Libri moralium sive expositio in librum B. Iob

581쪽

ipso colligat, qualiter infirmanti alteri condescendat. Speciem suam visitat, qui ut in se alterum reficiat, se in altero pensat. Hinc namque per Moysen Veritas cum gesta describeret, gerenda signabat, dicens: si Protulit terra herbam virentem et asterentem semen iuxta genus suum; lignumque iaciens fructum, et habens unumquodque semeniem secundum speciem suam. η I) Lignum quippe secundum speciem suam semen producit, cum mens nostra a ex se considerationem in alterum colligit, et recti operis

germen parit. Hinc quidam sapiens dicit: u Quod tibi non vis fieri, alteri ne seceris. v 3 Hinc in Evangelio Dominus dicit: si Quae vultis ut faciant vobis homines, et vos eadem facite illis. v s) Ac si aperte diceret: Speciem

Vestram in altero visitate, atque ex vobismetipsis cognoscite, quid vos oporteat aliis exhibere. Hinc Paulus ait: si Factus sum Iudaeis tamquam Iudaeus, ut Iudaeos lucrarer: et his qui sub Lege sunt, quasi sub Lege essem, cum ipSenon eSSem Sub Lege, ut eos qui . sub Lege erant, lucrifacerem: et his qui sine Lege sunt, quasi sine Lege essem, cum sine Lege Dei non essem, sed in Lege essem Christi. η 6 Et paulo post: si omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem salvos. η 7 Neque enim egregius praedi

582쪽

cator, i) ut quasi Iudaeus fieret, ad perfidiam erupit; neque

ut quasi sub Lege esset, ad carnale sacrificium rediit; neque ut omnibus omnia fieret, simplicitatem mentis in erroris varietatem commutavit: sed condescendendo appropinquavit infidelibus, non cadendo; ut videlicet singulos in se suscipiens, et se in singulos transfigurans, compatiendo colligeret, si ita ipse, ut illi, esset, quid impendi sibi ab aliis

recte voluissete et tanto verius unicuique erranti concurreret, quanto salutis eius modum ex propria consideratione didicisset. Bene ergo dicitur: si Et visitans speciem tuam non peccabis: δε quia tunc peccatum plene vincitur, cum ex sua similitudine unusquisque perpendit, quomodo in proximi dilectione dilatetur. Cum vero a vitiis caro re- Stringitur, cum mens virtutibus exercetur; restat ut loquendo quisque doceat vitam quam moribus Servat. 63. Ille namque uberes fructus praedicationis colligit , qui semina bonae operationis praemittit. Unde post pacem tabernaculi, et speciei nostrae visitationem , recte subiungi

tur:

CAPUT XXXVI. Semen iusti multiplex. Et scies quoniam multipleae erit semen tuum, et progenies tua sicut herba terrae.

6 Most pacem quippe tabernaculi, post speciei nostrae visitationem, semen iusti multiplex surgit: quia nimirum

post membrorum macerationem, ac morum magnitudinem, at Nota diligenter quomodo intelligendum sit quod Apostolus Ρaulus, et cum eo omnes Apostoli spiritu repleti, omnibus omnia fieri ex in ritate possint, ut Christo omnes lucrifaciant. Dj0jtjgsd by OO le

583쪽

tanto ei secundius praedicationis verbum tribuitur, quanto hoc in eius pectore persecti operis exaratione praevenitur. Ille namque bene loquendi secundiam accipit, qui sinum cordis i) per recte vivendi studia extendit. Nec conscientia loquentem praepedit, cum vita linguam antece

dit. Hinc est, quod AEgyptii servitio publico, Ioseph dispen

sante subiecti, cum iuri regis semetipsos tradentes humiliant, frumenta etiam ad a) semen reportant. Frugem quippe ad esum etiam liberi accipimus, cum ex sacro eloquio pascimur, et tamen ad quaedam, quae in hoc mundo appetimus, in nostris voluptatibus 3) vagamur. Sed servi facti, et ad semen frumenta percipimus, quia dum plene Deo subdimur, etiam verbo praedicationis replemur. Et quoniarum agna proles fidelium sequitur, cum sancta praedicatio praerogatur; post multiplicitatem seminis recte subiungitur: aEt progenies tua sicut herba terrae. v Iusti progenies herbae terrae comparatur: quia qui de eius imitatione nascitur, dum arentem vitae praesentis gloriam deserit, spe in aeterna viridescit. Vel certe iusti progenies sicut herba oritur, quia dum vivendo monstrat, quod praedicando aSSerit, multitudo sequentium innumerabilis exurgit. Sed quisquis iam terrena desideria despieit, quisquis se per activae vitae ope-1- in editis pro per recte vivendi, habes, ad perfecte visendi. reclamantibus ΜSS. a J Scilicet: non tanetum ut odercnt, sed et ut seminarent, acceperunt

frumentum.

