Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

381쪽

LIBER QUINTUR. 373

autem laudabile, profecto etiam honestum quod bonum igitur, id honestum. At quae isti bona numerant, ne ipsi 44 quidem honesta dicunt solum igitur bonum, quod hone-Stum ecquo efiicitur, honestate una vitam Contineri beatam. Non sunt igitur ea bona dicenda, nec habenda, quibus abundantem licet esse miserrimum. An dubitaS, quin praeStans 45 valitudine, viribus, forma, acerrimis integerrimiSque Sensibus, adde etiam, si libet, pernicitatem, et velocitatem, da di-Vitias, honores, imperia, opes, gloriam : si fuerit is, qui haec habet injustus, intemperans, timidus, hebeti ingenio, atque nullo dubitabisne cum miserum diceres qualia igitur ista

bona Unt, quae qui liabeat, miserrimus esse possit λ videa-INUS, C, Ut acervus e Sui generis graniS, si beata vita ex

sui similibus partibus essici debeat. Quod si ita est ex bonis, quae sola honesta sunt, essiciendus est beatus ea mixta

ex dissimilibus si erunt honestum ex his essici nihil poterit. quo detracto, quid poterit beatum intelligi etenim quidquid est, quod bonum sit, id expetendum Si quod autem expetendum, id Certe approbandum : quod Ver approbaris, id gratum acceptumque habendium ergo etiani dignitas ei tribuenda est quod si ita est laudabile Sit neceSSe St. O- num igitur omne laudabile ex quo essicitur, Ut, quod Sit honestum, id sit solum bonum. Quod ni ita tenebimus multa 46 erunt, quae nobis bona dicenda sint omitto divitias quas, b Cum Uixis, quamvis indignus, habere possit, in bonis non lonumero quod enim est bonumi, id non quivis habere potest: omitto nobilitatem, famamque popularem, Stultorum improborumque CONSENSU CXcitatam. Haec, quae Uni minima, tamen bona dicantur necesse est candiduli dente8, venUSti oculi, Color Suavis, et ea, b quae Euryclea laudat lyssipedes abluens, lenitudo orationis, mollitudo corporiS. ea Si

bona ducemus, quid erit in philosophi gravitate, quam in vulgi opinione, stultorumque turba, quod dicatUr aut gravius, aut grandiu λ At enim eadem Stoici praecipua, vel 47 Producta dicunt, quae bona isti. Dicunt illi quidem sed his vitam beatam compleri negant: hi autem sine ii esSenullam putant aut, si sit beata, beatissimam Certe negant. NOS autem volumus beatissimam : idque nobis Socratica illa Conclusione confirmatur. Sic enim princeps ille philosophiae disserebat Qualis cujusque animi assectus SSel taleU ESSE

40 diciendus est beatus Sic s. v. lyssi pedes nutrix ejus itaque quidam recte. Vulgatum inciendum est beatiam, corrigunt ti clea : si Anticlea verum rectum non est, in quo beatum esset est, memoria lapsus egi Cicero. Enim- pro beatitudine, quo n. l. nimis grae vero quia edd. vett. Ut Juniae Aldi cissat heri Eu olea, id edere non dubitavi. 5 qit. Anticlea Res pertinet non ad 51 lenitudo . m. corpori J Est versus Anticleam matrem Ulyssis, sed Eur Pacuvii Niptris. oleam, qui apud Homerum abluit

382쪽

374 TUSCUL QUAESTIONUM

hominem : Olis autem ipse homo esset, talem ejuS Sse Orati0nemu orationi autem facta similia, factis vitam. Pectus autem animi in bono vir laudabilis et ita igitur laudabilis boni viri, a et honesta ergo, quoniam laudabilis eae quibuS,

48 bonorum beatam vitam esse, concluditur. Etenim, pro deo runt atque hominum dem l parumne cognitum est superioribus nostris disputationibus, an delectationis, et otii conSumendi causa locuti sumus, sapientem ab omni concitatione animi quam perturbationem voco, Semper vacares semper in animo ejus esse placidissimam pacem Vir igitur temperatuS, Constan S, sine metu, sine aegritudine, β sine alacritate

ulla, sine libidine, nonne beatus at semper Sapiens talis : δ' semper igitur beatus. Jam vero qui potest vir bonus non ad id, quod laudabile sit, omnia referre, quae agit, quaeque en tio refert autem omnia ad beate vivendum beata igitur vita laudabilis nec quidquam sine virtute laudabile beata igitur 17 vita virtute conficitur Atque hoc sic etiam concluditur. 49 Nec in misera vita quidquam est praedicabile, aut glorian dum nec in ea, quae nec misera sit, nec beata. Et est in aliqua vita praedicabile aliquid, aut gloriandum, a prae Seferendum : ut Epaminondas,

Consiliis nostris laus est attonsa Laconum

ut AfricanUS,

A sole exoriente, supra Maeoti patales, Nemo est qui factis , me equiperare queat.

