Libri moralium sive expositio in librum B. Iob

91쪽

ravit. Dicatur itaque ubi habitaverit, ut hoc eius i laudibus proficiat, quod bonus inter malos fuit. Neque enim valde laudabile est, bonum esse cum bonis: Sed bonum esse cum malis. Sicut enim gravioris culpae est, inter bonos bonum non esse: ita immensi est praeconii, bonum etiam inter malos extitisse. Hinc est, quod idem beatus Iob sibimet attestatur dicens: Frater fui draconum, et socius struthionum. I) Hinc Petrus magnis Loth laudibus extulit, a quod bonum inter reprobos invenit, dicens: Et iustum Loth oppressum a nefandorum 3 iniusta conversatione eripuit. iaspectu enim, et auditu iustus erat, habitans apud eos, qui de die in diem animam iusti iniquis operibus cruciabant. PQui nimirum cruciari non posset , nisi prava propinquorum opera et audiret, et cerneret. Et tamen aSpectu et

auditu iustus dicitur: quia iniquorum vita, non delectando iusti aures atque oculos, sed seriendo s) tangebat. Hinc Paulus discipulis dicit: In medio nationis prava et perversae, inler quos lucetis sicut Iuminaria in mundo. 6) Hinc 7 Angelo Pergami ecclesiae dicitur: Scio ubi habitas; ubi sedes est salanae: et tenes nomen meum et non negasti sdem meam. 8 Hinc sancta Ecclesia sponsi voce laudatur, cum ei in amoris Cantico dicitur: Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter stias. 9 Bene ergo beatus Iob, memorata terra gentili, inter iniquos vixisse describitur: ut iuxta sponsi praeconium, inter spinas lilium creviSSe monstretur. Io Unde recte mox subditur:

i Iob. 3o 29. - 29 Cod. Bessar. quia. 39 Plerique iniura conversatione. Primus Remig. iniura et con Persatione. n. Coiberi. et Bessar. impudica conversatione. - i) a. Pet. a. 7. et 8. s) Corb. non tangebant: et paulo ante secundis curis vilia pro vita. 6 Philip. 2. IS. - Ι7J Vatic. et Gussanu. et pene omnes MSS. excipe MS. Bessar. in quo deest. Angelo Angelo Pergami Ecclesiae. l8l Apocal. 2. I 3. - 9 Cant. 2. 2. - IoJ Cod. BeSSar. Ubi. - II. In cod. Bessar. superscribitur in.

92쪽

CAPUT II. Quod simplicitas sine virtute proroctitudine habenda non sit. Simplex et rectuS.

a. onnulli namque, ita sunt simplices, ut rectum quid

sit, ignorent: sed eo verae simplicitatis innocentiam deserunt, quo ad virtutem rectitudinis non assurgunt: quia dum cauti esse per rectitudinem neSciunt, nequaquam innocentes perSistere per simplicitatem possunt. Hinc est, quod Paulus discipulos admonet, dicens: Volo vos sapientes esse in

bono, simplices autem in malo. r) Hinc rursum dicit: lite pueri oci sensibus, sed malitia parvuli estote. a) Hinc

per semetipsam veritas discipulis praecipit , dicens: Est te prudentes sicut serpentes , et simplices sicut columbae. 3 Utraque enim necessario in admonitione coniunxit: ut et simplicitatem columbae astutia serpentis inStrueret, et rursum serpentis astutiam columbae simplicitas temperaret. Hinc est, quod sanctus Spiritus praesentiam suam hominibus, non in columba solummodo, sed etiam in igne patefecit. Per columbam quippe simplicitas, per ignem Ve'ro zelus indicatur. In columba igitur, et in igne sanctus

93쪽

Spiritus ostenditur: quia quicumque illo pleni sunt, sic mansuetudini simplicitatis I inserviunt, ut contra culpas delinquentium etiam Zelo rectitudinis accendantur. Sequitur:

CAPUT III.

