장음표시 사용
51쪽
hoe de Auctorum ipsorum honores; decus enim ingens Actorum est . Praecellentis Praeceptoris disciplinam sectaria Laudes sint quidem pro merito , sed potius vltra , quam infra illius
52쪽
GERMANORUM NOBILIsslMOAlmae D. D. IvRIs CONSULTOR vM Vniuersitatis In Patauino Lyceo PraRectori, Indico Dignissimo ιQui Paternae in Bellicis Gloriae, Militarisque in Exercitibus Ducendis Prudentiae, solertiae Emulator Armatae, ac Togatae aridi sic indulget. Vt de Se comprobari quoque cupiat, Quod de Maiori Scipione olim prolatum Semper auarael , aut Pacis seruise Artibus Semper inter rima , a Studia Versa , ut Corpus Periculis, aut nimum Diseiplinis exercuis; Iuueni Ingenioso , Grato, Munificoryllustri imoque D. D.
Placentino, Marchioni, Humanimmo Consanguineo, In Serenisi RANvCII Placentiae ac Parmae Ducis uti Universa Ditione Muralibus Machinis Praefecto:
Eque Mitioribus, & Philosophicis Armato Scientijs, Ac Militaribus, Bellici' Artibus Expolito Iratum Martis Furorem Suavissimo Pieridum Cantu Nominatim Demulcenti Animaduersiones Vigintiquinque PRO VACANTE PRIVATO LECTlONVM STUDIO
Placentinus Comes occ. Qui non minus Armis, quam Literis praestant, Nobilium Virorum Studiosissimus D. i. D.
53쪽
x singulos dies mane saltem, antequam studio se tradat, ree u et orationem s. Thoma equisiatis, cuius initium est, creatον lausa lis e reponiturqs in Ucis B. Uirginis,eidemque is Uium Angel o Rodi suo se peculiariter commendet iuxta dicta cap. I. Op. r. laudabilemque ac honestum sibi finem praesignet Iabori in studendo, dignu enimuero liberalibus disciplinis, ac Iuvene edurato ingenue c. Si Reprehendit Quintil. in fine tib i Orat Instit. Quod non quia si bono arq, pulcberrima rerum Hrientia, petam ipta, sed ad vilem Hum, σβrditam lucrum acer an ν; multo magis reprehendisset illos, qui in sublimiorum Diaeiplinarum studio indecorum,
infimumque finem sibi propositum haberet quid si Civilibus Christianisq; moribus di num 'audabilis est multorum ad id euitan.
dum mos praemittere Orationem, quae incipit, Am es nostras e.
2. Ut ei, quaparen, diligentia vacare huic priuatio studio postat, si extra Patriam uiuat Prim Habitet in Domosonesi Uiri,4 si fieri potest, vesconsanguinei; vel Amnis; ve Amicissibi, vel suis; vel alicuius auctoritatis viri, cuius praesentiam vereatur, timeatq; illi minus obsecundare, in hoc nullis parcens sumptibus,quospotius aliis in rebus subtrahat; vel saltem Hoministimentis Deum; honestissimae omnino Foeininae, cuius pudicitiae saltemimsentis fama sit in Clusetate; quam si non respondere re ipsa deprehendat , ad aliam concedat omnino honestissimam. Nec in amplis Ciuitatibus, in quibus institutae sunt Academiae, huiusmodi Domus deerunt, s pecunia non desit, vel potius non desit animus integros, purosq; mores custodiendi. Si redditus serant, conducat Domum, fidelemq; habeat seruum, qui sibi inseruiat α Secund4 in Domo cubiculu eligat,e quo sit pro 1 pectus in aliquem hortum,aut viridarium,aut amaenum agrum, siue plateam e uduntii quidem c. 3.ub Io censet, Non protinus avdundos, qui credunt aptissima ad studium nemora, lyluasque, quod illa caesi. libertas, locorumq; amaenitas, sublimem animum, beatiorem spi, ritum parent Nidi reris subdit) iucundus hic magis, quam studio.
