장음표시 사용
121쪽
Cenasti in ita numquam bene, cum v ma in ima cur s: d
Is haec loquitur, qui in xbluptate nihil ponens, negat eum
bene cenare, qui omnia ponat iti Voluptate : et tamen non negat libenter umquam cenasse Gallonium : mentireti ii enim, sed bene. Ita graviter et Severe voluptatem SeCernit si bono e quo illud esticitur, qui bene Cenent, omne libentes p. O. cenare qui libenter, non continuo bene semper Laelius ''
bene. Quid benes dicit Lucilius, cocto, condi tu . Sed Ceduus eaput Cenoe: Sermone bono quid ex eo P si ut Ori', libenter. veniebat enim ad cenam, ut animo quieto satiaret desideriannturae recte ergo i negat umquam bene cenasse Gallonium ; reCte, miSerum cum praeSertim in eo omne studium ConSUmeret quem libenter cenaSSe nemo negat. Cur igitur
non benes quia quod bene, id recte frugaliter, honeste ille porro male, prave, nequiter, turpiter cenabat. Non igitur 7 nec lapathi suavitatem acipenseri Callonii Laelius anteponebat, Sed suavitatem ipsam negligebat quod non faceret, Si in Voluptate Summuni bonum poneret. SemoVenda 'eSi igitur voluptas, non solum ut recta Sequamini AE Sed etiam ut loqui deceat frugaliter. Possumusne igitur in vita AE summum bonum dicere, cum id ne in Cena quidem Posse videamur Quo modo autem philosophus loquitur tria genera cupiditatum naturales, et necessaria D naturaleS, Non meCOSSA- Tin ne naturales, nec necessaria. Primum divisit ineleganter duo enim genera quae erant, fecit tria hoc est non
diyidere, Sed se frangere rem . qui si diceret, Cupiditatum
CSSe duo genera, naturales, et inane : naturalium quoque item duo, necessarias, et non eoeSSariRM CON fCCta re CSSCt.
qui haec didicerunt quae ille contentuit, Sic Olent. VitiOSUIU ies enim in dividendo, partem in genere numerare Sed hoc 27Sane concedamus. Conteumit enim disserendi elegantiam 'ConfuSe loquitur gerendus S mos, modo recte gentiat. Et
quidem illud ipsum non nimium probo et tantum patior, . philosophum loqui de cupiditatibus finiendis.' An potest Cu- 'piditas finiri λ tollenda est, atque Xtrahenda radicituS. quiS .ieSi enim, in quo sit cupiditas, quin recte cupidus dici possit ξ 1
4 nec lapath suavitatem no enseri 49 summum sonum dicere, cum id ne Gistiani L. antepoti bat Edd. pr. habent C. Melius procedet oratio, si legamus
n. L s. accubansas inre astina L. ante s. b. d. quod ne in cena uideras posse i ponebat aliis, qui erans in mensa, an deamur int bonum: si Voluptas ne n quam uin Dmisi nec suspectum est. Cena quidem OnUm est quant istum . recte sensumjubet deleri nus summum boniam totius vitae
σου sed etiam ut loqui, ceat frugaliteri O frangere rem Recte avisius rem Hae certe sunt Vitiosa nec constructio deleri vult, quod et iss quibi 1gd Constat. Conjeci, sed etiam loquamini, abest latum est 'ex urtima sylla fata. ut decet, frugali Ier in ivj8ri et et i ri 'VOL. IV. P. I. Ι
122쪽
Ergo et avarus erit, sed nite: λ et adulter verum habebit modum : et luxuriosus eodem modo. Qualis Sta philosophia est, quae non interitum afferat pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum quamquam in hac divisionerem ipsam prorsus probo elegantiam desidero appellet haec desideria naturae cupiditatis nomen servet alio, Ut, iam de avaritia, cum de intemperantia, Cum de maximis vitiis lo-28 quetur, eam tamquam Capiti accuset. Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur, et Saepius quod equidem non reprehendo est enim tanti philosophi, tamque nobilis, audacter sua decreta defendere. Sed tamen ex eo, quod eam voluptatem quam omnes gentes hoc nomine appellant videtur amplexari saepe vehementius, in magni interdum versatur angustiis, ut hominum conscientia remota, nihil tam turpe sit, quod voluptatis causa non videatur esse facturus deinde, ubi erubuit vis enim est permagna naturae confugit illuc, ut neget accedere quidquam posse ad voluptatem nihil dolentis. At iste non dolendi Statu non vocatur voluptas. Non laboro, inquit, de nomine. Quid, quod res alia tota est y Reperiam multos, vel innumerabiles potius, non tam curioSOS, ne tam moleStOS, quam
29 vos Stis quibus, quidquid velim, facile persuadeam. Quid
ergo dubitamus, quin, si non dolere, volupta sit Summa, non Sse in voluptate, dolor sit maximus cur id non ita fit λQuia dolori non voluptas contraria est, Sed doloris privatio.
