장음표시 사용
431쪽
cere quod libet, licet, iuste sibi omne aestimat licere, quodlibet. Sed sancti viri cum mundi huius potestate fulciuntur, i) tanto sub maiore mentis disciplina se reducunt, quanto sibi per impatientiam potestatis suaderi illicita quasi licentius sciunt. Cor namque a eonsideranda sua gloria reprimunt, linguam ab immoderata locutione restringunt, opus ab inquietudinis vagatione costodiunt. IO. Saepe enim qui in potestate sunt, ea quae recte faciunt, quia elate cogitant, ammittunt: dumque se ad cuncta utiles aestimant, etiam impensae utilitatis sibi meritum damnant. Ut enim cuiuslibet facta digniora sint, necesse est ut ei apud se semper indigna videantur: ne eadem bona actio agentis cor sublevet, et suolevando plus auctorem de elatione deiiciat, quam ipsos quibus sorte impenditur, iuvet. Hinc est enim quod rex Babyloniae, dum elata mente apud se tacitus volveret, dicens: a) v Nonne haec est Babylon, quam ego aedificavi λ s 3 in irrationale animal protinus versus est. Quod enim factus fuerat, perdidit: quia humiliter noluit dissimulare quod fecit. Et quia elatione cogitationis se super homines extulit, ipsum, quem communem cum hominibus habuit, sensum hominis amisit. Saepe vero qui in potestate sunt, ad subiectorum passim contumelias
erumpunt: et hoc quod invigilantes regimini Serviunt, per linguae procacitatem perdunt; minori scilicet formidine iudicis verba pensantes: quia qui sine causa fratri ) Fatua dixerit, Gehennae se ign bus addicit. Saepe, s)ii qui inpore-
432쪽
state sunt, dum sese a licitis retinere nesciunt, ad illicita opera et inquieta dilabuntur. Solus enim in illicitis non cadit, qui se aliquando et a licitis caute restringit. Qua videlicet constrictione religatum bene se Paulus insinuat, dicens: u Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt. n i) Atque ut ex ipsa religatione ostenderet, in quanta Sementis libertate dilataret, illico adiunxit: u Omnia mihi licent, sed ego sub nullius redigar potestate. η 2 Cum enim mens concepta desideria sequitur, servire rebus con-Vincitur , quarum amore superatur. Sed Paulus, cui cuncta licent, sub nullius potestate se redigit: quia semetipsum etiam a licitis restringendo, ea quae delectata premerent, d specta transcendit. II. Beatus igitur Iob, ut nos erudiat, qualis in potest. te fuit, innotescat, dicens: Nonne dissimulaviὸ Potestas namque cum habetur, et cogitanda est ad utilitatem, et dissimulanda propter tumorem: quatenus is, qui ea utitur, et ut prodesse debeat, posse se sciat: et ut extolli non debeat, posse se nesciat. Qualis vero in ore fuerit, adiungat dicens: 'Lonne siluiὸ Qualis erga illicita opera, adhuc
subiiciat: Conne quieviὸ Potest autem silere et quiescere, adhuc subtilius perscrutari. Silere namque, est mentem a terrenorum desideriorum voce restringere. Vi S enim magni clamoris est tumultus cordis. aa. Quiescunt quoque, qui bene in potestate sunt, cum terrenarum actionum strepitus pro divino amore intermittendo postponunt: ne dum ima indesinenter occupant, coriunditus a summis cadat. Sciunt enim, quia nequaquam
433쪽
mens ad superna attollitur, si curarum tumultibus continue in infimis occupatur. Quid enim de Deo occupata obtineat, quae de illo apprehendere aliquid etiam vacans laborati Bene autem per Psalmistam dicitur: u Vacate et videte, quoniam ego sum Deus. η i) Quia qui vacare Deo negligit, suo sibi iudicio lumen eius visionis abscondit. Hinc etiam per Moysen dicitur, ut pisces, qui pennulas non habent, non edantur. a) Pisces namque, qui habent pennulas, saltus dare super aquas solent. Soli ergo in electorum cor
pore quasi 3) cibus transeunt, qui in eo quod imis
deserviunt, aliquando ad superna conscendere mentis salibbus sciunt: ne semper in prolandis curarum lateant, et nulla eos amoris summi quasi liberi aeris aura contingat. Qui ergo rebus temporalibus occupantur, tunc bene exteriora disponunt, cum solicite ad interiora refugiunt: cum nequaquam soras perturbationum strepitus diligunt, sed apud semetipsos intus in tranquillitatis sinu requiescunt.
