장음표시 사용
101쪽
74 DE COMPAGNDAcilians requirit, ut praesidium, S adiumentum sibi praestent, ne dilectio eorum sterilitate, &inutilitate extinguatur. Cum agitur praecipue de dandis consiliis, aut de coimmodis, quibus si di adiuventur, si quis amico indigenti negaret, quae tribuere potest, nomine, non here se amicum gereret . Quando amicitia benefica non est, atque indulgens, ut ait idem Tullius, similis trunco redditur, vel lapidi , aut rei cuilibet eiusdem generis, quae profecto extant, sed nihil ad honum alterius conferunt. In hoc litterati senes maxime incumbant, qui multa eruditione , c.
experientia instituti, ut iuvenibus aliquod sti diorum suorum specimen an publicum proferre cupientibus ostendant , quid vat eant hum ri, quid serre recusent . Non enim tanta inest ipsis scriptorum , rerumque cognitio, ut ad gramdia tractare argumenta pares vires habeant , primis litterarum luminaribus palmam eruditionis
Contendant Temperent etiam se a scribendis opellis, quae vel aliorum auctorum compendia, aut versiones , sive commentariola exhibent nurulo nomine digna I se potius instruant , ut maturior aetate opus aliquod moliantur , quod Ecclesiae, aut reipublicae utile iudicetur , quod ele-
tr vid. Murat de Puta. Felie eap. s. pag. 6. Idem nineulcat de viribus Phantas cap.rs. Et blenaiulus Sat. II hoc
102쪽
SENECTUTIS PELICITATE. LIB. II. 7sgantia, doctrina excellat, quod inventione, ordine ingenium , magnamque cognitionum copiam ostendat . Hoc in supremo subselliori re meritoque collocantur duo victorii, Norisius, Panvinius, Petavius, Sirmundus, uratorius, Politus, Corfinius i , aliique similes, quorum
eximia opera ab omni posteritate commendatissima erunt, o tamquam duces, ct magistri in no-hilioribus facultati hus habebuntur. Admiramur eos, laudamusque tamquam ingeniorum portenta, Sc paucos admodum esse fatemur, qui tanta
prosunditate , amplitudine de maximis scieb-tiarum argumentis egerint. Verum non eos in . exemplum adtuli, ut ab exarandis libris deterream, qui illiis aemulari nequeunt, sed ut ad severiorem scientiarum cultum eos permoveam, qui mentis acumine praedis , nisi in levibus luc brationibus tempus tererent, longe praestantiores
studiorum suorum ructu edere possent.
Non pro cultis hominibus , inquiunt aliqui , semper scribendum est sed etiam pro indoctis , vulgique captu , qui falsis imbuuntur opinionibus , nec satis animadvertunt errores ,
qui eis insidiose traduntur . Concedam utique
ti Praeci ara Inter per a P vduardo Corfinio ordinis mel Praep. Generali edita , de Fastis Atticis is quatuor volumi na distributis is Florentiae apud Io Giovannellium impressis,
ninniionem laetam; eos enim omnium sere nationum litteratinia unxo inyretio habentes siminiis audibus suis in seriptis cumulamini. Tantus vir longiori vita dignissimus opteria Natus est alias vi Kal. decembr. Muietos. - - an. -
103쪽
improborum Scriptorum colluviem , quae unde. quaque orbem inundavit, impugnantium auctorum copia esse refellendam. Ac huiusmodi oppugnatores plerumque ab adversariis despiciuntur, qui eadem millies dicta, repetita obtrudunt , nec ncm aliquid priderunt , sed acerbiores asperis verbis o conviciis dissentiones reddunt veritas , quo simplicius , sobriusque tra.ditur , eo libentius Xcipitur quatenus intellectum sibi devincit, oppositis animi sensibus supereminet, atque ad bene sentiendum reducit Non abnuo aliquando vehementi quadam dicendi ratione opus esse , si quis provocatus fuerit, aut error in fide propugnetura tunc oportet omnibus orationis nervis contendere is veritatis hostes confutares. Ita se gessit S.Hieronymus contra Jovinianum , s. Augustinus contra Pelagium, S. Lansrancus Cantuariensis contra Berengarium, s. Bernardus qui contra Abailardum disputavit i , quorum scriptis haeretici illi validissime
sunt profligati. ujusmodi consilia lubenter iv. venes a senibus excipiant , qui non in conten, tionibus, nec in famosis inimicitiis se claros reddiderunt , sed qui studiorum suorum specimi in concinnantes , pacem , S concordiam cum omnibus coluerunt.
