장음표시 사용
71쪽
M HIs TORI Ag B. ELISAEI TA 2 do constitutum , ad Portam Leriensem extra mo nia Brephotrophium Innocentium appellabatur. Ibi quotidie fiunt duo sacrificia per Curiales lancti Stephinis cerdotes, quibus u letudinari j maximi curatores stipendia tu pensitant; & ferijs ipsisSs. Innocentium quae Decembri exti emo coςbrantur, res diuina peragitur, maiore quod3m apparatu, concio habetur ex omnibus non oppidi modo partibus, sed etiam finitimis vicis atque pagis magna multitudo hominum loci religionς sommota, partim venerandi. partim aliquid poscendi, partim gratulandi gratia choriirrit. Quaeruntur famuli sancti Ioannis Euangelistae, egregia pietate, ac relisione viri, quibus est v letudinari; publici Scalabitani procura- eiu commissa, tantos ntiqui Brephotrop j nomine sumptus fieri, praese im cum accςpta pecunia vix sufficiat stipendi js sacerdotum. Ego Reginam, ςsim tam multa onera imponeret, ingentes pecunias assigilasse arbitror, ut illis temporibus, sed in hac tanta caritate nihil satis essu pose. Verum
haec a primis autori biis rogata suscepit, etiam-s a nemine rogata sua sponte vehementer amplificarat. Illud dicamus quod ab alio tentatum in erue tu mortis impeditum, atque diremptum, nullius rogatu reginae diligentia, pietate, beni- pnitate longe maius & ornatius restitutum non inaediocre lumen attulit diuitati Coo imbricensi. Vallis est bene longa, de pinoana inter occidentem solem & septentriones patena, quae hinc &illinc septa collibus fructuosis, partim vinetis aesta-
. te, partam olivetis viret omni tempore anni, de varios Marandros habet atque D iones. Nam mo-a occasum solis, modo iii septentriones tota fronte
72쪽
LusITANIAE REGINA . sssronte dirigitur. Sed sub ipsum exitum a septentrione paululum ad occidentem inflectitur, latuealterum spectat inter ortum & septentrionem, alterum inter meridiem & occasum solis. Per medium Monda labitur fluuius mediocris,cuius ripae vestitae frequetibus arudinetis, S salictis.villis&hortis o natat, crebris sonticulis scatur ietes, ac ino nullis notenui , nec angusta vena , non ingratum spectaculum vel ex edito loco aspicientibus, vel etiam propius adeuntibus praebent. Desinit in apertam quand m,& satis latam planiciem camporum frument riorii, qui natura pingues diseraces,arenae tamen fluminis, qua obruuntur in dies magis ac magis macessentes.
incredibilem quandam frugum copiam suaderent
quotannis, si ea es ent accolat industria, eo antimo, ea facultate, ut munitione ac mole lapidum amnem
extra ripas dii euentem coercere, & λb agris, latioque exclusum usque in mare directo alueo perduiscere &scirent,& auderent, & pos knt. Paulo ante hanc vallem extremam in colle quodam e celso, re qua radices eius a meridie fumen subluit, decliui ac pene praecipiti, in ea ripa Mondri qu* conuersa est ad orientem,& Aquilonem, sita est Con imbrica urbs perantiqua, sedes ac domicilium veterum Lu-staniae regum, quae a summo colle qua clivus est mollior, &vergit ad occashm solis in ripam usque amnis proiecta colitur, P habit tur non parum se quenter, maxime ex quo Rex Ioannes hoc nomino tertius antiquum ti restituit litςrarum decus. Parum constat Eminium de quondam, an Colibria nominaretur: Dd Conimbo ea deserta, cuius ad Condexa cognomento veterςm vestigia, facile nobilitatem urbia declaranti . nomen eo cum ciuibus sor-
73쪽
6 HIsTORIA B. ELIs Ap TAgte migrauit. In aduella ripa, quae spectat inter Australes, occidentisque solis partes, templum est vetustissimum Sancti Francisci, quod ab oppido fluuio disiunctum ponte rursus adiungitur , & continetur . Proxime locum illum ad Australem pontis partem nam templum sancti Francisci est ad occidentale latus) Maior Dias honesta mulier, & pecuniosa aggressa est aedificare Parthenonem Sanctae Clarae fami liae; sed perminii Dei rem ad exitum non perduxit, quo longe
