Rerum morumque in Regno Chinensi maxime notabilium historia ex ipsis Chinensium libris & religiosorum, qui in illo primi fuerunt literis ac relatione concinnata. Item PP. Augustinianorum & Franciscanorum in illud ingressus. Per R.P.M. Ioannem Gonzale

351쪽

is Historiae manui ubi Grinens; . Summae illi admirationi fuit dictorum Religio - b: sorum paupertas & vilis asperque vestitus: Supta mo- adum vero quod angustias, de quibus non semel mem ritio est facta, tam ingenti classe custoditas transmitte te bl potuissent a nemine ob reati quod non nisi ea lesti virtuti adscripsit.

, Talibus sermonibus examineque finitis redire ii Castellanos ad navem jussit benigne promittens se Pro regi, qui triginta inde leucis aberat, adventum . et eorum indicaturum, nulli suspicioni obnoxium V n l qne quidquam a sua dignitate facturum alienum, si filios ad te venire permittat. Nec defuit promissis, post , paucos enim dies scitum a nostris Pro regem extero irum causam detulisse iudici cuidam , quem υε - , tuo appellant, cui ex munere incumbit disquisitio to- ta advenarum. In tabellis porro datae commissionis haec continebantur. Scriptam mihi Coremeest oppillisse l. Iuc homines rigid imὸ adestitos, tum ne nostris Rehi is qui d Aserta incolunt, 'ion ab miles: non a xisse arma cut quid- tquam ex quo ullus mali prosti ni tus et Ahi possit. Hesmi 'reme- iris Erit illus evi nare; quodpraest ibi, Du pe functorie, stata, i e qui quod iti reputabis, ac nos reddes eorum , qu e a se fa cta l

i l adem fancti praecursoris stileni nitate quarii ob l iactatis nux h iae sumptronem hilares nostri bant,

352쪽

pars II. Lib. II. Cap. V. 469bant, venerunt ad navem interpretes, qui nulla jam cupiditatis dissimulatione dicebant latis illos cognoviste & labores pro ipsis sui ceptos & pericula, quibus quotidie ipsorum causa objiciebantur, pro quibus se nunc mercedem petere & ratione consentaneum esse eam ab ipsis dari: quam si detrectarent, se e iam omnem ipsis opem in posterum negaturos. Repuistarent porro suae opis necessitatem ex ipsis rei momentis ac experimento praeteritorum: deesse in terra

longinqua & ignotae linguae severissimarumque ad- verius peregrinos legum qui auxiliari illis possit ae velit: sine se carceres non fuisse evasuros, aut ad redeundum, ut mitissime, fuisse compellendos: sibi tribuendam ess e Iudicum erga ipsos benevolentiam. P. Custos perpendens & maxime sibi necessariam interpretum operam & indeclinabilem eorundem cuyiditatem, supremo remedio, alterum illis calicem tradidit in pignus solutionis, monens serio ut eum servarent tractarentque ea veneratione quae sacris rebus, atque isti praesertim, quae sanguinis Christi consecrationi est dedicata, debetur. Hunc interprestum principalis vix acceptum aurifabro,quam potuit plurimo endidit, nihil de conservatione pactus, sed emptoris arbitrio ad quodlibet opus prostitutum. Aucta insuper commodo cupiditate famulum Chinensem, quem Υ Castel-

353쪽

, o Histarise magni inuensis. Castellani pro interprete adduxerant, adgressus omni blandimentorum genere elicere tentabat si argentum, aurum, gemmas seu quidquam aliud pretiosum advexissent. Quo negante,animum applicui ut secundum, lque ipse viderat, licem extorqueret. Vehementiore itaq;quae jam dixerat,oratione repetivit, addens eXpe-sas a se in illorum sustentatione factas duodecim tres

hoc monetae genus est ducatoCastellano par pretio tuenditi calicis esse majores,quas suli initium gratis se facere ae in eleemosina pro Dei amore asseruerat, igre serens no semel quod Religiosi vilibus cibiscon- tteti a delicatioribus abstinerent,animas , ad quoslibet s sine discretione ac sollicitudine sumendos, se, si in dia deficiant, filium oppignoraturum. Ad haec P.Cu- istos, non obscure detesens ejus avaritiam in alium illum calicem collimasse, respondit, nihil, quod daret, sibi superesse, traditum illi pro victu laboribusque ca- ,

licem rebus omnibus chariorem, cuique thesauros diopulentissimos, si habuissent, nulla deliberatione ipostposuissent, aestimationem hanc non materia aut ilpondere, sed tonsecratione ad cultum divinum tri- ρbuente. Cum his venerationis monitionem repeto ibat. Si non habetis, reddit insulsissime interpres, ut lhabeatis facitote: i Vobis solvendum quod per vos iconsumptum; scitote regni hujus legem esse, ut qui s

