장음표시 사용
411쪽
Led ut adsint. Cognoscant, animadvertant, quid de religione 14 Pietate, Sanctitate, Caeremoniis, side jurejurando, quid de templis, delubris, Sacrificiisque sollemnibus, quid de ipsis
Auspiciis, quibuS OS Praesumus, eXistimandum sit haec enim omnia ad hanc de diis immortalibus quaestionem reserenda sunt. Profecto eos ipsos, qui se aliquid Certi habere arbi- p. 5.trantur, addubitare coget doctissimorum hominum de maxi-δ ma re tanta dissensio. Quod Cum saepe aliaS, tum maXinae 15 animadverti, a cum apud C. Cottam familiarem meUm, c-
curate sane, et diligenter de diis immortalibus disputatum sit. Nam cum feriis Latinis ad eum, ipsius rogatu arcessituque venissem, si radi eum sedentem in exhedra, et cum C. Velleio senatore disputantem ad quem tum Epicurei primas ex nostris hominibus deferebant. Aderat etiam Q. Lucilius Balbus; qui tantos progressus habebat in Stoicis, ut
cum excellentibus in eo genere Graeci Compararetur. Tum, ut me Cotta vidit Peropportune, inquit, veniS. Oritur enim mihi magna de re altercatio cum Velleio : cui pro tuo studio, non est alienum te interesse. Atqui mihi quoque 7 videor, inquam, veniSSe, Ut dicis, opportune tres enim trium 16 disciplinarum principes convenistis. 2 Μ. Piso si adesset, nullius philosophiae, earum quidem, quae in honor Sunt, VR-
caret locus. Tum Cotta, Si, inquit, liber Antiochi nostri, qui ab eo nuper ad hunc Balbum missus est, vera JOquitur; nihil est, quod Pisonem, familiarem tuum, desideres. Antiocho enim Stoici cum Peripateticis re concinere videntur, verbis discrepare quo de libro velim scire, Balbe, quid sentias. Egones inquit ille miror, Antiochum, hominent in
Primi acutum, non vidisse, interesse plurimum inter Stoi-Cos, qui honesta a Commodis non nomine, sed genere toto disjungerent et Peripateticos; qui honesta commiscerent Cum Commodis, Ut ea inter se magnitudine, et quasi gradibus, non genere differrent haec enim est non verborum Parva, sed rerum permagna dissensio. Uerum hae alias : Unces
quod coepimus, si videtur. Mihi vero, inquit Cotta, vide b-tur. Sed ut hic, qui intervenit, a me tituens, ne ignoret,
quae res agatur, de natura agebamus deprum quae Cum mihi videretur perobscura, Ut semper videri Solet Epicuri ex
Velleio sciscitabar sententiam quamobrem, inquit, Vellei,
nisi molestum est, repete quae Coeperas. OPCtam Vero.
quamquam non mihi, sed tibi hic venit adjutor ambo enim,
2 2 cum disputatum sit eum est h. l. bus: de Pisone v Claz. tempori itaque ei sis non convenit. 24 me intuens Int inquit. Sensit Gulielmius, qui corrigebat fuit nil sciscitabor Hoc ante non non male ego tamen malim esset dictum est itaque intelligendum Me 2.3 M. Piso si a I Delevi enim cum sermone eo, qui fuit ante, quam Cicer. Davisio et Alemanno: quod sua sponte interVenisSet. Patet esse alienum, et ab imis fluri
412쪽
inquit arridens, ab eodem Philone nihil scire didicistis. Tum
ego, Quid didicerimus, Cotta viderit: usi tu autem nolo exi- StimCS, nae adjutorem huic venisse, sed auditorem, et quidem aequum, libero judicio, nulla ejusmodi adstrictum necessitate, ut mihi, velim, nolim, si Certa quaedam tuenda sententia. G Tum Velleius, identer sane, ut solent isti, nihil tam ve-1s renS, quam ne dubitare aliqua de re videretur tamquamnaodo e deorum Concilio, et ex Epicuri intermundiis descendisset Audite, inquit, non utiles commenticiasque Sententias, non opificem aedificatoremque mundi, Platonis de Timaeo deum nec anum fatidicam StoiCoriam προνοιαν, quam Latine licet providentiam dicere neque vero mundum ipsum, animo et sensibus Praeditum, rotundum, ardentem, volubilem deum, portenta et miracula non disserentium philosopho- I9rum, Sed somniantitam Ouibus enim oculis animi intueri
