Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

201쪽

LIBER QUARTUR. 393

tum in quoque sit ponderiS, SSE se Stiinandara quaeque secundum naturam sint, partim nihil habere in SeSe ejus appetitionis, de qua Saepe jam diximUS, quae me honeSta, nec laudabilia dicantur : Q partim, quae voluptatem habeant in omni animante, Sed in homine rationem etiam : ex iis quae Sint apta, ea honeSta, ea pulcra, ea laudabilia : illa autem Superiora, naturalia nominantur quae conjunCt cum honestis, vitam beatam persiciunt, et abSol int omnium autem 59 Coriam Commodorum, quibus non illi plus tribuunt, qui illa bona esse dicunt, quam Zeno, qui negat, longe praestantissi-mUm CSSe, quod honestum esset, atque laudabile sed, si duo honesta proposita sint, alterum cum valitudine, alterum

Cum morbo : non 8Se dubium, ad utrum eorum natura nos b. ipsa deductura sit sed tamen tantam vim honestati eSSe, tantumque eam rebus omnibuS prae Stare et XCellere, ut

nullis nec suppliciis, nec praemiis demoveri poSSit ex eo, quod TeCtum esse decreverit: omniaque, quae dura, dissicilia, ad- VerSa videantur, ea virtutibus iis, quibus a natura essemus Ornati, obteri posse, non faciles illa quidem, nec Contem nendas a quid enim esset in virtute tantum sed ut hoc judi-CRremus, non esse in his partem maximam positam aut beate aut secus vivendi Ad summam ea, quae Zeno aestimanda, et COSUmenda, et apta naturae esse dixit, eadem illi bona appellant: vitam autem beatam illi eam, quae Constaret e ii rebus, quas dixi, aut plurimis, aut gravissimis. Zeno autem, quod Suam quod Propriam Speciem habeat, Cur appetendum sit, id solum bonum appellat beatam autem duitam eam Solam, quae cum virtute degatur Si de re disceptari oportet nulla 22 mihi tecum, Cato, potest esse dissensio nihil est enim, de quo aliter tu sentias, atque ego modo commutati verbis ipSRS res conferamus nec hoc ille non vidit sed verborum magnificentia est, et gloria delectatus qui Si ea, quae dicit, ita sentiret, ut verba significant quid inter eum t et vel Pyrrhonem, vel Aristonem interesset Sin autem eos non probabat quid attinuit cum iis, quibusCum re Concinebat,

verbis discrepares Quid si reviviscant Platonici illi, et deinceps 61 qui ori im auditores fuerunt, et tecum ita loquantur Nos

I partim , quem Voluptatem abeant damus res. Videtur excidi spe, quod aut partim per 12 quid enim esset in artute tantumJtinebat, et responderet superiori sartim Melius puto esse. nihil in se habere appetitionis. Itaque 13 vrtam eam solam, quae cum virtute signa lacunae hic posuit Davisius Sed degaturi mavisius corrigit vitam eam, poteSt e contrario intelligi habere quae sola tum virtutes degatur. quod 11 non faciles illas quidem, nec con placet. nam hoc Stoicae rationi est con- Iemnendas Haec non recte se habere in sentaneum. confeSSO CSt nec enim est, quo referun- 14 et ei Orrhonem, vel A. Addidi Iur. idque Varie locus tentatus est Le et e ss. et edd. Pud Davisium sed nisSimum lutem, si post sapitis ad primum vel etiam velim deletum. Yo L. IV. . I. O

202쪽

Cum te, M. Cato, studiosissimum philosophiae justissimum

virum, optimum judicem, religiosissimum testem audiremus, p. 20 admirati sumus, quid esset, cur nobis Stoico anteferres, qui' de rebus bonis et malis sentirent ea, quae ab hoc Polemone