0 5 Quod si est beata vita glorianda et praedicanda, et prans ferenda est nihil est enim aliud, quod praedicandum, et prae se ferendum sit. Quibus positis, intelligis, quid Sequatur et quidem, nisi ea vita beata est, quae St eadem honesta 5 Sit aliud necesse est melius vita beata . . quod erit enim honestum, Certe fatebuntur esse meliuS. ita erit beata

vita melius aliquid ; quo quid potest dici perversius y quid'

cum fatentur satis magnam vina esse in vitiis ad miseram Vitam, nonne fatendum est, eandem vim in virtute esse ad beatam vitam contrariorum enim contraria Iant Con Sequen-

, et honesta ergo, quoniam laudabilis 5, Guod si est beata vita glorianda sic interpungendus hic locus, ut fecit c. Sic edidi cum avisio itaque res Benti eius et avis ius ed. 2. vulgo : et et ratio postulat Vulgg. male Guod honesta Ergo, v. l. c. si beata mili glorianda ex C. 5 sine alacritate uri Sic edd. Om 56 sit aliud necesse est y aliquid inteli. nes Benti eius pro iam dedit futili aliud quid ut saepe dicitur. DAVisi US Conjecerat vana vel inani edd. 7 quod erit enim honestum C. Sen- quaedam Vett., ut uni. interpungunt sus est: si aliquid est melius vita beata, sic, ut ulla ad bidine referatur honestum certe id esse debet. Cete-54 me aequipJ Addidi me cum Davi rum hic locus totus non hene rationem Sio Sal Vo Versu et postulante sensu est concludere, nec adeo sanus Sati vide- autem me in edd. Junt Ald. . c. tur.

383쪽

LIBER QUINTUS. 375tia. Quo loco quaero, quam vim habeat libra illa Critolai 51

qui cum in alteram lancem animi bona imponat, in alteram CorporiS, et Xterna tantum propendere 'illam bonorum animi lancem putet, ut terram et maria deprimat. Quid ergo 18 aut hunc prohibet, aut etiam Xenocratem illum gravissimum

philosophorum, exaggerantem tantopere virtutem, XtenUnn b. tem Cetera et abjicientem, in virtute non beatam modo vitam, Sed etiam beatissimam ponere quod quidem nisi fit, Virtutum interitus consequetur am in quem cadit aegri-52tudo, in eundem metum cadere neceSSe St. AES CNim metuS

futurae aegritudinis sollicita exspectatio. In quem autem metuS, in eundem formido, timiditas, pavor, ignavia. 6 Ergo Ut idem vincatur interdum, nec putet ad Se praeceptum illud Atrei pertinere,

Prolad ita parent se in vita, ut Drci nesciant.

Hic autem vincetur, ut dixi nec modo vincetur, Sed etiam Serviet. 6 At nos virtutem Semper liberam VolumUS, Sem-Per invictam. Quae nisi sunt, sublata virtus est. Atqui si 53 in virtute satis est praesidii ad bene vivendum, satis est etiam ad beate satis est enim certe in virtute, ut fortite vivamus. Si fortiter, etiam ut magno animo, et quiden ut nulla re UmqUam terreamiir, semperque Simu invicti Sequitur, ut

nihil poeniteat, nihil desit, nihil obstet. 6 Ergo omnia pro

fluenter, absolute, prospere igitur beate. Satis autem ad fortiter vivendum virtus potest satis ergo etiam ad beate. Etenim ut stultitia, etsi adepta est, quod OncUpivit, Um-54

quam e tamen Satis consecutam Putat Sic Sapientia Sempere contenta est quod adest, neque eam UmqUam Sui Poenitet.