p. 1. luptatem illam, qua Sublata, neget Se intelligere omnino, δὴ quid sit bonum, eam autem ita perSequitur, qUae Palat Percipiatur, quae auribus : cetera addit, quae si appelles, honos praefandus sit hoc igitur, quod solum bonum severus et gravis philosophus novit, idem non videt ne expetendum quidem esse, quod eam voluptatem hoc eodem auCtore non
desideremus, cum dolore careamus bd quam haec sunt con-3Otraria. Hic si definire, vel dividere didicisset, si loquendi
vim, si denique consuetudinem verbori a teneret, numquam
in tantas salebras incidisset. β nun vides, quid faciat. . quam nemo umquam voluptatem appellavit, et hanc in motu Voluptatem, quae V sunt, unum facit. 6 sic enim has Suaves, et quasi dulces voluptates appellat interdum ita
5 et adulter i Sic bene sS. et edd. quamquam h. s. c. pr. male posteriores et omisere. I nunc 'sides, quid facias Puto scr. 52 Hoc vera non videres Asterisci ta n. vide, .f. cunae indices ab aliis omittuntur recte, b quam nemo M. v.-appellarisit J Prae- opinor Ceterum sequentia sunt ob tuli hoc vulgato appetiat, quod oratio-scura et haud dubie vitiosa, ne reperi ni series non fert. Ita et Mss. quidam correctionem probabilem. p. rut et Davisium. 53 quam lac sunt contriaria Sic bene 56 sic enim has-appellatJ Nempe quae iss edidit Davisius ulta edd. in motu sit. s. OVentem.
123쪽
LIBER SECUNDUS. 115 extenuat, ut ' Curium putes loqui interdum ita laudat,
ut, quid praeterea sit bonum, neget Se OSSe ne Suspicari quidem quae jam oratio non a philosopho adquo, sed a
Censore Opprimenda est non est enim vitium in ratione solum, sed etiam in moribus luxuriam non reprehendit, modo
sit vacua infinita cupiditate, et timore. Hoc loco discipulos 31 quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante
Primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo Summi boni. Simul atque natum animal est, gaudet voluptate, et eam appetit, ut bonum aspernatur dolorem, ut malum de malis autem, et bonis, ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime judicari. Haec et tu ita posuisti, et Verba Vestra Sunt. Quam multa vitiosa summum enim bonum, et malum vagiens puer utra voluptate dijudicabit, Stante, an moventes quoniam, si diis placet, ab Epicuro Io- qui discimus si stante, hoc natura videlicet vult, Salvam esse Se quod Concedimus si movente, quod tamen dicitis, nulla b. turpi volupta erit, quae praetermittenda Sit et Simulo non proficiscitur animal illud modo natum, a Summa voluptate: quae est a te posita in non dolendo. Ne tamen argumen-32 tum hoc Epicurus a parvis petivit, aut etiam a bestiis quae putat esse specula naturae ut diceret, ab his duce Datura,
hanc voluptatem expeti nihil dolendi neque enim haec mo- Vere potest appetitum animi β nec ullum habet ictum, quo pellat animum status hic non dolendi itaque in hoc eodem peccat Hieronymus. 9 At ille pellit, qui permulcet sensum voluptate itaque Epicurus semper hoc utitur, ut probet, Voluptatem natura expeti quod ea voluptas, quae in motu Sit, et parvos ad se alliciat, et bestias, non illa stabilis, in qua tantum inest nihil dolere. 60 Qui igitur convenit, ab alia vo-33luptate dicere naturam proficisci, in alia Summum bonum poneres Bestiarum vero nullum judicium puto quamvis II
enim depravatae non Sint pravae tamen eSSe OSSUnt. Ut