Zeno cognoverat nominibus terentur iis, qUse Prima pecie, admirationemri re Xplicata, risum moverent. Tu autem, si tibi illa probabantur, cur non propriis verbis illa tene- hac sin te auctoritas commovebat nobisne omnibus, et Platoni ipsi, nescio quem illum anteponebas praesertim cum in republica princeps esse velles, ad eam quo triendam cunisumma tua dignitate maxime a nobis ornari atque instrui posse. nobis enim ista quaesita, a nobis descripta, notata,

praecepta Stant Omniumque rerum publicarum OCtiones, genera, StatUS, UtationeS, lege etiam, et instituta, a mores Civitatum perscripsimus eloquentiae vero, quae et principibus maXimo ornamento St, et qua te audivimus valere plurimum, quantum tibi e monumentis nostris addidisse. Ea 62 cum dixissent, quid tandem talibus viris respondere. Rogarem te, inquit, ut diceres pro me tu idem, qui illis orationem dictavisses, vel potius paullum loci mihi, ut his responderem,

dares, nisi et te audire nunc mallem, et istis tamen alio tem-23 pore reSponsurus SSem, tum Scilicet, Cum tibi. Atqui, si verum respondere velles, Cato, haec erant dicenda, Non eos tibi non probatos, tantis ingeniis homines, tantaque auctoritate, sed te animadvertisse, quas res illi i6 propter antiquitatem parum vidisSent, ea a Stoicis esse perspectas, isdemque de rebus hos tum acutius disseruisse, tum SensiSSe gravius, b et fortius, quippe qui primum valitudinem Onam, CXpetendam negent esse, eligendam dicant: non quia sit bonum valere, sed quia sit non nihilo aestimandum neque tamen

pluris, quam illis videatur, qui illud non dubitent bonum di-

Cere. Hoc vero te ferre non potuisse quod antiqui illi, quasi barbati, ut nos de nostris solemus dicere, crediderint, ejus, qui honeste viveret, si idem et bene valeret, bene audiret, OpiΟSuS SSet, optabiliorem fore vitam, melioremque et magi eXpetendam, quam illius, qui aeque vir bonus, multis modis esset, ut Ennii Alcmaeo,

Circumventus morbo, exsilio, atque inopia.

63 Illi igitur antiquio non tam acute optabiliorem illam vitam putant, praestantiorem, beatiorem Stoici autem tantum-

15 qui et principibus maxime ornamen diutius culta philosophia, fuissent. t est Lmaximo edidit avisius, bene si 1 neque tamen pluris, quam im v.Je abesset, non audisSem eum. DaVisiu ex re corrigendum putat ins-

16 propter antiquitatev Quia ranti ris post correxi dubitent. Vulgo dubi- quis it Iis temporibus fixissent, quibus tant. non tam acuti et subulas, ut postea, I non tam acuteJ An acuti p

203쪽

LIBER QUARTUS. 95

modo praeponendani in eligendo, non quo beatior haec vita sit, sed quod ad naturam accommodatior, et qui sapientes non sint, omne aeque miSeros esse Stoici haec videlicet viderunt. Illos autem id fugerat superiores qui arbitrabantur, homines Sceleribus, et parricidiis inquinatos, nihilo miseriores SSO, quam eos, qui cum Caste et integre viverent, nondum perfectam illam sapientiam essent Consecuti.

Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent,64

dissimillimas proferebas Quis enim ignorat, Si plures X alto emergere velint, propius fore eos quidem ad respirandum, qui ad Summam jam aquam appropinquant, Sed nihilo magiM CSPirare posse, quam eos, qui sunt in Profundo λὶ nihil ergo adjuvat procedere, et progredi in Virtute, UO p. 12ῖ, minus miserrimus sis, antequam ad eam perveneris, quoniam δ' in aqua nihil adjuvat et quoniam 20 catuli, qui jam diSpecturi sunt, Caeci aeque et ii, qui modo nati Platonem quoque neceSSO St, quoniam nondum videbat sapientiam, aeque Caecum animo aes Phalarim fuisse. Ista similia non sunt, 24 Cato : in quibus quamvis multum processeris, tamen illud 65

in eadem Causa est, a quo beSSe velis, done CVRSOriS. CC

enim ille respirat, ante quam emersit, et catuli seque Caecipi iuSquam dispexerunt, ac si ita futuri semper essent illa sunt simili hebes acies est cuipiam oculorum : Corpore alius languescit hi curatione adhibita levantur in dies alter valet plus quotidie alae videt. 2 hi similes sunt omnibus, qui virtuti student levantur vitiis, levantur erroribus. niSi fortae censes Ti. Gracchum patrem non beatiorem fui SSe, quam silium, cum alae stabilire rempublicam Studuerit, aIter CVertere nec tamen ille erat sapiens 2 quis enim hoc aut

