장음표시 사용
41쪽
sitis ostensum , non eos nos esse, qui illatas ulcisci iniurias ne Vicinus i non multo post de pace agi coeptum est . qua tan
, diu re ultro citresque agitata, maxima cum dignitate uestra constituta,per plures uobis annos omnia secunda euenere. uos pacatissimo in ocio, amplissimo in imperio maxima cum dignitate agitabatis . Princeps ipse interea, cum nullae essent inrep . tempeltates t quae magnum admodum gubernatoris labo rem poscerent i non minoris tamen esse artis remp.in pace administrare, ostendebat. Hic, ne idem mihi saepius dicendum sit regregiae illae animi dotes, de quibus ante dixi, quae iam tot an nos, quibus ille in repu. uerlatus fuerati omnibus perspecte
eranti eadem tanto etiam tum in eo maiores videbantur: quanto iis, qui ad aliquam regendae reip. partem admittuntur, prae stare totius rei p. Principem Oportet. per haec tempora, cum
alia ille multa praeclare gessit: tum id maximet quoά,cum eius modi esse omnes respia.& inter caeteras nostram hanc praecipue arbitraretur i ut nihil illis magis cauendum, quam' bellum esset, nihil magis quam' pacem expetendam ducereti hac foueri eas atque ali ineque Boita aliqua ui, sed ipso tempore, atque o canonibus, quae plurimae in dies accidunt, augeri oportere cum uos hoc illi assentiremini lita id praestitiit ut cum multa illis temporibus tum ab Italis, tum ab externis regibus, tota Italia bella gesta, multa uariis in locis praelia plurimo sangui ne cCmmissa,atque omnibus odiis certatum stinemo tamen Venetis hostis fueriti sed cum aeque ab omnibus colerenture ut arbitri illi quidam potius ad componendas inter eos res adhibe rentur. atque hac quidem ille ita pace fruebaturr ut, cum eam omni ratione perpetuo conseruandam putaret tanimaduerteret tamen, ea nonnunquam tempora incidere, quibus uel necessa rio bellum gerendum sit. itaque ut periti gubernatores solent, qui, quanquam omnia obseruaturi signa linti omnem in eo curam collocaturit ut tranquillo mari nauigenti neque saeuienti bus se uentis committanti quod momento tamen plerunque tempestis inciditi iam tum, cum in portu sunt, omnia praepa rantiquartolerandae tempestati necessiria esse videantur. sic ille
42쪽
lam tum in pace, quae bello, siquod incideret, opportuna essent,
consderabar. qua in re, cum nihil eorum, quae agenda essent praetermitteret t tum pretecipue aerario ac publicis opibus Erospiciendum censuit . cum uero ob ingentes, multis quae gerueratis bellis factas impensas, maximo alieno aere urgeri rempublicam, ac tantum deseri ciuibus videret rut uel eo, quod illis, dum plene aliquando satisfieret, quotannis pendebatur i prope inmnia uectigalia, ac resp. redditus absumi necesse esset tomni cu/ra inuigilandum, ut id ratione aliqua dissolui posset, exist ima uit . eo dissoluto tam late patere imperium uestium itam opi mas, tam fertiles regiones sub ditione uestra esse cemebat i ut facillimum factu esset, maximas uobis diuitias exaggerari t ac
tantum non multo tempore in aerarium auri congerit quantum
nullis unquam bellis, nullis sui libus exhauriri ponet . hanc
uos eius sententiam cum secuti estetistita toto ille animo in eam rem incubuit: eam, ut id fieri posset, rationem inuenit et ut breui tempore tanta res,& qua nulla unquam reipublicie uti