6 Similemne putas C. Laelii unum consulatum fuiSSe, et eum quidem cum repulsa, Cum L. Cinnae quatuor si cum l9 sapiens et bonus vir, qualis ille fuit, Suffragii praeteritur, non

58 illam boni lancem illam c. supe buit, negans aliter constructionem con-riorem, quae animi bona habet sed ita stare. Primo Similemne pro vulgato boni redundat nec melius est Davigia hodie Similene illud et edd. veti quae- num illam animi lancem Optime s. dam habent, ut Mediol. deinde addi- reg. Paris bonorum animi rucem, quod tum cum L. Cinna quatuor, cujusmodi recepi. quid simiis postulat Constructio si-59 quod . nisi id Sic edd. veit e mi m cum est durior sed tamen et si- quo post factum sit illud revocavit Da militudo ita construitur nisi vero fuit

visius consulatibus, idque Ter Compendium 6 Ergo, ut idem vincatur Int necesse Coss. scriptum in cum mutatum est. est e superioribus in s. Guel f etiam os libri variant in si et sic praetuli additum est cum Davisi si nam manifeste in hoc 6 At nos LMs. u. addit autem. Da est ratio antecedentis pro malo Corradivisius edidit Nos autem liber et edd. veteres pleraequo vano Sed 62 Ergo o profluenter C. Sc se ha malo rectius opponitur bono I denique

hebunt, fient deleta est repetitio frigida et sus agita63 Similemne-repulsam fert Hunc praeteritur post reputiam fert de Laelio locum edidi, ut Corradus in Quaestura v. Clav. in C. Lilius C. t. p. 82. d. nostrae, e sto libro exhi-

384쪽

populus a bono consule potius, quam ille a malo populo repulsam fert); sed tamen utrum malles, te, si poteSta CSSet, Semel, ut Laelium, consulem, an, ut Cinnam, quater non 6 dubito, tu quid responsurus sis Itaque video, cui Commit p ad 9, tam Non quemvis hoc idem interrogarem. responderet '' enim alius fortasse, se non modo quattuor consulatu unianteponere, sed unum diem Cinnae multorum et clarorum virorum totis aetatibus. Laelius, si digito quem attigisset, poenas dedisset a Cinna, Collegae sui consulis Cn. Octavit, praecidi caput jussit, ' Crassi L. Caesaris, nobilissimorum nominum quorum virtus fuerat domi militiaeque Cognita:

M. Antonii, nullum eloquentissimi, quos ego audierim C. Caesaris, in quo mihi videtur fuisse specimen humanitatis, SaliS, Suavitatis, leporis. Beatusne igitur 6 quia hos interfecto mihi contra non solum eo videtur miser, quod ea fecit, Sed etiam quod ita se gessit, ut ea facere ei liceret. Etsi peccare nemini licet sed sermonis errore labimur id enim licere 56 dicimus, o quod cui conceditur. Utrum tandem beatior C. Marius, tum, cum Cimbrica victoriae gloriam cum collega Catulo Communicavit, paene altero Laelio, 66 nam hunc illi duco simillimum an cum civili bello victor, iratuS, neceSSariis Catuli deprecantibus, non semel respondit, Sed Saepe, Moriaturi in quo beatior ille, qui huic nefariae voci paruit, quam is, qui tam scelerate imperavit nam iam CCiPere, quam 7 facere praestat injuriam, tum morti iam ipsi adventanti paullum procedere obviam, quod fecit CatuluS; quam,

quod Marius, talis viri interitu se suos obruere ConSulntUS, et contaminare extremum templa aetntis. 20 Duodequadraginta annos tyrannus Syracusanorum fuit 57 DionySiUS, Cum v et XX natus annos dominatum occupavisset. Qua pulcritudine urbem, quibus autem Opibia Prae- b. ditam, Servitute oppressam tenuit civitatem y Atqui de hoc homine a boni auctoribus sic scriptum accepimUS, Ummam fuisse ejus in victu temperantiam, in rebusque gerendi Vi-rUm acrem et industrium, eundem tamen males cum natura et injustum. Ex quo omnibus, bene veritatem intuentibUS, videri necesse est miserrimum ea enim PS quae Concupierat, ne tum quidem, Cum omnia Se posse CenSebat, ConSe-