quando aut ubi' aut undes sed quia studebat laudi et

dignitati, nullium in virtute processerat. Conferam autem sin 'iam tuum, Drusum, cum C. Graccho ejus fere aequali quae hic reipublicae vulnera imponebat, eadem ille sanabat Sed nihil est, quod tam miseros faciat, quam impietaS, et CelUS. Ut jam omnes insipientes sint miseri, quod profecto Sunt: non St tamen aeque miser, qui patriae Consulit, et is, qui

illam exstinctam cupit levatio igitur vitiorum magna sit iis, qui habent ad virtutem a progressionis aliquantum Vestri 6

10 nihil ad uvat-quo minus miserri pos efficit His umiles sunt m res placet mus sit, anteqttam a. e. pervenerit Quic mavisio. recte. sit et per veneri non ad subjectum ante 2 nisi forte censes I Sic dedi pro vul- commemoratum referuntur, putavi Cor gato censeres, quod lienum est censes rigendum Sse sis et serveneris habent edd. r. et plures aliae veti. 2 catuli, qui jam despectiari sunt Re u quis enim bos host delevit Davi-cte correxit Davisius dispecfuri quod ius bene sensus est, quis enim illistest proprium in ea re Verbum v. Clav. temporibus Sapiens, sensu philosopho- in dispicere sic et mox correxi dispexe rum erat-aut unde habuit illam sapi-

runt pro despexerunt. Cntiam.

2 ii similes suns omnibus J Aldus ne u progressionis aliquantum Vulgati

204쪽

196 DE FINIB. BONOR ET MALOR.

autem progressionem ad 4rtutem fieri aiunt, levationem viatiorum fieri negant. At, quo nitantur homine acuti argumento ad irobandum, operae pretium est ConSiderare. Quarum, inquit, artium Summa Crescerct poteSt, CarUmb. etiam Contrariarum summa poterit augeri ad virtutis autem

Summam accedere nihil potest ne vitia quidem igitur cre-SCere poterunt, quae iant Virtutum contraria. Utrum igitur tandent perspicuis dubia aperiuntur, an dubiis perspicua tolluntur' Atqui hoc perspicuum est, vitia alia in alii esse ma

jora illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis,

ecquaenam fieri posSit AccesSio vos autem cum perspicuis dubia debeatis illustrare, dubiis perspicua conamini tollere. 6 27 Itaque eadem ratione, qua sum paullo ante USUS, haerebitis. si enim propterea vitia alia aliis majora non sunt, quia ne ad finem quidem bonorum eum, quem vos facitis, quidquam potest accedere quoniam perSpiCuum est, vitia non SSO Omnium paria sinis bonorum vobis mutandus est Tenea-nius enim illud necesse est, Cum consequens aliquod falsum sit, illud, cujus id consequen Sit, non POSSC SSe Crum.

25 Quae est igitur causa cistarum angustiarum gloriosa

ostentatio in Constituendo summo bono. Cum enim, quod honestum sit, id solum bonum esse confirmatur, tollitur cura valitudinis, diligentia rei familiaris, administratio reipublicae, ordo gerendorum negotiorum ossicia vitae ipsum denique illud honestum, in quo uno vultis esse omnia, deserendum est quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chrysippo. Ex ea dissicultate illae fallaciloquentiae, ut ait Ac- cius malitiae natae sunt Quod enim sapientia ubi pedem

poneret, non habebat, sublatis ossiciis omnibus : ossicia autem tollebantur, delectu omni, et discrimine remoto quae p. 122. Cnim Sse poterant rebus omnibus Sic exsequatis, Ut inter eas η nihil interesset ex his angustiis ista evaserunt deteriora, quam Aristonis illa tamen simplicia : vestra versuta Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec, vacuitas doloris, divitiae, valitudo λ neget quid, quae contraria sunt his, malanes nihilo magis Zenonem roges respondeat totidem verbis admirante quaeramus ab utroque, quonam modo vitam agere possimus, si nihil intereSS DOStra PutemuS, valea-

