장음표시 사용
71쪽
s 'mo Plias Res msentis munus suseipiat, nisi re vera sit ad illud idoneus; alioquin hinc dedecus sibi, suisque, 6 quandoq;
.2 intens, reportabit . Sunt aliqui ingenio praestantes, ac
etiam ad scribendum in multis scientiis aptissimi, qui tamen haud sunt apti ad tuendas publice more consueto Conclusiones; vel qusa memoria minus valent ad repetendas propositiones; vel quia animi'ui sensus explicare nequeunt commode, sicuti alij, qui ingenio quoq; mediocri, acetiam infimo dida natura habilitatem quam maxlinam adepti sunt. Hinc dicet aliquis statuisset conclusiones publieas meri,quet etiam impressitam fuissent,6 argumentaturis quo que tra4itae, aliqua allata excusatione,quam prudentia suggesserit, si ineptum ad id se agnouerit vel ab alijs sinceris audierit, ab hac obeunda Prouincia omninod sistat. L. Non exponas nisi Conclusiones,
quas tueri velit, ac possit. Haud simulatio ingenuo Viro digna censetur, multas, vel aliquas exponere, ac postea ad paucas, vel certas arguentes cogere ligatiuas, in quibus maxime veri atus sit; ha, rumq; fundamenta ex acite nitatur tenere,in ultimaq; Principiaque dam eas resoluat Quodsimis/s ipsemet praestare possit,a dostiori intelligat. q. cotraνιaesententia Rationes precipuas,ac validiores,aliasq; obiectiones, quas sibi proponendas probabiliter putat, secun euol uat,quibus claras distinctasq; aptet responsiones Neem persuadeat, esse leues illas Rationes maxime, qui ectarum Sebviarumq; iuersita. teminduxerunt, quaru sunt propugnatores viri ingenio,doctrinaq; praestantes. s. Uti simum est, ab aliquo familiari, maxime doctiori, audire obiectiones precipue Sillogistica methodo propositas,ijsq; r pestis responsiones praebere idoneas Poterit autem doctior illus inonere, quod aliqua sint minus idoneae , idoneasq; vel magis etiam idoneas suggerere 6 Ne illas is tetur, qui proponunt se velle tueri quicquid dixerit arιnoteles, S.Thomas, Scotus oec multoq; minus, qm addunt, se velle tueri, tanquam male dicta praecisis ijs temper, quae pertinent ad fidem quaecumq; scripserit status, . Thomas, Aristat tes . Praeterquam enim ad gloriolam quamdam haec in medium proferri queunt, vix unum,aut alterum quocumq; in culo ingessium ad id aptum fas est reo re lin6 non nisi summi sit ingenij,ainantiissimusq; laboris de HUa plane Philosopbia, vel Theologia oee. Conclusiones proponat,verum decerta materia, siue P&BjopbIca, siue Theologiea σα Illud ad ostentationem quanidam let pe tolum fieri potest; cuius rei certum plane thret argumentum, si reipodens cum arguentibusconueniret de certis teligendis coclusionibus. 7. Haud detur Resppodentis, ac illius Familiae, siue Scholae, De Instituti, siue ordinis dignitati congruum, ab arguetitibus flagitare, illo cogere,
precibur sc o qualdam tantum oppugnetit Conclusione inu M.