Alterum beneficium litterationes iuvenibus
in ti, Mailarinis Mib vitae resipvit evennam induit
is Monasterio iuniacensi, in quo usque ad mortem quae contigit n. 3 3 3 exemptarem imi inuam sit, coiissime obiit. Fleuri lib. sistoricia.o. . . .
104쪽
ingenii cultui addictis praebere possunt , videlicet, si libros 'sub commodent, ' qui utiliores ipsis, praestantiores sunt, doceant mi enimidinem ax se devoverunt, si domesticis acultat,bus careant, vix exiguam librorum suppellictialem habere solentra quare ipsis optime consultum erit, cum ab his, qui magnam eorum corpiam possident , usus concedatur . Instruuntur
Bibliotheca non ad pompam , sed ad utilitatem, quae quanto magis diffunditur , tanto uberior erit fructus a largitore in litteras collatui eius enim beneficentia industria animatur , sciendi, que cupiditas inflammatur. At cui bono cons runt aliqui libros quos nec ipsi legunt, nec
aliis legendos permittunt similes avaris dicam,qes auraim auro cumulatit is ipsi pluribus in
digentes vivunt . Patent utique iuvenibus cum elisque viris Bibliothecae publicae, sed nec omnibus diebus, nec horis ombibus frequentari possunt hieme gelidae , testate nimium calidae inveniuntur. Si vero apud nos sint thri, mane , ε vespere nocte dieque nobis praesto sunt atque eis quantum volumus frui possumus. Hi
autem , qui aliis libros suos legendos commmdant, publicae utilitatis amatores videntur; quod novis productionibus materiem praebeant, i borem scribentium leviorem reddant. superest, ut modo agam de ratione in ede dis libris , quos iuvenes auctores valde cupidi sunt in lucem proferre i . Cum igitur quis ali-
i Vid. Austutivalerius iis de inurea, in edend. tibiis.
105쪽
quod studiorum suorum specimen publici iuris secere voluerit , ante omnia non assentator albcuitu, sed severo, doctoque iudici lucubrationem suam subiiciat, eius censurae pareat, consilia sequatur . Nihil de se praesumat, verens ne ammo proprio deceptus, quae veritati consona, Geteque producta iudicavit, si ad severiorem ruistinam exigantur, minus perspicua, prohata
censeantur. Plurima habemus summorum virorum exempla , qui quidquid scri hebant, amicis suis communicabant, nec antea in publicum ferari permittebant, quin eorum iudicium fuissent consecuti. Vetustiores omittens Collucium iuratum, Ila Bapt. Poggium , Franciscum Petra
eam c. Augustinus Valerius Episcopus veronensis, G.R.E. Cardinalis de se satetur , sua omnia scripta Bernarii Navageri avunculi, silvii Antoniani , amici sui examini tradere consuevisses eth. Idem praestitere Torquatus assus eiusque pater Bernardus , qui poemata sua typis committere negarunt, donec celebriorum vatum opinionem, S criticen accepissent idem Petrus Victorius senior, qui Aristotelis libros de optimo civitatis statu, a se expurgatos, ct in lat, num verso Jo Casae Archiep. Beneventano , an
tequam ederet, legendos dedit, eumque arbitrum existimatoremque sui laboris sibi elegit idem fertur de do. Baptista Donio, cum carmen oc-
i, Antonius agitabeeoius vis in corram auctoribuirum scripta commendare solebat; sed iis absentibus aeri e sura notabat . Men Zinius Satir. IV.ca Uterque sacrum Purpuratorum molles 1 sapienti probitate, maιnisque muneribas illustravit
106쪽
SENECTUTI FELICITATE . LIB. II. 79
casione nuptiarum acidaei Barberini Urbani viti. P.M. nepotis composuisset , ad asparem ScWinpium misit , ut de eo iudicium ferret. Qui a tem provinciam hanc amicitiae causa assumunt,