aliquantuli m. ss plures et ed. Victor. r. inguit, ut et in Alss reperit atque amyuantum quod melius Convenit sen edidit DaviSiUS. recte, ut et nos fecitentiae Ciceronis iam magnani pro mus. V. ClAU. in inquit. gressionem intelligit Cicero. 27 Itaque usi eadem ratione usi sine Q, quo nitantur artrumento Putavi dubio vitiosum est Davisius ex ali- Olim scribendum pro fulgato itiantur quot SS. Pro eo dedit usque, quod re-tituntiar. ss. quidam et edd. r. a feretur ad haerebitis. Ego potius dele. hent nituntur unde mavisius redidit Vi neutrum S in edd. pr. uec ejus e vitantur, uena nos imitati sumus stigium ussum.' inquiunt Sio vulgo editur at edd.

205쪽

LIBER QUARTUS. 197

mus, aegrine simUM: Vacemus, an cruciemur dolor: frigus, famem propulsare OSSina US, CCne OSSimUM: Vives, inquit Aristo, magnifice, atque praeclare. 28 quod erit cumque vi- Sum genS, Umquam angere, numquam CVPiCS, UmqUam

timebis uid Zeno portenta lipeo esse dicit, De en R-7Otione ullo modo posse vivi; sed differre inter honestum, et turpe nimium quantum, nescio vii immensum inter ceteras res nihil omnino interesse. Idem adhuc audi reli-71 qua, et riSum contine, si potes. Media illa, inquit, inter quae nihil interest, tamen ejusmodi sunt, ut eorum alia eligenda Sint alia rejicienda, alia omnino negligenda, hoc est, tu eorum alia velis, alia nolis, alia non cures At modo dixeras, nihil in his rebus esse, quod interesset Et nunc idem dico, inquies, sed ad virilites, et ad vitia, nihil interesse. Qui iStuc, quaeso, nesciebat Verum audiamus. Ista, in 26quit, quae dixisti, valere, locupletem S Se non Olere, bona a

non dico, sest dicam Graece προηγὶαενα Latine autem Pro-dUCta sed praepoSita, aut praecipua malo. Sic tolerabilius, et mollius. Illa autem, egestatem, morbum, dolorem, Non appello mala, Sed si libet, rejectanea. Itaque illa non dico me Xpetere, Sed legere, nec Optare, Sed Sumere : Contraria autem non fugere, Sed quasi secernere. Quid ait Aristote b. Ies, reliquique Platonis alumni Se omnia, quae Secundum naturam sint, bona appellare: qua, autem Contra mala. Videsne igitur, Zenonem tuum cum Aristone verbi Consi- Stere, re dissidere : Cium Aristotele, et illis re Consentire, verbis discreparet cur igitur, cum de re ConVenint, non malimus usitate loqui' ut doceat, paratiorem me ad contem nendam pecuniam fore, si illam in rebUS pri epositis, quam Si in bonis duxero fortioremque in patiendo dolore, si eum asperum, et dissicilem perpessu, et Contra natUram OSSO,

quam si malum dixero. . Facete M. Piso, familiaris noster, pae alia multa, et hoc loco Stoicos irridebat Quid enim aiebat bonum negas esse divitias, praepositum S Se dicis quid adjuvas avaritiam ne minuis quod si verbum sequimur, Primiam longiu verbum, praepositum, quam bonum Nihil

ad rem Ne sit sane a Certe graviUS. nnm bonum CXAEUO appellatum Sit, neScio : praepositum X eo credo, quod Praeponatur aliis id mihi magnum videtur itaque dicebat plustribui divitiis a Zenone, qui eas in praepoSiti poneret, qUam ab Aristotele, qui bonum esse divitia. fateretur sed nec

magnum bonum, et prae rectis honestiSque contemnendum a despiciendum, nec magnopere Xpetendum : Omninoque

de omnibus istis verbis a Zenone vitati ita disputabat, et

28 quod eris eumque visum, ages Spe Perta, ageris in quo quia causa sequen-ciosa est lectio in uno et ulter M. re tium poni videtur, recepi cum Davi8i .