potuit vester Plato fabricam illam tanti operis, qua construia deo, atque aedificari mundum facit' quae moliti, quis serramenta λ qui vectes quae machinae qui ministri tanti
muneris fuerunt λ quemadmodum autem obedire et parere voluntati architecti aer ignis, aqua, terra potuerunt Undeb vero ortae 2 illae quinque fornaae, e quibus reliqua formantur, apte cadentes ad animum ossiciendum pariendosque sen-SU. 98 longum Si omnia quae talia Sunt, ut 'optata magis, 2 quam inventa videantur. J Sed illa patiDaris quidem, quod, qui non modo natum munduin introduXerit, sed etiam manu paene factum, is eum dixerit fore sempiternum. Huno Censea
primis, ut dicitur, labris gustasse physiologiam, qui quid
quam, quod ortum Sit, putet aeternum esse posses quae est
enim Coagmentatio non dissolubili. aut quid est, cujugprincipium aliquod sit, nihil sit extremum Pronoea vero
si vestra est, Lucili, eadem requiro, quae Pauli ante, mi-viStros, maChinas, omnem totius operis deSignationem, atquct apparatum : Sin alia St, Cur mortalem fecerit mundum, non
quemcdmodum Platonicus deus, sempiternum Ab utro-26 tu autem nolo existimes Davisius o optare opponitur et docere r unde Θ- melius fore putat tu autem volo existi tet, inυenr h. l. esse, quae recte XCogi mes, ri u me adi. volo erni in s. Canta lata sint, et rationibus adeo idoneis fisebrig. sed ipse agri Cit, non esse ne mari possint.
CC sarium. 30 Sed illa palmaris quidem J quidem 2 illae quitique formae J Platonis scit abest s. Guel f et aliis apud Davi-
Sunt ουσια, σαυτον, τερον, άσις, κινησις. sium sed nihil est, quo palmaris rela.
2 longum est omnia Int enarrare ratur, unde avisius corrigebat EudVulgati olim addunt ad nam edd. r. palmare quidem. Locus Vitiosus videtur :hahebant iter ad Omnia, dein iter dele quomodo corrigendus Sit, neSCi O. tiam est, quia Ss fere uberat, et Ser- et si vestra est . eadem Sc cum alum ad quod Ser axit et Davisius, Deo Platonis quod sequentia indicant. intelligitque, respondere sed hic an nata illa quaesierat de hoc et opponi tum nZrrantur sententiae philosopho tu hui deinde si alia est; ubi et Plarum, nominatim Platonis tonicus Deus diserte memoratur.
413쪽
que alitem sciscitor, Cur mundi aedificatores repente emitte 9rinici ad innumerabilia saecula dormierint. Non enim sigimundus nullus erat, Saecula non erant Saeciala nunc dico, non Ca, quae diCI UID DO Otiumque numero annuis ursibus Consciuntur. nam fateor, ea sine mundi Conversione essici
non potuisse. Sed fuit quaedam ab infinito erat pore aeternitaS, quam nulla temporum cirCum Scriptio metiebatur, spatio tamen, quali ea uelit, intelligi potest quod ne in cogitationem quidem cadit, ut fuerit tempus aliquod nullum Cum tempta eSSet Isto igitur tam immenso spatio quaero, Balbe, 22 Cur Pronoea vestra cessaverit Laboremne fugiebat At iste
nec attingit deii , nec erat ullus, Lina omne naturae Umini
divino, Caelum, ignes, terrae, maria parerent. Quid autem erat, quod concupisceret deus mundum signis et Iuminibus, tamquam sedilis, ornare λ si, ut deus ipse melius habitaret antea videlicet tempore infinito in tenebris, tamquam in gurgustio habitaverat post autem varietatene eum delectari putamus, qua Caelum et terras exornatas videmia ξquae ista potest esse oblectatio de, quae si esset, non ea iamdiu Carere potuisset. An haec, ut fere dicitis, hominum 23 causa a deo constituta sunt Sapientumnes propter paUCOS ergo tanta est facta rerum molitio. An tutiormii a primum Causa non fuit, cur de improbis bene mereretur deinde quid est assecutus, cum omnes stulti sint sine dubio miserrimi maxime quod stulti simi miserius enim stultitia quid possulam dicere deinde, 6 liuod ita multa Sunt incommoda in vita, ut ea sapiente commodorum CompenSAtio noleniant, stulti nec vitare venientia possunt, nec ferre PraeSentia.