Iior excogitata est, confici posse, ac prope' iam consecta essse uideretur . sed repens id quod preter omnium expectationem bellum subito exortum est: ut alia nobis multa detrimenta intulit:ita huic etiam rei fuit impedimento. Secuta sunt tempora, quae si ex ipsa rerum natura euelli ullo pacto possent tnon ego praeclarissimi huius viri, ac uestrum omnium laudem, quam maximam proximo hoc bello adepti estis, tanti facies dam ducerem e ut non id mihi uotis omnibus exoptandum existimarem . simul enim & molestiae, ac calamitates omnes,qui bus , his temporibus resp. assina est, extraherentur . sed quo niam fieri id non potest: non mihi ego, si eorum uobis memoriam renouaro rit ulnus , quod iam obductum est, re caturus, ta gloriam potius uestram prolaturus, atque hominum ser monibus propositurus videor. Ac quo ego magis cogito t dcres eas , quae euenere , mecum ipse considero i eo' magis fato ne
scio quo, cui nullis hominum consiliis, nulla uiristi possetiarma in nos illa concitata, ac tantam subito belli molem extitis se comperio . quid enim maiores uestri, quid uos unquam
43쪽
aliud egistis e quis uestrarum cogitationum omnium alius ut1λquam terminus suit e quid sibi aliud uestra unq uota postula
runt e nisi ut in pace, atque octo esse, ac uestra tranquille per frui rep. possetis . cum multas uos ciuitates , natalia regna, ob ni truam ualerandi cupiditatem concidisse, eam que ipsam non longissime prolatis Dibus, sed moderatione animi terminari polle cognosceretis i satis magnas uobis opes, satis amplum esse imperium putabatis. id uero cum sola pace diuturnum , ac perpetuum fieri posse videretis: omnia uestra studia, oia es cogitationes pacis erant. hac iam ab initio altam, ac auctam ire uram rem' noratisi hac illam in posterum omnem temporum aeternitatem superaturam sperabatis. atque ideo nemini uos vn quam ultro iniurii fuistist ncininem bello lacessendum, sed uobis tantum, ac sociis uestris illatas iniurias propulsandas cen suistis. at uero ossicio cum omnibus semper certauistisiinita scedera sanctissime obseruauistis i fidem constantissime coluistis . quibus rebus, cum fieri id debereti ut omnium maxime in o mni iniuria tuti essetis: neque quisquam non benevolus uobis esset e repentino tamen quodam impetu prope' omnes totius Europae nationes ad uos tanquam omnium communes hostes extinguendos, confluxerunt. multa ego hic mihi iustissimas
ob causas flenda arbitror i unum hoc tamen die . s ulla vn uam ratione fidem aliqua in re non obstinatissime seruan am esse persuaderi uobis potuisseti facillime hanc es uobis eui tari procillam potuisse . sed uos ne totius quidem orbis imp tium tanti faciendum, neque ullam tam extimescendam vim, ullum tam sormidabile periculum esse iudicauistisi ut a' fide dimoueri, atque ab ossicio discedere deberetis . hoc uos animo cum per uos etiam essetis: quippe qui in obleniantissima ostriorum onanium rep. nati, atque educati estist multum tamen
ad id constantissimus uos Princeps uester&oratione animauitrec auctoritate confirmauit. maximam igitur simul ille, similluos omnes gloriam consti uti estis. sed magnas , net eas tamen
culpat ullius, sed innocentiae ,& laudis poenas dedistis. Cum multi huius rei p. splendorem, assueti ips tenebris,serre non pose sint:atque
44쪽
sint i atque extinctum cuperent i alii, qui Italiae ipsi oppresses
res, ac praedones esiciat, aequabile hoc imperium, hanc per tot an nos conseruatam libertatem,& odio prosequerentur i & time rent , ne uestro aliquando exemplo , ac totius Italiae iandiu extincta libertas reuiuiscereti nonnulli florentissimi, atque opalentissimi imperii diripiendi cupiditate tenerentur r factum est tut& in uos omnes inter se illi coniurarenti&coniunctissimi uobis reges, ac uestrae semper reip. amantissimi, ita sistis improbo rum delationibus i uobis distraherentur lut arma etiana sibi in hanc remp. sumenda esse iudicarent. Hic uero cum uos sublata, atque inexpellata re oppressi, uestras his copias, quaecunq uerit m repente contrahi potuerunt: opponere cogeremini racce