72쪽
minus argumenta proponenda ab illis prius ediscere, cu maxime ad verbum; id enim indoctus qui' praestare poterit. Certe hic tructum, quem Disputationes perie proferunt contra quarum finem' ipse quidem peccat nunquam assequetur. 8. Breuismam conficiat,vel con. fiet iubeat Praefationem, quae Disputationem praecedat. mprudenso Meonsilium , tempus impendendum in conclusionum studio maxime, in illa longiori scribenda vel ediscenda impendere. Recordetur,eos qui ad Disputationis locum accedunt, non eo accedere, ut Rhetorum more Oraηtem; psum audiant illius enim sic orantis locus esset aliqua Folutorum literarum Academia; velint rurice Seboia sedit ipsum, spodentem in Pnilosophicis, Theologicis c. audiant; ac plene suas Obijsse partes pro certo habeat, dum id cum laude praestiterit . e. dio e longruscula etiam Praefatione afficiuntur Ruditores sapientes, qui ad alia saepe,4 comuliti,tusic mentem conuertunt, minoremque tunc de Respondentis iudicio existimationem concipiunt rapiemet quoque Respondens aliquando in habenda Praefatione defatigatur, minusq; habilis redditur adferedum Disputationis Onus: Silero tunc memoria labatur,4 praecipue si cogatur subsistere ad refricandam memoriam, potest tunc animo cadere , ita ut alacriter deinde disputationem prosequi non possit c. Praefatio igitur huiuimodi sitare
ais,4 elegantior quidem stylo aliquam e propositis Conclusionibus
explicans latius, non vero generice laudes comprehendens Theolo. gii, Philosophis&c. Nec tota versetur in laudibus Viri illius, cui Brsandicate uni Coclusiones&c. o. Ipse uspondens diebus Disputationem paulo ante precedentibus haud cura inde inprimendis CG clusionibus suscipiat; familiari illam demandet, vel illae multo ante
sint impressae. Experientia non semel patuit eos, qui tempus reco gnoscendi L diligenter thesibus impendendum,in coclusionibus eden, dis impenderunt,ea distractos sui adeo cura,vi ilium,qui perabatur ab illis,qui Respondentium peritiae noti am habebant, honorem non reportauerint, imo potius dedecus sibi comparauerint. -δanium Relpondens eos imitetur,quorum praecipua eii Opera in rumptibus taciendis pro thesium iptarum impcessarum Ornamentis lunt enim aliqui aemulationem in hoc reponentes, volpeciosiora luarum thesium prae alijs sint ornamenta. Id certe no est emulari arasmata melina; Sed est alijs praecellere opibus, sue pecunia Copia,no vero Ingenio, ac scientia. Haud laus est ιrorum, ted Puerorum thaud Sapientum ted Minus Peritorum in his palmam alijs praeripere cis nari. Prodigaviatis vitium potest hic etiam adcile, quod reprenensibile nomii, di m est in Ums Regularibus,qui peculiari Paupertatis Voto iunt adstricti. ιι id saepenumero ad emendu aliquod beneficiurn
ab illo, iub cuius Aulpicij te Res pondei quis prouistur Uerum sic
73쪽
si sit Pludens Vir, impensas huiusmodi vituperabit Apissime,suaque Auspicia satis fortunata existimabit, si praaelare se gesserit Respon
dens huncq; tantunimodo,non vero illum,iuo patrocinio ad hoc, ut uteritos Gradus, Honore' literarios cosequatur,dignum existima-hit. ει eum multi quidem retardari queant, licet aptissimi, a propugnandis publice thesibus , eo quod minus Brtunis abundent, quam alij, qui non raro, quo maiores sumptus in thesium impressione facere queunt , eo minus sunt ad illas tuendas idonei adeoq; hinc nor doctri laudem , sed pro talitatis potita vituperationem meritor portant; Sapientes Prudente'. 4ensent, ita bestem prorsus in qualibet Academia,in cuiussi bet Religionis saltem prouincia&c serenis dam lege de expensis inliterarijs huiuὲ modi exercitationibus,cui ob sequentem Omnino se praebeat cuiusq, conditionis Respondens Adduntq; extirpandum penitus morem apud multos iam inductu, Muscas voces , Muscaque instrumenta adhibendi, dum Disputationes habentur Ex quo factum v prarier maximos sumptus contenditur autem sspe inter Rel pondentes de Praestantioribus Musicis, suauioributq; Cantilenis obtinendis ad Disputationis locum accedant pleriq; non ut Disputationi, sed ut Muscae intersint, plus temporis tribuatur usicae, quam Dilputationi cui certe illa haud v:detur congrua) ac disputent etiam illi, qui tam parum doctrina valent, ut cum arguentibus conueniant,4 ab illis proserendas argumentationes ante ediicant. O. Deeta quabbet qui in Disputationibus partes habet, sit peculiariter o andus Deus, ut peculiari tua ope sibi assistat una cum sibi Custode Angeloricta Facile enim in publicis disputati nibus pecies etiam ordinatissimae hominis ceteroqui docti perturbari queunt, ut experientia compertum est; ideoq; nonnulli,antequam
