장음표시 사용
131쪽
tegra diametros 3 6 o. stadioru m. Haec auten Mab. croe x sentetia Eratostenis dixisse videtur, qui dum uni gradui coelestis circuli 7oo. stadia, quae ad is miliaria congruunt, tribuit, centum octoginta stadisis quatuor miliaria ermanica non incongrue tribuem US, Ut
Integra diametros lit 8 miliarium Germani corum Hunc igitur admittit aspectum equa planities, aut pelagi tranquilla libertas, nisi duros ac perspicaces aut linc eos quis oculos habeat, aut Strabo quispiam sit, hic siquidequemadmodu Plinius ait, per uidebat CXXX. millib. passuum .hunc Marcus Varro ait: soli- tu Punico bello a Lilybaeo Siciliae,pmontorio exeutem classem Carthaginis portu etianumerum nauium dicere. Est autem duplex horizon. f. a . I. I. . a.
SI illa, quae supra derecta & obliqua siphae
ra diximus intellexeris, quid rectus Robliquus horigon sit, facile capies. Rectus ho rigon es rectae sphaerς horizon, cuius polum
seu verticem suo motu aequinoctialis secat. Obliquus autem horigon est sphaerae obliquae, per cuius verticem aequatorno transit, sed ad Austrum, aut septentrionem ab eo declinat . Nobis enim seprentrionales oras in
132쪽
colentibus, avertice ad Austrum declinat aequatoVAntipodum autem sedem incolentibus, declinat a vertice ad septentrionem,que admodum autem ex principijs colligere a nobis praemissis licet, Zenith semper est polus horigon iis superior: Nadir autem inseri- Ur, perpetuo occultatur, ctim imum coeli medium nunquam cernatur.
Vnde ex his patet quod quanta est eis
OVid latitudo loci sit paulo ante dem O
stratum est:hanc aequalem est e Cleuationi verticis aut cardinis septentrionalis, auctor demonstrat ex natura quadrantium
eiusdem circuli, & aequalis partis ab utroque ablatione,de eo vero dubiit esse nequit. Si enim sub medio quis mundi tramite, aequatore scilicet consisteret , utrunque mundi polum , omnibus impedimentis remotis, haud dubie conspicere ut nulla vel loci lati ludo, Vel verticis utriusque notaretur subli mitas idem ille longius ab aequatore digres. Lus,m tantum videbit ipsum verticem abae quatore distare, in quantum ipse polis mundi supra horizontem attollatur : ut si eXempli causa , polus septentrionalis supra hori I Zontem
133쪽
zotem si gradibus sublatus fuerit, demonis strabit haec poli sublimitas, eandem loci latitudinem, ac totidem gradibus verticem, seu Tenith ab aequatore deflexisse, quod Auctor ratione quae sequitur probare studet: figura etiam ad id accomodatam adiungit Auctor, quae cum litteris careat, quibus haec ars, tan quam notis quibusdam exprimenda erat, noua formabimus: sit exempli gratia,A polus septentrionalis, B Australis, ABCD coturus Solstitioris, circulus a puncto C, ad D ductus squalor,E terra ex illa ducatur FG horigon, eiusq; axis,E H Zenith scilicet capitis:demG- strabo iam latitudinem loci aequalem esse eleuationi polari. Sumatur scilicet EF A qua drans coluri Solstitiorum,cuius arcus C H latitudo loci sit, ab aequatore CD Saxi mundano A B. Capiatur praeterea quadrans ei undem coluri, HEGabaxi horigontis N horizonte terminatus: duae hae quartae CEA,S HEGerunt inuicem aequales, cum sint eiusdecirculi quadrates ab aequalibus igitur CEA, SI J E G commune arcus HAscilicet si auferatur,residua C FI latitudo loci,& G A poli sublimitas, erunt aequalia, quod erat demonstrandum. Antequa ad ea progrediamur, quq Atuctor de circulis minori b. tradit, locus exigit,ut de
134쪽
circulis maioribus reliquis, quori immensus utius in Astronomicis, quos tame Auctor praetermisit,breuiter agamus: ut sunt lacteus verticales,altitudinia,horarii domorum. 'Lacteus splendidissimo candor intersa mas circuS elucen S,totum coelum hs in parti bus ubi principum Ss agittari; finis sitiat, Zod1acum contingens, ambiti uniuersitatem calido flexu temperans. Transit autem haec 1idera finem a tu ue initium Cancri, Erichto Persiet, ei us
r OIe aliquantu non tamen circulariter
135쪽
effundit ad Serpentaris humerum dextrum, ab Olore per Aquilam Iouis armigerum atque eius Sagittam protenditur: Sagittarium transiens,per nauem Iasionis,ad pedes Geminorum recurrens. De hoc infinitae opinio Des , quemadmodum & apud Aristotelem videre est. Alii enim causas fabulosas,alsi naturales protulerunt. Theophrastus dicebat, ut Macrobius ait)esse cornpagem, qua deduobus haemi siphaerijs coeli sphera soli θata esier.