64 quia hos interfJ Vulgo est qui it Laelio alii dedere huic illum, quod

Benti eius Correxit quia recte. s. v. factum, quia Laelius cim proximo est. habet quod item bene nam ratio red sed ad superiora respiciendum est, ubiditur, ut in altero post est quod ea se prior Laelius memoratur tum duco pro

eis die dedi, ut jam avisius fecit Sic 65 quod otiique conceditu Sies libri, habet s. uel Letiam Guel f Davisius dedit istit, per 6 facere praestat Μs Guelf prin-

Conjecturam, aptiusque est paullo ante stet, quod rectum est, si cum dicitur Cedenti est enim Sermo de uno. Causaliter sed respondet τω tum, Ot-66 nam hunc illi duco simillimum LSic estque esse pro et-et, ubi conjuncti Vus libri scr. etiam uel L hunc Catulum non est necessarius.

385쪽

LIBER QUINTUS. 377

quebatur. Qui cum esset bonis parentibus atque honesto 5s loco natus etsi id quidem alius alio modo tradidit abundaretque aequalium familiaritatibuS, et consuetudine propinquorum, haberet etiam more Graeciae, quosdam adoleScentes amore conjuncto 6' credebat e Corum nemini; sed his, o quos ex familiis locupletum servos delegerat, quibus nomen servitutis ipse detraXerat, et quibusdam Convenis et feris barbaris, Corporis Custodiam committebat. Ita propter injustam dominatus Cupiditatem in carcerem quodantinodo ipse se incluserat. Quin etiam ne tonsori collum Committeret, tondere filias suas docuit. Ita sordido ancillarique artificio regiae virgines, ut tonstriculae, tondebant barbam, et Capillum patris. Et tamen ab his ipsis, cum jam essent adultae, ferrum removit, inStituitque, Ut candentibus juglandium putaminibus barbam sibi et capillum adurerent. Cumque diras suuXores haberet, Aristomachen, civem suam, Doridem autem Locrensem, si noctu ad eas ventitabat, ut omnia pecularetur, et perscrutaretur ante. Et, Cum fossam latam cubiculari lecto circumdedisset, ejusque Ossa transitum ponticulo ligneo conjunxisset cum ipsum, cum forem cubiculi Clauserat, detorquebat. Idemque Cum in Communibus Us gestis Consistere non auderet, concionari ex turri alta solebat.

Atque is cum pila ludere vellet studiose enim id factitabath6o

tunicamque poneret, adoleScentulo, quem amabat, tradidiSSep. 24o.

gladium dicitur. Hic cum quidam familiaris iocans dixisset: -

Huic quidem certe vitam tuam committis, arrisissetque adolescens, utrumque jussit interfici alterum, quia viam demonStravisset interimendi sui; alterum, quia dictum id risu approbavisset. Atque eo facto sic doluit, ut nihil gravius

tulerit in vita quem enim vehementer amarat, occiderat.

Sic distrahuntur in contrarias partes impotentium cupiditates. Cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quam-6I

quam hic quidem τὸ tyrannus ipse judicavit, quam esset be-2 latus. Nam cum quidam e ejus assentatoribus Damocles, Commemoraret in Sermone Copin ejus opes, majestatem dominatus, rerum abundantiam, magnificentiam aedium regiarum negaretque Umquam beatiorem quemquam fuisse

Visne igiltir, inquit, Damocle, quonian hinc te vita delectat,

68 red bat se eorum nemini Addidi se ibi fossa lata fieri potuisset, sed de parte e s. Guel f., quod et Benti eius in libro aedium, in qua cubiculum illud in quo ser reperit et edidit avisius mox his lectus genialis esset. Pro M. iidem. 71 tyrannus ipse judicavit Lambinus69 quos-seretos delegerat J Verbum Corr. indicavit, quod et probavit Beni- servos mihi glossam sapit. nam servos eius, ediditque Davisius ecl. . non est fuisse, docet jam ex familiis, item se necesse nam latini saepe tidicare dicunt quentia. de factis, quibus aliquid judicium n 7oissam latam cubiculari estis cir strum, indicatur, Per quae et i ras rei eumdedisset Cubiculari lecto int non de dicuntur. v. Clav. in judietum H dica testo ipso in cubiculo : nam quomodo sia habet et s. uel L

386쪽

378 TUSCUL QUAESTIONUM

ipse eandem degustare, et fortunam experiri meam ρ cum se ille cupere dixisset, collocari jussit hominem in aureo lecto, distrato pulcerrime textili stragulo, magnificis operibus