Quod bona malis admixta, Deo acceptae S Se non pOSSint. Timens Deum , et recedenS a malo.

3. Deum timere, est nulla, quae facienda sunt, bona prae terire. Unde per Salomonem dicitur: a Qui Deum timet, nihil negligit. faJ Sed, quia nonnulli sic bona qaedam faciunt

ut tamen a quibusdam malis minime suspendantur: bene postquam, timens Deum dicitur, recedens quoque a malo perhibetur. Scriptum quippe est: Declina a malo, et fac bonum. 3J Neque enim bona Deo accepta Sunt, quae ante eius oculos malorum admixtione maculantur. Hinc namque per Salomonem dicitur: Qui in uno ) offenderit, multa bona perdet. s) Hinc 6 Iacobus attestatur dicens: Quicumque totam legem servaverit, offendat autem in uno, factus est omnium reus. 7) Hinc Paulus ait: Modicum fermentum totam massam corrumpit. 8

94쪽

Beatus igitur Iob, ut ostendatur, quam mundus iu b nis extitit, solerter indicatur; quam alienus a malis fuit. . Mos vero esse narrantium Solet, ut cum palaestrae certamen insinuant, prius luctatium membra describant: quam latum validumque sit pectus, quam sanum, quam pleni tumeant lacerti; quam subter positus venter, nec mole gravet, nec extenuatione debilitet: ut cum prius aptos certamini artus ostenderint, tunc demum magnae fortitudinis ictus narrent. Quia ergo athleta noster contra diabolum suerat certaturus, quasi ante arenae spectaculum sacrae Scriptor historiar, in athleta hoc spiritales virtuteS enumerans, mentis membra I describit, dicens: u Erat ille vir simplex, et rectus, ac timens Deum et recedens a malo: n ut dum membrorum positio magna cognoscitur, ex hac ipsa iam fortitudinis positione subsequens etiam victoria praenOSc tur. Sequitur:

CAPUT IV Quod constans Iob in amissione substantiae et filiorum, extiteri f.

Natique sunt ei septem sitit, et tres sitiue

s. Maepe ad avaritiam cor parentis illicit secunditas prolis. Eo enim ad ambitum congregandae hereditatis accenditur, quo multis heredibus secundatur. Ut ergo beati Iob quam

95쪽

Sancta mens suerit, ostenditur: et iustus dicitur, et multae

prolis pater fuisse perhibetur. i) Qui in libri sui exordio

devotus sacrificiis offerendis asseritur: promptus e utem largitatibus etiam post a semetipso memoratur. PenSemus ergo quanta sortitudine praeditus extitit , quem ad hereditatis tenaciam, nec tot heredum affectus inclinavit. Sequitur:

Et fuit possessio eius septem millia ovium: et tria millia camelorum. Quingenta quoque --9ο boum , et quingentae asinos, ac familiα mu

ra nimis.

6. Scimus, quia ad maiorem dolorem, mentem commovent damna maiora. Ut igitur ostendatur, quantae Virtutis extitit: multum fuisse dicitur, quod patienter amisit. Numquam quippe sine dolore amittitur, nisi quod sine amore possidetur. Itaque dum substantia magna describitur, et tamen paulo post patienter amissa perhibetur, quam Sine dolore perdidit, constat quia sine amore possedit. Notandum quoque est, quod prius cordis divitiae, et post, OpeS corpOris describuntur. Solet etenim rerum abundantia, tanto magis a divino timore mentem solvere, quanto magis hanc exigit diversa cogitare. Nam dum per multa spargitur: Stare in intimis fixa prohibetur. Quod per semetipsam Veritas cum parabolam seminantis exponeret, a) indicavit dicens:

i) Vulgati omnes Qui in Iibri huius. Fortasse quod editores non cen serent hic dici posse latine, libri sui, ut habetur in mia sed Scrupulo

a) In Bessari explanavit dicens. Mox seminatus est scriptum fuerat, Sed novis c S us est consulto abrasum et verbo suffocat n suprascriptum, ut esset Qui seminas .... Suffocant.