ad huiuimodi publicos actus accedant,loleat aliquas recitare preces, vel proponere, ac interdum etiam vovere,se recitaturos v.g. tantas B. . quinquies Grationem proprιam Angeti nωιs, ter se inuituros utiquam Eo tam siue oraturos ad Altare nonnullu,in quo reposita sit
Sanctifima Eucharistia σe. Hoc tamen pietatis opus par est, ut exerinceatur maiori ludio a Rel pondente , cum praecipuum ipse Disputation s onus iubeat , indeque prae alijs dedecus, vel decus reportet. II. Requinat argumentationes prius tamen cuicuim; arguenti, qui illius statui, ac Dignitati congruus sit,no autem Rhctorum, vel Aulicorum more itulo exhibito)adamussim, siue exactissime pro viribus non mutatis terminis: Ideoq; cum ullas primo audit, ne inuolutionem mentis oculum dereat, sed in argumentationes memorie: mandandas, Hoc autem facilius praestabit, si medium terminum ab arguente propositum statim attendat. I 1. Si in orassent argumentat ones alim
uor eminuta minus peritoru sunt ne instares uitarum petat ab
74쪽
arguente eontrahi, vel ipsemet contrahar, expositis tamen illis nisquibus dissicultas videtur sta Mem Mytricum aliquando in una ora, vel artiora argumentationis reposita sit vis, merito exigi ab A guente, tilla apponatur. 3 Reis hargumenta sibi proposita
initio; ita tamen, ut cum vult res podere argumento ante aliud proposito, haud illud totum iterum repetat Smil te repetatsemper aris gumentum neque enim audito illo debet statim dicere,Nego, areis, vel Distis gaio, siue maiorem, siue morem e constauentiam; nec superflue addat conredo morem Propositionem, Nego minorem Propositionem oe. Ex ordine ad singulas rei pondeat propositiones: Tinet ut omisnibus melius constet,quorsus resposiones dirigantur; Tum ne Respondens ipse per obliuionem,&errorem,aut per fraude, alias sibi finiat propositiones, quam ab arguente fuerint propositae. Uitium est Reis spondentis grauussimum, non argumentationes propositas resumere, ae interim perpetuo loqui. Η equidem interrogatus,qualem propo-stionem neget, vel concedat, vel dis linguat, aut penitus nesciet, aut se,cus producet, quam proposita fuerit. Hic ad singulas propositi ne breuiter respondeatur per lyconcedo, Nego, Distinguo nominata. do illarum singulas. s. Uera Concedat, Fassa, Nuer, Ambigua Distinguat. Non sit autem multus in Distinctionibus , maxime hi primum ab arguente proposita argumentatio: Nec distinguat, cum propositio est neganda. Sit Distinctio rotunda, ac breuis, quae certo alicui termino applicetur;qui silat te in pluribus reperiatur propositionibus, in iisdem eodem plane modo distinguendus in eum biliaterest ad propositae argumentationi Solutionem, an aliqua Pro. positio concedatur, vel Negetur,4 maxime, cum ex illius affirmatio. ne,vel negatione ad alla, quae ad quaestionem tunc no pertinent, vagari necesse so rei,dicat Τν beat; quam tamen ut C essam pro tunc ab arguente assumi posse communiter censetur; ideoq; caueat,ne ab arguente docto ex tali tunc implicita concessione Brtius suae corro. boleatur argumentationes. I Respondens stiat exacth Regulas L gicas,ac nominatim proprias niuicui utq; figure se pissime enim aringumentationes peccant contra illas, ac praecipue, Quod maiorevi in Prima, decanda figura efflarment particularem, ac in Secunda gura Maiorem. Minarem asirmatiuam conficiant similiter plures argumentatones lunt fallaciis expositae,ac precipue, ducit plures meri tremias assumatitur,quod comprobatur maxime cum vox est ambigua; Quod intercedant ilia Accidentis, consequentis, causa pro non ἀ-sa, Petitionι Pristin, Ignorantia Elmeti istisque similia praesertim extra Dictionem positi. Si maleneorum libris fuerit versatus Respo-dens, facillime multas eludet argumetationes. Fieri potest scepi ne,
