Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

371쪽

LIBER QUINTUS. 361

ex urbe aliqua, sic in hanc vitam ex alia vita et natura profectos, alio gloriae Servire, alio PeCuniae raro CSSO quoS-dam, qui, ceteri omnibias pro nihilo habitiS, rerum naturam ει uoο. Studiose intuerentur hos se appellare sapientiae Studiosos, R id est enini philosophos et ut illi, liberalissim tilia SSet, spectare, n hil ibi acquirentem, sic in vita longe omnibus studiis contemplationem aerum Cognitionemque Pra Sture. Nec vero Pythagoras nominis solum inventor, Sed rerum 4

etiam ipsarum amplificator fuit Qui cum post hunc Phlia 10Sium sermonem in Italiarti venisset, Xornavit eam Graeciam, quae magna dicta est, et privatim, et Publice, PraestanUSSimis

et institutis et artibus . . Cujus de disciplina aliud tempus fuerit fortasse dicendi Sed ab antiqua philosophia usque ad Socratem, qui Archelaum, Anaxagori discipulum, audierat, numeri motusque tractabantur, et Iad omnia orirentur,

quove recederent Studioseque ab his siderum magnitudines, intervalla, Cursus anquirebantur, et cuncta Caelestia. Socrate autem primus philosophiam devocavit e caelo, et in arbibus collocavit, et in domos etiam introduxit, et coegit de Vita et moribus rebusque bonis et malis quaerere Cujus 11 multiplex ratio disputandi, reriumque varietas, et ingenii magnitudo, i Platonis memoria et litteri consecrata, plura genera effecit dissentientium thilosophorum quibus λ nos id potissimum consecuti ianuis, quo SocrRtem USUna barbitrabamur, ut nostram ipsi Sententiam tegeremUS errore alio levaremus, et in omni disputatione, quid esset simillimum Veri, qUaereremus. Duem morem iam Carneades acutissime copiosissimeque tenuisset, fecimus et alias Saepe, et nuper in Tusculano, ut ad eam consuetudinem disputaremus. Et quatridui quidem sermonem Superioribus ad te perscriptum libris misimus quinto autem die, Cum eodem'. loco consedissemus, sic St propoSitum, de quo disputare-

A. Non mihi videtur, ad beate vivendum satis posse virtv 5tem M. At hercule Bruto meo videtur cujus ego judi iacium, pace tua dixerim longe antepono tuo. A. Non dubito. Nec id nunc agitur, tu illum quantum ames sed

hoc, quod mihi dixi videri, quale sit de eo a te disputari

volo. . Nempe negas ad beate vivendum Sati posse virtutem y A. Prorsus nego. M. Quid λ ad recte, honeste,

I Pl. mem et litteris consecrata Hae ro diXit v. Clav. in h. v. si subinde in verbo conseerara conjeci 1, arbitrabamuri Vulgo arbitramur, que conservata. illud et ConSecutio temporum postulat, 1 nos i p. conseeuti stimust Vulgo et libri quidam habent, unde et Davi- est consectati sed quia in S. Guel f sius recepit. est consecuti, itemque in aliis, nos id, ut 16 sed loc-quale si, Sic libri veteres. exquisitius, recepimus cum mavisio. Vulg. male de hoc mox dedi de eo pro sic et alibi consequi pro consectari Cice de quo sic s. Eliensis et alii.

372쪽

364 TUSCUL QUAESTIONUM

laudabiliter, postrent ad bene vivendum satisne est praesidii in virtute A. Certe satis Potes igitur, aut qui male

Vivat, non eum miserunt dicere, aut, quem bene fateare, eum

negare beate vixere λ A. Quidni possim nam etiam in tormentis recte honeste laudabiliter, et ob eam rem bene vivi

potest, dummodo intelligas, quid nunc dicam bene dico

13 enim, Constanter, graviter, sapienter, fortiter Haec etiam in equuleum Conjiciuntur, quo vita non adspirat beata. .

