장음표시 사용
21쪽
s ipso io si illair. Nos ni it in artissim Hii iri, lior initi tum se
ad opiis pratici quom quod iuditiuus Deo est, in quoiatilla est animi sus Pci sio, ut coli oriatione Ilac indigeat, i ii ain iti mente artificis sic loquentis supponit aliquos scille in in linagitiatio ite sua Pracsctiles, qui audiant, Et Oxequalitur opus. Caeterum quis suber ferrarius , aut lignarius , Gut quis stitor solus inter artis istrumenta sederis , adjuoante ipsuM Herniue, dicat isese sibi. Faciam ras gladium. aut aratrtim compingamus' inquit Basilius I nu . I V. in IIexam cron. Obiic. II. Verba l 'salino iii in Pedes tua Deus in saeculum saeculi et Dixit Dominus Domino meo et c. intelligenda sunt de Salomone, aut Laechia, aut alio
viro Principe , quem Proplieta appellat Deli in improprie '. sicut in Psalmo LXXXI. ipsos iudices appellat Deos, Ego dixi: Dii estis. Ergo non sigili sicant
plures in Divinitate personas. U Neg. anι. Ipsi met enim Judaei satentur, laudaia Psalia rum verba non de Salomone, sed de Messia intelligenda esse. Sociniani vero id negare nullo modo Possunt, cum i)aulus Hebr. I. 8., ct Christus Matth. XXII. 42.ca de Messia intelligonda cssc doceant. Quod autem nomen Dei , ct Domini non improprie
ibi accipiendum sit, patet ex contextu scrinouis. Scri-Plura enim, cum Do mcn Dci improprie usuri t. Selu per aliquid addit, ne in curorem indueamur. Sicut mlaudato Pstilio LXXXI. post ca verba: Ego dιαι. Dii estis, et sit Excelsi omites statim ' addil : posiautem sicut homines moriemini. Cum autem personam aliquam sine ullo addi lamento con latiter Deum vocat,
notitii si proprie intelligetidum est ; alioquin Sciri Iton Doterit quandonain dc vero Deo sermo sit. Illuc ire tiaeus Lib. III. cap. 6, Neque Dominus, Inquit, neque Spirisus Sanctus, neque Apostoli, quι nsu esset Deus, defnitice, et absolute Deum nominassent tiliquando nisi esset perti D V ' - , , Obie. Ill. contra a. myari. Locus ille I. Ioan. U. I. Tres suus , qui testimonium dant in caelo et .
Guel positi lius cst Dihilque inde cotisici potest. Etenimiae versiculus sui posilii tua Pst, qui tu veteribus cuui'
22쪽
De Trinitate Isicibus Syriacis , Arabicis , Graecis, et Latinis Prac
Ferti in ilianuscriptis desideratur , tico laudatus cst a1'atribus; licet ad revincendos Arianos , Subelliatios
nitosque , contra quos illi disputabatit, ruaxiine esset Portunus. Atqui laudatus versiculus in veteribus coicibus Syriacis, ct Arabicis desidcratur, ut Patet ex glotiis Bibliis malionis ; irec iioti tu Graecis, ct Latinis, ut patet ex manuscriptis codicibus, quos Consuluit Eramius, qui liutic versiculum in sua Edi. tioiae praetermisi t ; et cx iis , qui asservabantur iu ibliotliecis aticana, Barberiniatia, Itigia Parisielisi Olbertina , Aiaglicaiia, Satigeritia ite usi elae. : uec lausatus cst a Patribus , qui contra Sabellianos, Aria. Is Os etc. disputabant. Ergo etc. II iue Erasnιus cui occessit Socitius ) Comment. in Epist. Dan. putat , Luus fraudis auctorem suisse meronymum, cuius Domine extat Prologus in Epistolas Cationicas'. At Ric 'dus Simonius hune Prologum mero mo abiudicat Hist. Cruic. Texlus Moi Test. CV. 18. quasi