rum hortator videtur esse lecessus . Namque illa ipsa quae delectant, necesse est auocent ab intentione operis destinatici Neque minase bona fide in muti simu intendere animus totum pote', & quocumqueretpexerit, desinit intueri, quod propositum erat . Quare lylua ιum amaenitas, &praeterlabelltia flumina, inspirantes ramis arborum aurae, volucrumq, cantus,4 ipla late circumlpicietidi libertas, ad se trahunt, ut miti emttere potιus voluptas ιna videatur cogιtationem, qua huendere Non negat tamen, quin opportunum si studio cubiculum equo aperta fenestra sit proi pectus in aliquam lyluam , in flumen a Praeterlabensvici barbitris quidem δε illepitu debet Cuniculumellegetin uuamuli, ne alio vagari cogatur inens. Prudenter . meu Mumιιι.
54쪽
so re measte Privata Lectitarum sudis.
maxime optanda, ta non semper D sunt contingere; ideoq, non statim, siquid obstrepet, ab ciendi Codices erunt,&deplorandus dies;
verum incommodis repugnandum δε - faciendus Uus,ano rua,qua impediunt, vincat intentio, eruamsi tota meme in opus ipsum virexeris, nitit rerum qua oculis, πιι νι&. incursor M ammum perueniet. An vero se quenter etiam fortuita hoc cogitatio praestat, ut obuios non videamus,4 itinere deerremus: non consequemur idem, si & voluerimus
Non est indulgendum causis desidia Namsi noramsi refecti, a Mures , non nisi Ommbus aliis euris,Mames insendam esse existimaueνι- , semper eris propter quod noti ignoscamas. a re in turba uiuere, conuιusis faciat morati securum . Terii Aut nullos plane contubernales habeat, aut unum, alterumue ad summum,qui sit piis ingenuitq; moribus exornatus, qui eidem det operam facultati eas sit in studia
propensus, adeoq; praesignatas instar ipsius studio horas habeat; qui
aliorum consuetud mes deuitet quctua vere propter virtutes dignus sit familiaritate &e Pleriq; caula sociorum in eadem domo conuiuentium qui vel prauis imbuti sunt moribus, vel studio nolunt dediti c. etiam sadaeadeinias accesserint cupidissimi in Scientijs proficiendi, adeoque se illis penitus tradendi, ab hac ipsa reuocantur voluntate; mentemq; in res ingenuo plane adolescenti minus cogruas deflectunt. Meminerit, facili, Amicorum Uitia redi conmunii Utinam sic tacite Amicorum Uirtutes in Amicos commigrarent 4c magis per a-cιteriarere, qua deteriorasmi, ac bona facιM mutariun peius , ut Quintil. lib. I .c. I .ait. αι-πὸ Ne tempora ab ipla reci mnatura adquietem,
refectionemque nobis data in acerrimum studi laborem conuertat. Verum simul frugalitatem amet,quae Fωa Ualetudinem teste eodem. c. 3. lib. Io. maame pranat s uinto vitet fatigationein,quae studendi Dιlutariis obsitat, ut inquit idem , subdens: atan se vacet, iacis Daciasinosint Meupatos, ninem xecessitas avt. Et tamen lucubratio, quoties ad eam integri, ac refecti venimus, Optimum iecreti genus: Quare illud, quod prius dixerat, iacis me mentium noctis cluasum cubiculum, oe lumen Hum velit re ima meteneat, ex plicanis dum;cum necessitas sudendi in noctem agit, ut istet esse cum breuiores sunt dies 3 tunc enim inite cubitum in post cubitum mane valde diluculo studio vacandum esse monet, silente nocte,clauso cubiculo, ac lumine no accenso; vel cum tota die Occupati quo leui pore etiam breuiores sunt noctes , necessitas ad sudium nocturnis horis nes cogit. Sexto Asuperuacaneis omnino abstineat, si verum. multumq; in scientijs, quibus vacare caepit, progressum facere velit Adolescens. Haud breue est tempus Adolescentiae ad multas etiata
