Opera omnia;

발행: 1810년

분량: 639페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

81쪽

LIBER QUARTUS. 73

tia summum bonum ponit qui 2 cum Zenonis auditor esset, vides quantum ab eo diSSenserit, et 7 quam non multum

a Platone Megarici quorum fuit nobili disciplina, cujus, ut

scriptum video, princeps XenophaneS, quem modo nominavi deinde eum secuti, Parmenides, et Zeno itaque ab

his Eleatici philosophi nominabantur post Euclides, Socratis discipulus, Megareus quo idem illi egarici dicti qui

id bonuni solum esse dicebant, quod esSet unum C simile, et idem semper hi quoque multa a Platone. A Menedemo p. 33. autem, quod is Eretria fuit, Eretriaci appellatici quorum' omne bonum in mente Ositum, et menti acie, qua verum Cerneretur. 7 Ilii Similia, sed, opinor, explicata uberius et ornatius Hos si contemnimus, et jam abjectos putamus; 13O76 illos certe minus despicere debemUS, AriStonem, qui, Cham Zenonis fuisset auditor, re probavit ea, quae ille verbis, Nihil OSSe bonum, nisi virtutem neqU mahim, nisi quod virtuti

esset contrarium: in mediis ea momenta, quae Zeno voluit, nulla esse Censuit. Huic summum bonum est, in iis rebus neutram in partem moveri quae βιαφορία ab ipso dicitur. 77 Pyrrho autem, ea ne Sentire quidem Sapientem 78 quae απαΘia nominatur. Ha igitur tot sententias ut mittamus hae nunc videamus, quae diu, multumque defensa sunt. Alii voluptatem, finem esse voluerunt quorum prinCeps Ari 131

Stippus, qui Socratem audierat unde Cyrenaici post Epi

curus : cujus est disciplina nunc notior : neque tamen cum

Cyrenaicis de ipsa voluptate OnSentienS. Voluptntem autem, et honestatem finem esse Callipho cenSuit vacare omni molestia, Hieronymus hoc idem Cum honestate, Diodorus. ambo hi Peripatetici. Honeste autem vivere, fruentem rebus iis, quas primas homini natura conciliet, et vetus Academia censuit, ut indicant Scripta Polemonis, quem Antio-72 cum Zenonis auditor esset Videtur ilii tamen acilius est itaque et ipse legendum fuisset, ut infra Aristonem, praetuli. qui, cum Zenonis auditor fuisset. 76 Vos certe minus despicere debemusJ7 quam non multum a Platone M. Videtur negatio excidisse, legendum-Davisius in quinque ss. Alemannus que non minus, p. quia re sunt similes in regio Par reperit quam n. m. a Pla ac fere aedem. tone. Megarieorum fuit n. d. 7 PFrrho autem mavisius torrigit 74 quod is Eretriasuit Sic avisius Orrhon sc est Summum bonum, Ut edidit e ss duobus et ed. Ven. 471 ante est Huic s. b. SI. Uulgatum Eretrias est Contra latinita 78 qui πα9M nominantur Atremm tem et sunt multa exempla Atriae si res non dicuntur παΘῆ, sed homi ncs Positae, quae et ad h. l. congessit Davi απαθεις itaque debet esse aut πά9η ut SiUS. παΘεια nominatur, ut Davisius in libris 75 Iliis similia &c. Davisius mss. quibusdam Cr. reperit nempe Sictat suis edidit ili. Sed quo resertur ilii Zenoni summum bonum αδιαφορια di vel illis p ceterum ex utraque lectione Cia est. Sic Pyrrhonis παΘεια. idem sensus est. Illi similia his tradi 79 quas p. h. natura concilies Condere. Similia haec horum placita sunt textus postulat, opinor, conciliaret, PCn-

illis superiorum philosophorum Sex det enim a censuit.

