Libri moralium sive expositio in librum B. Iob

831쪽

velatur, Psalmista attestante, quia ait: si Deus i) manifestus veniet: Deus noster, et non silebit. Ignis in conspectu eius ardebit: et in circuitu eius tempestas valida. n a Unde et Propheta quoque alius dicit: a Dominus in tempestate et turbine viae eius. n 3 In quo nimirum turbine idcirco iustus nequaquam conteritur, quia semper hic sollicite metuit, ne conteratur. Perpendit namque adhuc in praesentis vitae itinere constitutus, humanis actibus exactor operum quam districtus appareat; qui quosdam tunc reatu culpae originalis adstrictos, etiam sine operibus damnat. Unde recte vir sanctus ex humani generis voce protinus

adiungit:

CAPUT XXI. Damnantur parvuli ex sola culpa originali. Et multiplicabit sulnera mea etiam Sine cau-

391 Connuli etenim prius a praesenti luce Subtrahuntur, quam ad proserenda bona malave merita activae vitae perve

nem reiecit.

r) Ita ΜSS. Iu vulgatis manifeste. at Ps. 49- 3 Nahum. I. 3.4) Bellov. Longip. Gemet. et alii Norman. quam ad promerenda bona malave merita. In m. Coib. a Ra erio, uti verisimile est, qui singu los libros in capitula divisit, eisque summarias sententias praefixit, ad-

832쪽

niant. Quos quia a culpa originis sacramenta salutis non liberant: et hic ex proprio nihil egerunt, et illuc ad tormenta perveniunt. Quibus unum vulnus est, ci) corruptibiliter nasci: aliud, carnaliter emori. Sed quia post mortem quoque aeterna mors sequitur, occulto eis iustoque iudicio, etiam sine causa vulnera multiplicantur. Perpetua quippe tormenta percipiunt et qui nihil ex propria voluntate peccaverunt. Hinc namque scriptum est: α Νon est mundus in conspectu eius nec unius diei infans super terram. η a) Hinc per semetipsam Veritas dicit: α Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto non potest introire in regnum Dei.

Ο 3 Hinc Paulus ait: α Eramus natura filii irae, sicut et ceteri. η ) Qui itaque nullum proprium adiungens, ex solo originis s reatu perimitur: quid iste in illo extremo

examine, quantum ad humani sensus aestimationem, nisi sine causa vulneraturὸ Sed tamen sub divina districtione iustum est, ut propago mortalis, Velut infructuosa arbor, et in ramis servet amaritudinem quam traxit ex radice.

Ait ergo: si In turbine enim conteret me, 6 et multiplicabit vulnera mea etiam sine causa. n Ac si aperte humani generis damna considerans, dicat: Districtus iudex qua eos animadversione trucidat, quos culpa propriae actionis dam-

scriptum est; Nota de occulto Dei iudicio, unde infantes mox nati absque opere trudantur in inferno. 1 Longip. Gemet. et alii Norman. corruptibilis nasci. In Bessar. corruptibiles. Mox occulto eius. a Iob. II. I4.

833쪽

nat, si et illos in aeternum percutit, quos reatus arbitrii non addici ty4o. Quae nimirum dicta nec a beato Iob specialiter discrepare cognoscimus, si haec quam vere prolata Sunt, indagamus. Semetipsum namque subtiliter pensans, atque in omni actione diiudicans, supernae districtionis vim quanta sollicitudine pertimescat, insinuat, subdens: si In turbine enim conteret me. o Ac si aperte dicat: Idcirco hunc semper et in tranquillitate timeo, quia per flagella, qualis in turbine veniat, non ignoro. Quae flagella scilicet et metuens praevidit, et praevidens pertulit. Unde subiungit: u Et

multiplicabit vulnera mea etiam sine cauSa. B Ut enim Saepe iam diximus, nequaquam beatus Iob percussus est, ut in eo percussio vitium tergeret, Sed ut meritum augeret. Vulneratum Se itaque sine causa asserens, hoc de se foris loquitur, quod de illo Veritas in occulto testatur, dicens: u Commovisti me adversus eum, ut assigerem eum fru-Stra. η I)Vir ergo sanctus superbe non dicit, quod veraciter dicit: nec per haec verba a rectitudine discrepat, per quae a iudice non discordat. Qui eorumdem protinus Vulnerum continuationem exprimit, cum subiungit:

CAPUT XXII.

Intus et soris assi igitur. Non concedit quiescere spiritum meum, et implet me ametritudinibus.

Iob. a. I.

834쪽

i Sarpe iustis exercitiam virtutis est, sola exterius adversa tolerare. Sed ut eorum vires certamen plenae probationis erudiat, hos nonnumquam et foris tormenta lacerant, et intus tantamenta castigant. Unde vir sanctus impletum se amaritudinibus asserit: quia cum flagella exterius tolerat,

illud est gravius quod de tentatione adversarii in intimis portat. Sed inter haec mitigat vim doloris, considerata a quitas et potentia ferientis. Unde subiungit

CAPUT XXIII.