Ohi vero mundum ipsum animantem sapientemque esse di loXerunt, nullo modo viderunt animi naturam, intelligentes in quam siguram cadere posset de quo dicam equidem paullo post Nunc autem hactenus admirabor eorum tardi 24
da mumerabimi ante saecula dormi ipse in s. uel Lerini Delevi an e quod et amfs abest 2 quod ita mult. sunt ino in ira, rapud Davisium et a Guelf et in marg. c. Nexus requirit, deinde etsi multa
34 signis et L tamquam adilis Est et e lius lixit ita multa sunt, ut ea e i. e. OCgans lusus, qui tamen in lingua latina modo, hac quasi lege sed, quod Hio- tantum locum habet, ex ambiguitate estum est malimque abesse, ut Umverbi stria quae de sideribus dipuntur in avisio corrigere tium. Uni post Pro Coelo, et de statuis, quibus aediles sole possin recte avisius edidit possunt ebant in ludis ornare forum et vias, per M. quibus et Guel f consentit, et edd. quas Pompa Circensis duceretur unde Vett. et forum irnarum dicitur. male igitur 37 v. modo . . nasuram, Artemgen- Vertit olivetus orner tinimer de iam les Hic aliquid vitii est; nam enSusheau luminetix, comm feroi tin Edile commodus non efficitur consentiens la- malim Vero et luminibus abesse, quod initati. Davisius volebat, non intelli- Corrumpit lusum gentes e quod non placet satis Venitd si ut Deus ipse melius ab Deus mihi in mentem ntilla modo viderunt, videtur delendum, additum a gloma animi natura inietilaenia inauiam suram mme, ut ante verbo eu additum si cadere poIiet.
414쪽
tatem, qui animantem, immortalem, et unctem beniunt, rotundum Sse velint, quod ea forma ullam neget 8Se pulcrio
rem Plato. At mihi vel cylindri, vel quadrati, vel coni, vel
Pyramidis videtur esse formosior. Quae vero tribuitur vita isti rotundo dei nempe ut ea celeritate Contorquentiar, Ut par nulla ne cogitari quidem possit. In qua non video, ubi-Ham mens Constans, et vita beata possit insistere quodque in nostro corpore si minima e parte significetur, molestum p. . Sit Cur hoc idem non habeatur molestum in deo λ, terra μ' enim profecto, quoniain Par mundi est, pars est etiam dei. Atqui terra maximas regiones, inhabitabiles, atque incultas Videmus, quod pars earum appulsu OES XarSerit, par obriguerit nive, pruinaque longinquo Soli ab SceSSU. Vae, Si mundu CS deus, quoniam partes mundi sunt, dei membra partim ardentia, partim refrigerata δ' dicenda Sunt.
25 Atque haec quidem vestra, Lucili. 9 qualia vero sint, ab Ultimo repetam superiorum Thales enim Milesius, qui primus de talibus rebus quiesivit, aquam dixit esse initium re
rum, OUm autem, eam mentem, Q quae X qua cuncta singeret. J Si dii possunt esse a Sine sensu et motU, Curraquae adjunXit, si ipsa men constare potest vacans corpore Ana Timandri autem opinio est, nativos esse deos, longis intervalli orientes, occidentesque, eosque innumerabile e SSU Un-
dos Sed nos deum, nisi sempiternum, intelligere qui POS-26 sumus Post Anaxinienes, aera deum statuit, eumque gigni,
38 dicenda uir, is in ed. L. ducemia c. Thales. Similia loca sunt pro Mi
Sunt lone c. 25. Si Vovem times-armam 3 qualia vero sint Hoc non conve est Tusc. V S. Nam cum fatuisset, ni SenSu: nam in seqq. non dijudican verbera, tormen a-magnam vim habere tur Superiora, Sed aliorum sententiae at non est ausus elate et ample loΤui, cum hu- feruntur, Unde non male e libris qui militer demissesve sentiret.busdam scriptis Mavisiui dedit, Iro 42 sine sensu ac motu motu edidi probante et sequente Bulieri qualia mero vulgato menteri ut et in mentem Venitalia sint ut et s. in marg. d. L. a Bultorio, qui tamen non probat Epi-bet, pro quo malim alia vero qualia curei