206쪽

is DE FINIB. BONOR ET MALOR.

quae bona negarentur esse ab eo, et quae mala, illa laetioribus nominibus ab eo appellari, quam a nobis, hae tristio-27rilbus Piso igitur hoc modo, vir optimuS, tuique, ut CiS, 74 amanti SSimus nos paucis ad haec additis finem faciamus aliquando longum Si enim ad omnia respondere, quae a te dicta Sunt. Nam ex iisdem verborum praestigiis et regna nata vobis p. 123. Sunt et importa, et divitiae, et tantae quidem, ut omnia, quae ubique sint, sapienti eSse dicatis. Solum praeterea Ormo Sum, solum liberum, solum civem : Stultorum omnia Contraria, quos etiam in Sanos esse vultis. Haec παραδοξα illi, nos admirabilia dicanius. Quid autem habent admirationis, Uni prope acCOSSeri. Conferam tecum, quam Uique verbo rem subjicia : nulla erit Controversia omnia peccata paria dicitis non ego tecum jam ita loquar, ut iisdem his de rebus, Ciam L. Murenam, te accuSante defenderem apud imperitos tum illa dicta sunt aliquid etiam coronae datum D mune 5 agendum est subtilius. Peccata paria quonam modori quia nec honesto quidquam honestius, ne turpi turpius. Perge porro Dam de isto magna dissensio est illa argumenta propria videam S, cur omnia peccata sint paria. Ut, inquit, insidibus litarimis, 2 si nulla earum ita Contenta numeris Sit,

it Concentum servare OSSit, omnes aeque incontenta sint:

Sic peccata, quia discrepant, seque discrepant paria sunt igitur. Hic ambiguo ludimur seque enim contingit Omnibus fidibus, ut in contentae sint illud non Continuo, ut aeqUe incontentae. Collatio igitur ista te nihil juvat nec enim Omnes avnritia si aeque avaritia esse dixerimuS, Sequitur 76 etiam xit aequas esse dicamus. Ecce aliud simile dissimile. Ut enim, inquit, gubernator seque peccat, Si palearum navem evertit, et si auri item seque peccat, qui parentem, et qui Servium injuria verberat. δ Hic non videre, Cujus generisonu navi velint, ad gubernatoris artem nihil pertineres itaque, Urtam, Paleamve portot ad bene aut ad male guber-b nandum, nihil interesse. atmii id inter parentem, et Servidum

intersit, intelligi et potest, et debet ergo in gubernando ni-

' si 11. . ita contenta numeris sis Vi exprimunt modum et gradum tonsionistiosum visum 'st numer s. iam binus plum et definitum ad emciendum cer- voluit deleri et, si abesset, nemo est tum et aptum Onum post Sunt fides deraret : nam nihil exprimit, nisi quod aeque incontenti. est in ita Davisius reperit in quibus docilio non videre P Lambinus delat clam Mss neret is unde corrigit ita con hinc e DAVisius Corrigit Hunc . . sed tentis ner vis. Utinam dixisset, quid es ad quem referetur hunc γ Mihi venit in Set sitis consentis nervis sed e seqq. a mentem hem . non videre e i. e. an fieritet, ides contentas dici, et nervi Sunti posse putamus, Ut aliquis non videat des Credo autem scripturam mervis c. Sed ed. r. Jo de Colonia et Uen. Ortam esse e vitiosa scriptura verbi nu- 494. habent hic ita sensus erit in hac meri pro quo S V. C. in ed. r. Nue r non viderunt C. quod Optimum est. ris, illissa lineola Super u velis artineri itaque id Secutus sum.