Picto abacosque complure ornavit argento, Uroque 22-lato. Tum ad mensam eximia forma pueros delecto jussit ConSiStore, eosque nutum ejus intuentis diligenter mini-62 Strare. Aderant unguenta, Coronae incendebantur Odor SQ merasse conquisitissimis epulis exstruebantur. Fortunatus

sibi Damocles videbatur. In hoc medio apparatu fulgentem gladium, e lacunari Sela equina aptum, demitti jussit, ut impenderet illius beati cervicibus. Itaque nec pulcro illos mi-

b nistratores adspiciebat, nec pionum artis argentiam ne manum porrigebat in mensam jam ipsae defluebant Coronae denique XOravit tyrannum, ut abire liceret, quod jam beatus nollet esse. Satisne videtur declarasse Dionysius, nihil esse ei beatum, cui semper aliquis terror impendeat λ Atque ei ne 7 integrum quidem erat, ut ad justitiam remigraret, civibus libertatem et jura redderet iis enim se adolescens improvida

aetate irretierat erratis, eaque commiserat, i ut Salvus SSe22 non poSset, Si Sanus esse coepisset uantopere vero amicitias m desideraret, quarum infidelitatem extimescebat, declaravit 7 in Pythagoreis duobus illis quorum cum alterum ' vadem mortis accepisset alter, ut vadem suum liberaret, praesto fuisset 7 ad horam mortis destinatam oraturam ego, inquit, tertius vobis amicus adscriberer ouam huic erat miSerum,

Carere consuetudine amicorum, Societate victuS, Sermone

omnino familiari homini praesertim se docto a puero, O nrtibus ingenuis erudito Musicorum vero perstudioSUm RC-CepimUS poetam etiam tragicum quam bonum nihil ad rem. in hoc iii in genere nescio quo pacto magis, quam in aliis,

7 ipse eandem degustare LVidetur esses juventutis et damnari. debere eam. s. Guel f. habet eadem, I in oth . duobusJ V. Ossic. III,

quod non displicit eadem bona, quae in o. Vita mea praedicas, quibus ego fruor. 78 adem mortis aco. De Offic est 73 strato pulcerrimo Puto legendum adem se sistendi, se ad mortem : Unde esse strato ulcerrime, quod deinde ex diXit vadem mortis. plicatur, Ut pulcritudo intelligatur stra 79 ad horam mortis est. mortis s. to refertur ad lecto, qui feraritur, v. c. Guel f sic et edidit Davisius. molliter, pulcre c. 80 docto a puero C. Davisius edidit 74 diligenter ministrare Ms Guelf ricto et a uero-erudito, quod erum

habet administrare, sicut post pro mini Puto. ἔtratores edd. Vett. administriatores. v. ad SL Musicorum . perstudiosum-tragris Verr V, 4. eum accepimus Addidimus mss. tum 7 integrum erat, I ad . . Hanc aliis, tum velf. et edd. vett. Mediol. structuram formae integrum es nuspiam Iuniae, id Vict. c. accepimus nam reperi puto ut natum e finali in erat, alias non est, Unde aCcusativi pendeant. et inde remigrare pro remigrare, redderet Facilius erat, haec conjungere superiori pro reddere bus sic m. m. perstudioso et poeta etiam 76 I salvus esse non posset, si sanus e tragico tiam bono, nihil ad rem, ut

e. i. e. si libertatem populo reddidisset placebat Bentleio et Davisio. m judicia vocari posset, propter facinora

387쪽

LIBER QUINTUS. 379

situm cuique pulcrum est adhuc neminen cognovi poetam

β' et mihi fuit cum Aquinio amicitia qui sibi non optimus

videretur. Sic se res habet te tua me delectant mea. Sed, ut ad Dionysium redeamus omni cultu et victu humano Carebat vivebat cum fugitivis, cum facinoroSis, cum barbaris neminem, qui aut libertate dignu esset, aut vellet Omnino liber esse, sibi amicum arbitrabatur. Non ego jam cum hujus vita, qua tetrius, miSerius, dete-64 stabilius excogitare nihil possum, Platonis aut Archytae vitam Comparabo, doctorum hominum et plane sapientium C Cadem urbe humilem homunculum, d a pulvere et radio 23

eXCitabo, qui multis annis post fuit, Archimedem. I USp.441.