Quid igitur solane beata vita quaeso, relinquitur eXtra

ostium limenque carceris, Cum Constantia, gravitas, fortitudo, sapientia, reliquaeque virtute rapiantur ad tortorem, nullumque recusent ne Supplicium, nec dolorem A. Tu, si quid es facturus, nova aliqua conquira oportet. Ista meminime movent, non solum quia pervulgata sunt, sed multo magiS, quia, tamquam levia quaedam vina nihil valent in aqua, Sic Stoicorum ista magi gustata, quam potata delectant. Velit iste chorus virtutum, in equuleum impoSitus, imagines constituit ante oculos Cum amplissima dignitate,

ut ad eas cursim perrectura beata vita, ne eas a Se deSertasPaSSura videatur. Cum autem animum ab ista pictura ima-ν. α31. ginibuSque virtutum, ad rem veritatemque traduxeris, hoc nudum relinquitur, possitne quis beatus SSe, quamdiu torqueatur Quamobrem loc nunc quaeramUS: virtute autem, noli vereri, ne expostulent, et querantur se a beata vita esse relictas Si enim nulla virtus prudentia vacat, prudentia ipsa hoc videt, non omnes honos esse etiam beatos Ultaque de M' Atilio, Q. Caepione, ' Aquillio recordatur rbeatamque vitam, si imaginibus potius uti, quam rebus ipsis Placet, Conantem ire in equuleum in retinet ipsa prudentiaJ negatque ei cum dolore et cruCiatu quidquam Sse Com-6mune Facile patior, te Sto modo agere etsi iniquum 1 est praescribere mihi te, quemadmodum a me disputari velis Sed quaero, utrum aliquid actum superioribus diebus, an nihil arbitremur A. Actum vero, et aliquantum quidem. M. Atqui, si ita est, profligata jam haec, et paene ad exitum adducta quaestio est A. Quo tandem modo λ M. Ouia motus turbulenti, actationesque animorum incitatae, et impetu

inconsiderato elatae, rationem omnem repellentes, vitae beatae nullam partem relinquunt quis enim potest, mortem aut dolorem metuens, quorum alterum Saepe adest, alterum

Semper impendet, esse non miserri quid, si idem quod plerumque fit paupertatem, ignominiam, infamiam timet, si

I hoc nudum retinquitur Durum hoc I retinet ipsa prudentiaI Sic omnes videtur s. Guel f nondum bene opi libri Sel redundat utique ipsa prunor sensus St, O nondum efficitur, dentia, Videturque e superioribus rep intelligitur nam si relinqui dicitur a litum uncis inclusi. Cicerone . Clav. in h. .

373쪽

LIBER QUINTUS. 365

debilitatem, caecitatem, si denique, quod non Singulis hominibus, sed potentibus populi λ saepe contigit, Servitutem: potest ea timens SSe quisquam beatus Quid, qui non modo IGea futura timet, verum etiam fert Sustinetque praesentialadde eodem exsilia, luctus, orbitates Qui rebus his fractus aegritudine eliditur, potest tandem esse non miSerrimus b. quid vero illum, quem libidinibus inflammatum et furentem Videmus, omnia rabide appetentem cum inexplebili cupiditate, quoque affuentius voluptate undique hauriat, eo gravius ardentiuSque Sitientem, nonne recte miserrimum dixerit quid elatus ille levitate, inanique laetitia exsultans, et temere gestienS, nonne tanto miserior, quanto sibi videtur beatiori ergo, ut hi miseri, sic contra illi beati, quos nullinaetu terrent, nullae aegritudines exedunt, nullae libidines incitant, nullae futiles laetitiae, inexsultantes languidis lique- faciunt voluptatibus. Ut maris igitur tranquillitas intelligitur, nulla ne minima quidem aura fluctus commoventera Siganimi quietus et placatus status cernitur, Cum perturbatio nulla est, qua moveri queat. Quod si est, qui vim fortunae, irqui omnia humana 2 quae cuique accidere POSSUnt, tolerabilia ducat, ex quo nec timor eum, nec angor attingat eidemque, si nihil concupiscat, nulla esseratur animi inani voluptate quid est, cur is non beatus sit et si haec virtute emciuntur, quid est, cur virtus ipsa per Se non essiciat bea

