Libri moralium sive expositio in librum B. Iob

821쪽

amplius discussa provocetur; et quam placare humilitas poterat, inextinguibiliter superbia accendat. Unde apte qa que de hac eadem ira protinus subditur:

CAPUT XVI. Quomodo Verum sit, quod nullus irae Dolresistat, cum patens sit, quod Moyses et multi alii restiterint. Deus, cuius resistere irin nemo pote8ι, et sub quo eurτantur qui portant orbem. di,' stirum valde est, quod irae Dei nullum poSSe reSistere dicitur, cum multos indignationi supernae animadversionis obviasse, eloquia divina testentur. An non irae Dei Moyses restitit, qui pro cadente populo erectus, ipsum supernae percussionis impetum mortis suae I) oblatione restrinxit, dicens: α Dimitte illis hanc noxam: alioqui deleme de libro tuo, quem scripsistiῖ a) An non irae Dei Aaron 3 restitit, cum inter viventes ac mortuos thuribulum sumpsit, atque animadversionis ignem, incensi fumo temperaviti An non Phinees irae Dei restitit, qui luxuriantes cum alienigenis, in ipso coitu s) trucidans, zelum suum divinae indignationi obtulit, et surorem gladio placavitλ Αn non

822쪽

irae Dei David si)restitit, qui angelo serienti se osserens, placationis gratiam et ante tempus propositum exegit 3 An non Elias a) irae Dei resti. it, qui longo iam tempore terra arente, subductas de caeso pluvias verbo revocavit λ Quomodo ergo divinae irae nullum posse resistere dicitur: cum multos saepe restitisse exemplis 3) existentibus demonstraturλSed si subtiliter et haec beati Iob eloquia, et illorum lacta pensamus: et verum cognoscimus, quia divinae irae non resistitur: et verum, quia multi saepe restiterunt. 26. Omnes enim sancti, qui irae Dei obviant, ab ipso accipiunt ut contra impetum percussionis eius Opponantur: atque, ut ita dixerim, cum ipso se erigunt contra ipsum, eosque divina vis sibi opponit secum: quia in eo quod )adversum saevientis iram foris obtinent, intus eos gratia irascentis fovet: et famulantes interius levat, quos quasi ad-Ver Sante S exterius tolerat. Portat ergo contradictionem deprecantium, quam a Spirat, et velut nolenti s) imponitur, quod ab ipso ut fiat, imperatur. Moysi etenim dicit: si Dimitte me, ut irascatur furor meus contra eos, et deleam eos; faciamque te in gentem magna m. o 6 Quid est servo dicere, a Dimitte me, o nisi deprecandi ausum praebereὸ Ac si aperte diceretur: Pensa, 7 quantum apud me valeas, et cognosce quia obtinere poteris quidquid pro populo exoras. Quod quia hac mente agitur, Statim venia Sub-r a. Reg. 24 33 st) 3. Reg. I 8. 44. - 39 In cod. Bes Sar. deest existensi s. 4- Gemet. quod adUersum se venientis. Plur. adversum se Saevientis. - Vindoc. Long p. Corb. Germ. et omneS Norman. Sic legendum Suadent, non, opponitur; quod habent excusi. 6- Exod. 32. IO. . Vindoc. Gemet. et alii Norman. quanti.

823쪽

iuncta testatur. Cum vero superna indignatio sese, ut ita dixerim, medullitus movet, hanc si) oppositio humana non retinet , nec Se utiliter cuiuslibet deprecatio obiicit, cum semel Deus aliquid ab intimis irascendo disponit. Hinc est enim quod Moyses, qui reatum totius plebis apud Deum suis praecibus tersit, dumque se obicem obtulit, divinae iracundiae vim placavit: ad petram Horeb veniens, et pro aquae exhibitione dissidens, repromissionis terram ingredi, Domino irascente non potuit a 27. Et saepe hac de re assi igitur, saepe desiderio se excitante turbatur , et dispositae ultionis iracundiam repellerea semetipbo non valuit, qui hanc, volente Domino, et a