bacillum aliud est inflexum, et incum alum de industria, aliud ita natum sic ferarum natura, non est illa quidem depravata mala disciplina, sed natura Sua ne vero, ut VolUPta-57 non prosciscifur anima a summa voluptas habet ictum, ut ante dictum. voluptate i. non fit initium appetendi laque Lambinus corrigebat at illa, aut sentiendi summi boni ab ea volu quar-sensum, voluptas. i. e. quae Sen-ptate, quam summam dicitis, i. e. a Sum assicit UaViter quod sane placet. cuitate ab omni dolore ille ad statum referri vult Davisius : sed 58 nec tillum habet cetum ullum praeter res eodem redit. MSS. mav memoratos habent ed. r. AE, Ous igitur comvenit I Sic Cicero Ven Med. Ald Victor Lamb. c. re scripsit sine dubio, non quid, ut habent centiores illam, male, ab errore, opi scr. et edd. ne enim Atinum est quid nor ortum perArum convenit ho sensu et absolute. Itaque 59 At ille pellit J Int ictus. Sed huic non dubitavi hanc correctionem Lam- non convenit permulcet voluptate nam bini cum Davisio recipere.
124쪽
i 16 DE FINIB. BONOR ET MALOR.
tem expetat, natura movet infantem sed tantum ut se ipse diligat, ut integrum se, salvumque velit. Omne enim nimal, simul 1 Ortum e St, et seipSum, et omne parte Suas diligit duasque, quae maximae Sunt in primis amplectitur; animum, et Corpus deinde utriuSque partes . nam sunt et in animo praecipia quaedam, et in Corpore: quae cum leviter agnovit, tunc diScernere incipit, ut ea, quae prima data sunt 34nntUra appetat, Sperneturque Contraria. In his primis na-P. 7 2. turalibus voluptas insit, neCne, magna quaestio est. Hi nihil
sus, non ingenii motum, non integritatem CorporiS, non alitudinem, Summae mihi videtur inscitiae. Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum, et malorum Polemoni, etiam ante Aristoteli, ea prima visa sunt, quae paullo ante disci. 6 Ergo nata est Sententia veterum Academicorum, et Peripateticorum, ut finem bonorum dicerent, CCundum naturam vivere, id est virtute adhibita, ut
primis a natura datis Callipho ad virtutem nihil adjunxit,
nisi voluptatem : Diodorus, nisi vacuitatem doloris. 6 His omnibus, quos dixi, ConSequentes sunt fines bonorum Aristippo simplex voluptas Stoicis, consentire naturae quod esse volunt virtute, id est honeste vivere : quod ita interpretantur, Vivere Cum intelligentia earum rerum, quae nR- tura evenirent, eligentem ea, quae essent Secundiam natu-35 ram, rejicientemque Contraria. Ita tres Sunt fines Xpertes
honestatis, Unus Aristippi, vel Epicuri alter Hieronymi; Carneadis tertius : tres, in quibus honestas cum aliqua accessione, Polemonis, Calliphonis, Diodori una simplex, cujus Zeno auctor, posita in decore tota, id est honestate nam Pyrrho, Aristo, Herillus, jam diu abjecti reliqui sibi constiterunt, ut extrema Cum initii convenirent, ut Aristippo voluptas : Hieronymo doloris vacuitas Carneadi, seu princiles piis naturalibus, esset extremum Epicurus autem cum minprima commendatione voluptatem dixisset: 07 si eam, quam. 61 nihil, tutare sex sc in primis G virsute, id est honeste miῬerri Sic naturalibus . quibus matura iuniaria, edd. pr. DaviSius autem mss. quibus- ejus integritas et persectio ematur dam edidit honestate eodem redit res. 62 Ergo nata est sententia DLambinus 65 Ligentem re)isientem Sic bene Corr. Hinc ergo n. e. s. ego malim o Correcta Vulgata eligente et rejiciente, ei. e. X eo, inde, . e. s. Codd. c. et re ipsa librarii retulere ad 63 His omnibus, quo QNi, OISegitentes natura.