tos λ A. Atqui alterum dici non potest, a quin i, qui nihil T

metuant, nihil angantur, nihil concupiscant, nulla impotenti laetitia efferantur, beati sint itaque id tibi concedo alterum

autem jam integrum non est. Superioribus enim disputationibus flectum est, vacare omni animi perturbatione sapientem Nimirum igitur confecta res est videtur enim ad exitum venisse quaestio. A. Propemodum id quidem. Is Μ. Verumtamen mathematicorum iste mos est, non Si philosophorum Nam geometrae Cum aliquid docere volunt, si quid ad eam rem pertinet eorum, quae ante docuerunt, id Sumunt pro concesso et probato illud modo eXplicant, de quos uaa. ante nihil scriptum est Philosophi, quamcumque rem ha bent in manibuS, in eam, quae conveniunt, Congerunt omnia, etsi alio loco disputata sunt Quod ni ita esset, cur Stoicus, si esset quaesitum, Satisne ad beate vivendum virtus Posset, multa diceret cui satis CSSet, reSpondere, Se ant. docuisse, nihil bonum esse, nisi quod honestum esset hoc

19o e contigit Hoc melius vulgato mana Cicero semper humana sola ponit. sontingit et id iniss repertum est. libri alii quaecumque, alii qui cuiquam. 2 exsultante, J Pendet a quos Davi nullum mihi Satis placet. ius addit et 2 quin ii Pearcius corrigit quod ii. 21 quo cuique aec. possunt LHaec mihi rillud non esse latinum immo,sis a glossatorem sapiunt, interpretantem huc non est bene latinum.

374쪽

36 TUSCUL QUAESTIONUM

Probato, conSequens esse beatam vitam virtute esse Contentam : et, quo modo hoc sit consequens illi, sic illud huic ut Si beata vita virtute contenta sit nisi honestum quod 19 sit, nihil aliud sit bonum. Sed tamen non agunt sic. Nam et de honesto, et de summo bono separatim libri sunt et

Cum ex eo essiciatur, satis magnam in virtute ad beate vivendum esse vim, nihilo minus hoc agunt separatim. PropritSenim et suis argumentis et admonitionibus tractanda quae-qUe res St, tanta praesertim. Cave enim putes, ad ullam a philosophia vocem emissam Clariorem ullumve esse PhiloSophiae promissum uberius, aut majus. Nam quid prostetur λ dii boni perfecturam se, qui legibus Sui paruiSSet, UteSset Contra fortunam semper armatus ut omnia praesidia

haberet in se bene beateque vivendi ut esset semper deni-

20que beatus. Sed videro, qui essiciat. Tantisper hoc ip-

Sum magni aestimo, quod pollicetur. Nam Xerxes quidem refertus omnibus praemiis donisque fortunae, non equitatu, non pedestribus copiis, non navium multitudine, non infinito pondere auri contentus, 3 praemium Proposuit ei, qui invenisset novam voluptatem. 2 Qua ipsa non fuisset conten- tu neque enim umquam finem inveniet libido. Nos vellem 2 praemio elicere possemus, qui nobis aliquid attulisset, quo hoc firmius crederemus.

A. Vellem id quidem sed habeo paullulum, quod requi-

2Pram ego enim assentior, eorum quae poSuisti, alterum alteri ConSequen CSSe, ut, quemadmodum, Si quod honestum sit,