Commentitium recentioris auctoris opusculum , ait l. Ii uJuc vorsum primo in margine a pio aliquo interpre-le scriptum csse ', deinde incuria amauuensium irrepsis-- In textum ; cumque Latini Costantinopoli politi sunt sub Innocentio III. a Latinis in Graecos codices Simonio adhaeret Clericus Part. III. Art. Cril. seel. I. cap. 14. u Quaest. Me ronymianis caρ. 9. Ergo. . Transeat Dist. min. Desideratur hie versiculus in aliquibus codicibus incuria amanuensium et non laudatur ab aliquibus Patribus, qui mendosis is, 'iliit cono Desidetatur in omnibus Codicibus, et a nullo cx Patribus laudatnr, nee. Dixi tr Urseat major ; quia tion librariorum, et Criticorumscs ecclesiae est definire, quinam sint Libri Cationi ei lci quae genuinae corum partes. Porro Ecclesia in Concilio Tridetitiuo Sess. IV. declaravit Canonicas ειngulas Sacrorum Librorum Partes . prout in Ecclesia legi consueveruiit; sicut legitur hic versus in Ecclesia Latina in. Ossicio Dominicae I. Post Pascha,
ei in Ecclesia Graeca, ut patet ex eorum Lectiona-rιο, saluule Simonio ; uec Poterat ad Graecam Ec-
23쪽
ille iam manaru orror a Latinis, quibus Graeci era Rinsungissimi, ab eisilue tanquam ab tincreticis, et Iio- stibiis cavebam: Dcc omisisseut ris ObIacore Comipliomem Scrii latrae, cum minora obiecerint. Imo Nec Cot stanter in utraque Ecclesia receptus csset liac Vcrsus ,εi fuisset salsus ; rariare enim dcbucrat error, ut ait
' Tertullianus I b. de Praescrip.
Ouod ergo spectat nil vcleres codices Graecos iam Suriacos . et Arabicos , Cum Suat verviones ex nextu Graeco originali , nora mullum moramur lecebatur hic versus iri mauusCri Plis inlustissimis autei litiorum expeditionem in Graeciam, ut testatur Co rectorium Librorum Saeculo X. scriptum , quod ii Bibliotheca Sorbonica scrva batur. Cialotyrus etiam, ct Aera testantur, aetate sua in melioribus Graecis ma- avi scriptis edititisse. Robertus Stephontιs ex sexdecini vetustissimis Graecis codicibus, quos Consuluit, septem tantum invenit . in quibus Dora iiii ger Versus deerat, ac d tantum verba duo in caelo : quae inliti sensui extus ossiciunt. Carditialis Αιmenrus , Conquisitis Undicine . praesertim ex Vaticalia Bibliotheca, melioris
norae cilicibus . eum versum in Editione Compluten si anni MDXVII. rclinuit. Imo ipse Prasinus , qui
in urioribus editionibus eum praetermiserat, ui tertiacditione restituit ex vctusto codice Anglicatio. Ualu annia vero, quam ipse in Hierynymum doctorem sanctissimum pariter , et doctissimum impegit, mi Ole IaiIda prorsus est. Si ergo Prologus in Epistolas Ca
conjecturae enim , quibus curii mero a mo abluueant Iimoni is , et PP. Buit edici mi in ditione eius Operum , infirmae sunt putandum cst, Ilicronynium cx fide meliorum codicum eum versum retinuis se et repreheudisse codices, qui co carerent. Ouod spectat ad codices Latinos, Megari p'io i in pluribus , ct mclioribus cum versum Inveniri 'ut lectitur Lovanienses in Edilione Scripturae,
citiam anno MDLXXX , magno manu scriptorum COn- uisito numero se mi; PD. Benedictitii m citatum
Lolo ni meroi nil , et alii. Sed et rem Oiuuino conscii , Cassiodorus , qui Saecido
24쪽
Thinitate. V. conquisitis undi lue antiquus linis, et probatissiimis. go licibus , quanta maxima vulcbat diligentia libros. Sacros contulit, et emendavit, hunc versiculum laudat in Libro, quom edidit Massibus anno MDCCXX cui titulus Complexiones in E 'istolas , e/ actus Αρο- stolorum. Palet autem codices, qui tempore Cassi lo-xi erant anti luissimi , vel nasa Apostolorum tempora attigisse , vel ab iis parum absuisse.