96쪽

α Qui seminat in spinis , hic est , qui verbum Dei audit, et solicitudo istius seculi, et fallacia divitiarum suffocant verbum: et sine fructu efficitur. s I) Ecce beatus Iob et multa possidere dicitur: et paulo post divinis sacrificiis instanter deservire perhibetur. 7. Consideremus ergo, cuius Sanctitatis iste vir fuerit, qui ad tam sedula Dei obsequia sic occupatus vacavit. Nec dum praecepti Virtus emicuerat, quae omnia reliqui praeciperet , sed tamen beatus Iob eiusdem iam praeceptionis vim ' in corde servabat: quia nimirum substantiam Suam mente reliquerat, quam sine delectatione possidebat.

Eratque vir ille magnus inter omnes

8. Orientales viros esse praedivites, quis ignoratλ Magnus vero inter OrientaleS extitit, ac si aperte diceretur: quia et divitibus ditior fuit.

Et ibunt situ eius, et faciebunt ' convivia

per domos, unu8quisque in die suo: et mittentes vocabant tres sorore8 Suas, ut Comederent, et biberent cum eis.' Solet inter fratres maior substantia, discordiae fieri gra-

97쪽

vioris causa. O inaestimabilem paternae institutionis laudemi i Et pater dives dicitur, et filii concordes asseruntur. Et dum dividenda inter eos substantia aderat, corda tamen omnium indivisa caritas replebat.

CAPUT IV. Quod convivia sine culpa celebrari non P0Ssunt, et Penis epulas comitatur voluptas. Cumque in orbem transissent dies convivii,

mittebat ad eos Iob, et sanctificabat illas, Suryensque diluculo oferebat holaeuusta per

monstratur, quid districtionis erga illos praesens ageret, quibus absens sollicitudine non deessent. Sed hoc nobis est solerter intuendum, quod peractis diebus convivii, purgatio 3) per singulos adhibetur holocausti. II. Vir quippe sanctus noverat, quia celebrari convivia sine culpa Vix poSSent. Noverat quia magna purgatione sacrificiorum diluendae sunt epulae conviviorum: et quidquid in semetipsis fili

I9 Parentes sibi persuasum habeant, tales suturos filios quales ab adolescentia eos educaverint. leti In MS. Bessar. deest ad eos. Plurimi MSS. pro singulis, ut habet etiam nostra Vulgata. Graecum κατα του 'αριθυζον αυτ pro numero eorum.

98쪽

convivantes inquinaverant, pater sacrificium immolando ter gebat. Nonnulla quippe sunt vitia, quae a conviviis aut separari Vix possunt, aut certe nequaquam possunt. I)Pene enim semper epulas comitatur voluptas. Nam cum corpus resectionis delectatione resolvitur, cor ad inane gaudium relaxatur. Unde scriptum est: si Sedit populus manducare et bibere, et surrexerunt ludere. η a)Ia Pene semper epulas loquacitas sequitur. Cumque venter reficitur, lingua defrenatur. Unde recte dives apud inferos aquam appetere describitur, dicens: si Pater Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum, 3 ut intingat extremum digiti sui in aquam, et refrigeret linguam meam, quia crucior in hac flamma. η Prius epulatus quotidie dicitur splendide: et post aquam petere in lingua memoratur. Quia enim, ut diximus, inter epulas valde defluere loquacitas solet, ex poena indicat culpam: cum eum, quem epulatum quotidie splendide Veritas dixerat, in lingua plus ardere perhibebat. Hi, qui chordarum harmoniam te inperant, tanta hanc arte dispensant, ut plerumque cum una tangitur, longe alia ac multis interiacentibus posita chorda quatiatur: cumque ista sonitum reddit, illa, quae in eodem cantu temperata est, aliis impercussis, tremit. Sic ergo in scriptura sacra plerumque de virtutibus, sic de vitiis agitur: ut dum loquendo aliud insinuat, aliud tacendo innotescat. 13. Nihil enim contra divitem de loquacitate memoratur: aed dum poena in lingua dicitur, quae in convivio inter alias gravior fuerit culpa monstratur.