354쪽

ptis II. Lib. II. Cap. V. iri creditoribus satisfacere non potest, filios vendat ausseipsium illis tradat in mancipium. Ego alterum cali- cem posco, cum prior non ni si sexdecim tare pondere fuerit a qualis, nondum justa solorum laborum &interpretationis merces. P.Custos vero,patientiam ut

haberet, precabatur, addicens se pro victu laboribusque ex integro, ubi data esset commoditas, fatisfacturum: significaturum se Lusitanis, qui Machao habitant,prementem hanc necessitatem cum precibus ut illi per eleemosinas succurrant, ac se, quidquid miserint, modicum aut multum illi daturum. Intem pres in solum quaestum intentus,ut citissime scriberet jussit, promisitque se curaturum ut literae illuc serantur, reseraturque responsum. 6. Quod nunc avaritiae suae impendere satagebat, simile paucos ante dies obsequium praestiterat precibus P. Custodis, dum hic Episcopo, qui Machao degebat, suum suorumque comitum in civitatem Canton adventum, communeque omnium de praedicando

ibi Evangelio ac illuminandis Dei ope idololatris propositum indicavit. Probatum id Antistiti fuit, tissimaque illos ac sanctissima oratione animando, Brevis Pontificij, quo omnis illa plaga illi subjiciebatur, exemplar misit. Antistiti P. Custos resipondit se data opportunitate ejus mandatis pariturum, exhi-Υ i bitu.

355쪽

372 . . Historiae magni lavi Giores, biturumque potestatem sibi ad opus a se inchoatia

tributam. In animo sibi esse ejus aut horitatem orarari, atque eluere maculam perditorum homini a calumnijs sibi injectam. Calumniarum summa Craillos non esse veros Religiosos aut Sacerdotes, sepelsimos ac merissimos sub mentita veste impostore taploratores, proditores. Et ut quae verecundiam semel excussit malitia, nullo seceno libera per omnia vagatur,Chinensibus, qui Machao negotiorum causa advenerant, persuaserant rogaverant ve, ut in patriam reduces Iudicibus intimarent, studiose invigilarent nonnullis Castellanis quos cellis nunt ijs intellexi sient in civitatem Canton pervenisse, scirentque non esse illos ejusdem tecum nationis, sed alteri Regi subjectos, credere autem se advenisse illos iniquo proposto sub ficto habitu Castellanorum, qui in Insula L 'i seu

Manila morabantur, exploratores, quos brevi classis sequeretur, non innocua illorum finibus futura: malum itaque praeverterent, aut certe se a culpa reput rent immunes. Patuit postea hos fuisse dolos Lusitanorum verentium ne a solitis cum Chinensibus mem cimonijs per Castellanos excluderentur, qua luScimpiditate nimium divinis proscctibus semper inimica. Edque processerat temeritas, ut, Chinensibus asseverantibus, non puduerit Praesectum Mochaontism a Iu- i

356쪽

pars H. Lb. Ircip. V. fitaniae Rege constitutum Magistratui civitatis C ω- no vicinae supra-dicta intimare, interposita protestatione, quod ii per Castellanorum in regnum Chinense admissioneni quippiam accideret sinistri, nihil ipsi imputarent. Verum Magistratusanimadvertens accusationi plus invidiae quam veritatis inesse, respondit, notos sibi, qui accusabantur, Religiosos esse homines regno prorsus innoxios, neque ab illis quidquam timendum in posterum, qui nave appulissent non alio commeatu instructa, quam libris nonnullis rebusque pietati magis quam bello servientibus. Literas Praesseti praeterea, ut omnem a te incuriae suspicionem, si illa praevenisset, Magistratus amoliretur, ad Pro-re gem Provinciae auctio misit , sed eo effectu quem a. pud prudentes calumniae nimis impotenter conia cinatae habere solent, ut & ipsae scilicet fidem non inveniant & pro accusatis jam satis injuria calumniarum adflictis concilient animos quos avertere satagebant. Pro-rex liquidem ex ipsis Praesecti Machaonensis literis non obscure iniquam in nocentibus intentionem deprehendens Praesecto Cantonnensi respondit, bene peregrinos haberet, diverteret omnem ab illis molestiam, ad se Aucheum mitteret, velle se illos praesentes intueri, quos literis. didicerat videri sanctos. Tametsi enim nuntiaretur il-

357쪽

ira Hi laria manui Regni Chiuenfu

los eadem habitus torma, qua antea PP. Augustinianos viderat, ab vestiri, esse tamen colore differentem

magisque asperum. Hac spe delissus Praefectus M chaonensis publico praecone edici juisit, ne quis illis