Falsum est autem , Dullum ex Veleribus Patribus. Itunc versiculum protulisse contra haereticos . Nam
praeter mersumum , de quo Paulo ante diximus , protulit illum Cyprianus Lib. de Uni: Eecl. cap. 4. De Patre, tuquit , et Filio , et Sotritu Sancto scrιρtum est ; et hi tres unum sunt. Ubi autem scriptum est, nisi tu laudato loco Ioannisy Protulit etiam. Eigenius Episcopus Carthaginensis in professio ne fidei, quam nomine 4oo. Episcoporum LIιnnerico Vandalorum Bogi obtulit , dicens: Ut adhuc luce clariustinius dioinitulis esse ciam Patre , et Filio Spiritum.
Sanctum doceamus , Ioannis Eoongelistae testimonio comyrobatur et ait nania ι : tres sunt, qui testimonium perhibent in caelo : Pater, Verbum , et Spiritus ab anctus: et hi, tres unum sunt. apud Victor. Vitens. Lib. III. de Persecutione Africana. Insigne est hoetes limonium , quippe editum a tot Episcopis coram adversariis contentiosissimis. Protulit et Fulgentius in Resρons. ad IO. objecl. Ariarior. Beatus Ioannes Apostolus testu ur dicens: Tres sunt, qui testimonium rerhibent in caelo , Pater . Verbum , et iritus S. I et hi tres ravum stini. Quod etiam Γpalissimus Mar- r C rianus in E istola de Unitate Ecclesiae Ie- Fcatur, dicens etc. Protulerunt et alii , quos oniit timus ; e x regulis enim Cliticae vel uiauta, positionumtcst intonium . vincere debet sexcenta negatioa eorum Patrum , apud quos hic versus non citatur, vel quia aliqua eorum scripta perierunt: vel quia ipsi in meu- dosos codices inciderunt, tu quibus versus ipse dcerat. Inst. Eae concessis, non uulti codices hunc verεum habent, in nonnullis deest. Cur crgo non potius judicamus motidosos eos codices,' lui hvuc'Ver5um e
dinunt , quam eos , qui illo careut q
25쪽
s. Quia i . in facile fuit amanuensibus errare onii tendo hunc versum , impossibile vero illum addendo Cum enim uterque Versiculus , septimus sei licet , et octavus ab iisdem verbis incipiant tres sunt, qui te stimonium dant et in eadem verba desinant unum sunt, facile suit, errante oculo, ab uno ad alium versi n-lum transilire : quod et accidisse in aliis Seriplura lacis , in quibus plures versus consequentes ab iisdem Verbis incipiebant , notant DP. Benedici ini loc. cit. At contra impossibilis erat additio , non solum quia piaculum erat aliquid addere verbo Dei ; sed etiam
quia cum per tolum orbem Scripturae exemplaria sparsalessent . facile erat detegere fraudem: nec tanta consensione tota Ecclesia unius, nut allerius amanuerinsis additamenta . tamquam Verbum Dei recepisset, aut ex margine in textum intrusisset.
Quia si ei talum versiculum septimum demas, jam mutila est Ioannis oratio . et ipse contextus laeunam ostendit. Ait enim V. G. Syiritus est, qui I stisca tur , quoniam Christus est peritas V. I. quo niam tres sunt, qui testimonium dant in caelo et Pater , Verbum, et Spiritus Sanctus: et hi tres unum sunt; V. 8. et tres sunt, qui testimonium dant ire terra : Spiritus, et aqua, et sanguis: et hi ιres uniana sunt; v. 9. Si testimonium hominum accipimus, testimonitimiDei majus est: quoniam hoc esι testia monium Dei, quod majus est, quoniam testifcatus est de Filio ete. Deme versum septimum , iam , ut
Patet , tota oratio non eohaeret.