23. Pravae etenim mentes temporalium rerum tumultus intra semetipsas versare non cessant, etiam cum Vacant. In
cogitatione enim 3 servant depicta, quae amant: et quamvis nihil exterius faciant, apud semetipsas tamen sub pondere inquietae quietis elaborant. Quibus si earumdem rerum administratio praebeatur, semetipsas fugitiva haec temporalia
i) Psal. 43. II - 2.) Levit. Π. II. 3l Sic vet. ed. cum MSS. Corb. Germ. antiquo Rem. uno Rem . Val-cl. Reg. Coib. At Coc. eumque secutae edit. cum nonnullis MSS. sera. In Bessarionis Cod. pisces etiam legitur. 4 Unus Remig. quod ima deserunt. Core. Germ. prima manu quod imis
34 Quidam editi servant dicta, cum in MSS. unanimiter lagetur servant depicta.
434쪽
per intentionis cursum, continuis cogitationum passibus sequuntur. Piae autem mentes haec, et cum desunt, non quaerunt: et graviter etiam cum adsunt, serunt: quia per exteriorum curam a se exire pertimescunt. Quod bene illa duorum fratrum vita signatur, de quibus scriptum est: si Factus est Esau vir, gnarus venandi, et homo agricola. Iacob autem
vir simplex habitabat in tabernaculis. n I) Vel sicut in alia
translatione dicitur, si habitabat domi. v Quid enim per venationem Esau, nisi eorum vita figuratur, qui in exterioribus voluptatibus susi carnem sequunturὸ Qui etiam agricola esse describitur: quia amatores huius saeculi, tanto magis exteriora a) colunt, quanto interiora sua inculta derelinquunt. Iacob vero vir simplex in tabernaculis, vel in domo habitare perhibetur: quia nimirum omnes, qui in curis exterioribus Spargi refugiunt, simplices in cogitatione, atque in conscientiae suae habitatione consistunt. In tabernaculis enim, aut in domo habitare, est se intra mentis secreta restringere: et ne quaquam exterius per desideria dissipare; ne dum ad multa soris inhiant, a semetipsis alienati cogitationibus recedant. Dicat igitur probatus vir, et exercitatus in prosperis. v Nonne dissimulaviλ Nonne siluiὸ nonne quieviλ n Ut enim supra diximus, sancti viri, cum eis transitoria prosperitas arridet, favorem mundi quasi nescientes, dissimulant; et sorti gressu interius hoc, unde exterius 3 sublevantur, calcant. Silent autem, quia nullis pravae actionis clamoribus perstrepunt. Omnis namque iniquitas habet apud secreta Dei iudicia, voces suas. Unde scriptum est: si Clamor Sodomo-
435쪽
rum et Gomorraeorum multiplicatus est. η i) Quiescunt
vero, cum non solum nullo cupiditatum temporalium turbulento appetitu rapiuntur, Verum etiam curis praesentis vitae necessariis immoderatius occupari refugiunt.
a Sed haec agentes, paterna adhuc flagella sentiunt: ut tanto persectiores ad hereditatem veniant, quanto eos a pie seriens disciplina quotidie etiam de minimis purgat. Iusta itaque indesinenter faciunt, sed assidue dura patiuntur quia saepe ipsa nostra iustitia, ad examen divinae iustitiae deducta, iniustitia est: et sordet in districtione iuuicis, quod in aestimatione sulget operantis. Unde Paulus cum diceret:
π Nihil mihi conscius sum; s 3 protinus adiunxit: si Sed
non in hoc iustificatus sum. s Qui causam mox, cur nousit iustificatus, insinuans, ait: α Qui autem iudicat me, Dominus est. n Ac si diceret: Idcirco in eo quod nihil mihi conscius sum, iustificatum me abnego; quia ab eo qui me iudicat, examinari me subtilius scio. 2s. Dissimulanda ergo sunt, quae exterius favent, μὰ reprimenda, quae interius perstrepunt: declinanda, quae quasi necessaria involvunt: et tamen in his omnibus adhuc districti examinis flagella metuenda: quia et ipsa nostra persectio culpa non caret nisi hanc severus iudex in subtili lance examinis misericorditer penset.