s. f. b. Edd. pr. habent quae dixi: At 6 in prima commendatione i natu-dus primus dedit quos in quo sen Us rae, in illis, quae supra dicta sunt prima erit omnibus cillis philosophis, suos naturae, vel prima naturalia. Commemoravi, sunt Sententiae de fine 67 si eam, o A. Moventem . quae honorum inter se 'COnVenientes, mon est in motu, in sumi Sensu idem tene- pugnantes legas qui, erit, iues re debui ult. b. i. e. eandem voluptatem honorum Mong ratiunt bene his. quae moventem debuit intelligere cim ea, oixi in utroque est aliquid dissiculi1tis quam laci finem bonorum si stan- et obscuritatis rem, quam Hieronymus, finem facere
125쪽
LIBER SECUNDUS. 17 Aristippus, idem tenere debuit, ultimum bonorum, quod
ille: in eam, quam Hieronymus, fecisset idem 68 ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Nam quod ait sensibus ipsis judicari voluptatem, bonum 36 esse dolorem, malum: plus tribuit sensibus, quam nobis h leges permittunt privatarum litium judices sumus. Nihil enim possumus judicare, nisi quod est nostri judicii in quo
frustra judices solent, Cum sententiam pronuntiant, addere,
si si quid me judicii est si enim non fuit eorum judicii, nihilo magis, hoc non addito, illud est judicatum, quod
judicat sensus dulce, amarum lene, Sperum Prope, longe : Stare movere : Uadratum, rotundum.
Quam igitur pronuntiabit sententiam ratio Τ Adhibita pri 37
mum divinarum, humanarumque rerum Scientia, quae poteStappellari rite sapientia deinde adjunctis virtutibus, quas ratio rerum omnium dominas, tu voluptatum SatelliteS, et ministras esse voluisti: 'a quarum adeo omnium sententia pronuntiabit, primum de voluptate, nihil esse ei Ioci, non modo ut sola ponatur in summi boni sede, quam quaerimus, sed ne illo quidem modo, ut ad honestatem applicetur de vacuitate doloris 7 eadem sententia erit. Rejicietur enim 3 SCarneades nec ulla de summo bono ratio aut voli1ptatis, non dolendive particeps, aut honestatis XperS, probabitur. ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam Consideret. aut enim statuet, nihil esse bonum, nisi honestum nihil malum, nisi turpe cetera aut omnino nihil habere momenti, aut tantum, Ut ne expetenda, ne fugienda, sed eligenda modo, aut rejicienda sint aut anteponet eam, quam Cum honeState ornatissimam, tum etiam ipsis initiis naturae, et totius perfectione vitae locupletatam videbit quod eo liquidius
Volebat, eam et in prima commenda Guid judicat sensus ' vel quid judicant tione intelligere debebat ut sibi con sensus P ut et Lambinus voluit Davi- sentiret. Sius, quia in s. reperit sensibus cor-6 tit et Ol ratem illam Aristippi &c. rexit, quid Iudicatur sensibus mihi pri- Ursinus Aristippi nomen in Cod. vet. mum maxime placet quid et quod pro- non repererat; itaque glossatoris esse ter Compendium d facile permutan- putabat melius s. Eliensis p. Davi tur. sium addit non, quod ille et recepit, vo I ine, asperum LMelius ut live, luptatem illam, se Hieronymi stantem asperum mox moveri, Ut in movere in- non Aristippi. in primi commendatione telligendum se. poneret bene nempe ita utroque in loco 72 quarum adeo . . I Lambinus coridem genus Voluptatis esset quod o rigit harum bene, opinor Davisius elebat disputator. s. supra AEquam igitum pronunciabit 6 si quid me judicii est Fuit in for sententiam ratio, adhibitis &c. mula judicum privatorum, modestiae I eadem sententia erit. Sic scribi pro CauSsa additum vulgato est, res postulat: Sequitur enim 7 illud est judicarum, quod judicar rejicierum: sic et ii Benileio et Dari- sensus Sententia superior finitur in est si placuit mox tilla pro illa dedimus ejudicatum itaque post legendum puto ss ut Davisius fecit.