pia illa calamitas est: de qua me quaeis Patres opt. silere patia
mini. eiusmodi enim suit i ut sine acerbissimo animi sensu , ne que es me dici, neque audiri i uobis possit. hac clade nunciata, quod tantum animi robur, tanta uis, tanta firmitas esse potuit quam non tanto incommodo labefaelari, ac concidere necesse fueriti & certe ut uerum fateamur trepidatum aliquantum es multis este multorum animi perturbati sunt i ciuitas diu paci, ac prosperis semper assueta, tanta, & tam repentina rerum Ο mnium mutatione,non commoueri non potuit. sed admirabi lis qua clam uestri Principis sortitudo,& luis ipsa uiribus inconcussa permansit & eam uocem emisit i ea grauitate uestri uos decoris ac dignitatis admonuit tui erectis omnium animis, ne mo unquam in tollerandis aduersis firmior,quam' uos uniuersi fuistis, inuentus sit . sed non haec solum eo tempore in uobis uirtus enituit. permultae se aliae, quae ante latuerant; ut quamque dissicillima illa tempora exigebant, ostenderunt. cum tantam in uos procellam illam,nullo uestro merito subito extulisse uideretis i neque facto semel periculo, sustinere rius uim potuissetis iuel alicui deorum immortalium in uos irae, uel malo ribus quibusdam uiribus cmiendum esse stituistis i neque quic quam, quod ad icniendos hostium animos accommodatumcise uidereturi pretermisistis . quanta haec animi moderatio ha
beri debet e sed cum seviores in dies illi, ac serociores fierent i
45쪽
iidem uos, cum iam moderatione uestra,& deos, siqui irati uo bis erant, pacatos,& causim uestram omnibus iam probatam iudicaretis: bellum uobis acerrime, atque omni antimorum contentione, gerendum esse decreuistis. & id uero ita gessistis rutcum nihil iam uobis hostes, quod aut agere, aut sperare possistis, reliquuna esse existimarente tum uos recuperata ui Patavio,
his S illam & Taurisium praesidiis firmaueriti si ut his quasi fronis quibusdam hostium furori iniectis, cum toto hoc bello in
has illi urbes proper quotannis irruerenti omnis semper eorum audacia compressa, omnes impetus alto' detorii, atque in iisti
sint . Sed nihil profecto eorum, quae es uobis gesta sunt, mihi
aeque memorandum videtur lac prima illa reoepta recens Pata uio tolerata in ea urbe oppugnatio. centum hostium millia sesrocissimis, ac pugnacissimis e nationibus, maximo cum tumul tu ,derepente, tanquam procella quaedam ad eam occupandam urbem irruerunt. uobis quidem,& egregii Imperatores uestri,&selecti, qui aderant, milites satis ad eos reprimendos esse ui debantur. sed trecentis tamen ego patriciis illis viris, quos, tu multu illo trepide nunciato, eo' mittendos censuistis: opportu nissimam uobis urbein potissimum conseruatana puto. atque in iis quidem omnibus, quae ime dicuntur i cum maxima uo bis omnibus, tum uero praecipua quaedam uestro Principi laus debetur. ille enim rebus omnibus pneerati ille omnium uobis consiliorum auctor erat. sed nulla tamen ille in re, quam' hac, quae es me postremo dicta est, maiori laude dignus existiman dus est. recordamini patres optimi, cum uos de patriciis illis Patauium mittendis hortaretur: quae uerba locutus sit. Qua/tuor sibi esse filios dixit: omnes de motibus nisi patrius se amor fallat & virtutibus ornatissimosi sibi certe iucundissimosi eo rum tum in omne se discrimen duos patriae offerre inec recusa re de reliquos,& se etiam si id res poscat pro salute resp. de
uouere. quae cum maxima omnium acclamatione excepta essent: egregia illa nobilium iuuenum manus hoc exemplo commota ad auxilium patriae serendum, Patauium profecta est. hic
uero,cum εἰ ipsi illi Principis filii, de reliqui patricii iuuenes ubique