26. Bene autem subditur: B venit super me indignatio. s)
436쪽
Magna quippe arte doctrinae dicturus r) verbera, praetulit
recte facta, ut hinc unusquisque consideret, quae peccanteSpostmodum supplicia maneant, si etiam iustos tam valida hic flagella castigant. Hinc est enim, quod Petrus ait: si Tempus est, ut iudicium incipiat de domo Dei. Et si iustus vix salvabitur, impius et peccator ubi parebunt Θ s a Hinc Paulus cum multa in Thessalonicensium laudem dixisset, protinus adiunxit: si Ita ut et nos ipsi in vobis gloriemur in ecclesiis Dei pro patientia vestra et fide , in omnibus persecutionibus vestris et tribulationibus, quas sustinetis, in exemplum iusti iudicii Dei. s s 3 Ac si diceret: Dum tot dura toleratis, qui tam recta agitis, quid aliud, quam iusti Dei iudicii exempla datisΘ quia ex vestra poena colligendum est, quo modo seriat quibus irascitur, si sic vos affligi patitur, in quibus laetatur: aut quomodo illos percussurus eSt, quibus iustum iudicium exhibet, si etiam vos sic cruciat, quOS pie redarguens lavetλa7 Prima igitur beati Iob locutione terminata, vicissim se amici, ) qui consolaturi venerant pie, eius increpationi subiiciunt: dumque ad contentionis verba prosiliunt, eam pro qua Venerant causam pietatis amittunt. Qui quidem non prava hoc intentione faciunt: sed quamvis affectum percusso exhibeant, percussum tamen nonnisi pro iniquitate crediderunt: dumque intentionem bonam Inequaquam locutio cauta subsequitur, ipsa pietatis propositio in trans-rJ MSS. Anglicani , Norm. Vindoc. Corb. Reg. Germ. et pene omnes ita habent quos secuta est vetus ed. Paris. Aliae sere dicturus verba. Tum Corb. praevidit, non praetulit. a I. Pet. 4. 17. et a. 3J a. ThesS. I. 4. 4ὶ Nonnulli, qui consolaturi venerunt, aius piae increpationi subiiciunt.
437쪽
gressionis vitium vertitur. Pensandum namque fuerat, cui et quando loquerentur. Iustus quippe erat, ad quem Venerant, et divinis verberibus cinctus. Ex anteacta ergo eius vita debuerant ea, quae intelligere non valebant, illius verba perpendere: et ex flagellis praesentibus non illum redarguere, sed de sua vita formidare; seque flagellato iusto, non quasi ratiocinando erigere, sed flendo sociare: ut nequaquam se eorum scientia per verba ostenderet, sed loqui recte linguam consolantium I) magister dolor erudiret
Qui etsi a) qua forsitan diversa sentirent, dignum prosecto erat, ut haec humiliter dicerent, ne percusso vulnera per immoderata verba cumularent.
28. Saepe enim, quia intelligi non valent, deterioribus displicent, vel facta, vel dicta meliorum: sed eo ab eis non temere reprehendenda sunt, quo apprehendi veraciter nequaquam possunt. Saepe aliquid a maioribus 3 dispensatorie agitur, vel praecipitur, quod a minoribus error putatur. Saepe multa a sortibus dicuntur, quae infirmi idcirco diiudicant, quia ignorant. Quod bene bobus calcitrantibus inclinata illa testamenti arca signavit: quam quiλ caSuram
credens, Levites erigere voluit, mox Sententiam mortis acce
a9 Quid est namque mens iusti, nisi arca testamenti, quae gestata a bobus calcitrantibus inclinaturὸ Quia nonnumquam
a J Edili, magistri dolor erudiret reclamantibus ΜSS. omnibus, ubi legitur magister dolor. a) Bessar. quasi. 3l Antiq. Rem. Coib. Germ. Reg. et nonnulli, nec non edit. Barthol. ac vet. Paris. et Basil. dissimulatorie agitur. In Germ. a manu recentiore additum vel dispensatorie. Editi post dispensatorie agitur. subiiciunt vel praecipitur. quod melius abest a MSS. Bessar. dissimulatorie vel dispensatorie. i) a. Reg. 6. 7. Cons. Pater. in a. Reg. cap. 4.