ut quia lunt multi Logicae ignari, ac nominatim forma: Sillogistic
75쪽
nee seruantur leges Arguentis, ae Respondentis, protrahantur lon. eissime Disputationes, ac sine fructu , Lex illis veritatis via reddatur obscurior potius, quam clarior. Aliquorum quidem doctissimorum virorum tuit mos in singulos dies aliquas e Logicis Regulis legere, ac mente euoluere. Logica, siue Dialinica re Anis , ae scientia sciretiarum consueuit appellari, cuius ductu ceterae artes, ac scientie
lacilius, certiusque, tum docerisium disci, tu deniq; exerceri queunt. et . amoreνDeire respondens si velit Arguentem Sillogismum in. tegrum,ssie in aliquo ex modis primae figurae, cum materia id non vetat, conficere. Nunqu- autem in Sillosismo neget Cosequentiam, nisi vitium Formae ostendendo a Nec Dis guat consequens iam c-- sequeum non omnino, sed solam Negati ,ver auditur; superflue autem illa negaretuν, cum negata absolute est Maior, vel Μαονὶ maaliquam distinctionem Naseri, vel Minori praebuerit, vel saltem ambigua , aut apparens deductio consequentis tunc solummodo appareret. 8. Nonnisi a respodente coactus, vel nisi torte necesse sit rationem suae negationis reddere, ne absurde negare videatur ,4 tune etiam breuissim/, aliquid extra Formam proferat. Qui respodet haud laestoris munus sustinet. Qui multus est in tradenda, dum disputatur, doctrina, ptaeterquam eotra Disputationis leges peccat aperte, cla rhindicat,se non esse ad Respondentis munus idoneum,nec satis callere Conclusonum materiam, vel Hestionem,quam'ppugnandam proposuit Mos est plurimorum, ubi se vident arguimento premi,velleoplicare nonnulla;& non raro accidit, ut explicet aliqua non attinentia ad quaestionem,nuda dent verba , idem synonimis vocibus signincent; isqui vero praebent etiam arguentibus copiosiorem, efficacioremq; arguendi materiam;au etiam consulto id faciunt, ut longius protracto disputationis tempore, taedioq; assectis auditoribus, validioribus, quas forsan praesenserunt, argumentationibus urgeri nequeant. Nihil hoc certe est molestius sapientibus Auditoribus;qui ad Sehuas enimuero accederent, vel accessit sent, si huiusmodi lectio nes audire voluissent ubi quidem Arguens irruem imposuerit,aliqua breuiter in medium proferre ad maiorem elucidationem, erit lauda bile. I9. Numquam Respondens in argumentantem transeat, etiamsi videatur id arguens exigere, ut cum petit sibi afferri eationem con clusionis nude prolatae &c. Multoque minus obiecto argumento argu mentantem cogat ad respondendum rae enim propositi argumenti cursus abrumpetur apertumque effugij signum erit. 29. Nunquam ar' gumentationes ,&niaxime ab arguente docta propositas te minori
habere in pretio sgtificet: ι- ροι saepe maiονι ponderis mi sunt esse se, quam ipsemet putet, 4 viris Sapientibus , qui adsunt, maximi otiam cente i possunt, tam quia poteruat illae forsan validius incri,
76쪽
Meonfirmari ab mirato arguente tum quia fieri potest,ut arguens Interatiam respondentis,quem norit esse minus aptum,caritatis,ac mota destiae memor miniis validas exposuerit , cui potius de hoc gratiae M. rent agendae; tum qina contra ealdem Virtutes peccaret reipondens. si vellet quasi insultare homini maxime caeteroqui docto, qui non adeo valida, proponeret re ipsa argumentationes, ut pote qui alijs detineatur occupationibus, vel qui earum scientiarum , de quibus initur disputatio, studium iam omiserit, ac praecipue si ex improuiso arguere quasi cogatur. Suo Honori magis Res pomismeosulet, sim multo te habere pretio cuiusq; argumentationes declaraueri r ibique Iaudi maxime tribuat nominatim . quod cum Uiro Docto disputans