46쪽
ubi ν adessenti nulli non se periculo bbiicerenti omnes ultro Iabores subirent t tanta militum uestrorum animis alacritas, tan rus hostium contemptus innatus est:ut innumeras illas copias, illam undique circunfusam multitudinem, non solum ad eam, quam ipsi tuerentur, expugnandam urbem, sed ne ad congre diendum quidem secum acie, parem iudicarent . itaque cum plures ibi ales hostes consumpsssent: suo que omnes conatus frustra esse cernerenti ab incepto desistere, & abire t urpiter co acti sunt. magna hoc facinore apud omnes gentes huic reipu. parta est gloria i magna Veneto nomini auctoritas accessiti magnae uero e nobis omnibus nostro Principi, qui huius lacino ris auctor fuit, gratiae haberi debent. neque uero hac una in reptiectari huius viri avictoritate compulsi multum rei p. profui stis. sed, cum plurimis graui hoc lo sumptibus iam exhau
stum aerarium esseti & impendi tamen in exercitus nostros multa necesse esset rcredo equidem & egregio uos in patriam amo re adductos, priuatas in remp. opes contulisset non paruim ad id uos tamen assiduae etiam nostri Principis cohortationes exclararunt . quoties ille in senatu, quoties in comitiis ultra etiam aetatis vires magna contentione grauissima, hac de re, uerba habuit. factum est igitur r ut cum penitus iam accisas Veneto rum res , neque ullum iam ab his diutius exercitum sustent,ri posse, omnes crederent: tum uero tanta ac tam immensa su bito opum vis extiterit et ut mare potius huic ciuitati, quo in
terluitur i quam' ullas unquam resp. diuitias deesse posse,sicilli/me omnibus persuasum si . Sed ne id quidem es me steri doceti quod, nescio an iis omnibus, quae e me hactenus dicta sunt, anteferendum sit. quod, cum multos diuturni iam belli Lederet e multorum animi, aduerse iis, quae , ut in tam longo bello fieri necesse est, pleraque acciderant , infracti essen ii hic ea semper in sententia perseuerauit: quam uos secuti,&maxima madmirabilis cuiusdam constantiae laudem adepti estisis in pri stinam tandem imperii amplitudinem rem' restituistis. multae quotidie pacis conditiones uobis proponebanturr ac cum de .his sepius agereturi atque in eas nonnulli imbecillitate quadam
47쪽
animi nimium pacis cupidi,non magna resp. dignitatis ratio,e habita, descensuri viderentur: cum praeter fenectutem, quae grauissimus per se ipsa morbus est i aduersa etiam ualetudine labo raret rad hane tamen ille dissuadendam nec satis fidam, nec de coram pacem pretesto' semper sulci semper ea, quae rei p. dignitas posceret, locutus est. admirantur romanarum rerum scripto res Appium illum caecum, cum illi ad caecitatem grauis etiam senectus accedereticum de Pyrrhi pace senatus consuleretur tad eam se tamen impediendam deferri iussisse. nos de hoc sit bimus: qui in summa itidem senectute, impeditiore etiam morbo quam' haberi caecitas debeat, pene' confectus, non semel, ut Appius, sed & hanc ad rem saepius assuit: & aliis omnibus, quae de rep. agerentur, rebus, toto hoc decennio semper inter fuit. prosecto nihil est patriae charitate praestantius. ea una O mnem illius morbi vim repellebat: omnes senectitiis molestias abstergebat. Hic uero, cum ille magnam quandam animi vim ostendereti nihil cuiquam prius, nihil potius reipu. dignitate esse debere dicereti pericula dc labores omnes, mortem ipsam denique bono cuilibet potius subeundam i quam' ullam umquam pati rei p. turpitudinis maculam inspergit turpi pace si scepta, nulla unquam re deleti hanc labem posse i sortunam