id solum sit bonum, sequatur, vitam beatam virtute confici: sic, si vita beata in virtute sit, nihil esse, nisi virtutem, bonum. Sed Brutus tuus, 2 auctore Aristo et Antiocho, non sentit hoc putat enim, etiam si sit bonum aliquod praeter virtutem. . Quid igitur λ contra Brutumne me dicturum putas A. Tu vero, ut videtur nam praefinire non St22 meum . . Quid cuique igitur consentaneum sit, alio loco. Nam ista mihi et cum Antiocho saepe, 28 et cum Aristone nuper, cum Athenis imperator apud eum deversarer, dissenua ullam a philos. Da edidi pro in ut lisset Latinitas postulat Ferret sed re- habet s. Vat. ediditque et avisius : spicitur praemiuna, quod ei num datur idque melius Convenit verbo missam, ei, qui attulit. item adteri philosophiae promissum. 27 auctore Aristo Aristo placet Davi-u praemium proposuit ei et addidi si et Euherio nec mihi displicet. nam cum Davisio e s. Eliensi et Acad. IV, Aristus et Aristo oc-25 Gua . non fuisset contentus Sic currunt sed hic intelligendus est fra- cum avisio edidi pro fuit ita ipse ter Antiochi qui fuit Aristus. v. de olim conjeceram ex re et latinitate. in V, 3. nam si fuit verum esset, intelligi de u et eum Aristone Guia hic non ne-beret, novam voluptatem inventam cessarium est intelligi fratrem Antio-

fuisse, et ea tamen inventa contentum Chi, non ausus sum hic quoque corri- non fuisse Xerxem gere Aristo. 26 r. licere possemus, qui n. a. attu-

375쪽

LIBER QUINTUS. 367

sio fuit mihi enim non videbatur quisquam Sse beatus

Posse, cum in malis esset in malis autem Sapienteni esse POSSe, Si essent ulla corporis, aut fortunae mala. Dicebantur haec, quae scripsit etiam Antiochus locis pluribus : virtutem ipsam per se beatam vitam essicere pOSSe, neqUe tamen beatissimam : deinde ex majore parte pleraSque re nominari, etiam Si qua pars abesset, ut vires, ut valitudinem, ut divitias, ut honorem, ut gloriam : quae genere, non numero Cernerentur item beatam vitam, etiam si ex aliqua parte Clauderet, tamen ex multo majore parte obtinere nomen Suum Haec nunc enucleare non ita necesse est quamquam 2

non constantissime dici mihi videntur am et qui beatus est, non intelligo, quid requirat, ut sit beatior : Si Si nimi uas. quod desit, ne beatus quidem est et, quod e majore parte R. unamqUamque rem appellari spectarique dicunt, est, ubi id

iSto modo valeat cum vero tria genera malorum SSe di-Cant: qui duorum generum malis omnibus Urgentur, ut Omnia adversa sint in fortuna, omnibus oppreSSUm Corpu et

confectum doloribus, hui paullumne ad beatam vitam deesse dicemus, non modo ad beatissimam λ Hoc illud est, quod 24

Theophrastus sustinere non potuit Nam cum StatuiSSet, Verbera, tormenta, Cruciatus, patriae eversiones, exsilia, orbitates magnam vim habere ad male misereque vivendum, non

CS ausus elate et ample loqui, cum humiliter demisseque sentiret Quam bene, non quaeritur L constanter quidems certe. Itaque mihi placere non solet, consequentia CP hendere, cum prima concesseris. Hic autem, elegantissimus omnium philosophorum et eruditisSimus, non magnopere reprehenditur, cum tria genera dicit bonorum vexatur autem ab omnibus, primum in eo libro, quem scripsit de vita beata, in quo muli disputat, quamobrem is, qui torqueatur, qui crucietur, beatus esse non possit in eo etiam putatur dicere, in rotam beatam vitam non escendere. Mon usquam id quidem dicit omnino : sed, quae dicit, idem valent. PoS-25 sum igitur, cui concesserim, in malis SSe dolores corporiS, in malis naufragia fortunae, huic succensere dicenti, non omne bonos esse beatos, Cum in omnes bonos ea, quae ille in mali numerat, cadere possint λ Vexatur idem Theophrastus et libris et scholis omnium philosophorum, quod ' in Callisthene suo laudarit illam Sententiam,

Vitam regisfortuna, non sapient M.