deinde augustius opus, & magnificentius extru retur. Iam ardes ad habitandum exiguae, & in eis angustum sacrarium excitatum erat, cum pia&religiosa mulier est mortua. Nuncuparat illa fortEDeo optimo maximo vota solenni more, institutoque religiosi cuiusdam ordinis, & ea re non erat sui iuris, atq; mancipij, sed in eius potestate , quicunque coetum illum omnium suffragijs ei muneri praepositus moderaretur. Hanc . autoritatem, qui tum a caeteris dilectus obtinebat, cum iudices
datos a Pontifice Maximo docui stet, quicquid illa dum viveret aedificasset, post obitum sub suun ius, ac ditionem cecidisse impetrauit, ut castae ac religio e Dominae , quae ibi habitarent, alio
migrare iuberentur, suaque domus exinaniretur, tibi vacua, & libera relinqueretur. Tandem cum ad alios, atque alios ut fieri solet, peruenisset nam hoc talibus viris obtinentibus non accidere potuisse arbitror) factum est, ut qui locus antea pub- Iica & sanetistima caeremonia, integerrima: f miliae religione, ac disciplina consecrabatur ad cultum Christi, in eo postea deserto, ac derelicto lenonum arx , receptaculum moretriculat Um,
74쪽
rum capere potuit, magna cura, ct lne asiiciebatur, ut illa prima initia minas cximia sanctitate vitae, marerum omnium, quae ad institutum miliae, atque mores pertinerent, poNam quaecunque post: eam diem in eunderum ascriberentur, atque caelum, fere talligebat fore, quales nactae fuissent viris nium ma istras. Cum enim naturae nesci Lus IrANIAE REGINA .sse astellum impuritatis constitueretur. Quod bi vidit excellenti animo regina , grauiter angebatur , cruciabatur tacito dolore , nec prius conquieuit , quam a Pontifice maximo assecuta est, ut in eodem loco domicilium virginibus sacris ex Beatissimae Clarae disciplina facere, donare, dicare sibi liceret. Turri vero gaudio triumphans, aream illam cum aediculis, si quae erant, a Dominis mercatur, multos circum circa fundos emit, omnibusque rebus quae ad aedificandum pertinctiant studioic comparatis , impcrat i ci prima sundamenta rempli. Conuenerant multi mortales cuiusque modi, multi Christianae religionis antistites, quibus cum ipsa pariter suis manibus solentii ritu primos lapides in apertas fossas iaciebat. Cum primum aedificium quamuis inchoatum & rude nonnullum nume- cura, & solicitudi-
per D O usumltitutum eius fa- pertinerent, ponerentur. eam diem in eundem num caelum, fere tales intel- fuissent virtutum om- enim naturae nescio quq infirmitate plerunque accidat, ut sequentia sintdeteriora prioribus, & quae oriuntur aliunde, ab ijs,unde sunt nata, degenerent; quid tandem futurum aetatibus consequentibus Φ quam exiles, quam tenues, quam imbecillas sore fruges relugionis , integritatis, continentiae ; si prima semina erigua, arida innς' sine succo,iacerentur λ Hae pnsiduorum capere
75쪽
st HlsTORIA B. ELI ABET Agsidue cogitanti,cum his habitauit & pernoctanti euris renunciatum est,Senticae, quam urbem in dextra ripa Durij ad extremam Tarraconensem Hispaniam Zamoram iam dicunt Parthenonoeiusde esse disciplinae, in quo mulieres permultae Versarentur, egregia integritate morum, singulari pietate, existimatione hostest e vitae, & innocentiae florentes, benὰ
peritae carum rerum,quae institutis S.Clarae contin
rentur. Igitur inde usque undecim virgines selectas accersi, a Coni tribricam ducendas curat: quibus
recte munus illud non mediocre committeretur.