meos, mentesque humanas ex sint materia constare dicebant, et Sensum 4 quo ex . . ingeret An xerit esse ex motu : Unde sensiferi motus apud Od Med. gigneret. Lucretiam III, 240. itaque et a Velleio 4 Si dii possunt esse-vacans corpore se=HII et motus junguntur et infra o I. In hoc loco valde laborarunt viri docti, motus sensui juncrus et continens dicitur. vitiosum locum judicantes, ut et Bulle In reprehensione autem Platonis, di-rius, qui sine libri scriptis corrigi posse serte, sublato corpore, tolli Sensus dicit, negavit. Causa fuit in ignorato modo c. d. Seritentia igitur loci hujus est loquendi Ciceroniano, in nectendis con limo: Male facit liales, Cum mentiditionibus. Locus sanus est, praeter divinae, eique incorporem aquam adjunquam in uno verbo. Nempe Cicero, git quam illa sentire non potest, quia
cum duobus antecedentibus, ut in scho est sine motu, qui in solum Corpu Cali loquuntur, utitur, ConseqUens inter dit mente autem plane alienum essedum inter ea medium ponit ut . l. hinc apparet, quod nec Thales, nee Cum esse debebat, si ii possunt esse quisquam statuit Deos esse Sine mente. 1 in Sensu ac motu et ipSa mens constare. Sine Corpore esse cluidam dicebant, si otest vacans corpore cur aYui ad unxit Thales, non Sine mente.
415쪽
esseque immensum, et infinitum, et Semper in motu quasi
aut aer sine ulla forma deii esse poSSit, Cum prae Sertim deum non modo aliqua, Sed pulcerrima specie esse decent aut non Omne 4 quod ortum Sit mortalita consequatur. Inde Ana Li
xagoras, qui Coepit ab Anaximene di Sciplinam, primus
si omnium rerum descriptionem, et ramodum, mentis infinitae vi ac ratione designari, et consci voluit in quo non vidit, neque motum sensui junctum et continentem, in infinito ullum CSSO OSSera neque Sensum omnino, quo non PSamn-
tura pulsa sentiret. Deinde si mentem istam quasi animal aliquod esse volnit, erit 6 aliquid interius, ex quo illud animal nominetur quid autem interias mentes cingatur igitur
PleXque mens, nulla re adjuncta, quae Sentire possit, fugereb, natelligentiae nostrae vim et notionem videtur. Crotoniates nutem Alcmaeo, qui soli, et lunae, reliquisque sideribus, animoque praeterea divinitatem dedit, non Sensit, sese mortalibus rebus immortalitatem dare. Nam Pythagoras, qui Censuit, nimiam Sse Per naturam rerum omnem intentiam, et
Commeantem, e quo nostri animi carperentur, non vidit, distractione humanorum animorum discerpi et lacerari deum et Cum miseri animi essent, quod pleris liae Contingeret, iam dei partem esse miseram : quod fieri non potest. Cur autem: S quidquam ignoraret animus hominis, si esset deusse quomodo porro deus iste, si nihil esset nisi animus, aut infixus, aut infusus esset in mundose Tum Xenophane S, qui mente adjun-Cta, omne Praeterea, qUod esset infinitum, deum voluit esse, de ipsa mente item reprehenditur, ut ceteri de infinitate autem velaementius, in qua nihil neque sentiens, neque Conjunctum PoteSt esse. Nam Parmenides commenticium quiddam ΑΘ coronae similitudine efficit Stephanen appellat, continentem ardore lucis orbem, qui cingit ocelum quem appellat deum in quo neque figuram divinam, neque en Sum qui S-qUam SVSpicari pote St. multa eju8dem monstra P quippe
43 quod ortum sit, mortalitas cnsequa surdum sit, ita legere pro mo ium. tur In eo quod ortum est, natura inest O, sensum, quo non ipsa natura su a 3uSa mortis, quae de neceSsario Con sentiret i. e. sensum, qui non e motu Sequitur ut id aeternum esse non Pos ipsius natura Senti Entis oriatur.
sit. 46 aliquid inferius interius Opponitur
44 omnium rerum descrip ionem et mo exteriori . e. Corpori.