rei' mutari posse, rerum omnium continuas mutationes esset sperandum ex iis, quae pertuleramus aduersis esse, iamiam ad esse, ut nostrae res in melius uerterentur i nunquana resp. ad to terandum bellum defuturas opesi deos etiam immortales, iubrati, quae tam pie eos semper coluisset, non defuturos trauerent modo, ne ignominiae notam aliquam reip. inurentes, deorum
ab se animos, qui illam tutarentur, auerterent. Hae cum ille commemoraret ι uos ei patres optimi semper assens bellum potius cum dignitate reipu. uobis gerendum, quam' turpi pace quiescendum statuistis . neque uero est, quoa huius uos sin tentiae poenitere possit. nam non longo interiecto tempore opulentissimus ac potentissimus Callorum rex, qui semper antea coniunctissimus huic rei' fuerati ac multas uobiscum necessi
tudinis causas habebat i cum sellis se malevolorum sermonibus ab amicitia
48쪽
ab amicitia uestra, quam fidissimana sibi semper expertus esset rauulsum videret i occultis in se illorum odiis ac fraudibus co vitis,id uobiscum scedus iniit:ut quod intercesserat dissidium,
reintegratio amoris quaedam quod nonnunquam fieri consue uit fuisse videretur. is ita exercitu paratissimo, ita omni uobis auxilio presto' fuit: ut tantis viribus additis, quae violenta uo bis illa proximi belli tempestiis abstulerat i ea prope omnia in tra paucos dies in potestatem uestram redacta sint. Tum uero, cum satisfactum iam dignitati uestra iudicaretis r atque aequa iam tandem uobis pax afferretur i nullis uos sumptibus, nulli rei parcendum esse, dum ea fieret, censuistis. quam cum item ad rem conficiendam omnem operam amicissimus uobis rex, omne studium contulisset i factum est, ut sub induciarum no mine, pax sit uobis fumissima constituta. Sed quoniam commemorandis iis , quae cum omnium uestrum laude coniuneta
esse,& ad remp. pertinere visa sunt, longior sortasse sui, quam' utplura iam a' me hoc tempore dici possinti multa, quae mihi ipse dicenda proposueram , praetermitti necesse est. sed & satis ex iis tamen , quae dieta sunt i qualis hic suerit, quam' diuinus quidam uir haseri debeat,cognosci potest. quam enim et praeclarissimarum illi virtutum coetu, quae aut solae, aut certe maxime
in homine laudandae sunt i defuisse dicemus e prosecto squis eum iam inde ab adolescentia penitus inspicere , tum quae ab ibio, & in prouincialibus ,&in urbanis magistratibus gesta sint, quemadmodum denique Principatum adeptus, tum tranquil
lis, tum Omnium, quae noDis unquam inciderunt, dissicillimis temporibus, remp. administiarit, considerare uolueriti nihil in hoc, eorum, quae in magnis ac pretectaris uiris admirari consue
uimus, desideratum esse cognoscet. sed ne eorum quidem, quae aut es natura, aut a fortuna hominibus dari solent, quicquam illi admodum defuit . quae quanquam nulla ratione cum animi bonis, de quibus iam abunde diximus, conserenda sunt i eius modi tamen sentitit nec solam ad beate vivendum uirtutem sus ficere, nec sine his scelicitatem illam, quam omnes appetunt
consequi quenquam posse, pneclarissimi etiam, ac sapientissimi
49쪽
homlata existimarint . Ego quidem quanquam nihil es diis uitimortalibus humano generi virtute maius aut praestantius das
tum arbitrori non parum tamen ex his etiam eorum in nos beneuolentiam declarari puto. quod si ita existimandum estiquis unquam diis immortalibus carior Leonardo fuit equis eorum muneribus ornatior praeclarissima in ciuitate, maxime nobili, atque illustri ortus genere,& egregia quadam forma suit i &honeste partis diuitiis abundauit i & ita prosperos rerum o mnium successus habuit i ita semper illius virtutes sortiana co/mitata est ut nihil unquam optariti quod non si cumulatibsine consecutus. omnes in optime constituta rep.honorum gradus adeptus, atque illius demum Princeps creatus, in eius ad ministiatione ad extremam usque senecti item vixit. accessit adhaae, quod & rarum admodum, & difficillimum haberi solet rut εἰ plures liberos, ct egregiae omnes probitatis procrearet. equibus, cum primariis ciuitatis viris in matrimonium filias coiblocasset i & Hieronymo item P filiis uxorem despondiset quod magnae cuiusdam foeticitatis esse creditur: & nepotes, dc neptes,