omni cum diligentia, ct honestate, tamquam rem propriam agant, ut amico morem gerant, publicae conserant utilitat . Simaecenatis alueuius nomine librum suum auctor exornare, ait, illum eligat, qui dignitate, Sc auctoritate ei prodesse valeat, in scribenda littera dedicatoria Maecenatem suum his laudibus celebret, quae iam communia Suffragia obtinent, quae eius dignitati conveniunt, nullamque ostendant adulationem. De argumento operis non solum facienda est mentio; sed dicenda ratio, cur his sub auspiciis auctor lucubrationem suam publicam secit, latrocinium, gratiamque ad--tis sui imploravit
m aemulatisne, O invidia uerius nominis a Senibus vitanda . Notissimum est Pierii Valeriani opusculum de infelicitate Litteratorum i manc ilis infelicitatem a pauperie repetit, qua interdum multos post exhantlatos labores,in expensas in edendis libris auctores premuntur, meritisque destituti sub idiis miseram vitam ducunt et .
107쪽
Mihi autem potior videtur in selicitatis huius ea sa invidia,' aemulatio, quae eos commovet, atque incendit, si quid operis ipsi coeperint, sestinatior alter in lucem emittat, siquis eorrum inventa amplificaverit , si maiorem existimati
nem aliena scripta assequantur . Nemo sanae mentis inficiabitur, dedecere sapientem virum , aetate provectum huiusmodi stimulis assiet , e. torqueri mente, quoties tranquillitatem animi in conflictum vanae gloriae traducit Quid indignius gravi homini obiectari potest , quam nihil aliquem contra se cogitantem veluti hostem
insectari , quod eadem studia prosequatur, quod felicius is his profecerit, communique conse su excellentiae laus ei tribuatur . Nonne a. te omnibus scientiarum palaestra, cuilibet
uanto pollet ingenio, fas est in ea gradum
acere , novas, nobilioresque cognitiones comparare, Sc superegredi fines, in quibus alii se continuerunt i Unde tantum facultates sumpserunt incrementici Unde tantus progressus in altioribus disciplinis Nisi ex studio contentione recentiorum, qui laboribus suis veterum conatus feliciter superarunt . Caveant autem huiusmodi aemulatores , ne alieno invidentes nomini proprium amittant, accidit enim , ut qui aem to suo detrahunt, eique nocere student, acerbasa
108쪽
sina vetis Eocior D. Limiti rhas, longasque contentiones inire debeant, victi, atque consus a certamine discedant i L. Quem latet aemulatio Erasmi in Bud eum , quot modis clam , S palam virum de cognitione omnium antiquitatum optime meritum insectatus sit, ut facultatis illius principatum, ad quem con, tendebat , ei eriperet. Sed frustra cum eri,ditorum suffragia illa in scientia Budeum Eras. mo praetulerint, elicioremque in veterum monumentorum interpretatione iudicaverint. Longe antea praecesserat contentio inter o Bapt GPgium, .Laurentium Vallam et , utrumque hinmanioribus litteris deditum, qui sibi invicem imvidentes , non inter fines litterariae exercitati nis se continuerunt , sed mutuis scriptis diu acriterque se lacessiverunt. Quamvis autem clarissimus Ambrosius amat dulensis , Florentia optimorum studiorum restitutor, eos ad concordiam adhortari non destiterit, haud satis constat, an
illam obtinuerit. Nullo aliter se gessit omnis litteraturae inclitum lumen Petrus Victorius senior,
senator Florentinus 3λ, qui iam plurimum laboris impenderat pro eluendis mendis in politissimis scriptis Cornelii Celsi ope , auctoritate praesertim vetustissimi odicis ibi Medictae Lai,
rent. cum percepisset quemdam Sighisellium Bononiensem doctum, Maccuratum virum corre- ctio.