illius argumentationes soluerit. Uerum prae caeteris maxime reprehendendus ille foret, qui cum de argumentis iam conuenistit, illaque ab arguentibus didiciiIet, in disputationis loco hosce contemnere vi deretur: Non ne dignus bret ut alicubi accidit qui ab arguente coram astantibus dii putationi conuentione indicata , idem argumen. tum, vel aliud premente, ad obmutet censura cum rubore cogeretur lar Sciat Despondens non peccare se; dum at quarum significationem vocum ab arguente propositarum ignorans, earum vim ab illo petit; necdum renuit rei pondere , ut sic argumento a Paritate; illud enunnon et Lex proprijs , nisi saltem eadem plane ratio urgeat oporteret, ut rei pondens esset in omnibus plane cicnt ijs versatus, earumque Principia plene teneret, si omnibus arguments a paritate deductis responsionem exactam praebere vellet. 22. Ne itetur eos, qui contendunt cum strate, nec sinunt se ab illo in rectam, a qua aberra. uorunt, viam dirigi 23. Si Argumento, a Viro maxime dociliora pro, posto, responsionem afferre idoneam nec ueat, ingenue id fateatur; haec ingenuitas miram sibi auditorum sapientum beneuolentiam co-ciliabit, ac inanibus verbis,que effunderet,solummodo fucum imperitis facet et . In hac litteram a Malestra a viro doctiori superari haud dedecus est. q. Postfatio, siue Gratiarum Actio Breuis sit, soluta Oratione, non vincta haec enim Rei pondentis grauitatem haud decere videt uc elegantiolibus composita verbis, , non ridiculis quibusdam vocibus siue conceptibus, Sola: climis' a Barbarismis exposta, quorum memoriam ad ritum excitandum auditores sint deinde excitaturi S c. s. Di D cum honore RuditCribus, secum iterum euoluat argumentationes , maxime validiores, lolutioneiq; exhibitas ριdeutq, an hae ruerint aptae,ian aptiores,cddi potuerint quae solutioncs, si imagis pressus ab arguente suisset dic pro deuoam lentent a videatur Veritas magis stare &α
77쪽
Perillustribus , ae Excellentissimis LV. D.
In Patri Foro Valde Insigni Patrono Quem in Grauissimis quandoque Causis Prudentissima UENET Respublica Consiliarium adhibet; Cuppropter Sapientiam pariter , a Liberalitatem
Ex Antiqua, Nobilique BoNDICHi O Ru MLucensi Familia Oriundos In Pisano olim , In Patauino nunc Lyceo Eximio Ciuilis Iuris Protetari, IN Divi Ni LITER is, 'hilosophicis, Mathematicis ac Medicis Disciplini Versatissimo, Hominum Sapientum re ipsa Amantissimo: Animaduersiones Vigintiquinque PRO ARGUENTE
79쪽
1 Fremitu emel uinibus unam aut alteries cIrea quaest o-
rem, cuius pie iam habeat notitiam, eligat; neque a 4 enim si primo tunc illius omnimodam velit acquirere in telligentiam,disscultatis nodum, plurimum assequetur, vel congruas excogitabit argumentationes , sella etiam Conclusionem c trouersam, ac praesertim,que suae aduersa est Opinioni; intellectus enim magis p mptum semet exhibebit ad nouas etiam inueniendas rationes oppugnatrices contrariae , Vel magis propriae confi matrices, quibus ad oppugnandas alias facilis aperitur aditus.
ν Multatis possum prς omnibus intelligere satagat, ad illud
omnes luarum argumentationum neruos dirigat, siue intendat q. nnesia eorum, contra quos est argumentaturus, Optime teneat; lacus enim leues erunt argumentationes ,& ubi unam , aut alteram
ex his protulerit, si Rei pondens suo muneri idoneus sit, obmutescere cogetur. s. mpQficet argumenta,quae ipse nouit, vel ab aliis peritio. ribus audiuit, esse dissicilia, licet eidem adhaereat sententiae Respondentis mon leuis est fructus, qui reportatur ex audiendis varijs Responsionibus, cuiae prςbentur eidem argumento,quod validum existi. matur. 6. Reflectat supra Reisonsiones, quas asserri posse a Respondente probabiliter putat, illasque emper oppugnare conetur. Sisatis peritus sit, fingat se tanquam suis Argumentationibus Relpon.
dentem. I. calamo deferiba argumentationes cum Relponsionibus,
quas sibi afferedas esse putat, deci Calamus est, imus rem Inde & ex eo facilius vis Argumentationum, ac Rei ponsionum haberi potest,
quam si mente tantummodo a Iuniore praetertim, illae euoluantur.