AEquitas iudicii Dei. Si fortitudo quaeritur, robustissimus e8t: si aequitas iudicii, nemo pro me audet testimonium

cibi ερο ευ a ' te quippe vitae causas examinat, qui has per alienum

testimonium non explorat: quia qui districtus quandoque ostenditur illator poenae, ipse diu tacitus extitit testis culpae. Hinc etenim per prophetam dicitur: it Ego sum iudex et testis. v si Hinc rursum ait: si Tacui, semper silui, patiens tui, sicut parturiens loquar. η a) Parturiens namque cum dolore elicit, quod diu in abditis cum pondere portavit. Post longum ergo silentium, sicut parturiens, Dominus linquitur: quia quod apud se nunc tacitus tolerat, in ultione

835쪽

quandoque iudicii quasi cum dolore manifestat. Sed requirendum nobis est, iste vir iustus, si pro eo testimonium dicere quisquam praesumeret, numquid hunc a reatu liberaretλ Et si huic alius testimonium non impendit, numquid ad proferendum pro se testimonium saltem ipse convalescitὸ Sequitur:

CAPUT XXIV. Nemo se inn0 centem certo Scit Si iustimare me voluero, os meum condemn bit me: si innocentem ostendero, Pruvum me OOm 40χἡκd ii 43 c si aperte dicat: Quid de aliis loquar, qui ipSe deme testimonium ferre non valeoῖ Sed ci quia innocentiae tuae testificari non sussicis, numquid hoc ipsum, quia innocentiam habeas, dicisλ Subdit:

CAPUT XXV. Quanta sit homini in sui cogitatione dissicultas, et qu0d recta, quae agimus, Sciendo Πescire debeamUS.

I3 In Cod. Bossar. delevit aliquid aliena manus ut scriberet partim intextu, et partim in margine. Sed libet beatum Iob percunctari inter haec, eique dicere: O beatae vir quia.

836쪽

Etiam si simpleae fuero, hoc ipsum ignorabit anima mea.

4; Splerumque si scimus bona quae agimus, ad elationem

ducimur; si nescimus, minime servamus. Quis enim aut de Virtutis Suae conscientia non quantulumcumque superbiatὸ Aut quis rursum bonum in se custodiat, quod ignorati sed contra utraque quid superest, nisi ut recta quae agimus,

sciendo nesciamusΘ ut haec et recta aestimemus, et minima: quatenus et ad custodiam sensificet animum scientia rectitudinis, et in tumorem non elevet aestimatio minorationis. Sed sunt nonnulla, quae sciri a nobis facile nequeunt, etiam cum geruntur. Nam Saepe recto studio contra delinquentium culpaS accendimur: et cum ultra aequitatis metas per iram rapimur, hoc gelum iustae districtionis aestimamus. Saepe officiam praedicationis assumimus, ut per hoc fraternae utilitati serviamus: sed nisi placeamus cui loquimur, nequaquam libenter accipitur quod praedicamus. Cumque placere mens utiliter studet, ad amorem laudis propriae turpiter defluit; et quae et captivitate Vitiorum alios curabat eruere, ipsa suis savcribus incipit capta servire. Quasi latrunculus quippe est appetitus laudis humanae, qui recto itinere grad entibus ex latcre iungitur, ut ex occultis educto gladio gradientium vita trucidetur. Cumque propositae utilitatis intentio ad studia privata deducitur, horrendo modo unum idemque opus culpa peragit, quod virtus inchoavit. Saepe et ab ipsis exordiis aliud cogitatio expetit, aliud actio ostendit. S. Saepe se fidelem sibi nec ipsa cogitatio exhibet: quia aliud ante oculos mentis versat, et longe ad aliud ex Dj0jtjgsd by IOO le

837쪽

intentione festinat. Nam plerumque nonnulli terrena praemia appetunt, et iustitiam defendunt: seque innocentes aestimant, et esse defensores rectitudinis exultant. Quibus si spes nummi subtrahitur, a defensione protinus iustitiae ces- Satur: et tamen defensores se iustitiae cogitant, sibique se rectos asserunt, qui nequaquam rectitudinem, sed nummos quaerunt. Quos contra bene per VCysen dicitzr: et Iniuste,

quod iustum est exequeris. I Iusta quippe quod iustum est exequitur, qui ad defensionem iustitiae, non virtutis aemulatione, sed pmore praemii temporalis excitatur. Iniuste, quod iustum est ezequitzr, qui ipzam quam praetendit iustitiam venumdare minime veretet . Iuste ergo iu-Stum exequi, est in assertionem iustitiae eamdem ipsam iustitiam quaerere. Saepe recta agimzs, et neqzaquam praemia,

nequaquam laudet ab hominibus expectamus: sed tamen mens in sui fiduciam erecta, his a quibus nihl expetit, placere contemnit, eorum iudicia despicit, seque male liberam per abrupta elationis rapit: et inde sub vitio peius obruitur, unde quasi devictis vitiis, nulli et se appetit ignibus subiacere gloriatur. 46 Saepe dum nosmetipsos plus iusto discutimus, de ipso discretionis studio indiscretius erramus et mentiS nostrie acies quo plus cernere nititur obscurettur: quia et qui importune solis radios aspicit, tenebrescit: e. inde nihil videre compellitur, unde videre amplius conatur. Quia igitur ab inquisitione nostra torpentes nos omnino nescimus: aut si subtili nos discussione requirimus pleremqce inter Vitia virtutesque caligamus, recte dicitur: α Etiam si simplex sue ro, hoc ipsum ignorabit anima mea. n Ac si aperte diceretur: Conditoris contra me iudicia qua temeritate ire dar-