207쪽

LIBER QUARTUS. 99

hil, in ossicio plurimum intereSt, quo in genere peccetur etsi in ipsa gubernatione negligentia eSt navi CVersa, majus est peccatum in auro, quam in Palea. Omnibus enim artibus volumus attributam CSSe Cam, quae Communi appellatur prudentia : quam OmneS, qui cuique artificio praesunt, debent habere. Ita ne ho modo paria quidem peccata Sunt. 23 Urgent tamen, et nihil remittunt. Ouoniam, inquiunt, et

onme peccatum, imbecillitatis, et inconstantiae est hae alutem vitin, in omnibus stultis aeque magna Sunt neceSSO Si paria eSSe peccata. Quasi vero aut concedatur, in omnibus

Stultis aeque magna esse vitia, et eadem imbecillitate, et inconstantia L. Tubulum fuisse, qua illum, cujus is condemnatus Si rogatione, P. Scaevolam : et quasi nihil inter res quoque ipsas, in quibus peccatur, interSit ut, quo se majoreS, minore Sue Sint eo, quae pecCentur in his rebus, aut majora Sint aut minora itaque jam enim concludatur ora-7Stio hoc uno vitio maxime mihi premi videntur tui Stoici,

quod se posse putant duas contrarias sententia obtinere. quid nim est tam repugnans, quam eundem dicere, quod honestum sit, solum id bonum esse, qui dicat, appetitionem

rerum ad vivendum accommodatarum, a natura profectam λIta cum ea volunt retinere, quae superiori sententiae Conveniunt, in Aristonem incidunt eum id fugiunt re eadem defendunt, quae Peripatetici; verba tenent mordicus, quae rursus dum a sibi evelli ex ordine nolunt, horridiores vadunt, Speriores, duriores et oratione, et moribus. Ouam 79 illorum tristitiam, atque asperitatem fugiens PanaetiuS, nec acerbitatem sententiarum, nec disserendi spinas probavit: fuitque in altero genere mitior, in altero illustrior : Semper-P-ὶ 23. que habuit in ore Platonem, Aristotelem, Xenocratem, Theo- μ' PhraStum, Dicaearchum, ut ipsius scripta declarant quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos, magnopere CenSeo. Sed quoniam advesperascit, et mihi ad villam e SOVertendum est: nunc quidem hactenus verum hoc idem Saepe faciamus. Nos vero, inquit ille nam quid OSSum US facere melius et hanc quidem primam Xigam a te Perana, ut audias me, quae a te dicta sunt, refellentem. Sed memento, te, quae nos Sentiamus, omnia probare, ni quod verbis aliter utamur mihi autem vestrorum nihil probari. Scrupulum, inquam, abeunti sed videbimus. Quae cum SSent dicta, disceSSim US.

3I verbi tenent Oritieus, Venit 4 3 sibi evelli ex ordine nolunt ex ordi- mentem, excidisse sua ita melius re ne nihil est quidam Olim edidere ex spondeat hoc superiori , eadem, qui re Mihi videtur Cicero scripsisse ex Peripatetici libri quidam addunt sibi oratione.

208쪽

M. TULLI CICERONIS

FINIBUS

BONORUM ET MALORUM

BRUTUM

LIBER QUINTUS.

Quas superiori libro ipse partes susceperat Cicero, eas hoc libro M. Pisoni imponit, ut, cum ipse veteris Academiae et Peripateticorum rationem, impugnata Stoica defendisset, hic nunc omnem illam rationem explanaret. Et facile quidem intelligitur, qui Piso bi disputare ingitur, ea Ciceroni placuisse ipsi, tum, quod eandem rationem superiori libro Stoicis pro osuerat, tum mero quod ipsa ratio explicandi est longe illa tenustis et ornatior, qua libro primo et tertio usus est, cum aliena e Torquati et Catonis personis disputaret. Ea enim fere felicius in boo g nere succedunt, ιε ipsi probamus. Itaque etiam illud accidit Ciceroni, ut c. S. oblivisceretur, Pisonis esse illam disputationem, et se bic disputare, signi caret. Nam in ipso illo Pisonis sermone, plane aliena ab ejus persona Ciceroni exciderunt binc: Quando igitur et de voluptate cum Torquato L. II. et de honestate-cum Catone L. IV. est disputatum c. quin profecto Pisoni minime, sed Ciceroni ipsi potius couzeniunt. Nam quod in in hujus libri c. 26 sq. quis iam in Peripatetica ratione reprehenduntur e ea non ad summam rei pertinent; cum non tam ipsa sententia reprehendiatur, quam quod inconstans quodiam- modo, nec Salis consentiens omnibus partibus sit Peripatetica ratio, qui cum doceat, alia esse printer irrutem bona, tamen a lentem semper beatum, etiam in dolore et paupertate putet. Primissis autem disputationi Platonis, Academicorum veterum, et Peripateticorum laudibus c. 3. 4. et commemoriatis omnibus de summo bono sententiis, quarum sex simplices sunt, tres omnino juncti et duplices ; revectis ceteris, illam exponendam coni mandamque suscipit Piso, in qua Aristotelem inprimis, ejusque ilium Nicomachum, in plerisque etiam Theophrastum adhibere