dum Sic libri omnes. idque intelligi d aper a simplexque mens Iaperta quae
potest de eo, quod ille dixit, ut Si p. non tecta sit corpore simplex in qua Xenoph. in Mem Socr. I, Deum nihil sit concreti, mixti, compositi. eo ordine ac modo fecisse mundum, ut corona similitudine Mss. quidam melior non posset cogitari. Atque in p. Davisium et Guel f similem, quod et eo ipso intelligi potest motus divinitus recepit Davisius: s. in m. d. . si- impressus corporibus et is quidem cer mi sed vulgatum eundem Sensiamtus ac definitus, ut siderum Itaque efficit, estque eleganti US. non puto CCeSSarium, corrigi motum, A qui cingit alum Melius uret in- ut viris doctis placuit nec tamen ab gat.
416쪽
qui bellum, qui discordiaia i , qui cupiditatem, ceteraquct
generis ejusdem ad deum revocat quae vel morbo, vel somno, vel oblivione, vel vetustate delentur eademque de sideribus; si quae reprehensa an in alio loco, in hoc omittantur. 12 Empedocles autem naulta alia peccans in deorum opinione 29 turpissime labitur ba quattuor enim naturaS, CX quibu8 omnia
p. 8. ConStare vult, divinas SSO CPSet, qua et nasci, et exstingui' perspicuum est, et Sensu omni Carere. Ne vero Protagoras,
qui sese negat omnino de diis diabere, quod liqueat, sint, non sint, qualesve Sint quidquam videtur de natura deorum suspicari. Quid Democritus, qui tum imagine8, earumque circuitus in deorum numero refert, tum illam naturam, quae imagines fundat, ac mittat, tum scientiam intelligentiamque
54 14OStram, nonne in maximo errore versaturi cum idem
omniano, quia nihil semper Suo Statu manent, neget CSSequidquam empiternum : nonne deum omnino ita tollit, ut
nullam opinionem ejus reliquam faciat Quid aer, quo Diogenes Apolloniates utitur deo, quem SenSum habere potest, 3 Oaut quam formam dei' o Jam de Platonis inconstantia longum est dicereri qui in Timaeo, partem hujus mundi nominari neget posse in legum autem libris, quid sit omnino
deus, anquiri oportere non enSeat. Quod vero Sine Corpore ullo deum vult esse, ut Graeci dicunt, σωματον id quale esse possit, intelligi non potest. Careat enim SenSU, OCCSSe CSt, Carent etiam Prudentia, careat voluptate quae omnia una Cum deorum notione comprehendimus. Idem et in Timaeo dicit, et in legibus, et mundum deum CSSe, et Caelum, Ct astra, et terram, et animos, et eos, β quo majorum institutis accepimus et quae et per Se sunt falsa perSpicue, et inter 3 SeS Ohementer repugnantia. Atque etiam Xenophon paucioribus verbis eadem fere peccat facit enim in iis, quae a Socrate dicta retulit, Socratem disputantem, formam dei
quaeri non oportere eundemque et Solem, et animum deum b. dioere et modo unum, tum autem plures deos. Vae Sunt
iisdem in erratis fere, quibus a b quae de Platone dicimus.
50 qui erim q. discordian Idem 55 Iam de Platonis Μss. duo apud tradit Plut de lac Phil. I, 3. Davisium Nam, quod ille et recepit.
5 qua reprehensa jam in alio loco, in nil interest. nam et jam transitioni ser-Aoo omittantur I loco addidi hic es s. vit. Guel L mavisius addidit post hoc ubi et si quae omnia una cum Deorum notione cd. Victorii habet compr4 cum non placet, nec Cicero in
5 quartuor e naturas Sc ignem, hac phrasi solet addere tum una adaquam, abrem, terram. jective Capiendum, una notione. 53 habere, quod liquenIJ ss. quidam, 5 quos-accepimus I Forte acceperia etiam uel f quod tyraeiat, scire quod mus mox pro repugnantia legerim pu- et recepit Davisius. Nulgatum melius vanIta propter o inter se.