126쪽
faciet, si perspexerit, rerum inter eas verborumne sit controversia.
13 Hujus ego nunc auctoritatem sequens, idem faCiam qUans tum enim Potero, minuam contentiones Domnesque simplices Sententias eorum, in quibus nulla inest virtutis adjunctio,p 73, omnino a philosophia semovendas putabo : primum Aristip-
si Cyrenaicorumque omnium quo non est veritum, in ea voluptate, quae maxime dulcedine Sensum moVeret, Vmmum bonum ponere, Contemnente istam vacuitatem doloris hi non viderunt, ut ad cursum, equum ad arandum, o bovem ad indagandum, Canem : Si hominem ad duas res, ut ait Aristoteles 7 ad intelligendum, et ad agendum esse natum, quaSi mortalem deum contraque, Ut tardam aliquam, et languidam pecudem, ad pastum, et ad procreandi voluptatem, sic hoc divinum animal ortum esse voluerunt.
41 quo nihil mihi videtur absurdius. Atque haec contra Aristippum, qui eam voluptatem non modos summam, Sed Solam etiam ducit quam omne unam appellam VS Vol VPtatem.
aliter autem vobis placet sed ille, ut dixi, vitiose ne enim figura CorporiS, ne ratio excellens ingenii humani significat, ad hanc unam rem natum hominem, Ut frueretur voluptatibus. Nec vero audiendus Hieronymus cui sunt um bonum est idem, quod vos interdum, vel potius nimium saepe dicitis, nihil dolere non enim, si malum dolor St, Carere e malo Satis est ad bene vivendum hoc dixerit potius Ennius, Nimium boni est, cui nihil est mali. Nos beatam vitam non depulsione mali, sed adeptione boni judicemus nec eam cesSando, sive gaudentem, ut Aristippus Sive non dolentem, ut hi Q sed agendo aliquid consi-42Gerandove quaeramus. Quae poSSunt eadem Contra Carneadeum illud summum bonum dici quod i non tam, ut Probaret, protulit quam ut Stoicis, quibuscum bellum gerebat, Opponeret. Id auteni ejusmodi est, ut additum ad virtutem,
auctoritatem videatur habiturum, et Xpleturum Cumulate h. vitam beatam : de quo rimis haec quaestio est. nam qui ad virtutem adjungunt vel voluptatem, quam Unam virtus minimi facit vel vacuitatem doloris, quae etiam Si malo caret,
tamen non est Summum bonum accessione utuntur non ita
probabili, nec tamen, cur id tam parce, tamque restricte fa-74 quae maxima dulcedine s. m. Me et in edd. Ven. 494. Med. sc quaelius putavi quin maxime id quia reperi habent si hoc. post in edd. pr. recepi. 77 summam, sed solamy Haec usque 75 ad intelligendum, et ad agendum ad C. 4. Verba celerrimeque multa ab- Addidi his ad ex edd. vett. sunt ab ed. pr. Sed ea inserta sunt post, si fio dii. animali Addidi si e ins C. 15. OS Verba per re, sua vi,-Mss. p. misium vestigium ejus est laudabile.
