Vberior enarratio eorum quae a Ioanne de Sacro Bosco proponuntur, ita vt adiecta difficilioribus locis commentarij vicem supplere possit

151쪽

Has vero ponas snon coeles es, in iis enim nulla talis affectio constitui potest, sed terremes intelligo) veteres partim habitabiles,

partim inhabitabiles voluerul.appellam' aut zonas,spacia in tercepta inter duos parallelos seu tequedi states circulos,qua ratione forsan Polybius permotus sex Zonas esse voluit cutorridam aequinoctialeta transiens duabus partibus disterminet:sed usus recepit,& antiquorum auctoritas hoc voluit,vi media duobus tropicis limitata ac terminata, licet eam aequinoctialis transeat, una Zona iudicetur. harum Zonarum naturas ac qualitates, si v terum sen tentiam susicipiamus, luculenter expressit Plinius,ita ut studiosi potius debeant

verborum OrnatUm admirari, quam ipsius mentem amplecti: sic enim ait, Nam cum sint eius quinque partes, qUIS ZOnaS Uocant, in sello rigore ac aeterno gelu premuntur,

omne quicquid est sit biectum duabus extremis Utrun que circa vertices, hunc qui septentrio vocatur, eumque qui aduersus illi Au strinus appellatur, perpetua caligo utrobiq;, S aliena molliorum siderum aspectu, mas

gna,ac pruina tantum albicans lux vero me dia terraru,qua Solis orbita est,exus a flammis & cremata, cominus vapore torretur.

Circa quam duae tantum inter se exustam Srigentes

152쪽

ΙΝ SPHAERAM. 3 3 rigentes temperantur: haeque ipla inter se non peruiae, propter incendium sideris.eam veteres diuisionem Zonarum instituerunt,ut zonam interceptam inter Septentrionalem ac mundi cardinem Borealem, simili modo inter Australem &verticem Meridionalem, habitationis impatientes dicerent, quod torpor ille glacialis nec animali, nec frugi vitam ministraret. verum experientia hac nostra tempestate nobis aliud persuadet. quantum ad Septentrionalem attinet dubium non est

eam quidem inhabitari, licet non tam com mode ut hae nostrae mediae,&non dubium

est, quin iis qui ibi orti sunt commodior sit

habitatio, propter naturae asperioris dispositionem, quam aliunde ex hisce nostris re gionibus aJeam diuertentibus: in hac autefiunt,Groniandia, Gottiasseptentrionalis, Caculi, Techiacalice nonnullae regiones habita biles veluti Scrinia,Nogatia.Simili modo cG- stat de opposita Zona meridionali ex terrae Australis nuper inuentae descriptione.Zonas autem proximae sequentes habitabiles eme voluerunt, quod in ijs temperatus Solis a dot eas temperat. inter has quatuor Zonas quinta aeterno afflatu continui caloris ustam Voluerunt . eaque de causa inhabitabilem.

hanc esse habitabilem propter aequalitatem K 3 noctium

153쪽

334 ANNOTATIONAsnoctium, atque dierum affirmant. quantus enim ei ardor de die Solis,tanta noctis hu-- Iniditas,ut mane Sol ad tempus aliquot laboret in eXiccanda atque excutienda Solis huiuiditate,& ita extracto tempore non imperi ignesiolum inflamme .Nam quo dies longiores scin eo etiam intestor est Solis ardor, at non tam mane Sole oriente quam eo iam a meridiano ad occiduum cardinem tende te. Si igitur Sol diu laboret in exiccanda terrae humiditate, eam non tam calidam ac arden te propter dierum breuitatem, quam temperatae Teddet, Ut ex Portu galensiu nauigationibus apparet, qui insulam S.Thome esse habitabilem defertitissi in am Volunt, quod minimi econtingere pol et nisi esset temperata. Nec te id quod Cleomedes dixit m ouere debet, caex suo seculo hec mesius sit.Vt vero aer secundum has Zonarum mutationes Ciuersias &

proprii motus Solaris, in diuersis regionibus lardores viresque mutatur: a etiam ipsorum lhominum corpora atque ingenia mutantur,

ut dubium non sit temperiem, vel rigorem plurimum facere ad ipsarum hominum cor poris dis positionem malosq; in serueintibus Iocis, feruorem;in rigentibus rigorem; tem- peratis temperiem commode perferre pol

se. hinc rarius ad diuersa hominum ingenia iespiciens,

154쪽

respiciens,eorumque imagines, & corporis figuras coiiderans, pro luminis diuersitate, quod in aere diuersimode sua caliditate es