417쪽
LIBER PRIMUS. 409 Atque etiam Antisthenes in eo libro, qui physicus inscribi-13
tur, populare deo multoS, naturalem num CSS diCens, tot salit vim, et naturam deorum Nec multo Secu Speusippus, Platonem avunculum SubSequenS, et vim quandam dicens, qua omnia regantur, eamque animalem, evellere ex animis conatur cognitionem deorum Aristoteles quoque 4 in tertiosa de philosophia libro multa turbat, a magistro Platone uno dissentiens modo enim menti tribuit omnem divinitatem tmodo mundum ipsum deum dicit esse : modo quendam alium praefacit mundo, eique eas partes tribuit, ut replicatione quadam mundi motum regat, atque tueatur tum Caeli ardorem deum dicit esse, non intelligens, caelum mundi esse partem, quem alio loco ipse designari deum. Quomodo autem caeli divinus ille sensus in celeritate tanta Conservari potest p6 ubi deinde illi tot dii, si numeramus etiam caelum deum λCum autem Sine corpore idem vult esse deum, omni illum Sensu privat, etiam prudentia. Quo porro modo mundum
esse quietus et beatus potest y Nec vero ejus condiscipulus 34Xenocrates in hoc genere prudentior es in cujus libris, qui sunt de natura deorum, nulla speciei divina describitur. deos enim octo esse dicit quinque eos, qui in Stellis vagis
nominantur : unum, qui ex omnibus Sideribus, quae insxa Caelo sunt e dispersis quasi membris simple sit putandus deus D septimum, Solem adjungit: octavamque, Lunam equi quo sensu beati esse possint, intelligi non potest. Ex eadem Platonis schola Ponticus Heraclides puerilibus fabulis p. .
refersit libros et tamen modo mundum, tum mentem divi δ' nam CSSe puta : errantibus etiam stellis divinitatem tribuit, sensuque deum privat, et ejus formam, mutabilem esse vult: eodemque in libro rursus terram, et Caelum refert in deos. Nec vero Theophrasti inconstantia ferenda est modo enim 35 menti divinum tribuit principatum modo caelo tum autem
signis, sideribusque caelestibus. eo audiendus ejus auditor Strato, is qui physicus appellatur: qui omnem vim divinam
in natura Silam CSSe enSet, quae CaUSa gignendi, augendi,
minuendi habeat sed careat omni sensu, et figura Zeno
50 in terrio de thilosophia libro Libros pertinet, quam ante Platoni exprobravit.
Aristotelis de philosophia commemorat uno quidem sine dubio vitiosum est. etiam Diogenes Laert et tres esse dicit. 6 tibi deinde dicio DiiJ At Aristote- Petitus Observ. MisC. IV. p. 45. putat, te non statuit multos Deos an ad su- intelligi Metaph. L. XII XIII et XIV. periores sententias pertinet: qua ratione hic XIV. intelligi debeat: G. p. mundus moveri carens coriniit c. etiam Ciceronis Academici in ore An Aristoteles mundum dixit carere Mss quibuSdam inscribuntur de philoso corpore . nequaquam. legendum est shin. idem etitu mox pro uno legit mundum movere C. deuS Potest e Ss. tini: quod non displicet; nam tino non addidit etiam Davisius, sed id in seqq. commodum est Sed Davisius edidit est et huc trali potest. ποη quod si verum est, ad inconstaptiam
418쪽
14 autem ut jam ad vestros, Balbe, veniam naturalem legem,
s6 divinam esSe cenSet eamque vim obtinere recta imperantem, prohibentemque Contraria quam legem quomodo efficiat animantem, intelligere non OSSumus. Deum autem animantem Certe volumus esse. Atque hic idem alio loco aethera
Ha deum dicit, si intelligi potest nihil sentiens deus, qui num
quam nobis occurrit neque in precibus, neque in optatiS, neque in votis Aliis autem libri 6 rationem quandam, per
Omnem naturam rerum Pertinentem, in Ut divinam esse affectam putat. 6 Idem astris hoc idem tribuit, tum annis, mensibus, annorumque mutationibus. Cum vero Hesiodi theogoniam interpretatur, tollit omnino bisitatas perceptasque Cognitione deorum neque enim Jovem, neque unonem, neque CStam, neque quemqUam 67 qui ita appelletur,
in deorum habet numero: sed rebus inanimis atque mutis, 68 per quandani significationem haec docet tributa nomina. e Cujus discipuli Aristonis non minus magno in errore Seni, tentia est: qui neque formam dei intelligi posse censeat, neque in diis sensum esse dicat, dubitetque Omnino deus animans, necne Sit Cleanthe autem, qui Zenonem audivit
una Cum eo, quom ProXime nominavi, tum ipsum mundum, ceum dicit esse, tum totius naturae menti atque animo tribuit hoc nomen tima ultimum, et altissimum, atque Undique CircumfuSum, et eXtremum omnia ingentem atque Com- Plexum ardorem, qui aether nominetur, certissimum deum
judicat. Idemque, quasi delirans, in iis libris, quos scripsit
contra voluptatem, tum fingit formam quandam et speciem deorum, tum divinitatem umen tribuit astris, tum nihil ratione censet esse divinius. Ita sit, ut deus ille, quem mente noScimus, atque in animi notione, si tamquam in vestigio,
si deum die G Uulgg. addunt esse, et edidit Davisius, itemque imi a pro quod cum avisio delevi, abest et a usitatas, ut ambinus voluit Haereo Ms Guel f ex eo, quod quae in theogonia Hesiodi
63 rationem M. i. e. mentem, Spiri Sunt de Iove unone c. non sunt extum, Ut nos dicimus tum dedi omnem insita cognitione: sed sunt usitatae etaeaturam rerum, pro omnium, ut DaVisiuS, Ieceptae opiniones.