838쪽

guo, qui ipsum me ex infirmitatis caligine ignoroλ Unde bene per Prophetam dicitur: u Dedit abyssus vocem suam ab altitudine phantasiae suae. v I) Abyssus quippe phantasiae

altitudinem portat, cum humanus animus immensa cogitatione a) caliginosus, semetipsum etiam discutiendo non penetrat. Sed ab hac altitudine vocem dare est: quia dum se deprehendere non potest, cogitur in admirationem con- Surgere: ut eo perscrutari non audeat 3 quod super ipsum est: quo incomprehensibilitatem suam ipse cogitans , non valet invenire, quod est. Sed iustorum corda, quia ad persectum se examinare nequeunt, aegre hoc exilium coecitatis serunt. Unde et subditur: si Et taedebit me vitae mae. o Taedet iustum vivere: quia et operando vitam non desinit quaerere, et tamen eiusdem vitae suae meritum non valet invenire. Libram quippe examinis a sinu intimae aequitatis trahit; et inde in se erga ) estectum inventionis deficit, unde super se raptus ad vim inquisitionis excrescit. Sed est consolatio nostrae caliginis, reducta ad animum iusta et incomprehensibilis pctentia conditoris: quae et iniquos sine ultione non deserit, et rectorum iustitiam incomprehensibilitatis immcnsitate transcendit. Unde et apte subiungitur:

CAPUT XXVI.

Quod iudicium divinum, ne0 Pe QCL 0r, nee

tum.

32 Lyr. et Bigo t. ovol suter seipsum est. I: a quoque nunc legitur in Utie. Olim. deerat, se. M Bellovac. assectum inventionis. Germ. inintonis.

839쪽

- 783 iustus effugiat, et quod quantalibet iustus simplicitatu fuerit, ipsa divinae magnitudinis simplicitate superetur. Unum est quod locutus sum, et innocentem et impium ipse consumit.

nnocens a creatore consumitur; quia quantalibet eius simplicitas fuerit, divinae magnitudinis i) simplicitate

devoratur. Quamvis enim simplicitatem studiose servemuS, ex consideratione tamen intimae puritatis ostenditur, quod haec ipsa quam agimus, simplicitas non sit. Impius quoque a conditore consumitur, quia Deo cuncta mirabiliter ordinante, ipsi suis ca) versutiis eius impietas ligatur. Nam inde se suppliciis et nesciens implicat, unde se aliquid facere scienter exultat. Quia igitur omnipotens Deus et bonorum innocentiam si) simplicitate superat, et malorum astutiam penetrans damnat, recte nunc dicitur: si Unum est quod locutus sum: et innocentem et impium ipse consumit. n Ac si aperte diceretur: Hoc apud me verbum cogitationis protulit, quia nec innocens, . si districte discutior, innocens apparebo; nec impius, si apud me latere voluero,

a superni examinis acumine abscondor: quoniam distri-I In vet. edit. simplicitate superatur. a Vindoc. Corb. Germ. et Coib. a I. manu, ipsis suis virtutibus. Bessar. virtuti bus. 3J Ita Bellovac. et omnes sere MSS. nostri. At editi, simplicitat quo superat. Bessar. non.

840쪽

ctus iudex cuncta comprehendens, occulta malitiae mirabiliter penetrat, et suis hanc inventionibus bene ordinans damnat . Vel certe et innocentem et impium ipse consumere dichur: quia quamvis si) in mentis vita divisi sunt, primae tamen culpae merito aeque ad carnis interitum pertrahuntur. Unde et per Salomonem dicitur: si Moritur doctus similiter ut indoctus. n a Et rursum: a Cuncta Subiacent vanitati, et omnia pergunt ad unum locum: de terra facta sunt, et in terram pariter revertuntur. v 3 Sequitur:

CAPUT XXVI. Qu0d cum sancti a pressuris liberari desiderant, Deus in eorum patientia et mortificatione delectatur.

Si flagellat, occidat semel, et n0n de poenis

innocentium rideat.

utS haec non per superbiam prolata crederet, nisi

Is Editi cum uno ΜS. Reg. in meritis vitae. Verius alter Reg. cum Corb. Coib. Gemet. Gcrm. aliis etiam faventibus, in mentis bitae. auippe opponitur vita mentis morti carnis: memoratque Gregorius insontem et impium non ita morte carnis ut vita mentis a se invicem separari. Cod. Bessar ita, quia quamvis aliter in meritis in mentis vita divisi sint. Sed subsignando delevit aliter et in mentis. Mox eι indocius. α) Ecel. 2. Iε. 39 Eccl. 3. so. Dj0jtjgod by