장음표시 사용
171쪽
disse tia: si firmiter in corde, est qualitas, quae dicitur pasibilis; si infirmKer, dici
tur Passo, & sic fiunt tres species gaia ratis. I. Habitus, s dispositio. Σ. Patibilis qualitas se passio. 3. Potentia se impotentia naturalis , siue activa, siue passiuat quibus additur 4 . forma, ct 1gura, qua sunt qualitates figurati: forma conuenit animalibus, & est figura ex proportione membrorum lura quae talis est dispositio termini, siue extremi quanti j conuenit inanimis,& ab eo denominantur, recta, curua, rotunda, quadrata, dcc. AR TI Q VLvs II.
De sobiecto variationis. HAE qualitates acquiruntur permotum, qui dicitur alteratio, seu Variatio : cuius subiectum est indiuiduum quantum , siue secundum se totum, siue secundum partes , a quibus quorumdam motuum sumuntur denominationes. Ita sensat inaes, quae sunt alterationes, seu variationas animalis denominationem suam silinunt , sensebas, siue a CCrebro , quatenus est fines sen-ssium, tanquam a proprio subiccto: pase
172쪽
sones item ab appetita, siue a corde, ut proprio subiecto ; formatio vero, quae est externa membrorum proportio, ac dispositio, a toto. ARTICVLvs III. De terminis variationis. TER Mi Ni variationis, siue alte rationis sunt qualitates , siue primae, qualas sunt humo siccitas, calor fiagas : siue secunda; siue extrema, siue me
Quando crescit numerus partium qualitatis eiusdem rationis , motus appellatur, intenseo: quando decrescit, di- Citur remisso. Qina, de re dictum est priori parte.
ARTICYLVS IV. De principio variante. PR=N capi VM , quod variat siue alterat intrinsece sunt ipsae partes emis, Ut qualessunt inuicem unietes 5c separates, tales sunt sensus interni & externi. Corpus .enim externum variat sensum cXternum. Principium extrinsecum est,
173쪽
id, quod communicat, distribuit , aedis ponit ipsas partes qualitatis uniendo, ac separando: sic visibile variat visum. Varians extrinsecum diuiditur in priamum ome primarium s &secundum , Ο-
Varians primum est illud , quod ita
variat aliud, Vt non varietur ea aem variatione , ab alio: ita Corpus igneum variat sensum tactus. Varians secundum est illud, quod variat aliud variatum ab alio,& ideo vocatur medium ; quia scilicet . medium est inter varians, se variatum. Sic aer est medium varians sedentem ad ignem, variatum ab ipso igne.
Et hoc medium diuiditur in id, quod
simpliciter medium est, id, quod appellamus, varians secundarium. Sic aer, post laminam siue auri, seu ferri, ab igne calefactam calefaciens, es: medium simpliciter. Quod ita est medium, ut sit varian ecundarium hoc est non varian S actu, nisi communicans suam variationem cum potentiore) causat variatiqnem specie diuersam a variatione solius rona siue illius principij, a quo variatur,.&adiuuatur, seu fit magis activum.
174쪽
Tale medium est corpus, quod ita reflectit lumen primacium , seu magis
mouens, ut colore proprio ipsum Coloret : v. g. si sol variet, hoc est, illuminet parietem nigrum, tanquam medium inter ipsum solem, oculum; ipse paries variationem propriam , nempe suam, illuminationem faciet specie diuersam a primari, variantis , nempe Soli S, varia tione , hoc est illuminatione : Hanc autem suam variationem non faceret nisi adiutum a potentiore , quod vocamus primarium: neque ipsum primarium faceret variationem talis speciei, nisi adesset secundarium mouens. Item varians extrinsecum respectu a, ni malis sentientis, & appetentis , diuiditur in extrinsecum animati Ampliciter, se extrinsicum secundum quid. Extrinsecum animali simpliciter est extra totum
animal. Tale est obiectum, visus, auditus , sodoratus. Extrinsecum, sicundum quid, est extra partem animalis , secun dum quam Variatur: atque adeo est extrinsecum quidem illi parti, quae dicitur proprium variationis subiectum; intrinsecum autem animali. Tales sunt
spiritus animalis in neruis, qui medij
175쪽
sunt inter primum varians , &' diei
ρο ιιι m. Corpus externum variat , seu figurat sensum exsernum sensus exterem sensum communem et sensu communis phantasiam sphantasiacora cor potentiam motricem in emrebro residentem; Potentia motrix membra per tritos animales, per neruos o musculos. Quod amplius est ad reflexionem, speculationem , SI alias operationes mentis pertinet. Inter sensata est Fgnum, quod significat, hoc est, quod facit rem praesentem per conceptum, quem excitat Agnumstensatum. Item Varians, tum eXtrinsecum, tum intrinsecum diuiditur in corrumpens quale est calefaciens respectu frigidi α perficiens; quales sunt variationes,qua in animali sunt a spiritu vitali. Hinc oritur giuisio alterationis, qua subiectum perficitur; M alterationem simpliciter dictam , qua subiectum Corrumpitur.