3ὰ Sic Norm. Corb. Germ. Coib. ct Gem. ubi editi habent. tu nostris voluptatibus vacamus. Utic. et Bigot. utramque lectionem exhibent. Sic et cod. Bessar. vacamus. Mox etiam i ιterua: et deinde herba terrue, SupraScripto tamen terrae. Postea deficit tritici: ut et longe insta. 4J Flic variant MSS. Vindoc. habcnt in spe interna. Gemet. Corb. Germ. spe in aeterna. Ebroic. saepe tu uel ua virideseit. Editi Spe tulerna vir M.

584쪽

ra extendit, nequaquam ei sufficit magna exterius agere, nisi etiam per contemplationem valeat intena penetrare. Unde et apte protinus subinfertur:

CAPUT XXXVlI. Quid est, quod Abraham coniugem mortuam

in sepulchro duplici sepelit: et quid sit, quod

per Moysen cum hy88090 lignoque e0drino Vacca mactari praecipitur. Ingredieris in abundantia sepulchrum , sicut infertur acervus tritici in tempore suo.lsue huid enim sepulchri nomine nisi contemplativa vita

signatur: quae nos quasi ab hoc mundo mortuos sepelit, dum a terrenis desideriis susceptos in intimis absconditλ66. Ab esteriori quippe vita, mortui sepulti per contemplationem fuerant, quibus Paulus dicebat: u Mortui enim estis, et vita vestra abscondita est cum Christo in Deo. η i) Activa quoque Vita sepulchrum eSt, quia a pravis nos operibus mortuos tegit; sed contemplativa persectius sepelit, quia a cunctis mundi actionibus funditus dividit. Quisquis ergo iam in se contumelias carnis edomuit, superest ut mentem per studia Sanctae operationis exerceat: et quisquis iam mentem per sancta opera dilatat, Superest, ut hanc usque ad secreta intimae contemplationis a) stu

585쪽

dia extendat. Neque enim i) perfectus praedicator est, qui vel propter contemplationis studium operanda negligit, vel propter operationis in Stantantiam contemplanda postponit. Hinc est enim, quod Abraham coniugem mortuam in Sepulchro duplici sepelit, quia nimirum persectus quisque praedicator extinctam a praesentis vitae desideriis animam suam, sub bonae operationis tegmine et contemplationis abscondit; ut a carnali concupiscentia, Sub activa contemplativaque vita quasi insensibilis lateat, quae prius mundi desideria sentiens, mortaliter vivebat. Hinc est, quod humani generis Redemptor per diem miracula in urbibus exhibet , et adorationis studium a) in monte pernoctat: ut persectis

videlicet praedicatoribus innuat, quatenus nec activam vitam amore speculationis funditus deserant, nec contemplationis gaudia panitus operationis nimietate contemnant: sed quieti contemplantes sorbeant, quod occupati erga proximos loquentes refundant. Speculando quippe in Dei amorem surgitur, sed praedicando ad proximi utilitatem reditur. Unde apud Moysen, 3 dum in sacrificio vacca mactatur: osterri cum hyssopo lignoque cedrino bis tinctus coccus praecipitur. Vaccam quippe mactamus, cum carnem a lascivia suae voluptatis extinguimus. Quam cum hyssopo lignoque cedrino ac cocco osterimus: quia cum maceratione carnis sacrificium fidei, spei et charitatis adolemus. Hissopus quippe interna nostra mundare consuevit. Et per Petrum dicitur: si Fide mundans corda eorum. η ) Lignum cedrinum nulla putredine deficit: quia spem caelestium terminus non consumit. Unde et per Petrum dicitur: si Regenea) Quomodo superius de his qui carnem domuerunt, sic modo de his quibus praedicatio divini vcrbi credita est , docet quod contemplatio