fundit, quem in eo viventes homineS,atqUCadeo omnia animalia attrahant ac remi tat, diuersas constri utiones ato; affectiones

costituit. Na, inquit, Aethiopas vicini sideris vapore torreri aθust: sq; similes gigni barba S capillo vibrato no est dubium. Et aduersa plaga mundi atq: glaciali, candida cute esse

gentes, flaviso omissaS crinibus. Truces vero ex coeli rigore, has & illas mobilitates habenteS, corporu autem Sceritate utrobiq;,illici gniti nisu, hic humoris alimento. Media vero terra salubris, utrinq; mixtura, fertilis ad omnia tradi', modicus corporu habitiis: m gna&in colore temperies, quibus ut Ptolo

maeus 2 lib. Quadripartiti haec de ingen iis addit, clini idem de corporibus dixisset, Propiores Austro , ingeniosiores esse,N rerum sublimrum scrutationi addictos,

propter inferiorum Orbium vicinitatem, qui verticem fere attingentes directa sitiavi eos promptos & alacres reddant, praesertim ad Mathematicarum artium arcana inteIligenda: at his etiam praefert Orientaliores , in eadem tamen longitudine

155쪽

ras ANNOTAΤION A scarlantes. Orientem enim Solaris naturae ecse existimandum est.Proinde & pars illa diurna virilis &deXtra putatur. At no sollim ingeniorum ratione adustae, temperatis & frigidis praecellunt, sed& metallorum, gemm Tum, earumq; ratione,quae e terrae visceribus eruunturi in ijs enim Sol maXime agens,pr tiosiora metalla producit. Verum Ptolomq-us videtur meridionales regiones impensitis laudasse,ut ita tacite ac latenter suam patri

am seque ipsum Aegyptus enim patria fuit)

laudare reliquarum regionum laudibus omissis,quae non minore vi, ratione prosperarum stellarum, earum vertices lustrantium Pollent. Sic ille quς in temperata zona ad BoTeam accedunt.Quoniam ibi stellae sunt egregiae, quemadmodum Cardamus dicit & illus res magis in ursis:&rutilus fulgor Arcturi, fortes sunt propter Martem, Spatientes la horum propter Saturnum, iucundi &hilares Propter Venerem,atque effusi in largitionibus &conuiuijs . nam stellae maxime dena tura Μartis, sunt inde Veneris,&Saturni,plerumque Iouis.Occidentales minus superbi,

propter Lunae naturam, peregrinatoreS ma

gni, 'fortes propter commistiones Martis cum Luna: atque sic non tum temperati conseruntur in moribus & animi dotibus,

Verum

156쪽

verum etiam in frugib'S metallis, plumbi,

ferri, aeris, argenti, auri tota fere temperata zona scatet,vt Plinius de Hispania ait. Omnia igitur ipsius temperatae goneratione tem p rati caloris,media sint,in extrema autem imperfecta.haec de Zonis, quae omnia Auctor figura conuenienti expressit. C a P ν T T E R T I V M. Post explicationem circulorum, quibus mundana sphaera intexitur,agit de apparenths quibusdam, quae in coelo fiunt, ratione horti atq; Solaris motus: mox de ortibus atque occasibus siderum coelestium, non inferiorum orbium sed si xoru.De dieru ratio

nibus eorundem que varietate ratione partium Zodiaci,inaequaliter,aut recte, aut tortuose scandentium,& ipsius deferentis Solis inaequali a m v n di cardine distantia,at quedam singulis sphaeris conuenientia tam rectae quam obliquae subinngit, quibus studiosi quid in unaquaque ratione dierum &no 2ium disserentiae ac mutationis esset, facile in telligerent. His tandem tractatis de climatibus primi capitis finem, qui de terrae dimeti uente ac ambitu agebat, & secundi, qui de K s ZOna-

157쪽

138 ANNoΤAΤIONES zonarum distribiitione tractabat respiciens, adiicitur.Nam h c tria ita inter se connectuntur, ut seiungi no debeant. primum enim est amplitudinem demonstrare:secundum par tes praecipuas ac principaliores proponere

tertium, si quid generalius sit ulterius distinguere, quod in fine huius capitis auctor persequitur. De ortu se occasse. OVid ortus notum est. Ortus enim vel ascensio supra hori Zontem, nihil aliud quam apparitio stellae aut astri, quod antea propter terrae densitatem dum in inferiore hemisphaerio versaretur, cerni non poterat.Dum enim Sol, vel stellae mundano motu euehuntur attollunturque ad cardinem orientalem , oriri dicuntur: quando a coeli me

dio delabuntur atque ad occiduum finitore perlata sunt, demergi atq; occidere. Occasiis

igitur nihil aliud est, quam demersio infra

horizontem altri alicuius, quod paulo ante in superiori hemisphaerio, e rsaretur.haec,TRtio ortue atq; occasus vulgaris est, qua Vtimur cum existimamus omnes stellas fixas, atque adeo totum coelum inenarrabili celeritate