127쪽
ciant, intelligo quasi enim emendum eis sit, quod addant ad virtutem, primum vilissimas res addunt deinde singulas
potius, quam Omnia quae Prima natura approbaviSSet,. 78 ea
cum voluptate conjungerent. Quae I cum Aristoni, et 43
Pyrrhoni omnino visa sunt pro nihilo, ut inter optime valere, et gravissime aegrotare, nihil prorsus dicerent intereSSe recte jam pridem contra eos desitum est disputari dum enim in
una virtute sic omnia esSe voluerunt, Ut eam rerum electione
exspoliarent nec ei quidquam, aut unde riretur, darent, aut ubi niteretur virtutem ipsam, quam ampleXabantUr Sustulerunt Herillus autem at scientiam omnia revocans, unum quoddam bonum vidit sed nec optimum, nec quo
vita gubernari possit itaque hic ipse jam pridem est rejectus post enim Chrysippum non sane est disputatum. Restatis igitur vos. nam cum Academicis incerta luctatio 14 est: qui nihil amrmant, et, quasi desperata cognitione Certi, id sequi volunt, quodcumque verisimile videatur Cum Epi- 44 Cur autem hoc est plus negotii, quod e duplici genere voluptati conjunctus est quodque et ipse, et amici ejus, et
multi postea defensores ejus sententia fuerunt et nescio quomodo is, qui auctoritatem hinimam habet, maximam vim populus cum illis facit quos nisi arguimuS, omnis vir-tUS omne decus, omnis vera Iaus deserenda est Ita Cetero- p. 4. rum sententiis semotis, relinquitur non mihi Cum Torquato,' sed virtuti cum voluptate certatio quam quidem Cortationem homo et acutus, et diligens ChrysippUS non contemnit, totumque discrimen summi boni in eadem comparatione PoSitum putat. ego autem existimo, si honestum aliquid ostendero, quod sit ipsum vi sua, propter SeqUe Xpetendum, jaCere vestra omnia itaque eo, quale sit, breviter, Ut tempus postulat, constituto, accedam ad omnia tua, Torquate nisi memoria forte defecerit.
Honestum igitur id intelligimus, quod tale est, ut detracta 5 omni utilitate, sine ullis praemiis fructibusque, per Se pSUmpossit jure laudari quod quale sit, non tam desinitione, qua sum usus, intelligi potest, quamquam aliquantum potest)78 ea cum vol conjungerent Haec de jam pridem contra eos desitum est disputa-lenda putabat ambirius, non reperta re itaque visum est recte Davisio, ad- in Cod optimo et possunt commode dendum esse contra eum aut in eum. abesse, cum Suffciat omnia. Si tamen I discrimen summi boni in eadem com
Cicero tale quid addidit, puto cum Da paratione tonit Judicium, quo decerna-
visio, legendum cum vos conjungunt in tu de summo bono, pendere ex ea terea, quia non plures codices addicunt, comparatione virtutis et voluptatis, de uncis inclusi qua dixi quia ante dixerat certationem r79 cum- visa sunt scr. sint vel es eo alludere videtur verbo comparatio-sent. nis, quod de Certantibus dicitur nisi 8O post e Clusippum non sane est dis legendum in eadem certatione.
putatum Hic manifeste aliquid deest. 82 aecedam ad tua omni Di. e. refel deest autem hoc simile superiori reet lenda.
128쪽
120 DE FINIB. BONOR ET ΜΑLOR. quam Coimmuni omnium judicio, et optimi cujusque studiis,
atque factis : qui permulta ob eam unam nuSam faciunt, quia deCet, quia rectunt, quia honestum est; etsi nullum
ConSOCuturum emolumentum vident homine enim, etsi
aliis multis, tamen hoc uno a bestiis plurimum disterunt,3 quod rationem habeant a natura datam mentemqUO, et acrem, et vigentem, Celerrimeque missi Simul agitantem, et, ut ita dicana, a sagacem, quae et cauSn rerum C ConSCCutiones videat, et similitudine transferat, et 8 disjuncta Onjungat, et cum praeSentibu futura copulet, omnemque Complectatur vitae Consequentis statiam. 6 eademque ratio fecit hominem hominum appetentem, cumque hi natura, et Sermone, et HS Congruentem, ut profectus a Caritate domesti- Corum, a Suorum, Serpat longius, et se implicet primum civium, deinde omnium mortalium societate atque, ut ad
Archytam scripsit Plato, non sibi se soli natum meminerit, 46 Sed patriae, sed suis, ut perexigua pars ipsi relinquatur. Et b. quoniam eadem natura Cupiditatem ingenuit homini veri inveniendi, quod facillime apparet, cum vacui Curis, etiam quid in Caelo fiat, scire avemus : his initiis inducti omnia vera diligimus, id est, fidelia, simplicia, constantia : tum vana, falSa, fallentia odimus, ut fraudem, periurium, malitiam injuriam. eadem ratio habet in se quiddam amplum, atque magnisi-Cum ad imperandum magis, quam ad parendum CCΟmmΟ- datum : omnia humana non tolerabilia solum, sed etiam levia ducens altum quiddam et excelsinn, nihil timens, ne-47 mini cedens, semper invictum. Atque his tribus generibus honeStorum notatiS, quartum equitur, et in eadem pulcritudine, et aptum ex illi tril)us in quo inest ordo, et moderatio cujus similitudine perspecta in formarum specie Pacdignitate, transitum est ad honestatem dictorum atque factorum nam ex his tribus laudibus, quas ante dixi, et temeritatem reformidat, et non audet cuiquam aut dicto protervo aut facto nocere : vereturque quidquam aut facere, aut loqui, quod parum virile videatur.