Negant ab ullo philosppho quidquam dictum esse languidius recte id quidem sed nihil intelligo dici potuisse On-b.

atantius. Si enim tot sunt in corpore bona, tot eXtra corpus

376쪽

368 TUSCUL QUAESTIONUM

in Casu atque fortuna : nonne consentaneum St, plus fortunam, quae domina rerum sit et externarum et ad corpus per-26tinentium, quam consili tuti, valeres An malumus EpiCurum imitari' qui multa praeclare saepe dicit δ' quam enim sibi Constanter Convenienterque dicat, non laborat. Laudat tenuem victum Philosophi id quidem sed si Socrates, aut Antisthenes diceret, non is, qui finem bonorum voluptatena esse dixerit. Negat, quemquam jucunde posse vivere, nisi idem honeste, sapienter, justeque vivat Nihil gravius, nihil philosophia dignius nisi idem hoc ipsum honeSte, sapienter, juste, ad voluptatem referret Quid melius, quam fortunam exiguam intervenire sapienti Sed hoc isne dicit, qui,

cum dolorem non modo maximi im malum, Sed Solum malum etiam dixerit, toto corpore opprimi possit doloribus acerrimis tum, cum maxime contra fortunam glorietur λ27 quod idem melioribus etiam verbis Metrodorus, Occupavi, inquit, te, j ortuna, atque cepi omnesque aditus tuos interclusi, ut ad me adspirare ion posses Praeclare, si Aristo Chius, aut si Stoicus Zeno diceret, qui, nisi quod turpe esset, nihil malum duceret Tu vero Metrodore, qui omne bonum in visceribus medullisque condideris, et definieris, Summum bonum firma corporis assectione, explorataque Spe contineri,

fortunae aditus interclusisti quo modo isto enim bono 1Ojam exspoliari potes Atqui his capiuntur imperiti et propter hujusmodi sententias istorum hominum est multitudo. 28 Acute autem disputantis illud est, non, quid quisque dicat, P ad . sed quid cuique dicendum sit, videre elut in ea ipsa sen- μ' tentia, quam in hac disputatione suscepimus, omne bonoS semper beatos volumus esse quid dicam bonos, perspicuum

est omnibus enim virtutibus instructos et ornatoS, Um Sapientes, tum viros bonos dicimus Videamus, qui dicendi Sint beati equidem hos existimo, qui sint in bonis, nullo ad-29juncto malo. Neque ulla alia huic verbo, cum beatum dicimus, Subjecta notio est, nisi seCreti mali omnibus, cumulata bonorum complexio. Hanc assequi virtus, Si quidquam praeter ipsam boni est, non potest aderit enim malorum, Si mala illa ducimus, turba quaedam, paupertas, ignobilitas, humilitas, solitudo, amissio suorum, grave dolore CorporiS, perdita valitudo, debilitas, caecitas, interitu Patriae, XSilium, servitus denique δὲ in his tot et tanti atque etiam quae plura OSSunt accidere, potest esse SapienS. nam haec CaSus

do quam enim sibi constanter .d J enim plura possunt accidere' Sic s. Guelf et hic non aptum Corrigunt autem Vel alii, etsi signa parentheseos non sunt delent hoc magis placet deinde sibi expressa, melias, quam vulgati atque non placet. nam sic cum adverbi nus etiam qui plura possunt accidere, aut piam reperi malimque id quoque de quam correxere Viri docti, ad quin etiam Ieri. p. p. accedere. a in his to a tantis Satque etiam

377쪽

LIBER QUINTUS. 3

importat, qui in sapientem potest incurrere at si ea mala sunt, quis poteS PraeStare Sapientem Semper beatUm fore, Cum vel in omnibus his uno tempore SSe posSic Non igi 30 tur facile concedo, neque Bruto meo, neque Communibus magistris, neque veteribus illis, AriStoteli, Speusippo Xeno Crati, Polemoni, Ut uni ea, quae SVPra numeravi, in malis numerent, iidem dicant, semper beatum CSSO Sapientem.