Religiosis scriberet communicaretis, poena exiiij dc bis mille crugadorum e) contra facientibus constituta. Verum non magis injusta apud suos violentia

quam fraude apud chinenses profecit: quin potius

nonnullorum animos edicti impietate ad miserationem accendit. Inter caeteros Episcopos, & Andreas Cotino Sacerdos saepe illis literas, nunquamque eleemosinis vacuas, submiserunt, animantes ut pro virubus pium propositum promoverent. Idem Petrus Quintero Castellanus, qui diu inter Portiagallos vixerat, factitabat.Vt apud illos istam edictum vim ha buerit, ut quidem, ne deprehenderentur, secretius mitterent, isd & diligentius abundantiusque. . Ad propositum redeundo interpres in suum commodum singulariter intentus nuntium adduxit, qui P. Custodis deferret literas ad sibi suoque ordini addicto , a quibus necessarias in tanta necessistate suppetias, ad calicis praesiertim quem fractum nondum sciebat, redemptionem expetebat. Ivit redivitque nuntius insigni csentate secretoque , ea adserens quae P. Custos

358쪽

pars II. Lib. II. cap. VI. III Custos poposcerat, & simul electuaria P. Sebastiani de S. Francisco infirmitati opportunissima, verum venementiores erant febres quam ut magnum admitterent solatium aut diu vitam indulgerent. post paucos itaque infirmitatis dies a vita mortali excessit in aeterna victurias, quod mores laboresque pro Dei honore suscepti, quod aestuans martyrij desiderium, ut de eo non vane speramus, suadent. 8. Antequam nuntius rediisset, it m advenerat , examineque nostrorum , quod injunctum fuerat , habito , magna illos benignitate affabilitateque hariberi jussit instructionem a Pro-rege Aucheano factam

secutus.

PP. Franciscam necessitate compus plateatimsipem terunt :defertur id ad praeseditam cnitatis: is Rexis expenses eos sustentari curat: interpres fulita Minitia fraude agit: dmcuntur ad Iudices , hi ad Pro-regem scribunt i suo Auch

i. IT T interpretis avaritiam & simul periculum, V quod ab ea si bi imminere videbant, evitarent, redire ad ejus aedes comedendi causa noluerunt, satius

359쪽

1 6 Historia magni Rem Grausis

fatius arbitrantes mendicato cibum quaerere. oti- ldie itaque bini in plateis stipem petunt, Mon tantum . inulla civium indignatione sed & laetitia, novitate illos idelectante. Dictum etenim est nullos ibi pauperes iesse, aut si sint, non licere illis publice eleemosinas i corrogare. Re ad Praesectum civitatis delata non sine inecessitatis, qua angebantur, commemoratione, in idies singulos ex aerario regio sex malas θ ex argento in umerari jussis, summam,qua non tantum ipti mi- ilitesque alebantur, sed ex qua ob vile rerum omnium lpretium supererat. 2. Sciens interpres liberale, quod nuntius a se minsus Machao attulerat, donum, ac praeterea literas cuiusdam amici scribentis ut suis sumptibus omnia illis inecessaria praeberentur promittemisque certam Iro

illis solutionem, iisdem P. Custodem sociosque so itissimis precibus, ut, quod Deus ipsis inspiraverat de isalute infidelium procuranda propositum, gnaviter lexequerentur, excitabat,) commodam inde majoris quaestus occasionem arbitratus quippe qui indies pre-th,quod pro emptione ciborum dabatur,medietatem praescindebat differre statuit nostrorum prosectionem. Quodam igitur die insigni turbati animi simulatione

360쪽

i II. Lib. II cap. VL. - 4r latione fingit mandasse itis, ut festinatE regno excederent. Se tamen eorum nomine supplicaturum, ut, cum nec tempus esset nec navis navigationi opportuna,aedes tribuerentur in tres qnatuorve menses,ut quae ad navigationem judicarent necessaria, pararent. ruturum interea ut bona eorum & exemplari vita deliniantur indigenae ac per hos ipsi Iudices, concedantque liberam apud se habitationem. Haec ad lucrum interpres composuerat, non ignarus legis qua vetabatur in regno habitatio exterorum nisi eam Rex idisse concessisset. Hanc etsi aliquibus concederet, negaret tamen Castellanis Lusitanisque,oraculi, quod apud illos indubitatae fidei habebatur ob plurimo-

. rum, quae eadem continebantur, Veros eventus, credulitate. Isto praedicebatur futurum aliquando ut subjiciantus nationi spissas habenti barbas, nasos aquilinos largosque, grandes ac felinos oculos, notabili a Chinentibus discrimine , quibus rarissimi inmeto capilli, ut mirum sit si viginti numerari possint, nasus compressus exigui admodum oculi, ut vituperium ibi sit ingensque injuria, oculi selini improperatio.'

Cum nostris nihil magis esset in votis quam in China posse morari ad Euan petii praedicationem,gra-rijs interpreti pro adfectu actis. eum instantissime, ut Z cito