Periuules, cum haberet collegam in praetura Sophoclem poetam, hique de conlinunt Ossicio convenissent, et casu formosus puer praeteriret, dixissetque Sophocles o puerum pulchrum, Pericle at enim praetorem, Sophocle, decet non solum manus, sed etiam oculos abstinentea habere.' atqui hoc idem Sophocles si in athletarum probatione dixisset,iusta inprehensione caruisset tanta vis est et iociet temporis, ut, si quis, cum caussam sit acturus, in itinere aut in ambulatione ς- cum ipse meditetur, aut si quid aliud aistentius cogitet, non reprehendatur athio idem si in convivio faciat, inhumanus videatur inscitia temporis sed . , quae multum ab humanitate discrepant, ut siquis in foro cantet, aut si qua est alia magna perversitas, facile apparent, nec Magnopere admonitior eria et praecept
113쪽
desiderant quae autem Parva videntur
esse delicta, neque a multis intelligi posisunt, ab iis est diligentius declinandum. ut in fidibus aut tibiis, quamvis paullum discrepent, tamen id a sciente animadverti solet sic videndum est in vita, ne sorte quid discrepeta vel multo etiam
magis, quo major et melior actionum,4 quam sonorum concentus est. Itaque, ut in fidibus musicorum aures vel minima sentiunt, sic nos, si acres ac diligentes esse volumus animadversores vitiorum, magna saepe intelligemus ex parvis ea oculorum obtutu, ex superciliorum aut remissione aut contractione, ex moestitia, ex hilaritate, ex risu, ex locutione, ex reticentia, ex contentione vocis, ex submisisone, ex caeteris similibus facile judicabimus, quid eorum apte fiat, quid ab officio naturaque discrepet quo in genere non est incommodum, quale quodque orum sit, ex aliis judicares ut, si quid dedeceat in illis, vitemus et ipsi fit enim, nescio quomodo, ut magis in aliis cerna-
115쪽
L BER PRI Us errore duci oportet, ut, si quid Socrates aut Aristippus contra morem consuetudinemque civilem fecerint locutive sint, idem sibi arbitretur licere magnis illi, et divinis bonis hanc licentiam assequebantur Cynicorum vero ratio tota est ejiciaenda est enim inimica verecundiae, sine qua nihil rectum eme potest, nihil honestum. Os autem, quorum vita perspecta in rebus honestis atque magnis est, bene de republica sentientes, ac bene meritos aut merentes, sicut aliquo honore aut imperio affectos, observare et colere debemus tribuere etiam mulium senectutis cedere iis, qui magistratum habebunt; habere delectum civis et peregrini in ipsoque peregrino, privatimne an publice venerit : ad summam ne againde singulis), communem totius en ris hominum conciliationem et consociationem colere, tueri, servare debemus.
6 Iam de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint, haec fers
accepimus primum improbantur ii quae-
116쪽
98 DE OFFICII sstus, qui in odia hominum incurriant in
portitorum, ut foeneratorum illiberales autem et sordidi quaestus mercenariorum
omnium, quorum operae, non quorum
artes emuntur: est enim in illis ipsa me ces auctoramentum servitutis sordidi stiam putandi, qui mercantur a mercat ribus, quod statim vendant nihil enim proficiunt, nisi admodum mentiantur; nec vero quidquam est turpius vanitate. opificesque omnes in sordida arte versan- turri nec enim quidquam ingenuum p test habere ossicina minimeque artes hae probandae, quae ministrae sunt volupta tum cetarii, lanii, coqui, fartores, pist tores, ut ait Terentius adde huc siil
cet, unguentarios, saltatores, totumque ludum talarium quibus autem artibus aut prudentia major inest, aut non medi eris utilitas quaeritur, ut medicina, ut a chitemira, ut doctrina rerum honestarum, hae sunt iis, quorum ordini conveniunt, honestae mercatura autem, si tenuis est, sordida putanda est si magna et
117쪽
