장음표시 사용
91쪽
LIBER PRIMUS. 3 jure optimo irrideamur; sic in actiones omnemque vitam nullam discrepantiam conferre debemus atque haec differen
tia naturarum tantam habet vim, ut non
nunquam mortem sibi ipse consciscere alius debeat, alius in eadem caussa non debeat. num enim alia in caussam Cato fuit, alia caeteri, qui se in Africa Caesari tradiderunt atqui caeteris forsitan vitio datum esset, si se interemissent, propterea quod eorum vita lenior, et mores fucrant faciliores Catoni autem cum incredibilem tribuis. natura gravitatem, eamque ipse perpetua constantia roboravisset, semperque in proposito susceptoque consilio permansimi, moriendum potius, quam tyranni vultus adspiciendus fuit quam multa pamus est Ulyses in illo errore diuturno, cum et mulieribus si Circe et Calypso mulieres appellandae sunt inserviret,et in omni sermone omnibus affabilem et jucundum se esse velles domi vero etiam contumelias servorum ancillarumque pertulit,
ut ad id aliquando, quod cupiebat, PerVe-
92쪽
DE OFFICII sniret a Max, quo animo traditur, mitilles oppetere mortem, quam illa perperi maluisset quae contemplantes expendere
oportebit, quid quisque habeat sui eaque
moderari, nec Velle experiri, quam se aliena deceant id enim maxime quemque decet, quod est cujusque suum maxime su-tim igitur quisque noscat ingenium, cremque se et bonorum et vitiorum suorum judicem praebeat ne scaenici plus quam nos videantur habere prudentiae: illi enim non optimas, sed sibi accomm
datissimas fabulas eligunt; qui voce fieti sunt, Epigonos,medumque qui gestu, Μenalippam, Clytaemnestram; semper Rutilius, quem ego memini, Antiopam; non saepe Aesopus macem ergo histrio hoc videbit in scaena, non videbit vir sapiens in vites ad quas igitur res aptissimi
erimus, in iis potissimum elaborabimus: si aliquando necessitas nos ad ea cletruserit, quae nostri ingenii non erunt; omnis adhibenda erit cura, meditatio, diligentia, ut ea, si non decore, at quam mi-
93쪽
LIBER PRIMUS. snime indecore facere possimus nectam est enitendum, ut bona, quae nobis data non sint, sequamur, quam ut vitia fugiamus. 3 Ac duabus iis personis, quas supra dixi, tertia adjungitur, quam casus aliquis aut tempus imponit quarta etiam, quam n Obismet ipsi judicio nostro accommodamus. nam regna, imperia, nobilitates, honores, divitiae, opes, eaque, quae sunt his contraria, in casu sita, temporibus gubernanritur ipsi autem gerere quam personam Velimus, a nostra voluntate proficiscitur:
taque se alii ad philosophiam, alii ad uscivile, alii ad eloquentiam applicant ipsarumque virtutum in alia alius mavult excellere quorum vero Patres aut majores aliqua gloria praestiterunt, ii student plerumque eodem in genere laudis excellere ut Qmucius Ρublii filius in jure ciuili Pauli filius Africanus in re militari.
quidam autem ad eas laudes, quas a Patri-bUs acceperunt, addunt aliquam suam ut hic idem Africanus eloquentia cumulavit
bellicam gloriam quod idem fecit Timo
94쪽
r DE OFFICIIS theus Cononis filius qui, cum belli laude non inferior fuisset, quam pater, ad eam laudem doctrinae et ingenii gloriam assi
cit si autem interdum, ut nonnulli, missa imitatione majorum suum quoddam institutum consequantur maximeque ne plerumque elaborant ii, qui magna sibi
proponunt obscuris orti majoribus haec agitur omnia, cum quaerimus, quid dec at complecti animo et cogitatione debemus in primis autem constituendum est, quos nos et quales esse velimus, et in quo genere vitae quae deliberatio est omnium
dissicillima ineunte enim adolescentia, cum est maxima imbecillitas consilii, tum id sibi quisque genus aetatis degendae eo stituit, quod maxime adanravit: itaque a te implicatur aliquo certo genere cursuque vivendi, quam potuit, quid optimum esset, judicare nam quod Herculem modicium dicunt, ut est apud Xenophontem, cum primum pubesceret quod tempus a natura ad deligendum, quam quisque viam uvendi sit ingrestimas, datum est), exi in
95쪽
LIBER PRIMUS. 7solitudinem, atque ibi sedentem, diu se- eum multumque dubitasse, cum duas cerneret Vias, unam Voluptatis, alteram Virtutis, utram ingredi melius esset hoc Herculi, Jovis satu edito, potuit fortas e contingere nobis non item, qui imitamur, quos cuique visum est, atque ad eorum studia institutaque impellimur plerumque autem, parentium praeceptis imbuti, ad eorum consuetudinem moremque deducimur alii multitudinis iudicio feruntur, quaeque maiori parti pulcherrima videntur, ea maxime exoptant: nonnulli tamen, sive felicitate quadam, sive bonitate naturae, sive parentium disciplina, rectam 33 vitae secuti sunt viam. Illud autem maxime rarum genus est eorum, qui aut excellente ingenii magnitudine, aut praeclara eruditione atque doeti ina, aut utraque re ornati, spatium etiam deliberandi habuerunt, quem potissimum vitae cursum sequi vellent in qua deliberatione ad suam cujusque naturam consilium est omne revocandum nam cum in omnibus, quae a-
96쪽