Cgo quaestor ignoratum ab SyraCUSaniS, Cum CSS Omnino a negarCnt, septum undique et vestitum vepribus et dumetis, indagavi sepulcrum tenebam enim quoSdam Cnari OlOS,AEUOS in ejus monumento esse inscriptos acceperam : qui declarabant, in summo sepulcro S in Sphaeram CSS POSitam Cum Cylindro. Ego autem, cum onmia collustrarem oculi. eS 65 enim ad is portas Agragianas magna frequentia SepUlCrorum animadverti columellam non multum e dumi eminentem in qua inerat sphaerae gura et cylindri Atque ego Statim Syracusanis erant autem principes mecum dixi, me illud ipsum arbitrari esse, quod quaererem. Inantissi cum falcibus multi purgarunt et aperuerunt locum 'uo Cum 66

patefactus esset aditus, ad adversam ASim ACCOSSimVS np-Parebat epigramma, Xesis posterioribus partibus OrSiculorum 8 dimidiatis fere. Ita nobilissima Graeciae Civitas, quondam vero etiam doctissima, sui civis unius acutissimi monumentUm ignorasset, nisi ab homine Arpinate didicisset Sed redeat, Unde aberravit, oratio. Qui est omnium, qui modo Ciam Musis, id est, cum humanitate, et cum doctrina habeat aliquod commercium, qui se non hunc mathematicum malit, quam illum tyrannum vitae modum actionemque quaerimus alterius mens rationibus agitandis, Xquirendisque ale-82 et mihi fuit cum A . amicitia A minavit. Sed eam conjecturam refellit quinius ergo poeta deterrimus fuit v. Buherius ex eo, quod Achradina fuit Clav. Ceterum e Catullo legendum particula Syracusana, inter medias reli- Aquino. nam ibi corrigere e Cicerone qua urbi parteS, cujuS de porta non Aquinios, metrum non init. erat versus agrum et Campum. Ipse 83 a stiisere et radio exod Describit corrigit Galeagrinas, dictas a turri Ga- mathematicum, qui radio describit in agra Dor illius autem in Siculi p. pulvere figuras. 193. legit Agragantinas, i C. quae emus 84 sph.Eram cum Ilindro Nempe qui Agrigenium essent, ut visum est etiambus significaretur praeclarum theorema Camerario. de ratione utriusque corporis, inventum d midiatis fere 4 Bentleius corrigit ab Archimede dimidiatiam, sequente Davisio sed non 8 portas Agragianas J Corradus in dimidiatum epigramma restabat, sed di Quaest. P. 38 2. e Verr. III ad ubi a midiati versus nam partes poSteriores bet portas crassime, correxit crassinas, versuum erant exesse, ut Cicero dicit quem secutus est Davisius, etsi non no vidit et ulterius.

388쪽

batur, cum oblectatione solertiae qui est unus suavissimus pastu animorum alterius in caede, et injuriis, cum et diurno, et nocturno metu. Age, confer Democritum, Pythagoram, AnaXagoram quae regna, quas Ope Studii eo-6irum, et delectationibus antepones Etenim quae pars optima b. est in homine, in ea situm esse necesse est illud, quod quaeris, optimum. Quid est autem in homine sagaci ac bona mente melius y ejus bono fruendum est igitur, si beati esse volitamus bonum autem mentis est virtus ergo hac beatam vitam contineri necesse St. Hinc omnia, quae pulcra, hΟ-Πesta, PraeClara Sunt, Ut supra diXi sed dicendum idem ilhid paullo uberius videtur Plena gaudiorum Unt E perpetui autem, pleniSque gaudii cum perspicuum sit vitam beatam CXSiStore, equitur, ut ea OXsistat e honeState. 24 Sed ne verbis solum attingamii ea, quae OlumVS Sten-6Sdere, proponenda quaedam quaSi moventia sunt, quae nos magis ad cognitionern intelligentiamque Convertant. Sunaatur enim nobis quidam praeStans vir optimis artibus, isque animo parumper et Cogitatione uagatur. Primum ingenio eximio sit, necesse est ' tardis enim mentibus virtus non facile comitatur deinde ad investigandam veritatem studio incitato. Ex quo triplex ille animi foetus exsistet unus incognitione rei ima positus, et in Xplicatione naturae alter in descriptione expetendarum fugiendarumve rerum tertius in judicando, quid cuique rei sit consequens, quid repugnans in quo inest onmis tum subtilitas disserendi, tum veritas u-69 dicandi. Quo tandem igitur gaudio assici necesse est sapientis animum, cum his habitantem pernoctantemque Curic ut, cum totius mundi motus Conversionesque perSpeXerit, siderR-que viderit innumerabilia caelo inhaerentia cum ejus ipsius motu congruere certis ins Xa sedibus λ septem alia suos quaeque tenere cursus,imitum inter se aut altitudine aut humili- p. 242. late diStantia, quorum vagi motus rata tamen et certa sui ' cursus spatia definiano Horum nimirum adspectus impulit illo veteres, et admonuit, ut plura quaererent. Inde est indagatio nata initiorum, et tamquam seminum, unde CSSent Omnia orta, generata, Concreta quaeque CHUSque generis vel inanimi, vel animantis, vel muti vel loquenti origo, quaa vita, qui interitus, quaeque ex alio in aliud vicissitudo atque mutatiora unde terra, et 8 quibus librata ponderibus, quibusCavernis maria sustineantur : in qua Omnia, delata gravitate,