Ad variationem pertinent se ationes,
tum externae, tu internae; & anetitiones. Sensationes externae sunt quinque,wflo,auditio,ofamogustatio actio. Interna
variationes sunt, imaginatio opsio.
176쪽
Isto st staratia visus per co-onm. Vt intelligatur haec definitio, explicandum est quid sit visus, quid color. Nam, quid sit figuratio, notum est ex supradictis : nempe in olus ad figuram. Quid autem sit figura, quid motus, dictum est supra.
Per mi uis intelligo potentiam naturalem animalis,quae dicitur visua: &est pars cerebri viventis, terminans neruum opticum. Cerebrum est vivens, quod a principio vitae per spiritum vitalem reis. Situr.
177쪽
ARTICVLvs II. De cstiore, per imo, opaco, piritu lucido. OLOR est terminus perspicui quatenuS perspicuum est: terminus e stextremum, quo perspicuum corpus terminatur intrinsece . Perspicuum est corpus creberrimis dictinctum poris, quibus Clauduntur spiritus lucidi. Pori sunt angustissimae cauitates in corpore illo,cuius sunt μri: quid
sit intelligendum per spiriitim dictum
qui effluita corpore colorato in perspicuum: in quo sic ab ipso colorato moueatur, Ut aptus sit mouere, seu figurare potenti ardvisivam. Tres itaque sunt spiritus lucidi conditiones prima , Ut effluat, Vel erumpat ex lucido corpore: secunda, Ut ab ipso mo- ueatur in perspicuo: tertia ut aptus sit mouere visum, hoc est, figurare potentiam visivam. Corpus autem Vocatur lucidum, quod est huius spiritus principium. est supra : nempe corpulcuquantitatis valde mobile. Spiritus autem est lucidu
178쪽
Ex corporibus omnibus vicinis per ι-cuo erumpunt semper ,. M absque interruptione spiritus lucidi, vel effluui. Illa autem omnia sunt Opaca. Nam corpus vicinum perspicuo, &non perspicuum dicitur opacum. Et est corpus ipsum a quo spiritus tamquam a principio sui fluxus,
vel eruptionis fluunt, vel erumpUnr. DicUntur erumpere CX corpore, Vnde S celeriter, NI in magna copia fluunt: qualia sunt flamma,Carbones accens, 5 alia, quae ita lucent, ut per se nostrum moueant VI sum ' dicuntur autem ere, V de lente, & pauci egrediuntur: qualia sunt corpor p, quae nostrum non moUcnt
visum, iusi iuuentur ab aliis 1 licet aliquorum animalium visum, verbi gratia, felium per se moueant. Lucidum hoc appellatur secundarium,& illud primarium: quasi hoc primas teneat in ratione visionis: illud secui das; neque moueat sine altero. Ex his
patet idem corpus esse coloratum silue cc-lorem: lucidum, O opacum c Coloratum si,siae color, quatenus terminat perspicuum,
υἱperspicuum : M sic est obiectum videntis . Lucidum cst quatenus est principium spiritus lucidi sic est motivum visu S
179쪽
per spiritum lucidum, quem distribui in perspicuum, perque illud, ipsum ad
acum est, quatenus opponitur perspicuo, nempe quatenus non habet in
suis poris spiritus lucidos, a lucido facito
mobileS. Eruptio spiritus lucidi ex corpore ludicido vocatur lux, seu fulgor: motus autem eiusdem spiritus in perspicuo aptras. admouendum, seu figurandum visum, vocatur 1 minariis, cuius illuminationis terminus vocaturiamo: qui dicitur actua perspicui, quatenus perspicuum est. ARTICVLvs III.
COLORVM tam multae sunt specios,
quam multae sunt lucidorum spirituum: Hi autem suas a suo principio sumunt differentias: atque adeo tam multae sunt Colorum species, quam multae sunt corporum,ex quibus tanquam principiis, effluunt, vel erumpunt spiritus lucidi: naturati licet in eo omnes Con-Ueniant, Vt sint aetherei, vel magis, vel minus; adeoque vel magis , vel minus
180쪽
aerei, terret, SI aquei. Pro diuersitate spirituum lucidorum diuersi sunt illorum motus per corpus perspicuum: seudiuersae illuminationes,& diuersa lumina. Hi omnes motus in eo conueniunt ut sint conuolutiones: hoc est lationes rectae propter pulsionem, MConuersiones propter aliquod dens: ut contingit in partibus fluuii ,& quidem maxime in ripae vicinis. Diuersitas motuum spiritus. lucidi per diaphanum alucido id est, istuminationum luminum pendet non solum a diuersitate principiorum , sed etiam a diuersa celeritate motus,& diuersa ipsorum spirituum copia. Et haec diuersitas quae peditur a celeritate mesus, & copia spirituum lucidorum pudet etiam a diuersitate perspicui: Sr ab ipsa diuersitate perspicui ,. diuersitas motus in villis retinete:& a diuersitate motus horum villorum, diuersitas visionum, seu figurationum visus. ARTICVLVS IV. ' : a De medio.