Obie. IV. Licet negari non possit, ex Novo T
stamento demonstrari, Filium esse aliam personam RI aire distiuctam . Deque id dissileantur Sociniani, quippe qui docent, Filium , nempe Christum, utpote
Purum hominem . esse personam a Deo Patre distinetam ; tamen Spiritum Sanctum esse distinctam a Patre Personam Deque ex verbis Christi Ioan. IIV. , Deque ex formula Baptismi, neque ex l pistola Ioan is I. OP. L. I. Probari potest. Nota quidem ex verbis Christi Ioan. XIV. ; nam sicut Christus ait .
Spiritum esse alium Parac Illum . seu consolatorem
ila etiam David Psal. XXII. de virga et baculo Do-
26쪽
De Trinitat . , Pomini ait: Viro tua et ba lias tuus , ipsa me con- soluta sunt. Quis nutein dixerit, eas esse Perso uas a
I atre distinctas ' Non clium ex 1 ormula baptismi; sicut enim Paulus Act. XX. 32. mi : Commendo Mos Deo , et Merbo gratiae ipsitιs; et Dhms. VI. I . Confortaminι in Domino, et in polentia Pirtutis vias, quibus locis . coimungit cum persona. Dei ejus ' operationes , quae personae non sunt; ita etiam serma ha
ptismi intelligi potest .n nomine Patris , et filii , et
oirtutis Dei. Non deuique ex verbis I. Man. V. P.; nam sicut in versui . dicitur : Tres sunt, qui festia monium dans in caelo : Pater , Verbum , et Sρirῖ-tus Minctus et hi Eres inium sunt; ita ctiam seis Ieiati versu i dicitur: Tres sunt, qui Lestimonium dant in
terra : Sρiritus . ei. vita et sang&is. et hi tres aenum sunt. Atqui ex bis verbis nori eruitur, Spiritum, D'I aD , et sanguincm esse tres Personas ergo Deo ex Prioribus eruitur. Spiritum Sanctum esse persoriam a Patre distinctam, sed tantum aliquam-cjus operatione rigo. U. Neg. ant..et simi itudines alIatas, .. d I. mei mdicimus , Ionge disparem csse rationem inter L udaia Psalmi verba, et ea, quae habentur apud Ioannem. Ibi enim dicitur Spiritus testiscari , arguere , Clarisi- Mare , loqui qua iamque audierit, quod nonnisi per-SOnaC. subsistent; convenire potcst; et distinguitur prae-υ Tea per Onali pro Domino eκε vos ille. De docebit , ille testimonium Perhibebit, ille arguet mundum, ille quaecumque a-iet loquetur. Et haeo loquendi ratio constans est in Scripturis; ita ut si litoret pam ad si-guratum sensum traii,scrre, nullus esset qui non μοs-Set in. alienum sensum detos incri, Iocus ; cl Scriptura potius ad dccipiendos , quam ad docendos homi-
Des composita videreturi uteretur enim. Domi ne spiritus , quo uomine utique persona aliqua intelligitur risim Ouulibus caractaribus personalibuhansigniret: nubium daret loeum spμlum in semia sigi iratό intelligendi , ct tamen sensus figuratus esset. Ipse Filius dici POSSCι non esse pere a. At conira laudata Psalmi Verba , et alia Scrip=urac, Ioca . in . quibuε Per Pro
3ορον suam operationes persoriaIm rebus inanimatis tribui inlue, statim fguratum sensum PraesesWunt.
27쪽
di Theologicarum Institutiomini Lib. II GP. IV.