158쪽

IN SPHAERA M. I qucontorqueri, & 2 3. horarum spacio oriri attaque occumbere. Aliam autem subiungit Auctor qua Poetici atque Astronomici ortus diuersitatem apzellant . priori illa utimur in rerum atq; temporii descriptionib': altera in subtilioribus conte placionibus astronomi cis atque directi octibus. Priori ac uin sine fixarum stellarum cognitione intelliginequeat, ipsia phaenomena clim septentrionalia,

tum Australia commemoria da erunt. hi S veteres coelum digessierunt , ut tanto commodius utili hoc & sapienti con silio factum est cinii ornatus atque splendor discentibus de mos rari ac delineari possit. de i)s sua relique

rut monimeta Arat Manilius, Ausonius, Hi-ginius &Ptolornqus. mediocriter igitur ijs ex hac institutio et u perceptis, Da omninop rq cedere debet eorum cognitio cum ob nece Isitatem tum voluptatem, qua afficiunt ipsoru studiosorum oculos ac metes du hisce rebus in tenti, sese homines recordantur & coeui lu- me contemptates de terno illo lumine, quo

in aeternitate fruenaur, cogitant. ad horum' ortuum atquCOccasium rationes pergemuS,ac eorunde V sium & ratione demo strabimus. ut igitur copediosam si deiu coelestiu sequamur enumeratione,Ioachimi Camerari; ve

sus iupter elegati a mibi adjci di esse videtur:

159쪽

ijs enim nomina omnium coelestium sid rum & figuras complexus est Nomina disicepuer veterumstudiose laborum Siderea, ct caeli cogno micantiasigna. Signa vocant, quibus ista vides insignia templa. Se numerum denum quater atque octo se dedea

βώmma tenent aquilonisfrigor pergum Ingens in morem ut,perlabitur Anguis. Hunc bit Arctophylax, des hunc mox gemma

Coronae.

In egenu nixus,post quem Tyra, deinde lucris, Tum Cepheus se Cassope, tum Vector , ct ille Falcatum extollens caesa ensem Gorgone Perseus. Hinc Delioton O Andromede, hinc ε Pegasi, se te Delphin excipit, hunc Telum, hoc Aquila, guitenensique. Signifer haec sequitur decliui circulus orbe,

Inquo Aries, Erus,Gemini, Cance Leo,Hirgo, Chela, Scorpius, Arcitenens, per, Amphora,Pia seces

At Notus undifero tenet haec simulachra siub Carmatum Oriona, Canem in quo S rius ardet. ineis Procyonque Lepusq; et Iasenis additur Argo, ctu uect Centaurus ct Ara incognita nobis. Tum Sotiuspiscis, CaussaeacE9danus ynda. Hisce

160쪽

IN SPHAERAN. 141 Hisce versibus totius coeli ornatuS,om- sesque imagines coelestes enumerantur, quibus diu inum illud templum,in quo nOS me dium choru obtinemus, ut perpetuo diuini

nominis laudes concineremuS, eXΟrnatume versib' enim prioribus XV ΙΙ imagines e primuntur. verum harum imaginum qui

dam duplex signum notant, ut de Pegaso credi potest, eum scilicet equiculum seu equis etionem&Pegasium noatre. Sic Sopiuchi signum ipsum Optuchium serpentisque flexuosi imaginem notat. Sic& posterioras

dera diuiduntur. Nam centaurus S lupi figuram gerit. HydruScoruum & cratera n tat. Haec signa vel sidera sunt plurium stella rum compositione perspicua, in quae Vet res rerum coelestium si rutatores coelum di gesserunt: ut tanto commodius stellarum numerus ac diuersitas obseruari posset . quae enim in toto coelo obseruari nequest, haec ir singulis signis cognitione effugere no potCrunt. diuersitas stellarum tanta est, ut alias primae magnitudinis,alias secundae, tertia quartae quintae & sextae esse voluerint:ut e nim reges, principes, magnates in gerendo&administ rando imperio alijs praelucent, aliosque legum sequitate coercent : ita etiam primae ac secundae tertiaeque magnitudinis Pr -