15 Habes undique expletam et perfectam, TorqUnte formnm4s honestatis quae tota his quattuor virtutibUS, quae a te qUΟ-que Commemoratae Unt, Continetur hanc Se tuus Epicurus
s quod rationem habean/J scr. habent cla dicuntur, non ΟSSunt conjungi.s sagacem LMarhlandus ad Statium 86 eademque ratio fecit h. h. a. Davi- p. 161. Corrigit satagacem, quod Verbum ius e. Ss Correxit scit . bene et sic quia novum esset, a Cicerone emolli mox eadem ratio habet in se quod dicit,endi causa additum esse, ut ita dicam, edd. Vett. sic habere, id falsum est. quod usitato et non duro Verbo sagacem S a dignitate P. Manutius, Ursinus, non convenire mirifices Lambinus malebant ac dign. quod et 85 disjuncta conjungat Disjuncta h. l. repertum in s. recepit Davisius :sunt, quae temporum intervallis Secreta quem secutus Sum decepit librarios se- Sunt nam Contraria, quae alia disjun quens transitum est.
129쪽
omnino ignorare dicit, quam, aut qualem esse velint, qui
honestate summUm bonum metiantur si enim ' ad hone- Statem omnia referantur, neque in ea voluptatem dicant inesse ait, eos 89 inani voce sonare his enim ipsis verbis utitur neque intelligere, neque videre, sub hac voce honestatis quae sit subjicienda Sententia ut enim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum, quod est Ophilari fama gloriosum quod, inqUit, quana quam voluptatibus quibusdam est P. 75. Saepe jucundiuS, tamen Xpetitur propter voluptatem. Vi 'desne quam sit magna dissensi, philosophus nobilis, a quo non Solum Graecia, et Italia, sed etiam omnis barbaria commota est, honestum quid sit si id non est in voluptate, negat
se intelligere nisi forte illud, quod multitudinis rumore
Iaudetur autem hoc etiam turpe Sse Saepe judico: et, Si quando turpe non sit, tamen non es Se non turpe, Cum id a
multitudine laudetur quod si sit ipsum per se rectum, atque laudabile, non ob eam causam tamen illud dici honestum CSSe, quia laudetur a mustis, sed quia tale sit, ut vel si ignorarent id homines, vel si obmutuissent sua tamen pulcritudine esset, specieque laudabile. Itaque idem natura victus, cui obsisti non potest, dicit alio loco id quod a te etiam Paullo ante dictum est, non posse jucunde vivi, nisi etiam honeste Ouid nunc, lioneste, dicitur λ idemne, quod ju-5Ocundes ergo ita, 9 non posse honeste vivi, nisi honeste vivatur an nisi populari fames sine ea igitur jucunde a negat
posse vivit Quid turpius, quam sapientis vitam e insipientium sermone penderes quid ergo hoc loco intelligit honestum certe nihil, nisi quod possit ipSum propter se jure
laudari nam si propter o aptatem quae Si Sta lauS, quae possit e macello peti' Non is vir est, ut, cum honestatem eo loco habeat, ut sine ea juci de neget posse vivi, illud hone- Stum, qUOd populare Sit, J Sentiat, et sine eo jucunde neget vivi posse D aut quidquam aliud honestum intelligat, nisi
tura laudabile. Itaque, Torquate, cum diceres, Clamare 16
88 ad h. o. referantur Th. Benti cor 91 ron posse honeste vivi, nisi honeste rigebat referant, quod et recepit de con vivatur J Pearcius pro honeste utroque jectura avisius, quia sequitur dican . loco scribi vult juciande, delerique nisi. sed hoc non facit correctionem neces illud non bene visi tamen et ipse dele-sariam. Verim, aut cum Davi Sio legerim cum, 89 inani voce sonare sonare pro loqui, nam populari fama est tantum interpres
absolute dictum, ut chordis sonare, OUId. tatio σου honeste, quae C. et sola requiri ad Liviam 1 o8. sonare tenui voce inani tur Sed tamen non est necessarium. voce, est, Verbi Sine SenS : Dec Pu 92 negat posse valεre J Aut vietu corri- est corrigere Cum avisi inam voces. gendum, ut non multo post est. Rut
9 Ouid nunc honeste dicitur Si edd. Osse se. Sed illud melius idque rece-
vulgatum dicit est durius, quod primus sentiat Intelligere possit nomine Aldus edidit honeSti.