82쪽

Chus probat maxime, et Aristotelex ejusque amici nunc proxime videntur accedere. Introducebat etiam Carneades, non quo probaret, sed ut opponeret Stoicis, ει summum bonum CSSe frui iis rebus, quas primas natura Conciliavis Set. b. HoneStum autem, quod ducatur a conciliatione naturae, Zeno statuit finem esse bonorum 8 qui inventor et princeps Stoi-

43 corum fuit tuam illud perspicuum est, omnibus iis finibus

1 a bonorum, quo eXposui, malorum fines esse contrarios. Ad VOS Un refero, quem sequar modo ne quis illud tam ineruditum, absurdumque respondeat Quemlibet, modo ali

quem Nihil potest dici inconsideratius Cupio sequi Stoicos licetnes omitto per ipsum Aristotelem, meo judicio in philosophia prope singularem per ipsum Antiochum, qui

appellabatur Academicus : erat quidem, si perpauca muta-ViSSet, germanissimus Stoicus erit igitur res jam in discrimine nam Ut 8 Stoicus constituatur sapienS, aut veteris Academiae. Utrumque non potest est enim inter eos non determinis, sed de tota possessione contentio nam omni ratio

vita definitione summi boni continetur de qua qui diSSident, de omni ratione vitae dissident non potest igitur terque CSSO SapienS, quoniam tantopere dissentiunt, sed alier. Si Polemoneus peccat Stoicus, rei falsae assentienM VOS quidem nihil dicitis a sapiente tam alienum esse : in Vera Sunt Zenonis, eadem in veteres Academicos Peripateticosque dicenda. Hi igitur neutri assentiens si numquam, Uter St

133 prudentior Quid λ cum ipse Antiochus dissentit quibusdam

in rebus ab iis, quos amat, Stoicisci nonne indicat, non posse illa probanda esse sapienti Placet Stoicis, omnia pec- Cata esse paria. at hoc Antiocho vehementissime displicet. liceat tandem mihi considerare, utram Sententiam Sequar. Praecide, inquit statue aliquando quidlibet. 87 Quid' quae dicuntur quidem et acuta mihi videntur in utramque partem, et Pariari nonne Caveam, ne scelus faciam λ scelus enim di- p. 34. Ceba CSSe, Luculle dogma prodere. Contineo igitur me, ne ' incognito assentia : quod mihi tecum est dogma commune.

8 nune proxime aecedereJ Cur nunes prudentior' Hoc intelligi non potest: probabilis est correctio viri docti hue nec correctio satis probabilis aut aliis S summum bonum esse esse delen reperta est, aut mihi in mentem venit. dum videtur Series orationis est, in Davisius Corrigit: si nusquam, utroquetroducebat summum bonum, frui iis rebus est prudentior.&c. 6 non posse illa robanda esse Davi-82 qui in vensor et prines Stoicorum ius delevit posse post Lambinum bene, fuit J Durius est inventor pro auctore. Pinor. 83 germanissimus Stoicus Edidi Stoi 87 Quid, quae dicuntur c. Davisius eus pro uig. Stoicis, cum Manutio, addidit quum quid quum, qui dicun- Lambino, Davisio tur Ita forma conclusionis clarior est 84 M. constituatur sapiensJ Malim con et aptior : nam hinc pendet, nonne ca

stituetur. eam.

s me igitur neutri a si . uter est

83쪽

LIBER QUARTUS. 75

Ecce multo naajor etiam dissensio. Zeno in una virtute po- 134sitam beatam vitam putat. Quid Antiochus λ Etiam, inquit beatam, Sed non beatissimam. Deus ille, qui nihil

censuit deesse virtuti homuncio hic, qui multa putat praeter virtutem honi in partim cara SSe, Partim etinm CCOSSaria. Sed ill vereor, ne virtuti phis tribuat, quam natura patiatur, praesertim ' Theophrasto multa diserte copioseque dicente. et hic Dietuo, ne vi sibi constet qui cum dicat eSSe quaedam et corporis, et fortunae mala, tamen eum, qui in hi omnibus sit, beatum fore censet, si sapiens sit. DiStrahor: cum hoc mihi probabilius, tum illud videtur et tamen, nisi alterutrum Sit, virtutem jacere plane puto. Verum in his 135 discrepant. 89 Quid λ illa, in ilibus consentiunt, Uin proveri probare possumus λ Sapientis animum numquam nec