Democritus hunc splendorem a stellarum multitudine oriri volebat. Posidonius si de rei ignis infusionem existimabat, quae mUn du in transuersum a Solis via discurrens teperaret. Quid Aristoteles de hoc sentiat, eX eo petedum. Hanc viam veteres sedem beatoruesse voluerunt, quemadmodum ex Ouid si
lib. primo Metamorphoseon colligere licet: Est via ublimis coelo manifes reno,
Lactea nomen habet, candorenotabius ipse, Hac iter e peris ad magni tecta Tonantis. Ide hoc Manilius carmine eleganti expressit. Corporibus resolutassis,terraque remisia Buc migrant ex orbesuuinque habitantia caelum
Aethereo uiuunt,annis mundoque fruuntur. Verticales e maiorum circulorum numero sunt, per datae cuiuslibet sedis verticem
136쪽
traducti horizonte in omni situ sphaerae siue recto seu decliui trecentis sexaginta parti bus dispescunt. Hi circuli in globis stelli seris, ac Geographicis notari no possunt, cum singularum urbium vertices etiam proprios verticales requirant, quibus ipsa sphaera ossa scaretur poli',qua illustraretur: in planisphaerras a sit notantur. haec enim B diuersitate locoru diuersas tabulas habet,que tympana Vocaturi in i)s circuli verticales appellatur vetasto more Alim ut i,altitudinum, siue positionum circuli, qui&Alini cantarachi dicuntur, circa loci Verticem gradatim fiunt destripti,& coronae instar verticem ipsium ambisit: hi quo propius ad horigontem vel rectum, in sphaera recta scilicet, vel obliqvu, in sphaera decliui accesserint, eo maiores sunt: quo vero logius ab eo distiterint, atq; viciniores vertici fuerint, eo minores rita ut finis nonagesimi gradus,vertex scit. nocirculu, sed puncta obtineat. Horu vero omni v axis est horiZontis axis.Nemo miretur quod eorum hic, cum Eminor u numero sint meminerimus: hoc enim horizontis nomine permoti facimus,
hic si quidem praeterquam quod horigon sit,& limes, seu terminus ipsis rum verticalium iudicatui;& primus horum optimo iure cenietur, dum ad horizontem astra perlata sunt,
137쪽
altitudinis initium occupant:ita, ut si paululum attollantur, iam & altitudinem quanda habere aestimentur: dicuntur autem hi circuli &positionum, Sprogressionum, diuid ut singulos quadrantes vertical tu sci partib', &totide ab iis dissecantu hos &horu delineatione seques demo strat figura, in qua a sup stra ad insera parte traducti verticales funx circauerticem delineati positionum circulis. HorUm
138쪽
Horum autem circulorum usus est, qud dSolis, tum astri alicuius clim altitudinem, talatitudinem ab ortu aequinoctiali demon strent. Sit exempli causa AB Horizom,paret-leis lineae positionum C D, ac illis quedistantes verticales, ACB D Meridianus: eleuetur igitur astrum aliquod ab hori Zote in F, curias iudicatur altitudo esse, ratione circuli secundi altitudinum , nam de so inso descripti sunt,3 o graduum: 1imili modo latitudo ratione secudi circuli,a verticali primo so gramdum . demon strant igitur hi circuli, quot gradibus attollatur astrum , Squota vero ortu defeetat. haec autem in sphaera inlida perficimus ipsius horizontis atque quadrantis alti tu dinum praesidio, cum in quibusdam sphae ris ita se habeat, ut facile ad omne latitudine ortivam, vel occiduam contorqueri possit.