130쪽
J Epicurum, non posse jucunde vivi, nisi honeste, et sapienter,n et juste viveretur, tu ipse mihi gloriari videbare tanta vis
inerat in verbis, propter earum rerum, quae Significabantur his verbis, dignitatem, ut altior fieres, ut interdum in-SiSteres, ut nos intuens, quasi teStificarere, laudari honestatem et justitiam aliquando ab Epicuro. Quam te decebat iis verbis uti, quibus si philosophi non uterentur, philosophia
omnino non egeremui istorum enim verborum umore,
quae perraro appellantur ab Epicuro, sapientiae, fortitudinis, justitiae, temperantiae, PraeStantissimis ingeniis homines se ad philosophiae studium Contulerunt. 52 Oculorum, inquit Plato, est in nobis Sensu acerrimus rquibus sapientiam non Cernimus quam illa ardente amores excitaret sui, si videretur cur tandem' an quod ita callida est, ut optime possit architectari voluptate. cur justitia laudaturi aut unde est hoc contritum vetustate proverbium λquicum in tenebris. Hoc dictum in una re, latissime patet:
ut in omnibus factis, re non teSte OVORmur.53 Sunt enim levia, et perinfirma, quae dicebantUr a te, cum animi conscientia improbos excruciari, tum etiam poenae timore 9 qua aut assiciantur, aut Semper sint in metu, ne
assiciantur aliquando. Non oportet timidum, aut imbecillo animo fingi non bonum illum virum, qui, quidquid fecerit,ipSe se cruciet, iamiaque formidet: sed onmia callide referentem ad utilitatem, acutum, versutum, veteratorem, facile Ut CXCogitet, quo modo occulte, sine teste, sine ullo conscio
54 fallat. An tu me de L. Tubulo putas diceret 6 qui, cum
praetor quaestionem inter sicarios exerceret, ita aperte cepit pecunias ob rem judicandam, ut anno proXimo P. Scaevola, tribunus plebis, ferret ad plebem, vellentne de ea re quaeri quop. 76. plebisscito, 9 decreta a Senatu est consuli quaestio Cn.' Caepioni profectus in exsilium Tubulus Statim, ne respon-y dere ausus erat enim res aperta. Non igitur de improbo,
98 sed callide improbo quaerimus, qualis Q. Pompeius in
foedere Numantino infitiando sitit 9 nec vero omnia timente: sed primum qui animi conscientiam non curet quam Cilicet eomprimere nihil est negotii. Is enim, qui occultus et
04 ut interdum insistere G i. intervat 97 decreta a senatu es eonsuli quintum dicendo faceres. stio Mallem decreta a S. Consuli quae-95 qua aut assciantur, aut . sint in stione Cn. Capioni profectus est C. ita motu indidi inciantur et sint pro in melior forma orationis nam vulgata sciuntur et suns postulat latinitas et sint non est elegans. est in ed. r. 98 sed de callide improbo Callide pros qui cum praetor uxstionem exer- allido dedimus, primum propter latini- euisse DSine dubio per latinitatem legi tatem, deinde, quia si est in ed. r. debet exerceret: nam si Vulgatum Verum sic et Davisius qui in s. uno reperit. esset, post esset ceperat, non cepit non nec . omnia timente, sed primum Jpost quaestionem accipitur pecunid, sed timente necessario scripsimus, quia pendum exercetur, ante quam judicetur det a de sed addidimus ex edd. pr. unde et additur, hisem judicandam.