re ex his & pronepotes, & proneptes vidit. seci, ut hoc scelicibsine illi contigit i ita id non licuit i ut omnes sibi superstites syllos relinqueret. nam ultima iam in senectute constitutus, cum
ad id usque tempus incolumes omnes fuissent: importuna morbi vi,stero ab hinc anno Bernardum amisit: quo ingenio: qua comitate e quantae spei iuuenem e non leuius ego huius morte illatum patriae, quam' patri uulnus puto. quis hic uire qualis senatore quantus in rep. administianda fuisset e sed iniqua ibium sortuna nobis inuidit. A t quanto id tibi optime ac mi serrime omnium iuuenisseelicius cecidissetis,cum ad tuendam Patauium cum Aloysio fratre, Sinuicto illo nostra iuuentu ris flore proseetiis, gloriosa pro patria arma senes rac nulla ti bi in re parceres ronant te chlcrimini opponeres itum hostiuini tibi telis occumbere, ac speciosissimam pro patria mortem obi re, licuisset. Acerbissima hac praetantissimi iuuenis morte, cum nemo tota in ciuitate esset: qui non ingemisceret:qua eam constantia pater tulit: eadem, qua tot ante patriae calamitates tulerata
50쪽
tulerat. non magis hac sonuiue intutia deiectus,quam' secundis unquam ullis rebus, qua ' plurimae illi acciderant, sublatus est. ut mihi dii immortales extremum hoc illius, quem paulo post
in suas sedes, ubi ueram vitam viueret rac perpetuo secum aeuo frueretur e uocaturi eranti virtutis periculum fecisse videantur.
atque hoc quidem illi e filiis incommodum illatum est . quan tas uero, & quam' magnas ex his eum uoluptates percepisse ar bitramini e quantas fortasse nemini unquam contigisse creden
dum sit . quasi rarum , ac solum prope' quoddam scelicita
tis exemplum, Metellus celebraturi quod, cum quatuor ibli essent filiit eorum unum praetorem , tres consules, atque ex his unum censorem , duos triumpho insignes vidit . Ma gnum prosecto' Metelli patris gaudium fuisse arbitrandum est i cum ea filios, quae amplissima in ciuitate essent: consecutos intueretur . neque tamen tam ego illum laetatum puto, quod hos ad eos delatos honores videbati qui, quanquam maximi, quod in populi tamen manu sunt i mandari plerunque etiam indignis solerenti quam' quod eiusmodi esse illos cognoscebati ut digni essent, quibus summa omnia tribuerentur. Hoc ue rum demum Pugium est: eas in filiis virtutes aspicere tui nubius non illis honos debratur. quae si ita sunt ine hac quidem in re, ut alia omnia praetermittantur iminor nostio Principiquam' Metello scelicitas contigit. cum enim quatuor itidem huic essent filii: cui tot unquam uirtutibus aeque omnes Or natos intueri concessiim est e sed & iis etiam, quae merebantur, dignitatis premiis honestitos,& nullis non honoribus auctos
uidissetis nostri Principis filiis uiuo patre magistratus petere per leges liceret.&sibi tamen id ille polliceri potuiti sore, ut, cum ipse excessisset, nullum esset in hac rep. virtutis p mium, quod illis, cum id es uobis peterent, negari posset.& uiuens etiam Laurentium filium, ne hoc sibi unum defuisse queri pos liticum ea tempora incidissenti ut is legibus solueretur i in proximum post se dignitatis gradum sublatum uidita Cum uero optatissimum esse parentibus soleat, quamsmillimos sibi nasci filiosi cui hoc unquam benignius, quam' nostro Principi