Duciplinas accurate ediscendas, Cillud non sibi faciat breue Ado
55쪽
lescens iuxta monitum Quintil. lib. 2. e. vlt. qui subdit aFantalum exim diys impaνtimu Alias horas vinus salutand labo , alias datam fabis otium, alias spectacula, abas. Quia trahunt. Adijce tot genera ludendi, insanam corporis curam. Trahit inde peregrinario, ruinra,calculorum anxiae sollicitudines, musta ea alibialaam, Uinum, σflagitiosus omnigenere voluptatum an mus Ne ea quidem idonea tempora, quae supersunt. Quae si omnia studijs impenderentur, iam nobis langa aetas, abunde satis ad discendum spatia viderentur,4 diurisna tantum computantibus tempora ,4 noctes , quarum bona pars
omni somno longior est, adiuuarent. Nunc eo utamus amos, malusωhusstuduimus, sed quibus viximus. Septim Nunquam Discabatis patraemia ut idem loquitur in fine lib. I pratexatsevutia Non tam ierplexa, aut tam numerosa sunt habet idem in fine lib. I x. quς premunt,
ut non paucorum admodum a norum intentione discantur. Longam facit
operam, quod repugnamus, si post nonnulla adiecit eodem cap. Tot nos Praeceptoribus, to nos Exemptis instruxit antiquitas,ut possit vis deri nulla forte nascendi etas felicior, quam nostra, cui orenda priores elaborauerum multo aequius quiuis Adolescens sibi gratulari debet, quod in ea vivat aetate, quae multos tulerit, ac serat viros in omnis cientiarum genere illustrissimos , qui in multis pares , in nonnullis etiam Superiores antiquioribus fuerunt,ac sunt. Octauo Sinon summum inter Philosophos, uristas, Medicos,Theologos &c. Certe secundum,ac tertium obtinendi locum vehementesima flagret cupiditate. Bene aureιιι ree ad id auicquid est optima AEntea non fuerat. Verum etiam ii quis summa dei perer quod cur faciat,cui ingenium, aletudo, facultas Praeceptor non deerunt tamen est , Cicero aio pulcnrum in secundis,tertiasque consistere . Neque enim si quis Achιssis gloriam in bellicis consequi non potest, Oetaeis, aut Diomedis laudem aspernabiturineq; qu Homera, nor Vei. Quinimmosi rarie conxitationem homines babusent, is nemose minorem fore eo, qui optimsfui set, arbitraretur, MFDP Dat optima, nonfuissent σα Noas Memineritiaepe illud eluidem Quintil. lib. Io. c. 3. ηιιιι rerum ipsa natura voluit magnum essici cito, praeposuitq; pulaberrimo cuique operi diffficultatem; quae nascendi quoque nanotecerit lagem,ut maiora Arumalia diutius visceribus parentum continerentur. Deram Ingenitis ad Artes scient atq; ediscendas adiumentis ipse addat, Dinorem rimis , Dilige fluvium, ordinem Rationem, ac mdam in studendo iuxta Praetcripta ab eode Quintil cap. str.& in fine Proe. lib. I. Prosesulque existimet futurum, ut aut exadati summum, aut cor multos infra se videat 3 Iliaeaikα- , quam citi ne fieri potest, post Pr stiloris explicationem , nam illa tunc herebit maxime menti, taci-borque occurret memoria illorum oue tradita sunt ad maiorem qua