possit, qui eadem est cum ea, quam Academia vetus tenuit c. -8. Facto ergo ex instituto eteterum mnium, a primis natura exponendis ini- fio, hunc inem bonorum ex iis exsistere dicit Secundum naturam vivere, sic affectum, ut optime affici possis, ad naturamque accom-

209쪽

DE IN BON ET A L. LIB. QUINTUS. 2oi

modatissime. . . Exposita autem ista rerum expetendarum termia natione, cur ista se re ita habeat, demonstrat. Primum argumentum omne ducitur a prima commendatrone natu , quod omne animal se ipsum diligit id quod ita in aerum est in ipsa natura, et Suis cujusque sensibus comprebenditur, ut, contra Si quis dicere velit, non audiatur rneque potest intemgi aut cogilari, non modo esse aliquod animal, quod se oderit, sed quod, quomodo se habeat, ibi sua censeat interesse, quod eo sumto, omnis appetitus animi tollitum quemadmodum in iis rebus, Diter

quas ibi interest, in neutram partem propensiores sumus. Ea etiam est corporis et animi, omnium partium facultatisque natura, ut eas Salvas, et integras perfectasque velimus, per se caras habeamus, in eisque sint ad bene vivendum momenta maximal quod, cui conservatio sui proposita est, necesse est, huic partes quoque sui caras GSe, eoqus cariores, quo sint perfectiores quo intemgitur, ut quinque ex nostris plurimum habent dignitatis et praestantiae, ita maxime sye expetenda, atque adeo urtutem animi, qui ex ratione gignitur, qua nihil est diti-xius in homine, omnium maxime appetendam esse. c. 1O-14. Quod si se quisque et naturam suam, simul ac natu est, UNOS Eret, et naturae Suo Singularet quc partium vim, continuo homo 'ideret hoc, quod quaeritur, ultinetum. Nunc iero, in infirma retate, ea per caliginem cernitur, et sensim pauliatimque cog scitura ut neque irris ii statim cer- Natur. c. 15. 16. Ahera argumentandi ratio inde ducitur, quod cujus- qud partis naturin et in corpore et in animo sua vis est, ut idcirco in bis rebus et actionibus, qui cuique parti lumani, membro, facutiati subjecti sint, summa nostra ponte noveantur, tit ad eas nati deaumr. c. 17-2O. Actionum auten alii aliis sunt majores excessirilioresque enlazimi vero, cognitio rerum coelestium et a natura Occutiarum, quas

indagare ratio potest adurinistratio reipublici, aut administrandi scientia, tum prudens, temperata, fortis et justa ratio, cereriquc irtutes, Et actiones virtutibus congruentes, qui omnia bonesta dicimus, ad quorum cognitionem, natura ipsa promunte, deducimur, quique prilem quam, quod nos ipsi diligimus, etiam suapte natura appetenda sunt. c. 21. 22. In omni honesto autem ni est Eustrius, quam homi mconjunctio, cujus innatus est nobis umore quam qui tuetur animi affectio, Iustitia appeliatur, erque pietas, bonitas, liberalitas, comitas, aliaque ellus generis, ita propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia. Itast, ut illa conjunctio etiam per se appetenda sit. Neque tamen est in in bonorum, quia est extrinsecus, neque in animo neque ita corpore posita. Duo ergo sunt genera pero expetendorum e unum, ira quo estinis Ee, qui sunt aut animi aut corpori asterum, in quo Sunt res extrinsecus positi qui quamquam non continentur summo bono, famen ad id referuntur, quod eas bis o uiciis tuemur, quia a suo cujusque genera virtutis oriuntur. c. 23. 24. Haec est Peripatetici rationis summa, ex qua ceteri omnes particulam aliquam detraxerunt, cum suam quisque Gerre videri vel sententiam. c. 25. Reliqua disputatio er- satur in diluendis iis, qui Cicero de inconstantia Peripatetici rationis HSSeruerat c. 26 sq. qua ostenditur, tantam esse irtuti excelientiam, ut bonorum externorum defectum obruat, nihiloque minus beatus sapiens dici possit, etsi in molestia quadam si accessione autem Eorum bonorum aut decessione ieri alium alio beatiorem.