quod si titulus hic delectat insignis et pulcer Pythagora, Socrate, Platone dignissimus, inducant animum, illa, quo-rUm Splendore apiuntur, vires, valitudinem, pulcritudinem, divitias, honores, opes Contemnere, eaque, quae hi Contraria sint, pro nihilo ducere : tum poterunt ClarisSima voce profiteri, Se neque fortunae impetu, nec multitudinis opinione, nec dolore, neque paupertate terreri, Onaniaque sibi in Seseb. esse poSita, neque ESSe quidquam Xtra Suam PoteStatem,

quod ducant in bonis Namque et haec loqui, quae Sunt 3Imagni cujusdam et alti viri, et eadem, quae vulgus, in malis et bonis numerare, concedi nullo modo potest qua gloria Commotus Epicurus eXOritur, cui etiam, Si diis placet, videtur Semper sapiens beatus Hic dignitate hujus sententiae Capitur. Sed numquam id diceret, si ipse Se audiret quid est enim, quod minus conveniat, quam Ut S, qui Vel Summum, vel solum malum dolorem esse dicat, idem censeat, Quam

hoc suaυ est tum, cum dolore crucietUr dicturum esse Sapientem Non igitur J ex singulis vocibus philosophi spectandi sunt, sed ex perpetuitate atque OnStantia. A. Adducis me, ut tibi assentiar. Sed tua quoque, vide, 11 ne desideretur constantia. Quonam modo λ A. Quia salegi tuum nuper quartum de Finibus. In eo mihi videbare, contra Catonem disserens, hoc velle ostendere δε quod mihi quidem probatur, inter Zenonem et Peripateticos nihil praeter verborum novitatem interesse. Quod si ita est, quid est

CauSae, quin, si Zenonis rationi consentaneum Sit, Satis magnam vim in virtute esse ad beate vivendum, liceat idem Peripateticis diceres rem enim opinor Spectari oportere, non verba Tu quidem tabellis ObSignatis agi mecum, et 33 testiscaris, quid dixerim aliquando, aut Scripserim. Cum aliis isto modo, 6 qui legibus impositis disputarit. os in p. as.

a Namque et hic I.-nullo m. potest uitas et constantia. Sic corrigi voluit Mavisius, et habet 34 quod mihi quidem proba tiry Davi-Ms. reg. Par itaque cum Alemanno ius edidit probare Videtur addere vo- edidi. Nam habet etiam s. Guel f. luisse videris et sic est in s. Guelf. qui et in fine habet nullo m. pro vulgato nec id displicet. ullo m. 35 tabellis Obsignatis Alibi dicit, meiat

33 ex singulis vocibust Int. senten e yngrapha. V. ClaU.tiis non videndum est, an pulcra et 36 qui Dgibus impositis disputant Di. e. generosas sententias proferant de singu qui Certae et unius sectae sententiis adlis rebus sed an ea inter se et cum stricti sint, a quibus non licet iso principiis consentiant quae est perpe dere.

VOL. IV. P. I. BAE

378쪽

37O TUSCUL QUAESTIONUM

diem vivinius y quodcumque nostros animos probabilitate percussit, id dicimus itaque soli sumus liberi veruntamen, quoniam de Constantia paullo ante diximus, non ego hoc loco id quierendum puto, verum ne sit, quod Zenoni placuerit, tiodque ejus auditori, Aristoni, bonum esse Solum,

quod honestum eSset Sed, si ita esset, tum ut hoc totum, 34 beate vivere, in una virtute poneret Ouare demus hoc Sane Bruto, ut sit beatu Semper sapiens quam sibi Conveniat,

ipse viderit. Gloria quidem hujus sententiae quis est illo viro dignior nos tamen teneamus, ut sit idem beatissimus etsi Zeno Cittieus, δ' advena quidem, et ignobilis verborum opifex, insinuasse se in antiquam philosophiam videtur. I THujus sententiae gravitas a Platonis auctoritate repetatur: apud quem Saepe hae oratio usurpata est, ut nihil praeter virtutem diceretur bonum velut in Gorgia Socrates, Cum SSete eo quaesitum, Archelaum Perdiccae filium, qui tum fortu-35 natissimus haberetur, J nonne beatum putaret Haud scio, inquit numquam enim cum eo Collocutus sum. Ain tu ian tu aliter id scire non potes nullo modo. Tu igitur ne de Persarum quidem rege magno potes dicere, beatusne sit λε an ego OSSim, Cum ignorem, quam Sit doctus, quam vir bonus y Ouid λ tu in eo sitam vitam beatam puta. Ita prorsus existimo, bonos, beatos improbos, miseroS. miSerergo Archelaus y certe, si injustus. ψὶ Videturne omnem hic beatam vitam in una virtute poneres Quid vero in epi-