cupiditate moveri, nec laetitia efferri. Age, haec probabilia 44

sane sint num etiam illa λ numquam timere, numquam dolere. 90 Sapiensne non timeat nec, si patria deleatur, non doleat Satis durum sed Zenoni neceSSarium : Cui praeter honestum, nihil est in bonis : tibi vero, Antioche, minime : Cui praeter honestatent, multa bona praeter turpitudinem, multa mala videntur quae et venientia metuat sapiens necesse St, et venisse doleat. Sed quaero, quando ista fuerint ab Academia vetere decreta, ut animum Sapienti Commoveri, et conturbari negarent λ mediocritates illi probabant, et in omni permotione naturalem volebant eSSe quendam modum legimus omnes Crantoris, veteris Academici, de luctu est enim non magnus, Verum aureolUS, Ct, ut Tuberoni Panaetius praecipit, ad verbum ediscendus libellus. Atque illi quidem etiam utiliter a natura dicebant Permo-b. tiones istas animis nostris data : metum cavendi causa misericordiam aegritudinemque Clementiae : ipsam iracundiam, fortitudinis quasi cotem esse dicebant recte, Secusne, 'a alias viderimus atrocitas quidem ista tua quo modo in veterem Academiam irruperit, nescio. In vero ferre non POSSUm, 136 non quo mihi displiceant: Sunt enim Socratica pleraque mirabilia Stoicoruna, quae παραδοξα nominantur: sed ubi Xenocrates, ubi Aristoteles ista tetigio hos enim quasi eosdem

S Theophrasto multa dis copioseque di cile intelligitur Davisius e vestigiis licente omissum contra, ut ambino et rorum scriptorum sic explet sapiensne Davisio visum, vel mutatum potius in non timeat, ne patria deleatur, nec doleat, multa nam uita jam esse in copiose vi si detita sit nil melius reperi. Sic et detur. S. eg. Rr. 80 Guid illa, in quibus c. Vul 01 Satis durum J Satis abest a librisgo est illud illa dedere Ascens Lamb. quibusdam scriptis itaque Davisius de- Aldus nepos, avisius : quos Secutus leVit a quibusdam, ut ed. Ven. 494. Sum totum satis durum abest. 90 sapiensne non timeat piseo, si p. de s alias viderimus' An idebimus νleatur, non doleat Haec esse mutila fa-

84쪽

esse vultis illi umquam dicerent, sapientes solo reges λ Olos divites λ solos formoso. omnia, quae ubique CSSent, Λ-pientis esses neminem consulem, praetorem, imperatorem, nescio δ an ne quinquevirum quidem quem lunm, niSi Sapientem : OStremo, Solum civem, solum liberum insi-PiCnte omnCS, peregrinos, XSUles, Servos, furiosos denique scripta Lycurgi Solonis, duodecim tabula noStra S, non OSSClege. ne urbes denique, aut civitates, nisi quae Ssent sa-137pientium Haec tibi, Luculle, Si es asSensus Antiocho, familiari tuo, tam sunt defendenda, quam moenia mihi autem,

45 bono modo : tantum, quantum videbitur. Legi apud Clitomachum, Cum Carneades, et Stoicus Diogenes ad senatum in Capitolio starent, A. Albinum, qui tum, P. Scipione, et

Culle, Consul fuit, doctum sane hominem, ut indicat ipsius hi Storia, scripta Graece, ocantem dixisse Carneadi: ego tibi,

Carneade, praetor esse non videor, quia Sapien non Sum

ne haec urbs, nec in ea civitas. Tum ille, huic Stoico non videris Aristoteles, aut Xenocrates, quo Antiochia Sequi volebat, non dubitavisset, quin et praetor ille esset, et Roma

p. 3.3. UrbS, Ctiam Civitas incoleret. 9 sed ille noster est plane, ut

supra dixi, Stoicus 9 perpauca balbutiens. Nos autem mihi δὴ veremini, ne labar ad opinionem, et aliquid adsciscam, et Comprobem incognitum: quod minime vultis quid consilii datisci testatur saepe Chrysippus, tres Olas CSSe SententinS, quae defendi possint, de sinibus bonorum : Circumcidit, et