Veuientes comitabantur viri aliquot delesti e Sancti pranci sci fata ilia,& qui tunc ex eodem numero pra erat Callaeciae prouinciat.Quos ubi regina appropinquare cog:aouit,exu itans gaudio, quum assecutam seesie videre quod optasset, ut erat submisso animo ac minimς elato, cum Alsonis filio rege designato ad tria millia passuum obuiam procedit: accipit honorifice pauperculas mulieres, quae omnes honores vltro repudiaram: ducit in locum aedibus potius de-sgnatum,quam in aedes: collocat,ut potest, in illis tectis inchoatis: duas nus ex omni numero,quae novouerant sub claustris se esse victuras, sibi socias dicomites assumit; ut domi suorum studiorum participes quasdam haberet atque consortes. Ab eo die nonnullum iam fructum capiens laboris sui, multo ardentius quam antea caepit opus urgere. Aderat ipsa praesens,fastigium imponi templo, incoepta conclauia perfici,aliarum aedium noua fundamenta iaci praecipiebat, ut instituti operis rationem postu- Iare perspexisset; ac ne tecta nuda essent & inania; quotidie ad veteras possessiones addebat nouas .Non
erim cogitabat,quid satis esset vadecim mulieribus,
76쪽
LusITANIAE REGINAg. ys sed quanta esset futura frequentia, iam tum mente Secogitatione prouidens, nescio quid amplius S magnificentius an istio complectebatur. Et quidem Deisus huic animo excellentis reginae non defuit. Multa virgines natae honestissmis parentibus, instiiruta quodam coelesti & afflatu concitatae, quo liberius solutae curis darent operam diuinis rebus, neglectis necessarijs,abiudicatis facultatibus, ad illum religiosissimum caelum sese conserebant: It prope magis cresceret ope diuina numerus incolarum, quaa aut aedificium,aut praedia, Elisabetae diligentia. A que haec reginae fuit in omnes homines beneficentia: quae tametsi summam habet admirationem, tamen haud scio an illa iure sint tanto miranda magi iaquanto regiae amplitudini& potestati vehementius
creduntur aduersari,animi submitsio, mansuetudo, patientia:quibus sic excelluisse dicitur ut eam nemo unquam viderit iratam. Audierat videlicet vociferantem magistrum illum & doctorem, de coelo dilapsum, diuinobaneficio ac munere hominum p neri datum atque concessum, auditoresque suos co- monentem & hortantem,ut suavissimum disciplinae sua iugum,& leuissimum onus cerui cibus Irumeris que suis libenter sustinerent. ln omnibus e us Actis atque dictis, in omni vita has maxime vi rtu es vid bat eluxisse: has unas ex omni brailigentissimum sequedas bonis,sibiq; amplectendas esse duxit. Ergo iniurias sibi iactas, quas vulgo ut ulciscatur et a obris curiores homines, nihil non laboris, operae, pecuniae impendendum putant, ignoscendo regina vii dicabat. facta ab insolentia & acerbitate longe alia horrebant: in verbis nulla asperitas, nulla sp
rier arrogantis, omnis sermo singulari modestia.
77쪽
LusITANIAE REGINA p. si coni struxerat, religiose vixit. Atque eo quidem tempore quum rex alioqui praelians voluptatis delini tus illecebris,& naturae blandimentis sopitus,cupiditatibus suis obtemperaret, maxime intellectu est, quam exitiale populis perniciosumque sis, reges habere contemptores famae, voluptatis amatores. Qua-
diu abiectus iacuit in illo corno; Omnia pariter cum eo iacuerunt, aequitas, virtus, bellum, pax, priuata res,atque communis. Non iudicia fieri, non ius dici, non puniri sontes, latrocinia crescere, audaciam impune volitare, forum mutum, mirum silentium legum atque iuris. Quippe nemo rex in officio potest conti nere suos, qui se ipse non continet:&flagitia ac impuritates, cuius mentem occupatam
re impeditam tenent, eum de Republica , de ciuium salute, de maioribus negotijs cogitare non sinunt. In his tantis iniurijs regina, quamquam ea aetate erat, quae solet esse Se ad maledicendum enfraenatior,& ad vindicandum acerbior, & impatientior ad ferendum, ita se moderatam, lenem, Patientemque praebebat; ut etiamsi aperte sine ulla non modo religione, verum etiam dissimulatione coniugi j iura sanctissima a Deo prope cum ipso mundo condita, a Christo tradita, de consecrata, ab Ecclesia comprobata violari vehementer doleret; tamen nullam vultu tristitiam, nullam praese verbis iracundiam ferret :& quae certo sciret quae palam gererentur, quae tantum non
oculis videret, perpetuo silentio dissimularet. Nonnulli aliquando studio gratificandi multa narrabant cum quodam animi sensu & dolore. illam neglexisse, ad illam se contulisse, illi munera misisse i Elisabeta nihil audire simulans, ve a sacra
78쪽
ε, HIsTORIA B. ELII ABET ARsacras precationes recitare,vel de rebus diuinis, b nisque moribus compositos legere libellos, vel cum suis ancillis de Deo, rebusque caelestibus longos resalutares instituere sermones. Deinde quos filios aliunde regi fuisse natos audiuisset,ut vel hac eum ratione a cupiditate reuocaret, ad se adducendos curabat,educabat pro suis, victum vestitumque pra bebat, viris honestis & probis tradebat indisciplinam, eosque ipsos non minori studio complectebatur, non minoribus honoribus afficiebat, de ornabat,quam si filiorum suorum custodiae praepositi fuissent. Tantis malis exercita, ut ad omnium miserorum portum,sic illa confugiebat ad unum Deum: ibi conquiescebat, in eius quasi sermone & suauitate
omnes curas,omnes dolores deponebat: neque tam iuiurias suas,credo,querebatur, quam orabat, ut in viam reduceret errantem virum. Homines mirari,
obstupescere qui non viderant, incredibile ducere
tantam esse grauitatem morum in puella, latam in Merationem in aetate tam immoderata. Ipse Dionysus diutius eximiae mansuetudinis vim sustinere non potuit. i querentem, vociferantem, tumultuantem contempsisset, is victus uxoris patient ia, victus ossicijs,confirmauit animum aduersus voluptatem, excussit delicias,coercuit longius evagantes S exultantes appetitus: correxit mores, de ad ultimum us, que vitae die cum coniuge sua caste, uti oportebat.