a6 taphi, quo modo idem mam cui viro, inquit, ex se ipso

apta sunt omnia, ψ quae ad beate vivendum serunt, nec SUS- pensa aliorum aut bono CASU, ut Contrario pendere calteriu eventiS, et errare coguntur huic optime vivendi ratiob. Comparata est. Hic est ille moderatus, hic fortis, hic sapiens, hic, et nascentibus, et cadentibus cum reliqui Com

modis, tum maxime liberis, parebit et obediet praecepto illi

Veteri:

Neque enim litabitur umquam, nec rerebat nimis, Quod semper in se ipso omnem spem reponet sui.

o tum ut hoc totum Benti eius Cor 4 an ego possimJ Sic s. v. ut Ia- rexit utrum, quod et Alemanno placuit cui Benileio ediditque Davisius Vulgo a est hic interrogatio simplex, in qua possum. utrum esse non solet itaque malim te A Videturne omnem c. Haec formagere num hoc totum interrogandi proprie negat itaque locus 38 admena quidem et ignobilis v. o. Olim Suspectus mihi fuit sed plura ex-Vulgo quidam. s. uel f. quidem, ut empla reperi ut supra jam notavi oc- semper mihi visum est legendum, id cipiendumque non ne videtur. que recepi. 42 qui ad . vimendum ferunt Va- 39 nonne beatum putaret J nonne inor a lent, prosunt Graece ap. Platonem tione obliqua mihi non placet: Putavi φ oovos que legendum anne vel unon.

379쪽

LIBER QUINTUS. 37IEx hoc igitur Platonis quasi quodam sancto augustoque fonte 13

nostra omnis manabit oratio.

Unde igitur rectius ordiri possumus, Uam ct Omnum i 37 Parente natura quae quidquid genuit, non modo animal, Sed etiam quod ita ortum esset e terra, ut stirpibus Sui niteretur, in Suo quodque genere perfectum esse voluit Itaque

et arboreS, et vites, et ea, quae sunt humiliora, neque Se Ollere a terra altius possunt alia semper virent, alia hieme nudata, Verno tempore tepefacta Dondescunt neque Stultum, quod non ita vigeat interiore quodam motu, et Suis in quoque seminibus inclaisis, ut aut flores, aut frUge . fundat, aut baccas Omniaque in omnibus, quantum in ipsi sit, nulla vi impediente, perfecta sint. Facilius vero etiam in bestiiS, 38 quod his sensus a natura est datus, vi ipsius naturae perSpici

Potest Namque alias bestias nantes, aquarum incola CSSevoluit alias volucres, caelo frui libero : serpente quaSdam qUasdam esse gradientes earum ipsarum Partim OlivagaS, Partim congregatas inmaanes alias, quaSdam autem CiCureS. nonnulla abditaS, terraque tectaS. atque earum qUMque UUm tenen munus, cum in disparis animantis vitam transire non

POSSit, manet in lege naturae et ut bestiis AE aliud alii praecipui a natura datum est, quod suum quaeque retinet, ne diS- cedit ab eo : sic homini multo quiddam praestantius : etSi p. 236. praestantia debent ea dici, quae habent aliquam compara- μ' tionem. Humanus autem animus, decerptus ex mente divina, Cum alio nullo, nisi cum ipso deo, si hoc fas est dictu, comparari potest Hic igitur, si est excultus, et si ejus acies 39ita Curata St, ut ne C secaretur erroribu fit perfecta menS,

id est, absoluta ratio : quod est idem virtus. Et Si omne beatum est, cui nihil deest, et quod in suo genere XPletum atque cumulatum est, idque virtutis est proprium: certe Omne virtutis compotes, beati sunt Et hoc quidem mihi Cum Bruto convenit, item cum Aristotele Xenocrate, Peusippo Polemone. Sed mihi videntur etiam beatissimi quiduo enim deest ad beate vivendum ei, qui confidit suis bonis λaut, qui dissidit, beatus esse qui potest y At dissidat necesse 14 est, qui bona dividit tripertito. Qui enim poterit aut corporis firmitate, aut fortunae stabilitate confideres atqui, nisi

stabili, et Xo, et permanente bono, beatus esse nemo PoteSt.