amputat multitudinem aut enim honestatem esse finem, aut Voluptatent, aut utrumque nam qui Summum bonum dicant id esse, si vacemus omni molestia, eos invidioSUm nomen voluptatis fugere sed in vicinitate versari quod facere eos etiam, qui illud idem cum honestate Conjungerent: Nec multo secus eos, qui ad honestatem prima naturae commoda adjungerent. 96 ita tres relinquit Sententias, qua Putet Pro-J39babiliter posse defendi. Sit sane ita a Polemonis, et Peripateticorum, et Antiochi finibus non facile divellor neque quidquam habeo adhuc probabilius verumtamen ideo, quam

93 D ne quinqueetiirum quidem Quin tur, sed et Cicero ei multum tribuebat, queviri fuere magistratus minores, sive ut paullo post ipse dicit. Itaque sine ministri magistratuum, quale sunt libris hi nil mutem. quinqueviri cis et uls Tiberim ap. Liv perpauca balbutiens G. . in per-XXXI, 14 ubi v. Init quinquevir est pauci non lare et aperte profeSSus se ap. Horat. S. II, 5 5b scribi e quinque cum Stoicis sentire. V. Clav. in balbu-

viro recoctus sire.

96 sed ille noster, est plane Stoicus no 96 ita tres relinquit sententias Vulgoster est Antiochus, de quo supra dixe est reliquit sed latinitas hic et series rat esse germanum Stoicum, C. Ad orationis Iostulat relinquit idque et Davisius correxit mester, ut ad Lucul Davisius in libris scr. reperit, et Ale-lum referatur, qui Antiochum sequeba mannus in s. regi Par.

85쪽

LIBER QUARTUS. 77

suaviter voluptas Sensibus nostri blandiatur. 97 labor eo ut assentiar Epicuro, aut Aristippo revocat virtus, vel potius reprehendit manu pecudum illos motus esse dicit hominem jungit deo possum esse mediuM Ut, quoniam AriStippus, quasi animum nullum habeantus, Corpus Solum tuetur; Zeno, quaSi Corporis inius Xpertes, animum Solum Complectitur 9 ut Calliphontem sequar; CHUS quidem Sententiam Carneades ita studiose defensitabat, Ut eam probare etiam videretur quamquam Clitomachus assirmabat, numquam Se intelligere potuisse, quid Carneadi probaretur. 99 Sed si ipsum sinem velim sequi nonne se ipS VeritaS, et gravis et recta ratio mihi obversetur Tu, cum honestas in b. Volilptate contemnenda consistat, honestatem Cum voluptate, Ido

tani quam hominem cum belua copulabi. Unum igitur par, 46

quod depugnet, reliquum est, voluptas cum honeState de quo Chi Vsippo fuit, quantum ego Sentio, non magna Contentio alterum si sequare iamlta ruunt, et maXim Communita Cum hominum genere, caritas, amicitia, justitia, reliquae Virtutes quarum esse nulla potest, nisi erit gratuita. nam quae voluptate, quasi mercede aliqua, ad ossicium im- Pellitur, ea non est virtus, sed fallax imitatio simulatioque virtutis. Audi contra illos, qui nomen honestati a se ne in

telligi quidem dicant, nisi forte quod gloriosum sit in vulgus,

id honestum velimus dicere fontem omnium bonorum in

Corpore esse : hanc normam, an regulam, an praeScriptionem esSe naturae a qua qui aberraviSSet, Cum Umquam,

quid in vita sequeretur, habiturum. Nihil igitur me putatis 141

haeC, et alia innumerabilia cum audiam, moveri y tam moveor, quam tu, Luculle neque me minus hominem, quam te putaveris. Tantum interest, quod tu, Cum e CommotuS, acquiescis, assentiris, approbas; verum illud, Certum comprehenSum, perCeptum, ratum, firmum, ijXum vis : deque eo nulla ratione neque pelli, neque moveri potes ego nihil ejusmodi esse arbitror, cui si assensus Sim, non SSentinrsaepe falso, quoniam vera a falsis nullo discrimine Separantur,