8 DE OFFICII sguntur, ex eo modo, quo quisque natus est, ut supra dictum est), quid deceat, exquirimus tum in tota vita constituenda multo est major rei cura adhibenda, ut constare in vitae perpetuitate possimus nobismet ipsi, nec in ullo ossicio claudicare. ad hanc autem rationem quoniam maxμmam vim natura habet, fortuna proximam, utriusque omnino ratio habenda est in deligendo genere vitae; sed naturae magis multo enim et firmior est et consta tior ut fortuna nonnumquam, tamquam ipsa mortalis, cum immortali natura pugnare videatur qui igitur ad naturae suae non vitiosae, genus consilium vivendi omne contulerit, is coustantiam teneat id enim maxime decet), nisi forte se intellexerit errasse in deligendo genere vitae. quod si acciderit potest autem accidere), facienda morum institutorumque mutatio est eam mutationem si tempora adjuvabunt, facilius commodiusque faciemus: si minus, sensim erit pedetentimque faciendas ut amicitias, quae minus delectent
97쪽
LIBER PRIMUS. 'et minus probentur, magis decere censent sapientes sensim dissuere, quam repente
praecidere commutato autem genere vitae, omni ratione curandum est, ut id b
no consilio fecisse videamur sed quoniam paullo ante dictum est, imitandos esse majores primum illud exceptum sit, ne vitia sint imitanda; deinde, si natura non feret, ut quaedam imitari possint ut superioris Aisicani filius, qui hunc Paulo natum adoptavit, propter infirmitatem valetudinis non tam potuit patris similis eme, quam ille fuerat sui); si igitur non poterit sive causias defensitare, sive populum concionibus tenere, sive bella gerere illa tamen praestare debebit, quae erunt in ipsius potestate, justitiam, fidem, liberalitatem, modestiam, temperantiam quo minus ab eo id, quod desit, requiratur. intima autem hereditas a patribus traditur liberis, omnique patrimonio praestantior, gloria virtutis rerumque gestarum; cui
dedecori esse, nefas et impiumjudicandum 3 est. Et quoniam ossicia non eadem dispa-
98쪽
8 DE OFFICII sribus aetatibus tribuuntur, aliaque sunt juvenum, alia seniorum aliquid etiam de hac distinctione dicendum est. est igitur
adolescentis majores natu vereri, Aque his deligere optimos et probatissimos, quorum consilio atque auctoritate nitatur ineuntis enim aetatis inscitia senum constia tuenda et regenda prudentia est maxime autem haec aetas a libidinibus arcenda est, exercendaque in labore, patientiaque et animi et corporis ut eorum et in bellicis et in civilibus ossiciis vigeat industria atque etiam, cum relaxare animos, et dare se jucunditati volent, caveant intemperantiam, meminerint verecundiae quod
erit facilius, si in ejusmodi quidem rebus
maiores natu velint interesse senibus autem labores corporis minuendi, exercitationes animi etiam augendae videntur: danda Vero opera, ut et amicos et juventutem, et maxime rempublicam consilio et prudentia quam plurimum adjuvent.
nihil autem magis cavendum est senectuti, quam ne languori se desidiaeque dedat.
99쪽
LIBER PRIMUS: IIuxuria Vero, cum omni aetati turpis, tum
senectuti foedissima est sin autem etiam libidinum intemperantia accesserit, duplex malum est quod et ipsa senectus, concipit dedecus, et facit adolescentium impudentiorem intemperantiam. ac ne illud quidem alienum est, de magistratuum, de privatorum, de civium, de peregrinorum ossiciis dicere est igitur proprium munus magistratus, intelligere, se gerere personam civitatis, debereque ejus dignitatem et decus sustinere, servare leges, jura describere, ea fidei suae commissa meminissise privatum autem oportet aequo et paricum civibus jure vivere, neque submissum et abiectum, neque se efferentem tum in republica ea velle, quae tranquilla et honesta sint: talem enim et sentire bonum civem, et dicere solemus. peregrini autem atque incolae ossicium est, nihil praeter suum negotium agere, nihil de alieno anquirere, minimeque in aliena esse republica curiosum ita fere ossicia reperientur,
cum quaeretur, quid deceat, et quid ar
100쪽
ga DE OF pistissium sit personis, temporibus, aetatibus . nihil est autem, quod tam deceat, quani in omni re gerenda consilioque capiendo servare constantiam. Sed quoniam deco as rum illud in omnibus factis et dictis, in corporis denique motu et statu cernitur, idque postum est in tribus rebus, formo- state, ordine, ornatu ad actionem apto, dissicilibus ad eloquendum, sed satis erit intelligi in his autem tribus continetur cura etiam illa, ut probemur iis, quibuscum, et apud quos vivamus), his quoque de rebus pauca dicantur principio, corporIS nostri magnam natura ipsa videtur habuisse rationem, quae formam nostram reliquamque figuram, tu qua esset species honesta, posuit in promtu quae autem partes corporis, ad naturae necessitatem datae, adspectum essent deformem habiturae ac turpem, eas contexit atque abdidit hanc naturae tam diligentem fabricam imitata est hominum verecundia quae enim natura occultavit, eadem omnes, qui sana