populo amovit. Hinc David, s) qui prostrata plebe postmodum angeli gladium prece compescuit, prius ploranS et eiulans, nudis pedibus filium fugit: et quousque perpetrati facinoris ultionem ad plenum reciperet, iram Dei pro SemetipSO temperare nequaquam valuit. Hinc Elias, ut sicut homo parum aliquid quasi de d: vina animadversione sentiret; qui verbo caelos aperuit, ante indignationem mulieris territus per desertum fugite et pro semetipso infirmatur in formidine, qui furorem Dei placat aliis per interVentionem. Irae Dei igitur et resisti valet, quando ipse qui irascitur, opitulatur; et resisti omnino non valet, quandose et ad ulciscendum excitat, et ipse precem quae ei sunditur, non aspirat. Hinc ad Hieremiam dicitur: u Tu ergo noli orare pro populo hoc, et ne assumas pro eis laudem

a J Apud Gratianum lcgitur hanc opinio vel opposilio humana. - a Num 2o. I. 3ὶ Edit. Barthol. et al. vet. quia prost. rata Gil V t. Gussam. qui prosι. rata Rectius Coc. cum MSS. qui a prostratis Bussar. fortitudine.

824쪽

et orationem: quia non exaudiam in rempore clamoris i eorum adi me. η a) Et rursum: a Si steterint Moyses et S muel coram me, non est anima mea ad populum istum. η 3)28 Qua in re quaeri utiliter potest, cur relictis tot antiquioribus patribus, ad effundendam precem Moyses et Samuel tantummodo praestantius elegantiusque nominantur Quod tamen facile agnoscimus, si eius, quae diligere et i- mimicos praecipitur, caritatis merita pensamus. 29 Conditoris namque auribus illa maxime oratio commendatur, quae pro inimicis quoque intercedere nititur. Unde et per semetipsam Veritas dicit: a Orate pro persequentibus et calumniantibus vos. a Et rursum: a Cum stabitis ad orandum, dimittite si quid habetis adversus alterum. v 3 Cum vero patrum priorum facta sacro

eloquio describente revolvimus, Moysen et Samuelem ex rasse pro adversantibus invenimus. Unus quippe eorum Saevientis populi persecutionem fugit, et tamen pro vita sui persecutoris intervenit: alter ex principatu populi deiectus, ipsis suis adversariis dicit: a Absit a me hoc pcccatum in Domino, quo minus cessem orare pro vobis. η 62 Quid est ergo in dissicultate deprecandi, Moysen et Samuelem deducere, nisi apertius indicare, quia eius irae neque illi si astarent, obsisterent, qui idcirco pro amicis intervenire citius possent, quia apud hunc intercedere et pro inimicis

825쪽

solerentλ Hinc ad eandem Iudaeam dicitur: u Plaga inimici percussi te, castigatione crudeli. v i) Iit rursum: si Quid

clamas ad me super contritione tuaὸ Insanabilis. est dolor tuus. η a) Vir igitur sanctus aspiciat, quia nullius interventu divina ira restringitur , cum implacabiliter excitatur, et dicat: si Deus, cuius resistere irae nemo poteSt. v Quod bene et ad specialem intellectum ducimus, si eiusdem plebis Israeliticae damna pensamus, quam Redemptor per dispensationis suae mysterium ostensus S nperbientem deseruit, ' atque ad cognitionis suae gratiam Gentes Vocavit. Unde et apte mox subditur: u Sub quo curvantur qui portant Orbem. n3o. Ipsi etenim orbem portant, qui curas praesentiS SM-culi tolerant. Tantorum quippe pondera unusquisque S tinere compellitur, quantis in hoc mundo principatur. Unde et 3 terrae princeps non incongrue Graeco eloquio dicitur. Λοχός enim populus interpretatur. Βασιλέυ, igitur βα Κ λαου vocatur, quod Latina videlicet lingua basis populi dicitur: quia videlicet ipse super se populum Sustinet, qui motus illius, potestatis pondere fixas regit. Quo enim subiectorum suorum onera tolerat, eo quasi superpositam columnan basis portat. Beatus igitur Iob virtute prophetici spritus plenus aspiciat quod Iudaea deseritur, . atque ad divinitatis cultum gentium principes inclinantur, et dicat: a Deus, cuius resistere irae nemo potest: sub quo cur Vantur, qu portant orbem. o Ac si aperte fateatur dicens:

etc.

826쪽

Et subiectos quondam districte deseris, et erectas potestates gentium misericorditer flectis. 31 Quamvis per hoc quod dicitur: si Sub quo curvantur qui portant orbem, , possint et angelicae virtutes intelligi. ipsi etenim orbem portant, qui regendi mundi curas administrant, Paulo attestante, qui ait: e Nonne omnes sunt administratorii spiritus, in ministerium missi, propter eos, qui hereditatem. capiunt salutisλ η I) Ait ergo: et

Deus, cuius resistere irae nemo potest ,sub quo curvantur

qui portant orbem. v Ac si humilitatem omnis creaturae conspiciat, et tremefactus dicat: Quis infirmorum hominum tuis nutibus obviat, cuius se a) fortitudini et virtutes angelicae inclinantὸ Vel certe quoniam cum curvamur, Supe riora non cernimus: erecti essent illi subtilissimi spiritus, si plene potentiam eius maiestatis attingerent. Sed qui orbem portant, sub Deo curvi sunt: quia divinitatis eius celsitud, nem quamvis 3 sublevati videant, nec Virtutes tamen amgelicae comprehendunt. Quam vir iustus prae infirmitate non penetrans, sed hanc utcumque ex subiectis summorum spirituum ministeriis pensans, ad considerationem se propriam solicita humilitate recolligit, sibique coram se prae potestate supernae magnitudinis vilescit, dicens:

i Heb. I. Id. a) Gemet. Turon. Coib. cuius se formidini. Ita quoque Veteres edit. Barthol. Paris. et Basil. In Bessar. formidinis. 3 Editi. sublevata. At in MSS. omnibus, sublevatae, quod refertur ad vinules angelicas. 4 Reg. Germ. Corb. Germ. ex subiectissimornm spirituum ministe

riis.

827쪽

- 771 CAPUT XVII. Do iudieiis Dei disputare n0n possunt, qui pondere corrupti0Πis PremuΠtur. Quantus eryo w0 sum, ut resp0ndeam ei, et laquar verbis meis eum eo 'si aperte dicat: Si creatura illa hunc considerare non sussicit, quae carne non premitur; qua mente de eius ego iudiciis disputo, qui pondere corruptionis angustOrὸ Sicut autem saepe ad nos verba Dei sunt iudicia illius, quae nostrorum actuum Sententiam loquuntur: ita verba nostra ad Deum, sunt opera quae exhibemus. Sed cum Deo loqui verbis suis homo non valet, quia apud subtile eius iudicium, nullam de suis actibus fiduciam tenet. Unde et apte subditur:

CAPUT XVIὶ I. Quod ex iustitia non in nobis, sed in Domin0 gl0riandum est.

respondebo, sed meum iudicem deprecabor.

r) Ita potiores MSS. Excusi habent. etiamst.