praesertim cum judicia ista dialecticae, nulla Sint. Venio enim jam ad tertiam partem philosophiae aliud ju- 14297 labor eo, ut ass. Dieuro v. Clav. Hoc non bene habet delerim cum aliis in labi. laudo post legendum est jungi viris doetis inem, quod et S. eg. Par. Deo projungit Deo ut jam Davisius vi abest ipsum pertinet ad Calliphontem. dit. 1 Oo ipsi veritas c. Veritas aedidis ut Camphontem sequar Vulgo di pro severitas, quia ita et Codd. quidam

tu aut Cal. edd. vett. qUaedam utrum Scr. et edd. veti habent tum pro ob-que habent ut en 1494. sed ut solum versetur scripserim Aersetur, sc tali

erum est, intelligendumque, inquam: oratione si illud verum est, intellige Sc. repetitur h. l. ut e Superioribus, ut, animo tanquam sic mecum loquatur. quoniam Arissippus, ut consequens cum I ixum vis Delevi cum avisio δε- antecedente jungatur isse, auctore s. Paris quod Stare nullo 99 Sed, si ipsum nem velim sequiJ modo potest abest et a s. regio Par.

86쪽

dicium Protagorae est, qui putet id cuique verum esse, quod cuique videatur aliud Cyrenaicorum, qui Praeter permotiones intimas, nihil putant esse judicii aliud Epicuri, qui omne judicium in sensibus, et in rerum notitiis, et in vo- p 36-luptate Constituit Plato autem omne judicium veritatis,' veritatemque ipsam, abductam ab opinionibus, et a SenSibus143 cogitationis ipsius et mentis esse voluit. Numquid horum probat a noster Antiochus y ille vero ne majorum quidem suorum. Ubi enim aut Xenocratem sequitur, cujus libri Sunt de ratione loquendi multi, et multum probat aut ipsum Aristotelem, quo profecto nihil est acutius, nihil politius λ

47 Chrysippo pedem nusquam Oui ergo Academici appellamurci an abutimur gloria nomini. aut cur cogimur eo Sequi, qui inter se dissident ran hoc ipso, quod in elementis dialectici docent, quo modo judicare oporteat, verum, fal- Sumne sit, si quid ita connexum est, ut hoc Si dies St,lUcet quanta Contentio est y aliter Diodoto, aliter Philoni, Chrysippo aliter placet. Quid λ cum Cleanthe, doctore SUO, quam multis rebus Chrysippus dissidet quid' duo vel principes dialecticorum, Antipater, et Archidemus, opinio- 144SiSSimi homines, nonne multis in rebus dissentiunt Quid me igitur Luculle, in invidiam, et tamquam in Concionem vocasse et quidem, ut seditiosi tribuni solent, occludi tabernas jube. quo enim spectat illud, cum artificia tolli quereris a nobis, nisi ut opifices concitentur λ qui si undique omnes Convenerint, facile contra vos incitabuntur. X promam primum illa invidiosa, quod eos omneS, qui in Concione StZbunt, XSuleS, Servos, insanos esse dicatis deinde ad illa veniam, quae jam uota ad multitudinem, sed ad voSmetipsos, qui adeStis, pertinent negat enim vos Zeno, negat AntiOChm Scire quidquam quo modo λ inquies nos enim defen- 145 dimus, etiam insipientem multa comprehendere. At Scire h. negati quemquam rem ullam, nisi sapientem et hoc quidem Zeno gestu conficiebat nam, cum extensis digitis ad- VerSam manum Stenderat, visum, inquiebat, hujusmodi est. deinde, cum paullum digitos constrinxerat, aSSenSUS HUS- modi tum Cum plane Compresserat, pugnumque fecerat; comprehensionem illam esse dicebat qua ex similitudine

etiam nomen ei rei, quod ante non fuerat, καταλη νιν imPO- Suit. Cum autem laevam manum admoverat, et illum pugnum arcte, Chemaenterque Compresserat, scientiam talem esSe dicebat Crius compotem, niSi Sapientem, Sse neminem. Sed,

qui sapientes sint, aut fuerint, ne ipsi quidem solent dicere.