ti J Deest pene in Compend. Ebroici et aliis.

f3J MSS. υι intinguat extremum digiti sui in aqua

99쪽

I Cum vero septem fratres per dies singulos convivia facere describuntur, et peractis diebus ἰconvivii, Iob septem sacrificia offerre perhibetur; aperte historia indicat, quod beatus Iob octavo die sacrificiam offerens, mysterium resurrectionis colat. Dies namque qui nunc Dominicus dicitur, a morte Redemptoris, est tertius, sed in ordine conditionis actavus, qui et primus in conditione est. Sed quia revolutuS septimum Sequitur, octaVus recte numeratur. I) Quia ergo octavo die offerre septem Sacrificia dicitur, Plenus septiformis gratiae Spiritu pro spe resurrectionis Domino deservisse perhibetur. Unde et Psalmus pro octava praescribitur, in quo gaudium de resarrectione nuntiatur. a i s Sed quia beati Iob filii tanta fuerant disciplina bonae in. stitutionis accincti, ut neque per facta in conviviis, neque per Verba delinquerent: aperte monstratur , cum Subditur:

CAPUT V. Qitod de alterius conscientia non sit ismere iudicaΠdum.

Dicebat enim: Ne Forte pecorererint filii mei et benedixerint Deo in cordibus suis.

16 versectos quippe esse in opere et Sermone decuerat,

-I- Bessar. Qui igitur. fa) Nota quomodo et qui naturali lege regerentur, unam saltem diem in hebdomada. in qua Dei cultui vacarent. servandam arbitrarentur. -3- Ibid. deliquerist.

100쪽

pro quibus de sola pater cogitatione metuebat.16 Quia vero de alienis cordibus iudicare temere non i)debeamus: in sancti huius viri verbis agnoscimus qui non ait' Quia banedixerunt Deum in cordibus suis: sed: a Nesorte benedixerint Deo in cordibus suis. n Unde bene per PUlum dicitur: si Nolite ante tempus iudicare quoadusque veniat Dominus, qui illuminabit abscondita tenebrarum et manifestabit consilia cordium. η a)I7. Quisquis enim in cogitatione a rectitudi ne exorbitat,

in tenebris peccat. Nos ergo tanto minus debemus aliena corda audacter reprehendere quanto scimus quia visu nostro non possumus alienae cogitationis tenebras illustrare. 3) Sed hoc solerter intuendum est, quanta pater SeVeritate potuit filiorum opera corrigere , qui tanta sollicitudine studuit corda mundare. Quid ad haec rectores fidelium dicunt, qui discipulorum suorum et aperta opera nesciuntλQuid in sua excusatione cogitant, qui in commissis sibi nec vulnera actionum curantλ Ut vero huius sancti ) operis etiam perseverantia demonstretur, recte subiungitur:

CAPUT VI. Qu0d in bonis acti0nibus Sit perseVerandum.

Sic faciebat Iob cunctis diebus.

I 8 Scriptum quippe est: si Qui perseveraverit usque in sinem, hic salvus erit. s In sacrificio igitur sancta actio, in

cunctis autem diebus sacrificii constantia sanctae actionis I) Bessar debemus. - a) I. Cor. 4. S. - 3 MSS. Remig. Rem.

Ebroic. cic. Sed hac in re solerter. In cod. BesSar. in re. Superscribi tur. Ita Corb. Germ. et pIer. MSS. in odit. huius S. viri operis. 3 Matth. Io. 22. et 24. I .