56쪽
1 Pνο meam Privato Lectionum fludis.
quandoque etiam solum explicationem , adeoque non sine multo labore illa poterit discuti, priuatoque subiici iudicio. Ante omnia
caret, Quaestionis statum tutelligere,ac Terminorum, qui in ea usurpantur significationem tenere secus quicumque labor erit plane irritus Mente assequi studeat deinde fundamenta sententiae Proteo ris, tum obiectiones aduersantium , si quae sunt, earumque solutiones siquid minus ex his percipiat, in pagella adnotet, ut alios possit de illo interrogare, cum dubitat, an illud memori mente sit sediuaturus: Quod etiam praestet, si tunc quoque haud memoriae occur rat aliquid,quod non leuis putat esse ponderis ad lectionis intelligentiam. s. Percursamictione, regrediatur iterum ad examinanda doctrinae iam traditae fundamenta, dispiciendo, An ea sint Uera; curaria nauidentia , An Probabilia , An illa eret)probent intentum kAneohaereant doctrina eiusdem Prosesibris c. Si quid di Bicultatis occurrat, adnotet. . Perpendat Aduersantium obiectiones siue Contrariae fundamenta sententiae, An illae sint apte solutae; Qua ratione aduersari urgere adhuc possent Responsiones allatas; NFanam rati ne e .damentis iam a Profenore iactis restili possint. I. Ex Argumentorum sedibus unaqueque autem scientia preter iam Communes omnibus aliquas peculiares sibi adoptat ac Topicis locis videat, a quid obiici queat contra Professoris Doctrinam,illudq; soluere studeat. 8. ι quidgratis,4 nulla innixum rationes excipiuntur illa quae sunt decide,quae ultim,denique in Diuinam retoluuntur Aucto ritatem, sicuti Conclusiones per se , ac proprie ac simpliciter Theologicae dici, seu doceri a Prosetare videatur,huius quaerat rationem. Laudatur cito, qui infans ac puer adhuc, licet esse promptiuamus ad mandata Praeceptoris executioni mandanda, volebati men,ut ratio eorum adderetur, ut docet Phulae Aud Poet. Qui te gat Poetis pret standam fidem, nisi quod asserunt,ratione confirmentis Ructoritas humana quaecumque , quorumcumque , ut sic, llum Vnquam scientem reddit; Fides , Humana habitum tantummodo proin
gignere poterit, qui nunquam icientificus appellari certe poterit, nisi abusive. Multa quidem leges latae ad vitandas lites; praecauenda incommoda in certis circumstant ij, temporum,locorum &c Echec quidem illarum Ratio legu morali consona Philosophie . P. Semper ulterius que at curiae e. ac donec ad quedam Prima Principia ,sue ad Propositiones qualdam immediatas , quae explicatis terminis vere patent, vel sunt Prima talis scientis Principia, haud in
dagationem omittat. Initio quidem necesse est non solum, ut in multis credat Profenori etiam non afferenti rationem,nam lacus hic nihil tradere, ipse vero nihil percipere poterit, verum etia,ut illius,que indicata est,ulteriorem inquisitionem omittat, que enirnulam,nisi
57쪽
tri temporis progressu, percipere pro merito poterit Quousque