noster Antioσhus Hic quoque Dav. in concione, et incitari posset adversus edidit vester. v. Supra eum, quem in invidiam adducere apud a tabernas occludi jubes Quod facie - populum Vellent.baut tribuni pl. ut omnis plebs adesset qui sapientes sint aut fuerint Sic

87쪽

LIBER QUARTUS. dis

Ita tu nunc, Catule, lucere nescis nec tu Hortensi, in tua 146 villa nos esse. Num minus haec invidiose dicunturi nec tamen nimis elegantem illa subtilius. Sed, quo modo tu, si nihil comprehendi posset, artificia Concidere dicebas, neque mihi dabas, id quod probabile esset, satis magnam Vim habere ad artes : Sic ego nunc tibi refero, artem sine scientiaeSSe O POSse. An pateretur hoc Zeuxis, aut Phidias, aut Polycletus, nihil se scire, cum in his esset tanta solertia' quodsi eos docuisset aliquis, quam vim habere diceretur scientia, desinerent irasci ne nobi quidem UccenSerent, cum didicissent id tollere nos, quod nusquam esset quod autem satis esset ipsis, relinquere quam rationem, majorUm etiam comprobat diligentia qui primum jurare ex sui animi sententia quemque voluerunt deinde ita teneri, si sciens falleret, quod inscientia multa versaretur in vita tum, qui testimonium diceret, ut arbitrari se diceret, etiam quod ipse vidisset quaeque jurati judice CognoviSSent, ut ea non SSefacta, sed ut videri pronuntiarent. Verum, quoniam non solum nauta significat, sed etiam 48 Favonius ipse insusurrat, navigandi nobis, Luculle, tempus 147

esse, et quoniam satis multa dixi, est mihi perorandum posthac tamen, Cum haec quaeremus, potius de dissensionibus P. 37 tantis Summorum virorum disseramus de obscuritate natu μ' rae, deque errore tot philosophorum, qui de bonis, Contrariisque rebus tantopere discrepant, Ut, Um plus Uno verum Sse non OSSit jacere necesse sit tot tam nobiles disciplinas quam de oculorhi , sensuumque reliquorum mendaciis, et de orite, aut pseudomeno quas plaga ipsi contra se Stoici texuerunt Tum Lucullus, Non moleste, inquit, fero, nos IAS haec contulisse. Saepius enim Congrediente nos, et maxime

in Tusculanis nostris, si qua videbuntur, requiremus Optime, inquam sed quid Catulus sentit quid Hortensius Tum Catulus, Egones inquit ad patris revolvor sententiam quam quidem ille Carneadeam esse dicebat, ut percipi nihil putempoSSe, RSSenSurum autem non percepto, id est, opinaturum

sapientem existimem Sed ita, ut intelligat se opinari, sciatque nihil esse, quod comprehendi et percipi possit: per ἐπο- χην illam omnium rerum comprobans illi alteri sententiae, nihil esse, quod percipi possit, vehementer asSentior. Habeo,

inqUam, Sententiam tuam, ne eam admodum aspernor Sed

tibi quid tandem videtur, Hortensi' Tum ille ridens, Tol-Μss. plures et edd. vett. Aldus dedit locus in per quod et ipse Vitiosum esse sapiens sit aut fuerit, quae vulgata lectio credo. Am pro per legendum is vel facta St. sed Turnebus corrigit nec nec tu Hortensi Si lectio haec vera Tollendum Proprie dixit de itinere est, ex nescis intelligendum est scis ingrediendo, int ancoras sed ambigui- alioqui et tu legendum cum Davisio talem verbi secutus est, ut intelligi pos-6 per ἐπο se illam Varie tentatur hic et assensum.

88쪽

tendum. Teneo te, inquam nam ista Academia est propria sententia. Ita sermone confecto, Catulus remanSit no ad naviculas nostra descendimus.

p , M. TULLI CICERONIS

FINIBUS

BONORUM ET MALORUM

LIBER PRIMUS. ARGUMENTUΜ.