quia semper sic Cicero, sic tamen et I qui ita appelletur Μs Guel f π- Lamb. in s. reperit atque edidit sellentur, quos non valde repudiem. 64 ut divinam esse affectam J Hoc nul nam de pluribus sermo est, et intelli-lum sensum habere videtur. . Manu gendum S eorum Post quemquam. tius Corrigebat et divina, quam conje 6 per quandam signi scationem J i. e. Cturam recepit Davisius, item Euherius symbolice, ut haberent alicujus rei fi-Si c. q. et a dimina in ratione posita guram et significationem, ut Vesta ter- ego non auSus sum, nullo libro vetere rae. adstipulante. 69 tamquam in vestigio v. r. In Ve-65 Idem astris hoe idem tr. Non pia stigio, se ab ipso numine divino im-cet repetitio σύ idem Forte scripsit presso in animo nostro. Sensus est: IIem astris h. i. r. volumus deum habere, qui respondeat 66 usitaras perceptasque e. dd perceptas notioni Dei in animis nostris ab ipso nullo modo verum est aut receptas est impreSsse se per similitudinem na u. Iegendum, aut melius triae tH, quod Fae.
419쪽
volumus reponere, nuSqUam prorSUS appareat. At Persaeus, 15 ejusdem Zenonis auditor, eos dicit esse habito deos, a qui-ssbus magna utilitas ad vitae cultum esset inventa ipsasque
res utiles, et SalutareS, deorum 8Se Vocabuli nuncupata ut
ne hoc quidem diceret, illa inventa esse deorum, sed ipsa divina. Ou quid abSurdius, quam aut res sordidas atque deformes deorum honore assicere, aut homines jam morte deletos, reponore in deos, quorum omni Cultus esset futurus in luctu Iam vero Chrysippus, qui Stoicorum Omniorum va-32 ferrimus habetur interpres, magnam turbam Congregat ignotorum deorum, atque ita ignotorum, ut O ne Onjectura quidem informare possinius, Cum mons CStra quid is videatur Cogitatione poSSe depingere ait enim vim divinam in
ratione CSSe positam et universae naturae animo atque mente :ipsumque mundum, deum dicit esse, et ri Us animi fusionem p. 1α liniversam tum ejus ipsius principatum, qui in mente et ra-
atque omnia continentem tum λ fatalem vim, et necessitatem rerum futurarum ignem praeterea, et eum, quem antea dixi, aethera tum ea, quae natur fluerent atque manarent, Ut Ct aquam, et terram, et aerari Solem, lunam, Sidera, univerSitatemque reriam, qua omnia Continerentur atque homines
etiam eos, qui immortalitatem essent consecuti. Idemque go disputat, aethera esse eum, quem homine Jovem appellarent quique aer per mari manaret, eum CSSe Neptimum :terramque eam esse, quae Cere diceretur. Similique ratione persequitur vocabula reliquorum deorum. Idemque etiam legi perpetuae et aeternae vim, quae quasi dia Vitae et magistra ossiciorum sit, Jovem dicit esse, eandemque fatalem neceSSitatem appellat, empiternam rerum futurarum Veritatem quorum nihil tale est, ut in eo vis divina inesse videatur. Et haec quidem in primo libro de natura deorum in4LSecundo autem vult Orphei Musaei Hesiodi Homerique fabellas accommodare ' ad ea, quae ipse primo libro de diis immortalibus diXerit ut etiam veterrimi p6etae, qui haec ne suspicati qui leni sint, Stoici fuisse videantur. Quem Diogenes Babylonius Consequens in eo libro, qui inscribitur do
Minerva, partum Jovis ortumque virginis ad physiologiam traducens, et dijungit a fabula.