8. Vntissimum est, cum aliquo, maxime doctiori, consectas a te argumentationes conterre, illiusq; responsiones audire , ac postea illas
oppugnare. Sibi tunc penitus incognitae, ac nouae rei ponsiones Occurrere queunt, contra quas excogitandae argumentationes. Praute-νea hoc est ad futuram Disputationem veluti Praelud:um , siue Proin gymnasin o. Haud in scientis proficiet ille, vel apte latis,& ex cor de ut vulgo sertuo argumentabitur ille,qui veluti psittacus aliorum opera consectas argumentationes in medium proteret. Ille quidem proficiet, qui, ubi tuas excogitauerit argumentationes, aut etiam illas calamo exarauerit, peritiori illas communicabit, ut addat, vel demat . quod libuerit et Addita vero, vel Dempta diligenter notetnam tuturis disputationibus, ne dum praeienti, Opportuna esse pote rvt. O. Breversim Argumentationes, nec instar aliquorum Homilis snt Longiores aliqui proferunt,ueιquia ignorant, qiaenam sint laudabiles Dii purationum legitimarum eges ve sua naturaliter uulloquaces; veιqura difficultatis nodum intelligentia non assequantur;
me Rapitis potius, quam Exedris assueti lunt; vis qu- Reipo
80쪽
denti atquam notam inuerere volunt, inuidiq; sunt honori , Nemreportaturus esset, si breues fierent, easque commode posset repeterecto Non nisi vehementer reprehensibile id esse potest. Uelletneior. guens, ut sibi respondenti huiusmodi Argumentationes proponerentur Ingeaj, Iudui3,dicaritatis hic defectus latent. II. Hora pro ita ad Duputati nis locum accedat, potius', praeueniat longe teimpus, quam postponat; nec licet secundo, aut terti loco argumentaturus sit, post spiam disputationzm accedat; tum quia ipse unus est quoq; ex auditoribus praecipuis tum quia sic caeteros arguentes videretur contemnere; essetq; dgnus, ut ceteri arguentes,dum ipse argueret, sese disputationis loco remouerent. Es Hrὸ morigerati ea hora, qua disputatio habenda foret, non ad eam accedere, impedimentumq; Simulare si hoc re vera accessit, ubi quis arguendi onus suscepit, vel dubitat de illo tali die, vel hora futuro tempestiue Rel pondentem moneat. Non seruare in hac re fidem,quet equidem haud leuis est, praeterquam ingenuum Uirum haud de .cet, potest huiusmodi actio esse peccaminosa, e quandoque etiam grauiter, eo etiam nomine, quod sic videntur contemni non solum Rel pondens, & Assistens, verum etiam caeteri Auditores, grauisque perturbatio oriri potest in tali Actione, maxime, si ea hora,in qua disputatio habenda est, ipse non adsit, vel paulo ante sollim monea. tur Respondens, quod ipse adesse nequeat. 2. Locum aderasti congruum, ac designatum, nec imparem personae, siue suae conditioni ledem occupare contendat. et Haud prasetur, vel longiora initio proserat verba e Rhetorum officina deprompta Non pauci quidem in huiuimodi Praefationibus texendis, ac ediscendis tempus magis, quam in argumentationibus, impendunt illas memoris mandares spe officit, ne quis exacte argumenta teneat, istaq; in mediii proferat,& tamen hoc, no illud ab arguente exigunt perti Aud Si cc, cinne praelatur, lauue Rhetoris reportabit haud debita mi Onq, qua tunc lustiuet Norarbautem hiPrstationes solent esse inconcinnq, ridiculet potius , adulatoris ci ci . Explice conclusiones , quas oppugnandas suscepit Leatque legat, non tamen integras, maxime
si longiores sint, sed tantummodo conclusionis partem , contra aquam arguar, nisi tota impugnanda sit. Si autem solum cotra nam e Conclusionibus alguere velit,ac argumenta excogitarit, ne contra duas , aut tres argumentum unum , vel alterum initio proponat. I . Argumenta proponat in Sit glitica Forma, & hujusmodi Ormam Pioicquatur leviper; Memor autem sit; Tum iuxta Plutosophum equacuora gumerat oti 1lpeciebus duas tantum euelcie , iticorum proprias, biliolismum,ae Imractinnem, adeoque pol se a Remiponde me cogi aa reuocandum Eurymeua ad biliretimum , neque Diyiligo b Cooste