His ubique de Finibus o rum et Malorum libris excussi sum veterum Philosophorum, sed praecipue Epicuri, Stoicorum et Peripateticorum de Summo Bono et alo seritentiae, is est enim, quem Finem Bonorum et Malorum imitatus G cos dixit, qui τελος, quod est in quaque resummum, appellant. c. 2. in in. Et prima quidem disputatio, quis in Epicuri sententia versatur et explicanda et rejicienda, duobus primis libris continetur. a singitur habita cis in Cumano Ciceronis, cum eo L. Torquatus et C. Triarius salutandi Ciceronis causa venissent. Torquatus Epicurei partes suscipit et libro I. explicat picuri sententiam. Hujus disputationi primittitur a Cicerone reprehensio Philosophiae Epicurei in universis omnis. c. 6. 7. Ipsius autem, quae orquato tribuitur, disputationis haec est summa : Dicurum summum bonum posuisse in Voluptate, summum malum in Doloreri quod omne animal simul atque natum sit, voluptas gaudeat, dolorem adspernetur et repellat, quantis possit Ex quo intemgatur, natura id omnibus insitum esSe, ut voluptatem Sumnium bonum putent, neque tam arget extatione hic opus esse, quam mediocri admonitione et animadversione sed rectius agere tamen eos, qui, quod multa contra voluptatem dicantur, rarionibus conquisitis de ea re disputandum pusent. . . ui accusent et oluptatem, dolaremque laudent, nou ipsam voluptatem, sed eos potius accusare, qui blanditiis prisentium voluptatim corrupti futuros dolores non provideant, aut perferendis doloribus parvis majores non repellant. c. IO. Neque ero oluptatem intelligi eam solam, quae suavitate Γ- qua naturam ipsam moveat, ed eam potissimum, quia percipiatur, omni

89쪽

LIBER PRIMUS. 81

dolore detractori quod ipsa illa molestii detractio com utionem vi latis asserat. c. H. Holuptatem autem esse Summum bonum, dolorem summum malum, ex eo intelligi, quod nibi beatius esse possit eo, qui perpetuis fruatur animo et corpore voluptatibus, nullo dolore nec impediense nec impendente, nil contra miserius eo, qui maximis confectus sit animi corporisque doloribus, num spe proposita, fore melius aliquando, num neque prinsente neque exspectata se late, . 12. Qui in una virtute, nominis splendore capti, summum bonum ponant, non videre, eam sis petendam quidem videri, nisi voluptatem si ret et esset omnium virtutum urdam ad voluptatem cursus c. 13. 16. Nullum igitur esse

errorem in ipsis inibus, sed in his rebus, e quibus siciantur Fareri

autem se animi voluptatem et dolorem e corpore nasci sed esse tamen animi voluptatem et dolorem majorem eo, qui in corpore sit quod corpore praesentia tantum sentiamus, animo pr terita citiam et futura, quorum

magna vis sit ad q/oluptasem et dolorem augendum, prout sapiens quisque aut stultus sit. Itaque Epicurum etiam, nemini nisi sapienti voluptatem illam, nemini nisi stilio dolorem tribuere c. 17 sqq. Neque tandem amicitiam isto summo bono constituto, tolli, quod omnium rerum, quas ad stiaetiter vivendum sapientia comparaverit, nihil majus amicitia,niliscundius it.

I ON eram nescius, Brute, cum, quae Summis ingeniiS, X 1 quisitaque doctrina philosophi Graeco Sermone tractaviSSent, iea Latinis litteris mandaremus, fore, ut hic noster labor in varias reprehensiones incurreret. nam quibusdam, et iis quidem non admoduli indoctis, totum hoc displicet, philosophari quidam autem mora id tam reprehendunt, Si remissius agatur sed tantum studium, tamque multam peram ponendam in eo non arbitrantur. Erunt etiam, et hi quidem eruditi Graecis litteris, contemnentes Latinas, qui se dicant in Graecis legendis operam malle consumere. POStremo aliquos futuros suspicor, qui me ad alia littera vocent genus hoc scribendi, etsi sit elegans, personae tamen, et dignitatis CSSe negent. Contra quo omnes dicendum breviter eXisti amo quamquam PhilOSophiae quidem vituperatoribus satis responsum S eo libro, quo a nobis philosophia defensa et

Collaudata est, cum SSet accuSat et vituperata ab Hortensio qui liber cum et tibi probatus videretur, et iis, quo ego posse judicare arbitrarer, Pliara SuScepi, veritus, ne OVere hominum studia viderer, retinere non OSSe. Qui autem, si maxime hoc placeat, moderatius tamen id volunt fieri, dissicilem quandam temperantiam postulant in eo, d quod b.