586쪽

i' GDrruptibilem et incontamina-. COccus Vero rubeo colore flam-' ,- charitas, incendit. Unde et in

ς sdit: α Ignem Veni mittere in terram. o ho eoccus offerri praecipitur: ut videlicet

udicis oculos, caritas nostra Dei et proximi,iste ψ Iloretur: quatenus con VerSa. menS nec sic prodMς I.; quietem diligat, ut curam proximi utilitatem-assy ., stonat; nec Sic pro amore proximi occupata inser-qμ quietem funditus deserens, ignem in Se Superniimoris extinguat, Quisquis ergo Semetipsum Deo iam sa-ὸ ifieium obtulit, Si persecta desiderat, curet necesse est, ut non Solum ad operationis Se latitudinem, verum etiam ad culmina com templationis extendat. 67. Sed inter haec magnopere sciendum est, quia Valde inter se diversae sunt 3) conspersiones animorum. Nonnulli namque hominum ita otiosae mentis Sunt, ut si eos labor occupationis excipiat, in ipsa operis inchoatione succubant: et nonnulli ita inquieti sunt, ut si vacationem laboris habuerint, gravius laborent, quia tanto O deteriores cordis tumultus tolerant, quanto eis licentius ad cogitationes Vacant. Unde necesse est, ut nec quieta mens ad exercitationem se immoderati operis dilatet, nec inquieta ad studium contemplationis angustet. Saepe enim qui con-

compassiones. 4 Ita Norm. Corb. Germ. et alii, nec non vet. cdit. In recent. lauto deterius ... toleravι qvaulo liccutius ad cogitationes Pacuut.

587쪽

templari Deum quieti poterant, occupationibus pressi ceciderunt: et saepe qui occupati bene humanis usibus viverent, gladio suae quietis extincti sunt. Hinc namque eSt, quod nonnulli ita inquieti spiritus, dum plus exquirunt comtemplando, quam capiunt. usque ad perversa dogmata erumpunt: et dum veritatis discipuli esse humiliter negligunt, magistri errorum fiunt. Hinc per semetipsam Veritas dicit:

si Si oculus tuus dexter scandaligat te, erue eum, et proii ce abs te. Bonum est tibi cum uno oculo in vitam intrare, quam duos oculos habentem mitti in Gehenna ignis n i) Duae quippe vitae, activa videlicet et contemplativa,

cum con Servantur in mente, quasi duo oculi habentur in facie. Dexter namque oculus vita contemplativa est, SiniqSter activa. Sed sunt nonnulli, ut diximus, qui discrete intueri summa et spiritalia nequaquam possunt; et tamen ab ta contemplationis assumunt, atque idcirco in perfidiae s

veam a) intellectus pravi errore dilabuntur. Hos itaque

contemplativa vita ultra vires assumpta. 3) cogit a veritate cadere quos in statu suae rectitudinis humiliter poterat sΟ-la activa custodire. Quibus recte hoc, quod praefati sumus, Veritas dicit: u Si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum, et proiice abs te. Bonum tibi est cum uno oculo invitam intrare, quam duos oculos habentem mitti in Ge-hennam ignis. η Ac si aperte diceret: Cum ad contemplativam vitam idonea discretione non sufficis, solam securius activam tene. Cumque in hoc, quod pro magno eligis, deficis, eo contentus esto, quod pro minimo attendis: uti Μatth. 3. 29. αγ Aliqui intellectu pravi erroris. 3J Norman. Compend. Vindoc. Val-cl. Corb. Gema. incornua verilais compellit cadere.