828쪽

33 st enim saepe diximus, omnis humana iustitia iniustitia esse convincitur, si districte iudicetur. Prece ergo post iustitiam indiget, ut quae Succumbere discussa poterat, ex sola iudicis pietate convalescat. Quae cum plene a perfectioribus habetur, haberi de illa quidpiam dicitur: quia inens humana et comprehensa vix peragit, et Valde extrema Sunt quae conprehzndit. Dicat ergo: u Qui si habuero quidpiam iustum, non respondebo, sed meum iudicem deprecabor. v Velut si apertius fateatur, dicens: Et si ad

opus virtutis excrevero, ad vitam non meritis, sed ex venia convalesco. Preci itaque innitendum est, cum recta agimuS: ut omne quod iuSte vivimus, ex humilitate condia.

34 Sed plerumque ipsa nostra deprecatio tam multis tentationibus quatitur, ut pene a conspectu iudicis repulsa videatur. Et saepe h3nc creator misericors I percipit: sed quia illibatam se ut vult a) exerere non Valet, Super se iudicium reprobationis pavet. Unde et subditur:

Editi cuiui aliquot MSS. respicit; magis placet cum Corb. Germ. Coib. Uno Reg. Vindoc. Longip. percipit. a Bellov. exercere.

829쪽

CAPUT XIX. Animi intor orandum alternantes motus. Et cum invocantem me eaeaudierit, non erem do quod eaeaudierit τocem meam. 3ue plerumque etenim mens divini amoris i) igni accenditur, atque ad intuenda caelestia, at arcana sublevatur. Ad summa iam rapitur, et persecto desiderio compuncta, ab infimis alienatur: sed repentina tentatione percuSSa, quae intentione forti erecta in Deum fuerat, obortis cogitationibus transfixa curvatur; ita ut semetipsam discernere nequeat, atque inter vitia Virtutesque deprehensa, ex qua parte Sit valentior non agnoscat. Nam saepe ad hoc usque perducitur, ut miretur quomodo tam summa conpreheEdit, quam cogitatio illicita polluit: et rursum quomodo illicitas cogitationes recipit, quam super se valide fervor spiritus rapit. Quos alternantes cogitationum motus in animo bene Psalmista intuens, Eit: a Ascendunt usque ad caelos, et descendunt usque ad abyssos. v a) Usque ad caelos quippe ascendimus , cum summa penetramus: sed ad abyssos usque descendimus, cum repente a cotemplationis culmine per turpia tentamenta deiicimur. Motus itaque animi dum inter vota et vitia alternant, nimirum sibi certitudinem exauditionis obnubilant. Recte ergo dicitur: si Et cum invocantem me exaudierit, non credo quod exaudierit vocem

830쪽

meam: B quia mens ex ipsa sua mutabilitate fit trepida: et per hoc quod nolens patitur, repulsam se abiectamque Suspicatur. 36 Libet intueri, vir sanctus quanta se subtilitate diiudicat, ne quid in illo divina iudicia reprehendant. Infirmitatem namque Suam intuens ait: si Quantus ergo sum ego qui respondeam ei, et loquar verbis meis cum eo n37 De iustitiae suae meritis non confidens, sed ad so, iam se spem postulationis conserens, subdit: a Qui etiam si habuero quidpiam iustum, non respondebo, Sed meum iudicem deprecabor. a Sed de ipsa quoque postulatione Pavidus adiungit: si Et cum invocantem me exaudierit, non credo quod exaudierit vocem meam. n Cur tanta circumspectione trepidat, cur tanta sollicitudine sormidat, nisi quia terrorem iudicis in extrema districtione considerat, et vim discussionis illius non serens, omne quod gerit, esse sibi insufficiens pensase Unde et protinus subdit:

CAPUT XX. Iudicii Dol foveritas, maxime in eos, quos diu Doi patientia tot oravit. In turbine enim conteret me.

38Meccator quisque in turbine atteritur, qui erectus in tranquillitate videbatur: quia quem diu superna longanimitas tolerat, extrema iudicii severitas necat: quae recte turbo dicitur, si) quia in elementorum commotione re- εὶ Ebroic. Lyri Big. quia in eleclarum. Utic. hanc lectionem ad mar -Dj0jtjgsd by OO le