sacteq; vixit. Dissicile quidem existimatu est,utrumst maius, reginam ne id fecisse, quod fecit, an suae virtutis admirabili splendore sic perstrinxisse quasi regiae mentis oculos; ut subito se ipse ab illo mollis,& voluptariae vitae cursum tam incitato reuoca
res, Sed Elisabeta non satis habuit intus, & soris,
79쪽
LusITANIAE REGIMAE otio summo ac tranquillitate frui, nisi etiam cael xos, quoad eius fieri posset, sui similes efficeret, ad eandem rationem ab inimicitijs & discordiae tumultu traduceret. Acceperat nimirum nihil esse
magis proprium Christiani hominis, nihil magis
dignum hoc nomine, quam concordissitne vivere cum omnibus,& uniuersos mortales sibi proximos existimantem eximio quodam amore complecti: nihil inimicitius religioni nostrae, nihil ab ea magis alienum & abhorrens, quam inimicitias licet iussissimas exercere cum aliquo, vel tacitas, &o cultas,vel indictas & apertas. Hoc maxime Christum doctorem hominum egisse, hoc contendis se, hoc velle didicerat, ut quemadmodum ipse, quamuis alius, natura tamen, ac numine ipso semper fuisset, & esset unum, & idem atque pater; sic nos illud reconditum & abstrusum sanctissima Trinitatis mysterium longe sequentes, quoad haec nostra mortalitas pateretur, tametsi natura dis iuncti, studio tamen atque voluntate non dissid remus. Hinc illa nata sunt, in quibus magnoperZenituit reginae virtus atque sapientia. Si cui rex es . set iratior non merenti, sue falsa aliqua suspitione, siue ut fit voculis malevolorum & obtrect torum susurrationibus, mitigare verbis, &adr missionem omni ratione contorquere ue animum ardentem ira, & horribiles eius impetus deprecacari, euellere falsam opinionem, docere quid verum esset, quid malitiose fictum, quid spe aut metu deprauatum, quid a cupiditate aliqua aut inimicitijs prosectum videretur: supplicare pro innocentium salute, acerbitatem ad lenitatem, odium ad beneuolentiam deducere: i* quo cum modusi tenobat
80쪽
tenebat', Vt nunquam autoritatem suam interpoli rei aut preces, quom inus debitae poenae lege,ac more constitutς a sontibus repeteretur. Si quos vero pr sertim honoratiores&diuitiores inimicitias odijs incensas hostilem in modum exercere cognouisset, partim ipsa conuenire; partim per alios de pace agere,mala dissidi j & discordiae docere, ad veterem gratiam & amicitiam resarciendam hortari: si is. qui alteri fecisset iniuriam, unde satisfaceret non haberet;praebere de suo, nihil grati'; nihil iucudius, nihil in hac vita beatius putare ; quam qui modo capitali odio dissiderent,eos postea p rimum diuina ope,deinde sua diligentia videre concordes. Quo quidem studio veteris gratiae reconciliandae sic flagrabat sanctissima Regina; ut non in Lusitania solum, qui alieno essent animo reduceret in gratiam, sed
etiam extra Lusitaniam quaereret, quorum graues iras& exitiosas discordias placaret. Praeclara sunt reeximia quae ex hoc genere tum veteribus, tum nouis literis commmemorantur. Ea qua breuissime poterimus exponemus. Sed paulo tamen longius repetemus exordium rei demonstrandi causa. L ionysius fratrem virum habebat minorem natu, cui Alfonso nomen erat. Is Porta Iegrum, Maruanum, Castellum quod traxit a Vitae cognomen, & Arronchias
oppida Lusitaniae ad montem Herminium in extremis regni finibus, qui nunc etiam paucarum liter rum immutatione dicitur Arminius , acceperat a patre ea lege , ut suis posteris , viris ex legitimo i matrimonio natis , haereditatem illam posset
relinquere: fili; legitii ii viri si nulli essent; omnia