LIBER PRIMUs. 99 copiosa, multa undique apportans, multisque sine vanitate impertiens, non est admodum vituperanda atque etiam, si s tiata quaestu, vel contenta potius, ut saepe ex alto in portum, sic ex ipso portu se in agros possessionesque contulerit, videtur jure optimo posse laudari. omnium autem rerum, e quibus aliquid acquiritur, nihil est agrisultura melius, nihil uberius, nihil dulcius, nihil homine libero dignius de qua quoniam in Catonem jore satis multa diximus, illinc assumes Α3 quae ad hunc locum pertinebunt. Sed ab iis partibus, quae sunt honestatis, quemadmodum ossicia ducerentur, satis expo' situm videtur eorum autem ipserum,
quae honesta sunt, 'test incidere saepe
contentio et comparati ; de duobus honestis utrum honestius; qui locus a Panaetio est praetcrmissius nam, cum omnis honestas manet a partibus quatuor, quarum una sit cognitionis, altera communitatis, tertia magnanimitatis, quarta moderatio-uis obae in deligendo ossicio saepe inter se
118쪽
IO DE MFFICII scomparentur, necesse est placet igitur
aptiora esse naturae ea ossicia, quae excommunitate, quam ea, quae ex cognitu one ducantun idque hoc argumento co
firmari potest quod, si contigerit ea vita
sapienti, ut omnium rerum affuentibus copiis, quamvis omnia, quae cognitione digna sint, summo otio secum ipse consuderet et contempletur tamen, si blitudo tanta sit, ut hominem videre non possit, excedat e vita princepsque omnium virtutum illa sapientia, quam σοφίαν Graeci vocant, prudentiam enim, quam Grae- ei φρονησιν, aliam quandam intelligimus, quae est reriim expetendarum fugiendarumque scientia) illa autem sapientia, quam principem dixi, rerum est divin rum atque humanarum scientia in qua
continetur deorum et hominum communitas et cietas inter ipsos ea si maxima est, ut est certe), necesse est, quod a communitate ducatur ossicium, id esse
maximum: etenim cognitio contemplatioque naturae manca quodam modo atque
119쪽
LIBER PRIMUS. Io Iinchoata sit, si nulla actio rerum conse quatur: ea autem actio in hominum commodis tuendis maxime cernitur pertinet igitur ad societatem generis humani ergo haec cognitioni anteponenda est atque
id optimus quisque re ipsa ostendit, et Judicat: quis est enim tam cupidus in perspicienda cognoscendaque rerum natura, ut,
si ei tractanti contemplantique res cognitione dignissimas subito sit allatum periculum discrimenque patriae, cui subvenire opitularique possit, non illa omnia relinquat atque abiiciat, etiam si dinumerare se stellas, aut metiri mundi magnitudinem posse arbitretur atque hoc idem in parentis, in amici re aut periculo fecerit. quibus rebus intelligitur, studiis officiisque scientiae praeponenda esse ossicia justitiae, quae pertinent ad hominum utilitatem,
qua nihil homini esse debet antiquius.' Atque illi, quorum studia vitaque omni
in rerum cognitione versata est, tamen ab augendis hominum utilitatibus et commodis non recesserunt: nam et erudive .
120쪽
Ioa DE OFFICII srunt multos, quo meliores cives, utili resque rebus suis publicis essent ut Thebanum paminondam Lysis ythagore-u , Syracusium Dionem lato, multi' que multos P nosque ipsi, quidquid ad rempublicam attulimus si modo aliquid attulimus), a doctoribus atque doctrina instructi ad eam et ornati accessimus neque solum vivi atque praesentes studiosos discendi erudiunt atque docent; sed hoc idem etiam post mortem monumentis literarum assequuntur nec enim locus uialus praetermissus est ab iis, qui ad leges, qui ad mores, qui ad disciplinam reipublicae pertineret ut otium suum ad no' strum negotium contulisse videantur ita illi ipsi, doctrinae studiis et sapientiae dediti, ad hominum utilitatem suam prudentiam intelligentiamque potissimum conserunt. Ob eamque etiam caussam eloqui copiose, modo prudenter, melius est, quam vel acutissime sine eloquentia cogitare; quod cogitatio in se ipsa vertitur; et quentia compleexitur eos, quibuscum com