Quid ergo ejusmodi istorum est ut mihi Laconis illud dictum in hos cadere videatur: hi glorianti cuidam mercatori, quod multas naves in omnem oram maritimam dimi-SiSSet, non Sane optabills quide)n ista, inquit, rudentibus apta,

fortuna. An dubium est, quin nihil sit habendum in eo ge-

43 alia semper virens Hoc non est in Ald. r. abest male. ed. Gronov. excidit errore operarum A aliud alii praecipui datum est Uinam est in ed. rut sed tamen et ab sum mihi est, legendum principuν.

380쪽

372 TUSCUL QUAESTIONUΜ

nere A quo vita beata completur, si id possit amitti' nihil

enim interarescere, nihil exstingui, nihil cadere debet eorum, in quibus vita beata consistit nam qui timebit, ne quid ex

4 his deperdat, beatus esse non poterit. VolumUS enim eum, qui beatus sit, tutum esse, inexpugnabilem, Septum atque munitum non ut parvo metu praeditus sit, sed ut nullo. Ut enim innocens is dicitur, non qui leviter nocet, sed qui nihil nocet sic sine metu is habendus est, ψ non qui parum metuit, sed qui omnino metu vacat quae est enim alia forti b. tudo, nisi animi affectio cum in adeundo periculo, et in la- 42bore ac dolore patiens, tum procul ab omni metu λ Atque haec certe non ita Se haberent, nisi omne bonum in una honestate consisteret. Qui autem illam maxime optatam et expetitam Securitatem securitatem autem nunc appello, VR-cuitatem aegritudinis, in qua vita beata posita est habere quisqUam potest, cui aut adsit, aut adesse possit multitudo malorum qui autem poterit esse celsus, et erectuS, et ea, que homini accidere possunt, omnia parva ducenS, qualem sapientem esse volumuS, nisi omnia sibi in se posita ense

hic An Lacedaemonii A Philippo minitante per litteras, Seomnia, qUae conarentUr Prohibiturum, quaeSiverunt, num Seesset etiam mori prohibiturus : vir is, quem quaerimUS non

multo facilius tali animo reperietur, quam Civitas UniverSa λquid' ad hanc fortitudinem, de qua loquimur, temperantia

adjuncta, quae Sit moderatri omnium Comimotionum, quid potest ad beate vivendum deesse ei, quem fortitudo ab aegritudine et a metu vindicet temperantia tum a libidine avo-Cet, tum insolenti alacritate gestire non sinatri Haec essicere virtutem ostenderem, nisi superioribus diebus essent expli- 15 cata. Atque cum perturbationes animi, miseram; edationeS43 autem, vitam essiciant beatam duplexque ratio perturbationis sit, quod aegritudo, et metus, in malis opinatis, in bonorum autem errore, Ptitia gestiens libidoque versetur: ' cum haec omnia cum Consilio et ratione pugnent his tu p. 237. tam gravibu concitationibus, tamque ipsis inter se dissen-- tientibus atque distractis, quem vacUum, solutum, liberum

videris, hunc dubitabis beatum diceres atqui sapiens semper

ita affectus est semper igitur sapiens beatus est. Atquo etiam onme bonum, laetabile est quod autem laetabile, id praedicandum, et prae se ferendum quod tale autem, id etiam gloriosum. Si vero gloriosum, certe laudabile quod

45 quo vitara complestiri Si correxit 4 7 Philippo minitante Sic bene pro Benti eius vulgatum complectitur eadem vulgato minitanti si sequeretur rei pon- forma est . 16. s. Guel f. habet in derunt, Vulgatum rectum esset. suo. 4 cum hine omnia Addidi in eis. 46 non qui parva metuit J Bene Davi Guel f Sic et Davisius in ed. 1. aliissius, e ss parum, cui bene opponitur que edd. vett.

SEARCH

MENU NAVIGATION