588쪽

scandaliga- ut, expedit ei et demergaturre, nisi pra Sens Seti actio terrena Signa- stulta desideria stringit, . . . Sunt itaque nonnulli, quii int, et ad contemplationis stu- .ia, ultra intelligentiae vires Surgunt, errorem deiiciunt, sed infirmos quosque que

im nitatis di Vidunt. Qui ergo unum de minimis Ct, melius illi fuerat, alligata collo mola asinaria, .. ij proiici; quia nimirum perversae menti expeditius ' potuisset, ut occupata mundo terrena negotia ageret, uuin per contemplationis studia ad multorum perniciem earet. Rursum, nisi quibusdam mentibus contemplativa uita potius, quam activa congrueret, nequaquam per Psalmistam Dominus diceret: si Vacate et videte, quoniam ego sum Deus. η a)68. Sed inter haec sciendum est, quia saepe et pigras mentes amor ad Opus excitat, et inquietas in contemplatione timor refrenat. Anchora enim cordis, est pondus timoris, et plerumque fluctu cogitationum quatitur, sed per disciplinae suae vincula retinetur, neque hoc tempestaS Suae inquietudinis ad naufragium pertrahit, quia in divini amoris littore persecta charitas astringit. Unde necesse est, ut

589쪽

quisqui ad contemplationis studia properat, Semetipsum prius subtiliter interroget, quantum amat. Machina quippe ventis est vis amoris, quae hanc dum a mundo extrahit, i alta sustollit. Prius ergo discutiat, si summa inquirensigit, si diligens timet, si novit incognita aut amando

prehendere, aut non comprehensa timendo venerari. In emplatione etenim mentem si amor non excitat , te- sui torpor obscurat: si timor non aggraVat, SenSu Saer inania ad nebulam erroris levat: et cum clausa ei

um ianua tardius aperitur, ab ea longius ipsa suaptione repellitur: quia irrumpere appetit hoc, quodeniens quaerit: cumque Superba mens errorem pro .critate percipit , quo quasi intus gressum porrigit, foras tendit. Hinc est enim, quod legem daturus Dominus, in igne fumoque descendit, quia et humiles per claritatem suae Ostensionis illuminat; et superborum oculos per caliginem erroris obscurat. Prius igitur mens ab appetitu gloriae temporalis, atque ab amni carnalis concupiscentiae delectatione tergenda est, et tunc I ad aciem contemplationis erigenda. Unde et cum Lex accipitur, populus a monte prohibetur: ut videlicet qui infirmis adhuc mentibus terrena desiderant, considerare sublimia non praesumant. Unde et recte dicitur: a Si bestia tetigerit montem, lapidabitur. η a Bestia enim montem tangit, cum mens irrationabilibus desideriis subdita, ad contemplationis alta se erigit. Sed lapidibus percutitur: quia summa non sustinens, ipsi superni ponderis ictibus necatur.

13 Ita Bellovae. Compend. Norm. Vs-es. et Vet. aditiones Coc. et

recentiores, ad arcem. ea erid. V. I a. et I 3.

590쪽

si per contemplativam vitam a veritatis cognitione compelleris cadere, regnum coelorum per solam activam valeas saltem luscus intrare. Hinc rursus dicit: si Qui scandaligaverit unum de pusillis istis qui in me credunt, expedit ei ut suspendatur mola asinaria in collo eius, et demergatur in profundum maris. η i) Quid per mare, nisi praesens seculum; quid per molam asinariam, nisi actio terrena signaturὸ Quae dum colla mentis per stulta desideria stringit, hanc in laboris circuitum mittit. Sunt itaque nonnulli, quidum terrenas actiones deserunt, et ad contemplationis studia, humilitate postposita, ultra intelligentiae vires surgunt, non solum Se in errorem deiiciunt, sed infirmos quosque a gremio unitatis dividunt. Qui ergo unum de minimis scandalizat, melius illi fuerat, alligata collo mola asinaria, in mare proiici; quia nimirum perversae menti expeditius esse potuisset, ut Occupata mundo terrena negotia ageret, quam per contemplationis studia ad multorum perniciem Vacaret. Rursum, nisi quibusdam mentibus contemplativa Vita potius, quam activa congrueret, nequaquam per PSalmistam Dominus diceret: si Vacate et videte, quoniam ego sum Deus. η a)68. Sed inter haec sciendum est, quia saepe et pigras mentes amor ad Opus excitat, et inquietas in contemplatione timor refrenat. Anchora enim cordis, est pondus timoris, et plerumque fluctu eogitationum quatitur, sed per disciplinae suae vincula retinetur, neque hoc tempestaS Suae inquietudinis ad naufragium pertrahit, quia in divini amoris littore persecta charitas astringit. Unde necesse est, ut