1 non id tam reprehendunt mss. et B quod semel admissum Sic edd. r. edd. veit omnes habent tantum non ex quo post factum jam missum a Lam . tam, quod primus dedit Victorius. ma bino eodem sensu nam utrumque de visius edidit e conjectura tum equis dicitur : et sic Mess. quidam ha- retinere non posset Sc. sat multa bent praetuli antiquius, ut et Davisius scribendo fecit. VOL. IV. P. I. G

90쪽

semel admissum coerceri reprimique non potest ut propemodum justioribus utamur illis, qui onmino avocent a Philosophia, quam his, qui rebus inlinitis modum constituant, in reque eo meliore, quo major sit, mediocritatem desido-yrent. Sive enim ad sapientiam perveniri potest : non Λ-randa nobis solum ea, b Sed fruenda etiam est sive hoc dissicile est tamen nec modus est ullus investigandi veri, nisi inveneris : et quaerendi defatigatio turpis est, cum id, quod quaeritur, sit pulcherrimum. Etenina Si delectamur, Cum scribimus: quis Si tam invidus, qui ab eo nos abducat' inlaboramus : quis St, qui alienae modum statuat industria λNam, ut Terentianus Chremes non inhumatius, qui novum vicinum non vult

Fodere, aut arare, aut aliqua dferre denique.

non enim illum ab industria, sed ab illiberali labore deterret sic isti curiosi, quos offendit noster minime nobis inju-2 cundus labor His igitur est dissicilius satisfacere, qui se

4 Latina Scripta dicunt contemnere in quibus hoc primum eSt, in qu admirer Cur in gravissimis rebus non delectet eos patrius sermo, cum iidem fabellas Latinas, ad verbum de Graeci eXpressas, non inviti legant. Quis enim tam inimi-Cu paene nomini Romano St, qui Ennii Medeam, aut An

tiopam Pacuvii spernat, aut rejiciat qui se iisdem Euripidis fabulis delectari dicat, Latinas litteras oderit λ Synephebos ego, inquit, potius Caecilii, aut Andriam Terenti

5 quam utramque enandri legam quibus tantum dissentio, iit, Cum Sophocle vel optime scripserit EleCtram, tamen male conversam Attili mihi legendam putem de quo Lici-P- 0 nius 7 ferreum scriptorem verum, opinor Scriptorem ta-''men, Ut legendus sit rudem enim esse omnino in nostris

PoetiS, aut inertissimae segnitis est, aut fastidii delicatissimi. mihi quidem nulli satis eruditi videntur, 'uibus nostra ignota

Utinam ne in nemore

nihilominus legimus, quam hoc idem Graecum quae autem

quam his Sic ed. r. Mog et O. S. Paris et Spuria suspicatus est. Sane de Colonia, non iis ut vulgg. ι melius cum Praecedentibu non cohaerent ap- respondet illis. te. sed retinet a triam sapientia est sa- ferreum scriptorem-legendus si, Jpientia frigide redundat deleveruntque Credo viris doctis, hi esse versum tr Lambinus, avisius, bene opinor Chaicum integrum, Cum initio alterius, Nam si Servatur, tamen ante ea delenda ut legendus sit, in quo ed. pr. addit inde, Sit ut inde l. s. non bene. 6 qui se iisdem c. Davisius e s. 8 quibus nostra ignota sunt Scriben- dedit quique se Conjeci olim suum, dum est profecto sint. sed et vulgatum recte habet idem au An Sic emss. pro Atiau recte, ultima lat. titeras derit, non reperit in ratio argumentandi postulat.

SEARCH

MENU NAVIGATION