210쪽

20 DE FINIB. BONOR ET MALOR.

1 UM audivissem Antiochum, Brute, ut solebat, Cum Μ.

Pisone, in eo gymnasio, quod Ptolem eum Ocatur, unaqUenobiscum O. frater, et T. Pomponius, et L. Cicero, fraternoSter, cognatione Patruelis, more germanus: Constituimus inter nos, ut ambulationem postmeridianam conficeremus

in Academia, maxime quod is locus ab omni turba id temporis vacuus esset Itaque ad tempus ad Pisonem Omnes. h. inde vario sermone Se illa a Dipylo stadia confecimus cum autem venissemus in i Academiae non sine causa nobilitata 2 spatia, Solitudo erat ea, quam volueramus. Tum Piso Naturane nobis hoc, inquit, datum dicam, an errore quodam ut, cum ea loca videamus, in quibus memoria dignos viros

siquando eorum ipsorum aut facta audiamus, aut scriptum aliquod legamus velut ego nune moveor venit enim mihi Platonis in mentem quem accepimus prinium hic disputare solitum : cujus etiam illi hortuli propinqui non memoriam solum mihi afferunt; sed ipsum videntur in Conspectu meo ponere hic Speusippus, hic Xenocrates, hic ejus auditor Polemo, cujus illa ipsa sessio fuit, quam videmUS. equidem etiam curiam nostram, Hostiliam dico, non hanc novam, quae mihi minor 8Se videtur, posteaquam Si major; solebam intuens, Scipionem, Catonem, Laelium, nostrum vero in primis avum cogitare. Tanta vis admonitionis inest in locis ut non Sine causa ex his memoriae ducta sit discis plina. Tum Quintus, Est plane, Piso, ut dicis, inquit nam me ipsum huc modo venientem convertebat ad sese Coloneus ille locus, cujus incola Sophocles ob oculos versabatur et quem Sci quam admirer, quamque eo delecter me quidem ad altiorem memoriam Oedipodis huc venientis, et illo mollissimo carmine, quaenam essent ipsa haec loca, requirentiS, Species quaedam commovit, inanis scilicet, sed Commovit tamen. Tum Pomponius, At ego, quem vos, ut deditum Epicuro, insectari soletis, sum multum equidem cum Phaedro, quem unice diligo, ut scitis, in Epicuri hortis, quo modo Praeteribamus: Sed, veteris proverbii admonitu, vivorum

in Mendemiae-satin Edidi cum ss nonnullis. Victorio, Lambino, Davisio, Academiae 3 cujus ipsa illa sessio fir Davisius pro vulgato Aeademiam. Spatia dixit, delevit ipsa, quod in Ss duobus non

quia ibi decursiones equestres habeban repererat ego malim illa ipsa, Cum s. tur, de quorum locis id verbum pro Med. nam sic in demonstratione tali prium est. v. Clav. Sparta Academiis et Cicero aliique dicunt Si c. u. illud iam sunt in Oratore C. . ipsum, quod sitirit. n. memor/am s. mihi asserunt Vi 4 m. q. ad altiorem memoriam c. sum mihi est, Ciceronem forte scri Sensus est, etiam altioris et Sophoclepsisse merunt, quod huic loco aptius antiquioris rei memoria mihi oblata est videri potest tum post omisi He ante cum hujus loci nomen audivi. c. edi- ponere, ut fecit Victorius abestque et a podis Species, qui huc venit c.

SEARCH

MENU NAVIGATION