7 universa atque omnia muspiam cepi cum Davisio et Bulieri e s. Eli- haec Verba si conjuncta reperi itaque ensi vim pro umbram, quod nihili est. mihi dubia semper haec lectio fuit. s. 72 a.d ea, quae ipse primo abro-d ax Guel f habet uniet ersam, ut et alter in ris Puto Ciceronem scripsisse dixerat.
marg. d. L. Conjungitque Cum natu tum Post sunt, non sint.
ram quod non displicet: estque et in 7 dijungit a fabula Edd. superiores aliis As probante ulterio nam Da dejungi quod et e s. m. L. notatUm visit correctio immensam non placet, nec est alii dedere disiungit. Edidi disiungit, est e libris quod saepe in dejungit et disjungit naut 71 fatalem vim Haud dubitanter re tum St.
420쪽
412 DE NATURA DEORUM IS Exposui sere non philosophorum judicia, sed delirantium
42 somnia nec enim niuit abSUrdiora Sunt ea, quae poetarum
vocibus fusa, ipsa suavitate nocuerunt: qui et ira inflamma-b tos, et libidine furentes induxerunt deos : feceruntque, ut eorum bella, tignas, proelia, idnera videremus odia praeterea, dissidia, discordiaS, OrtUS, interitus, querelaS, lamentationes, flusas in omni intena perantia libidines, adulteria, vin-Cula, Cum humano genere ConCUbitus, mortalesque e im-43 mortali procreatos. Cum Poetarum Utem errore conjungere
licet portenta magoriam, AEgyptiorumque in eodem genere dementiam oum etiam vulgi opiniones, quae in maxima inconstantia, veritatis ignoratione versantur. Ea qui consideret, quam inconsulte ac temere dicantur, D venerari Epicurum, et in eorum ipsorum numero, de quibus haec quaestio est, habere debeat soli1s enim vidit, primum esse deos, quod in omnium nimis eorum notionem impressisset ipsa natura. Quae Si enim gens, Ut quod genus hominum, quod non habeat sine doctrina anticipationem quandam deorum quam appellat προληψιν Epicurus, id St, anteceptam animo rei
quandam informationem, in qua nec intelligi quidquam, ne quaeri, nec diSputari potest. Ujus rationis vim atque utilitatem ex illo caelesti Epicuri de regula et judicio, volu-17 mine accepimus Quod igitur fundamentum hujus quae- 44 stionis est, id praeclare actum videtis. Cum enim non instituto aliquo, aut more, aut lege Sit opinio Constituta, maneatque ad unum Oninium firma consenSio intelligi necesse est, esse deos, quoniam insitas eorum, vel potius innatas cognitiones habemus. De quo autem omnium natUr ConSentit, id verum esse necesse est. Esse igitur deos confitendum est. Quod quoniam fere constat inter omnes non Philosopho Solum, sed etiam indoctos fateamur, constare illud etiam, hanc nos habere sive anticipationem, ut ante dixi, Sive prae-
p. II. notionem deorum. Sunt enim robii novi nova ponenda no-μ mina, ut Epicurus ipse προληψιν appellaVit, quam ante nemo 45 eo verbo nominarat Hana igitur habemus, ut deos beatos et immortales putentus. Quae enim nobis natura informationem deorum ipsorum dedit, eadem insculpsit in mentibus, ut eos aeternos et beato haberemus. Quod si ita est, vere
exposita illa sententia est ab Epicuro, Quod aeternum, beatumque sit, id nec habere ipsum negotii quidquam, nec exhibere alteri itaque neque ira, neque gratia teneri, quod, quae talia essent, imbecilla essent omnia. Si nihil aliud quo reremus, nisi Ut deos pie coleremus, et uis superstitione liberaremur, Sati erat dictum nam et PraeStanideorum natura,
venerari L . σῖ-3enerari expli- est enerari. eant sequentiari male s. Guel f et ut P superstitione J i. e. inani metu de aurare sed in margine I v r. lech. una, ut Patet e sqq.