109쪽
8 DE COMPARANDActionem illam suscepisse , adfirmaret brevi vigilias suas editurum , ne laudi, honori illi in invidere videretur, omnem illam abiecit cogit
tionem,' quidquid potuit operis , ad ejus uti
litatem, libentissime contulit. Quantam huiusmodi liberalitas Petro Victorio adtulerit laudem, quisque sibi fingere potest, cum in eo summa
sapientia cum stim ma moderatione coniuncta reis fulserit. Illa etiam vel maxime enituit, cum quidam amicus scripta eius inique lacessita vindicare vellet, eum a huiusmodi opere impense dehortatus est, ut alienus a iurgiis viveret, atque liberior gravioribus studiis animum intenderet. At partes eius, postquam maxima in senectute decessit, clarissimus Carolus Sigonius excepit, marcum Antonium Muretum qui mulitis iniuriis victorium affecerat, validissime resutavit. Cum autem critices non ad explodendum odium, sed ad veritatem eliciendam impenditur, ingenui hominis est, eam gratam ha bere libenter audire, quippe non in privatam, sed in publicam vergit utilitatem ea enim cognitiones augentur, doctiores libri in lucem
emittuntur, scientiae perfectiores, ditioresque sunt, atque urbes in quibus efflorescunt, ad altiorem gloriam evehuntur . Sed nec acerba, nec iniuriosa, nec contra et Mnias esse debet; amorem veritatis undequaque spiret, unde lectores doceat, Sc alliciat ad idem serendum iudi cium H Quae vero opinio habenda erit de eo,
Diutiirnum ,- acre sui certamen inter equitem Leo
nardum Salviatum , QTorquatum a sum. quod hic in suo
110쪽
sENEcruris ELimTATE . Lia.ir sam longos post annos, controversiam pene obibiam iniuriis , calumniis , apertisque mendaciis
obtrudere ausus est , nisi eum tamquam mal, gno spiritu furore laborantem esse despiciendum t Turpe quidem est, vilisque hominis alterius nomini invidere, Sc clam per an onyma scripta ei detrahere cum non veritatis promo
vendae eius sed maledicendi aestus eum dominetur. Optimum est ergo huiusmodi furfuris adversarios minimi pendere; immo si quid aliud idem auctor emissurus in lucem paravit, inubeto animo publici iuris faciat . i)Contentiones litterariae inter privatos sic, te compo a possunt, non item publicae cum de civitatis universae gloria, & nomine agituri plures enim ad de sensionem patrii honoris impulsi, Omnes laxant hahenas , ut inflictam iniuriam propulsent . Florentiae iam pluribus annis iucundo domicilio perfruebar cum quidam publicus Rhetor pro inauguratione studiorum publicam habens orationem , Florentinorum ei 'uentiam , ut verbosam, enervem, iocosamque exagitavit. Huiusmodi censura gravissima, ne
dicam vilipendium, coram ipsis tissimis Florentinis, qui plurimi aderant prolata, cum ad
Poeniat de Hieraualem liberata italicas quas tam voces non secundum Etruscam puriorem insuam usurpasset . Plurima
hine inde scripta prodiere docta quidem , c uterque magna Cum aestu suam defendit sententiam; sed tandem veterem amicitiam huiusmodi praeel ri viri simul conciliarunt . id.
serassium in vita Torq Tassii ci ita se gessit doetis Lamius qui onsores suos emiditi αε Muta eontaiavit vid. m. incia os de Erudit, Apostolu