Ait a. ni neci licere potuit Apostolus: covιme id Mos Deo, et perbo gratiae : confortamini in Domino,
et in Potentia piratilis ejiasi semus Craim cst. Iu scinti
meridari, ct consoriari in Deo , ut per verbum gratiae suae , Suanique Potentiam nos Servet. At in us-mine idem est, ac tu auc ritale, nuctoritas autem cst personae , Issis enim sanus dixerit : in auctoritare sapientiae Regis , aut virtutis Vtis r ac proinde cum dicitur in nomine Sy rilias Sancti, sicut in nomine Patris , et Filii, tertia persona intelligenda est; nec potest nisi insulse virtus Dei significari.
Ad. 3.m Dispar etiam ratio est versus oeta vi , ct septimi. Nam Praeterquam iod illa clausula versus B. hi tres tinum sunt, tu plurimis deest codicibus , ut testantur Lovanielises Corrector , et Innocentius III. Cap. ctim Marthae de Celebr. Imissar. , advertenduΠi cst ', nullam ex tribus , versu 3. commemoratis , esse Personam ; nam syirittis , apta , et sau-guis ex Augustino Lib. H. Cont. Maximin. EaP. 22. est spiritus a Christo tu Crum emissus, a Ria, Et Saus uis ex ejus mortui latere furentes e ciuae testantur Cli risi uni esse verum hominem contra haereticos ejus
temporis, qui id negabant. Ac proinde periculum non erat, ne aliqua ex iis pro persona 'ac iperetur. Sed in v irsii I. verbum , et Spiritus eoujunguntur cum Persona Patris et dicitur quod tres sunt; et hi tres ranum sunt: quis ergo adeo caecus, ut non videat ibi ires personas l' Inst. Ideo virga , taculus Domini, spiritus , aqua , et anguis , et celera imia possunt intelligi do Persona , quia statim unusquisque videt, operationes pcrsonarum iis tribui per prosopopoeja n. Ai sui idem dici potest de Spiritu Sancto. Nam Spiritus nomen saepissimc iii Scripturi s usurpMur pro venio, aut aliis
rebus , quas clarum est, non esse Personas , eX. gr. Pro voce , pro Virtute, si enerria, pro vita cic. quae
colligit Ioati. Clericus Part. v. Art. Crit. Seos. I. cap. 5. Usurpatur etiam issunt nomen Spiritus San-cii pro gratia Dei, sicut cum dicitur Marc. I. 8. Ille baptizabit pos Spiritu Sancto ; quis citim dixe
28쪽
De Trinitate. . Heitur Spiritus Dei, id ipsam spiritiaen, Dei naturam
significare videtur : sicut cuni nos dicimus spiritum hominis , non intelligimus personam uti luaria ab ho minc distinctam. Quam comparationem instituit AP Stolus I. Cor. II. II. Quis enim hominum sciι quassimi hominis . nisi spiritus hominis, qui in ψso es φim et quae . Dei sunt, nemo P0gnOMu , nisi Spiritus Dei. Ergo. U. Neg. min. 'Ad CUrna. Dist. ant. Usurpatur prorchus , quas constat Don eve personas , sed seni pii additur ciliquid . quo distinguatur.a persona, Spiritus Sancti, conc. Nihil additur, sed dicitur absoIute Spiritus Sanctus , neg. Quoties igitur nonacii spiritus pro robus adhibetur, quae personae non Sunt, Semper aliquid additur , quo ad res illas coarcietur ejus no in minis sigia dicatio. Sic cum dicitur Isaiae XL. I. arefactum aesse foenum , quia ἄρirinis Dei ει arit iueo , unusquisque videt , accitat hic spiritum pro Vento urcntc. Sic etiam cum dicitiar Cpiritus procellae, terno nescit intelligendum csse de vehementi tempestate : ei idom dicas de aliis Scripturao Ioeis. Sed Nunquum Spiritus Sanctus , praesertim si in Graeco articulus praecedat ro-αγρον, de alia re intelligitur , quam de ipsa Spiritus S. Persona , ut Observavit Didymus Lib. I. de Spiritu Sancto. NeilueContrarium evincitur ex locis iti objectione reci latis.