tamen haud illam assequatur notitiam, se scientificum vere nona bitrerur Nouerit tamen;Tum aliqua in scientiis quoque Naturalibus esse, quibus accommodari potest Bruti dictum; qui a Taula tale habet tib de clar Orat. interrogatus, iam est tandem in Uratione Urbanita tu color, respondit, nemo, tam messe quemdamscio Tum Naturales scientias in plerisque saltem conclusionibus probabilibus niti rationi. huc, quae satis quidem sunt ad suadcndum intellectui, non vero ad extorquendum ab illo assensum, vel eum impellendum , ut sine ulla prorsus oppositi formidine, si non Brmali, saltem habituali, siue is virtuali, ac radicali, illis assensum praestet obiectis. o. Perpendas peculiariter, quae Prosessor significauerit peculiariterperpentinia, ac notandi, quae ipsime cognoscit esse veluti Doctrinae Cardines. Hinc sollicite attendat. Quonam Principra habeat Professor scientiar, cui operam dat, cuinis S cta, vel Sebia sit addictus, An habeat simu .laria quedam Axiomata ci istorumque exactam assequi intelligentiam studeat. II. Distincte ac veluti per numeros notet, quae discit,ita ut tria,aut quatuor v. g. e singulis discat lectionibus illa enu. meret c. I L mbulans, vel sedens, & ad nulla scripta , si quq ha, beat, oculum conuertens, lectionem uniuersam, vel praecipua saltem euoluat; si memoriae non occurrant, ad scripta. vel ad libros, quos forsan Professor consulendos esse dixerit, confugiat, donec illam menti consignauerit vel attentiorem in ea, quae tradita sunt, mentis obtutum defigat. 2. Auctoritates Iuris siue Canonici, siue Civilis, vel Annuebi . d quaicumq; celebres in textu ipso legat, easq; perpendat iuxta dicta p. o. Up. 2. circa Textum Aristotelicum. I conferat cum aliquo esu. Codiscipulis Lectionem distincri
te; si non pei lacte prima vice id praestet, iterum ebmdem repetat , Obseruatis peculiariter illis, quae prima omisit vices, via in quibus
proferendis errauit, a Condiscipulo, vel e scripto eorum reuOLata
memoria. Utilius foret, ut idem praestaret Condiscipulus quoq; seque illius emendaret lapsus. q. ramoris Probationes, si non sint
in Sillogistica forma, ipsemet reponat, si uti &aduersantium obiectiones ealque contra Condiscipulum afferat, urgeat, Audiat responsioneso Curetq; ut contra te illae eedem afferantur, ac urgeantur, quas repetat, earumque solutionem claram, distinctamque proferre conetur. II. Sinon conueniat cum Condiscipulo in lectionis intelligentia, vel in responsionibu ad obiectiones, ubi quis iuum satis protulerit senium, non multum altercetur quis enim aequus ludex erit e necesse est, ut valde ingenio, studioque emineat inter H
teros condiscipulus ille, cui ingentilasces ab alijs submittendae sint. Hinc Collocutio,ac dissertatio cum Condiscipulo, si fieri possit, ha
58쪽
heatur eoram aliquo Dectiori, qui errantes corrigere possit, It riusq; instruere. Doctior aut iste Lo soluin site versatis in tali selen. tia, verum etiam qui habeat nota , tum eiusdem cientiae , tum diu dem Professistis P incipia; si enim diuersis innitatur Principiis, licet in eadem sit sententiai nisi in Doctrina sit omni exceptione maior
naud congruas,vel alis congruas explicationes,solutione'; afferet.
6. cumὰ nullo aptius, quam ab pidinet Prosessore, soleat explicatio haberi illorum quet in lectione tradita sunt,quotiescumq; illum adire potest, siue Domi, siue ad Scholae fores, siue alio in loco, ab eo illo.