Nulla unquam gens ta barbara, ac incultis moribus fuit, quin quam exactissimam teporis atq; horarii obseruatione habuerit hinc poetae Solis filias, horas esse voluerunt, tu baille scilicet ubi illuxisset, mortalibus statim et1a horas benefici) loco,& veluti muneri impartiatur, qui b. Omnes suas adtiones ne quid teporis, quo nihil inelius nobis a dijs datum
139쪽
est, sine fruge dilaberetur. Haec causa, qud diam diligenti obseruatione annotatum sit,
ab ipsis historiographis,qui primi horologii
inuentores fuerint, illudq; primum vel Graecis,vel Latinis Ost enderint: quanta in aestim tione horologium ex Sicilia Romam deporutatum fuerit, & qualiter illi undecentum an nis paruerint, ex Plinio, atque historia Romana constare arbitror. Vniuersa igitur illa Astronomiae pars, nunquam satis laudata, in horarum Cimension atque positu gnomo D Um versans, cum a circulis thorariis dependeat, eos describendos duxi, ut studiosi tan to facilius, si aliquando in Gnomonicae artis lectionem incidant, se explicare possent. Cimcuti horaria sunt 3 2 per mundi cardines tra ducti, ipsum aequatorem in omnis phaerae situ 2ς partibus aequalibus dirimentes: ipsum autem verticalem minime aequalibus: fieri Nim non potest ut aequator, atque verticalis, in obliquae sphaerae situ dum a se mutuo di sent, aequalibus partibus disse centur: accedente enim propius vertice ad mundi cardinem,angustiora erunt necessario: longius autem eodem rem cito, etiam ampliora,atq; maiora horarum erunt interstitia. Quapropterct horaria spatia, excepto aequatoris horolΟ-gi, semper differunt.Aequatoris dictum est,
140쪽
quod in obliquae sphaerae imagine, aequatoris sablimitate habet, quod sub ipso squalore verticale, aut murale dicitum ibi enim ver teX, atque aequator conueniunt: Sub mundi autem cardinibus , hoc idem horologium, horizontale appellari potest. Nam eorum horigon incidit in ipsum sequatorem,quae causa, quod signa septentrionalia Sole semel ab arietis initio exorto, numquam demergantur, sed perpetuo m olae in star ab erecto gnomone Solis cadente umbra circumducantur,et horis aequalibus plan tam diriimenteS,causa,quod paralleli sequatoris, siue longe, siue procul ab ipso distent, simili modo ut aequator 24 partibus dividantur. Verticalis, atque hori Zon, cum in obliqua sphqra non coinci dant,verticalis cum aequatore, horizon cum horte sextae horario, sed eos ad angulos secet, fieri non potest, ut in eorum plano horolo
gia squalibus horis describi possen si sed quo
propius accedant ad ipsum aequatorem, eo magis aequalitatis ratione conuenientia cum ipsius horario:quo vero longius ab eo discedant, eo magis horarum interstitiis discre pantia.Verum praesens negotium figura demonstrandum erit. Sit A vertex Septentrionalis, B Australis,AB linea, circuli traducti abA in B, dirimen