Nam Marci I. 8. cum dicimur haptizati Spiritu San-elο , ipsa persona Spiritus - Sancti intelligitur non quia baptizamur persona divina; sed quia per me tonymiam tribuitur gratiae ipsum Spiritus Sancti nomen, qui eam infundit: sicut cum lux dicitur sol, quia a sole diffunditur : et Lex Mosaica , librique Proplictarum dicuntur Moyses, let Prophetae Lia . XII . 29. Habent Moysen , et Prophetas : audiant illos. Caeterum gratiam distinclam esse a Spiritu Sancto, lati- quam essectum a causa , patet ex Apostolo Rona. Q. 5. charitas Dei doliasa est in cordibus nostris Per tritum' Sanc uni. Comparatio autem instituta ab Λpostolo L. Cor. IL m. in go solum sila eu, quod sicut interior ε hominis cogitationes licino novit, Disi
βpiritus ipsius hominis i ita vitam abscondita Dei no-
29쪽
sic risi raemo novit, nisi Spiritus I alicuis : sed ipsc Apostolus disparem rationem innuit ; nam de lio iiii-ne ait: spiritus hominis, qtii in ipso est: at de Dco. Spiritus qui ex Deo est ; subdit enim post laudata Verba : nos autem non Syiritum hujus mundi accepimus , sed Syiritum qui ex Deo est, sive procedit. Quis autem de anima hominis dixexit: Spiritus qui ex homine est 'Objic. N. Scriptura ubiqire praedicat Dei unitatem idque etiam naturali lumine Dotum est. Ergo uon Sunt
tres personae. ηεν. Neg. cons. Licet urim in rebus creatis , ubi
una est natura . utiam ctiam personam csse oporte. t
id tamen fides docet , verum non esse de natura in 'finita , quae una est in tribus personis. Etsi autem nos id naturali lumine directe intelligere non POSSα-mus ; tamen ipsa Daturalis vatiό nos edocet. DO PValere argumentum , et comparationem a finito ad infinitum ; 2.9 si varietas ingeniorum inter ipsos homines efficit , ut unus cIare percipiat, quae alius hebetiori ingenio intelligere non valet ; mulio magis Putandum est , mentem divinam multa clarissime Coln-Preliendere , quae mens hominum percipere non P0- est. Idcirco si inopsus esset homo ingenii rudioris ,
qui negaret quidquid ipse non intelligit , licet ab homine docto, nec mendaci asscratur; multo magis iue Plus esset, qui negaret quod a Deo constat esse revelatum . licet ipse non intelligat. Instant hic S0ciniani. et innumera sopbismata pro- murit , ut Probetit, Trinitatem personarum esse rati Di contrarium. Nos tamen istas eorum tricas intra dis-SUlvcmus , ubi expendcmus , an Mysterium Trinitatis
Obio. VI. coni. 3.m pari. Si priorum sacculorum Patres Trinitatem personarum in divinis credidissciat , et scripto docuissent, utique Getitiles ipsis Objecissent Vel Mornrn numerum , quem Christiatii passim iis LXProbrabant , Itaque par pari rc tulissent; vcl saltem argumenta innumera, quac utii cuique cogitanti de hoc mysterio Veniunt tu nielitein. Atqui neutrum lacerutat.
30쪽
De Trinitate a TN. Neg. mla. lum quia non omnia stipemini scripta eo tempore a Gentililms contra Christianos , et nChristianis contra Gentiles; tum quin ex scriPtis , quae Supersunt i constat, Gentiles, et . haereticos revera utrumque obiecisse Christianis ut patet ex obiectionibus Celsi apud Origenem Lib. conti Cris. 4 eTobiectionibus aliorum Gentilium apud Iustinum Apo- g. I. - ex objectionibus Praxeae apud Tertullaanum Lib. eom. Prax. Diuiti so by GOoste