rum, quae non percepit, aut non satis percepit, aut dubitat, an perinceperit, notitiam assequi numquam refugiat, sed summi id benefici, loco reponat: Quod ut oblimat, illum maxime sibi beneuolum reddere studeat. 7. Si miis, tam homini numquam est erubescendum non solum a peritiora, verum etiam a minus sapienti, vel perito discere; multo miniis ipse unquam erubescat a Condiscipulo, vel Doctio-ri,maximeq; ab ipso Praeceptore discere. s. si id non ingratam putet Professori, supplex illum oret, ut in singulas hebdomadas .g. sibi certam horam designet ipsum allocuturus de lectionibus pr habistis: In pagella autem, ut mag: sint in promptu , adnotet omnia singillatim ab illo petenda. s. Unamquam, lectionem curet exacte pro viribus suis scire Luna eniin olet ad aliam facem praebere Piε-terea cum pluribus studendum est lectionibus, in singulis haud adeo, diligens collocari stud:um olet, imo nec interdum potest: eorum ,
quae Prosessor explicans addidit, abit memoria. Accessit non rat, feri posscivi praetensio laboris in multarum Studio lectionum futuri illum retardet,quo minus illis vacet, adeoq; in ceterarum etiam stu dium minus dii: genter incumbat, earumque intell: gentiam non asse inquatur, eoquod antecedentes cuin istis quibus studere caepit , coa- nexionem habeant taedioq; tandem affectus studium penitus omitin lac, oleumq; ac peram annis quandoq; integiis impensam praeter
sumptus perdat Quod non accidisset, si in quo dianarum lectio. num studio operam collocasset. Quare ubi qu. aliquo graui praepeditus negotio alicuius lectionis studium omisit, illius quam primum arripiat. Omm potius opera contendat, ut qualibet dies, si non nouae , & illa die tradit lectioni alicuius saltem e praeteritis studio aliquantisper vaceta Nec unquam degenti maxime in Academiarum loco Iuueni ad id opportunitas deerit , si vera ille in scienti, proficiendi cupiditate flagret Piaeclare .- M. Io. e. . ubi monuit, Oratori studendum semper , vis que, lubuit Neque errimfrὰ tam ullus est damas putas, utrubi lucrativa, ut uero Bratam iacere tradit, ope AE ad δε
59쪽
petere; se enim acritis menti infigitur. Est autem repetenda non iisdem plane verbis , quibus habita a Proseo res hic enim esset memoriae Potius, quam Ingeni,conatus. Aliae adhibendae voces , quae plane indicent, se intimos talis Doctrina recessus adiit sei si excipiantur aliquae scientiae talis propriae,quarum loco nulla penitus sub stituendae, imo illae acriter menti figendae adeoq; quasi in summam, vel ad quaedam capita breuiter illa reuocanda. I. inguis tan quam alios docentem,illisque tanquam Discipulis suis lactu,nem iam habitam explicantem: signums rem inposse docere. Hincsalubreen, calamo etiam describere lectionem, quet voce tantum habita est a Professore, vel etiam aliquam suo conscribere marte ad illius exemplar, eamqι peritiori ostendere, ut addat, demat eue. χι demtidem secum,uel cum alio repetat simul tres, aut quatuor lectiones in exitu hebdomadarum , quae in singulas didicitu in singulos menses , quae
ipse singulis Mensibus saltem maioris ponderis didicit &α Salaberri. gnum est, haberem libellum, in quo breui describantur omnia , que in singulos discit dies;qu omnia idemtidem quoq recognoscat,illumqὲ
Penea se secum semper serat, ut si quando Ociolus extra Domum sit, illorum reuocare memoriam queat. 23 m putatiombusAliisq; exercitationibus, e quibus fiuctum aliquem reportare queat ad maiorem mctrinae, quam audit confirmationem, adsit ultro 34 omnia, quq audit, vel obijci, vel solui, vel tradi quq ad lectionis materiam spectant, diligentinime attendat semper, nouarumq; tactionum, quas ipse ignoret,soluere solutionem a Doctiori , vel Prosetare petat. a. . cum acci cingeniosis adolescentibus frequente. quod cum is avitiL sentit quoq; Per ra. ob. I. D. I. λω labore eo vinoro, silentium usque descendant, nimia bene dicendicuγstate me illum velit inicientiis progressum facere, quem re ipsin potest: No luminum
cuicum ingenium tribuit Deus. Ingeniosissimos quoscumq; quuletur quidem, ac studio compenset moderato tamen aliquod sibi a
natura denegatum adiumentum, vela natura tributum iam perficere conetur; at non omittat studium, eo quod Condilcipuli alicuius laudes in eadem add:1cenda cientia consequi non possit. Nec ipsi Prose res pares sunt in doctrina Cessatae a re'ectione Proseisior, eo quod al us sit vere ipso doctior An non idem in caeteris artificibus rus L ga dicta Cap. I. Up. I. auq pro singulis quibusq; Superioribus Fac ratibus tradita iunt opum a prout cuique vacat