438쪽
etiam qui bene praeest, dum subiectorum populorum confusione concutitur, ad dispensationis condescensionem ex Sola dilectione permovetur. Sed in hoc, quod dispensatorie agitur inclinatio ipsa sortitudinia, casus putatur imperitis. Unde et nonnulli subditi contra hanc, manum reprehensioniSmittunt, sed a vita protinus ipsa sua temeritate deficiunt. Le-Vites ergo quasi adiuvans, manum extendit, r sed delinquens vitam perdidit: quia dum infirmi quique sortium facta corripiunt , ipsa viventium sorte reprobantur. Aliquando tiam sancti viri a quaedam minimis condescendentes dicunt , quaedam Vero summa contemplantes proferunt: dumque vim vel condescensionis vel altitudinis nesciunt, audacter haec stulti reprehendunt. Et quid est pustum de sua
condescensione velle corrigere, nisi inclinatam arcam Superba reprehensionis manu relevareλ Quid est iustum de incognita locutione reprehendere, nisi motum eius sortitudinis erroris lapsum putareὶ Sed perdit vitam, qui arcam Dei tumide sublevat: quia nequaquam quis Sanctorum corrigere recta praesumeret, nisi de se prius meliora Sensisset. Unde recte et Levites idem Oeta dicitur, quod videlicet robustus Domini interpretatur: quia praesumptores quique, nisi audaci mente robustos se in Domino crederent, nequaquam meliorum facta vel dicta velut infirma iudicarent. Amici igitur Iob, dum contra eum quasi in Dei defensionem prosiliunt, divini praecepti regulam superbienteS excedunt. 3O Cum vero quaedam lacta meliorum deterioribus di- plicent , nequaquam hoc quod mentem movet, reticen
I9 Mibi: istenda. - a Excusi quaedam minima . . . dicunt, aliquando vero: corrigendi ex MSS. potioribus Corb. Germ. Reg. antiquo Rem. et Norman. In BeSsar. deest minimis, sed habetur aliqnaudo Pero.
439쪽
dum est, sed cum magna humilitate proferendum: quatenus intentio pie sentientis eo vere servet formam rectitudinis, quo per iter graditur humilitatis. Et libere ergo dicenda sunt quae sentimus, et valde humiliter promenda quae dicimus: ne et quae recte intendimus, haec elate proferendo non i recta faciamus. Paulus auditoribus suis multa humiliter dixerat: sed de ipsa exhortatione humili placare eos adhue humilius satagebat, dicens: a Rogo autem Vos, fratres, ut sufferatis verbum solatii: etenim perpaucis Scripsi vobis.u a) Ephesiis quoque Mileti valedicens, amictis ac gementibus, humilitatem suam ad memoriam revocat, dicens: si Vigilate, 3) memoria retinentes quoniam per triennium nocte ac die non cessavi cum lacrymis monens unumquemque vestrum. η ) Eisdem rursum per Epistolam dicit: αObsecro vos, sta tres, ego vinctus in Domino, ut digne ambuletis vocatione, qua vocati estis. η s) Hinc ergo colligat, si quando aliquid recte sentit, quanta humilitate debeat magistro loqui discipulus; si ipse magister gentium in his quae cum auctoritate praedicat, tam submisse discipulos rogat. Hinc unusquisque colligat, eis, a quibus bene vivendi
exempla percepit, hoc quod bene intelligit, quam humiliter dicat; si Paulus illis humili se voce subdidit, quos ad vitam ipse suscitavit.
a) Corb. Germ. German. nec non Coth. prima manu non recte. Bessariquoque recte mox memoriam retinontes. a Heb. I3 22.3J Corb. Germ. Reg. Germ. unus Rem. Et unus Remig. memoriam mei
440쪽
3I. Eliphaz autem, qui primus amicorum loquitur, quamvis ad consolandum pietate venerat: humilitatem tamen locutionis deserens, regulam consolationis ignorat. Quidum loquendi custodiam negligit, usque ad amicti contumelias excedit, dicens: u Tigris periit, eo quod non habe rei praedam. Rugitus leonis et vox leaenae, et dentes catulorum leonum dissipati sunt. v 1 Beatum videlicet Iob nomine tigridis, quasi vitio varietatis notans: per leonis
rugitum eiusdem viri terrorem: per leaenae vocem loquacitatem coniugis: per dissipatos vero dentes catulorum leonum
destructam filiorum edacitatem, o Signans. Unde et bene
amicorum sensum, qui in tumida se correptione extulit sententia divina reprehendit dicens: v Non estis locuti coram me rectum, Sicut Servus meus Iob. η 3 3 a Sed quaerendum video, cur Paulus illorum sententiis tanta auctoritate utitur, si hae eorum sententiae dominica reprehensione cassanturῖ Eliphas quippe verba sunt, quae Corinthiis intulit dicens: u Sicut scriptum est: Comprehendam sapientes in astutia eorum. η Quomodo ergo quasi prava respuemus, quae Paulus ex auctoritate astruiti aut quomodo attestatione Pauli recta putabimus, quae per Se metipsum Dominus non recta definivit8 4ed utraque haec citius, quam non Sint diversa cognoscimus, si eiusdem dominicae sententiae verba subtilius pensemus: quia nimirum, cum diceret: a Non estis locuti coram me rectum, n illico adiunxit: n Sicut servus meus Iob. o Liquet ergo, quia quae-