s qui est unus Addidi est e s. 89 quibus librata tonderibus, quibus c.

Guel f et edd. vett. m. sustineantur I Sic Ss. et edd. vett. 88 tardis mentibus virtus'. f. comitia nec erat, quare corrigeretur inquis bratur Comita ur cum dativo etiam alibi a ponderibus pro sustineantur male inest in hoc libro c. 35. Sed s. Guel f. edd. recentioribus sustineat. et edd. Vett. fere committi ur.

389쪽

LIBER QUINTUS. 381 medium mundi locum semper expetant, qui est idem infimus

in rotundo. Haec tractanti animo, et nocte et dies cogitanti, 25 exsistit illa a deo Delphis praecepta cognitio, Ut PS Se mens poagnoscat, conjunctamque Una divina mente Se Sentiat, ex quo insatiabili gaudio Completur ipsa enim cogitatio de vi, et natura deorum, studium incendit illius aeternitatis imitandae, neque se in brevitate vitae Collocatam putat, Cum rerum causa alias X liis aptas, et necesSitate neXas videt quibus ab aeterno tempore fluentibus in aeternum, ratio tamen mensque moderatur. Haec ille intuens atque Suspiciens, pivel potius omne partes OraSque CircUmSpiciens, quanta rursus animi tranquillitate humana et citeriora considerat λ hinc illa cognitio virtutis exsistit: Torescunt genera PariCSque virtutum: invenitur, quid Sit, quod natura spectet extremum in bonis, quid in malis ultimum, quo referenda sint ossicia, quae degendo aetatis ratio diligenda. Ouibus et talibus rebus exquisitis, hoc vel maxime essicitur, quod hac disputati b. One agimus, ut virtus ad beate vivendum sit se ipsa contenta. Sequitur tertia, quae per omne partes sapientiae manat et 72 funditur, quae rem definit, genera dispertit, sequentia adjungit, perfecta Concludit, vera et falsa dijudicat, disserendi ratio et scientia. X qua iam summa utilitas exsistit ad responderandas, tum maXime ingenua delectatio, et digna sapientia. Sed haec otii. Transeat idem iste Sapiens ad rem publicam tuendam quid eo possit CSSe praeStantius, Cum contineri prudentia utilitatem civium cernat justitia nihil in suam domum inde derivet, reliquis utatur tot tam variisque virtutibus λ adjunge fructum amicitiarum: in quo doctis positum est cum consilium omni vitae, Consentien S, et paene Conspirans, tum summa jucunditas e quotidiano Cultu atque victu. 9 Quid haec tandem vita desiderat, quo sit beatior λCui rei refertae tot tantisque gaudiis, fortuna ipsa cedat necesse est. Quod si gaudere talibus bonis animi, id est virtutibus, beatum est, nanesque Sapientes iis gaudiis perfruuntur: omnes eos confiteri beato CSSO, necOSse St.

A. Etiamne in cruciatu atque tormenti. M. 9 An tu me 26 in viola putabas, aut in rosa dicere Dan Epicuro, qui tantum 739 ansat gaudio completur insatiabile legendum desideret ' mox in cui rei re-raudium est, cujus munquam satietas fert , delendum rei rubestque Amss. Venit. V. Clav. ss. et edd. fere habent quibuSdam cui pertinet ad vitae. compleatur quod si verum est, referri ' An tu me in viola putabas Si ad debet totum hoc ad verbum praecipion praecedentem disputationem refertur dici sed melius est Davisi completur, ut hoc bene riciet putabas dicere, sc. Cum solus effectus exprimatur illius cogniti dicebam, tuque me ista dicentem audi- Onis. eba sim minus, putas praetulerim,

91 quod in malis ultimum Davisius quod ambino placebat, qui et sic edi- uid correxit contra libros, sed id postv dit e ss. ut et Davisius sic est et in Iat quid sit, in membro superiori. s. velf et in edd. quibusdam veteri-9 Quid bis vita Asiderat J Videtur bus ut Iuniae Aldi.

390쪽

382 TUSCUL QUAESTIONUM

modo induit personam philosophi, et sibi ipse hoc nomen inscripsit, dicere licebit: quod quidem, ut habet Se res, me tamen plaudente dicit Nullum sapienti esse tempus, etsi

uratur, torqueatur, secetiar, quin possit CXClamare, Quam Pro

nihilo puto cum praesertim omne malum dolore definiat, bonum voluptate, haec nostra honesta, turpia irrideat, dicatque, o in vocibus occupatos, inanes sonos fundere : neque quidquam ad nos pertinere, nisi quod aut laeve, aut nSperum in Corpore sentiatur. Hui ergo, ut dixi, non multum disse- p. 24 a. renti a judicio ferarum, oblivisci licebit sui' et tum fortu-

R. nam Contemnere, Cum it 9 omne et bonum ejuS, et malum in potestate fortunae, tum dicere, se beatum in Summo Cruciatu atque tormentis, Cum ConStituerit, Non modo summum

74 malum esse dolorem, sed etiam solum nec vero illa sibi remedia comparavit ad tolerandum dolorem, firmitatem animi, turpitudinis verecundiarii, exercitationem Consuetudinemque patiendi, praecepta fortitudinis, duritiam virilem, sed una edicit recordatione acquiescere praeteritaruna Voluptatum ut, si quis aestuans, cum vim caloris non facile patiatur, recor

dari velit, se aliquando in Arpinati nostro gelidis fuminibus

circumfusum fuisSe non enim video, quo modo Sedare POS-75 Sint mala praesentia praeteritae voluptates. Sed cum is dicat, semper beatum esse sapientem, cui dicere hoc, si sibi con- Stare vellet, non liceret quidnam faciendum est his, qui ni

hil expetendum, nihil in bonis ducendum, quod honestate

Careat, Xistimant λ me quidem auctore, etiam Peripatetici veteresque Academici balbutire desinant aliquando, aperteque et Clara voce audeant dicere, beatam vitam in Phalaridis 27 taurum descensuram. Sint enim tria genera bonorum, ut 6jam a laqueis Stoicorum, quibus Sum me pluribuS, quam soleo, intelligo, recedamus : Sint sane illa genera bonorum, dum Corporis, et Xterna aceant humi, et tantummodo,s quia Sumenda sint, appellentur bona : alia autem illa divina, longe lateque e pandant, β caelumque contingant, 97 Ut, ea qui adeptus sit, Cur eum beatum modo, et non beatisSimum etiam dixerim dolorem vero sapiens extimescet λ is

b. enim huic maxime Sententiae repugnat. Nam Contra mortem noStram, atque OStrorum, Contraque aegritudinem, et relis omne bonum ejus Non fortunae, cero dicere, ut ea qui adeptus Sit, non sed ejus, de quo loquitur modo beatus, sed etiam beatissimus di-9 quia sumenda sint, appellenturi sint i debeat sed figuram orationis muta postulat forma orationis, et sic s. Vit, ut emcacior esSet, et dixit, cur di- Guel f sic et edidit Davisius ecl. 2. xerim potest etiam intelligi nesciam nisi 96 intum contingant i. e. maxima id excidit. sint. s. Clav. in Elum. 98 is h. maxime s. repugnari maxi ne

97 I ea qui ad s. t ut habent libri edidi cum Davisio pro maximi. Sic et omnes t tamen delevit Lambinus, Bent Ms Guelf et alii apud Buberium, ed. leius etiam et Davisius. mulierius cor Iuniae. rigit at frustra Simpliciter poterat Ci-

SEARCH

MENU NAVIGATION