장음표시 사용
141쪽
Mim ex integra caiisa, ut aiunt Philosophi: malum ex quocumque desectu procedit. Beneficentia igitis, quae magnam parit iucunditatem a magnitudine animi, ab optima propensione quoslibet adiuvandi oriatur; tunc ab invidia .henelaetor tutus erit tunc in eum omnium e Ii, omniumque laudes convertentura praecipue
si illos opitulari curet, qui eius auxigio, ε --neficentia magis noverit indigere. Hi a calami. talibus suis erecti, e recreati eum nihil benefactori rependere queant, a precibus apud Deum pro eius incolumitate , Scis commendationibus , in quibus est vera retributio, non cessabunt.
Sora iuvenum serem, O artimationem sibi oneniant, quoties urbanitatem , morumque suauitatem οπversando sibi propriam ostendant.
AEtatis disparitas, quae senes inter, Iuvenes occurrit, cum morum, cogitationum-oue diversitatem inducat, plerumque senectus a iuventute dissociatur suam quaelibet dilistit vivendi rationem Iuvene enim , cum angulnis aestus quandam serocitatem in eis aceendat, aegre morosos, austerOSque senes habere in consuetudine serunt, adeoque sui similes excolunt, studioque omni prosequuntur. Quid ergo senilis aetas ita a iuvenibus despicienda erit, ut ab ea prorsus abhorreant, atque ab eius mi-
142쪽
alaritate seiuncti, omne commercium cum illa recusent A cur tantopere Lacedaemones, cur Athenienses, eur Romani, aliique populi multi, adolescentes cum legatis suisque ducibus
aetate provectis ad negotia Reipublicae gerenda, ad bella agenda mittebant nisi quia constabat ipsis, non posse formari honos cives, neque in militiae disciplina satis instrui, quoties eorum consilia , Sc documenta factis comprobata non
percepissent i Narrat Cicero L.2Emilii S P. Africani comitatum splendidum, utilem que patriae extitisse quod nobiliores iuvenes eos freque tarent, ab eorum lateribus sere numquam discederent, ac ut magistros venerarentur. Non eos aetas provecta alienabat; sed potius alliciebat , quod eorum in vultu semper aliquid dignitatis
splendesceret, Sermones comitate condirent, faciles , laetique quovis tempore se praeberent. Hisce summis exemplaribus praelucentibus , quae Romana iuventus quotidie ob oculos habebat eorumque gestari moresque admirabatur, haud
facile dictu est, quantum profecerit,is eorum institutio ad amplificandam patriae gloriam comtulerit . Ut enim adolescentibus, inquit Tullius, 'una indole praeditis sapienter senes deiectantur, imisque fit eorum senectus, qui a iumentute G- tantur, , diliguntur; si adolescentes p raceptis,
gaudent quibus ad virtutum studia dueuntur. Errant prosecto senes illi, qui iuvenum levitates severo supercilio arguunt, eorum prima litterarum experimenta Vituperant, aut contemnen
tes irrident, vel acerbius quam oportet, des ΗΘ ctus
143쪽
D DE COMPARANDActus eorum in Sectantur Amor honestatis patienter, suaviterque ipsis est inspirandus sensim turpium gestorum eos pudebit, ad laudem, non ad vituperium sibi promerendum aures inclin bunt, si immaturi adhuc Arent suarum in palaestra exercitationum fructus, amice instruem do persectiores reddent . Nemo repente fit sum.
mus sed sicut plantae sensim , cum manu ex cellentis cultoris inutiles recidat ramos , adole- Scunt , Suoque te inpore fructus prodi cunt ita res est cum iuvenibus, qui blande', suaviterque ab optimo sene admoneantur , cautiores, docili resque evadunt, atque ad omnem virtutem Dformantur . Gaudent ipsi audire veteres historias patriae praesertim , ut qui de ea benemeruerint, imitentur maxime vero, si inter illos maiores sub suspiciant , quorum laudabilia saeta libenter memoria retinent; suntque ipsis ad eamdem nominis samam incitamenta . Hinc patet ratio, qu
re oportet, ut iuvenibus placeant senes, in coniversando non solum iaciles sed optime exculti sint, Sc eruditia non enim sine multis cognitionibus teneras mentes sibi allicere possunt, cum naturaliter cupiditate addiscendi incendantur. Bonam igitur indolem adolescentes mams
stando, sicut senibus delicias faciunt ita ipsis sapientum senum consuetudo maxime delectabilis est, e iucunda . idem de se ipso testatur
Cicero: Egi, ait ' Maacimum eum, qui a
remum recepit adolescens ita dilexi senem, ut aequi Dis erat enim in illo viro omitate eondita gr
144쪽
sENLsTIm FELICITATE . LIB. II. III quam eam coiere coepi non admodam grandem natu sed tamen iam tute provectum. Inter senes
summopere commendabiles effertur Pomponius Atticus, cuius tanta erat sapientia, Sc comitas
cum adolqscentibus , ipso M. Tudio fidem fociente , ut secum plures semper haberet; quamvis iam mulsos in annos processisset, numquam quoad vixit, minor fuit eorum requentia, eorum quera lectio . Idem meis diebus praestiterunt
Florentini rion pauci nobiles, ac docti homines ut Senator Philippus Bona rotius Ioseph veranius celehris uris consultus , Senator errantes Capponius , Praepositus Antonius orius qui statis diebus aedes suas cultis , studiosisque iuvenibus apertas tenebant, secum litterariam, eruditamque conversationem habebant. Nullis tamen magis decet mansuetudo ac benevolentia ,
quam parentibus senibus erga filios cum eos moneat Apostolus, ne illos ad iracundiam provocent, sed cum spiritu lenitatis, caritata Domini in omni virtutis opere instituant. Ad
Ephes. 6. . , ad Coloss. 3. 2I. Iam ipsi paterna in potestatem Sentiunt, quibus si parentes addant acerbitatem , nimiumque rigorem, non solum filii ad indignationem provocantur sed in contemptum, odium reverentiam, amorem
Convertunt. Ut possit ergo pater glorificari insilio, ct sibi similem post se relinquere, ut ait Salomon Eccli. o. pacificis verbis, hilarique vultu cum eo utatur, inuidquid indulgere valet,
libenter indulgeat is Laetabitur pater in filio, , quod eius dilectione devinctus, nihil quod eiis pl.
145쪽
a L DE COMPARANDA, placitum est, cogitabit. Columen set domus, suae , defensor contra inimicos , reddensque, gratiam amicis suis is . Accidit Florentia cum
nobilis quidam filius familias plura aureorum miruli aleis perdidisset, nec auderet patri iacturam suain manifestare, ille, re cognita, totam pecuniam paravit , vocatoque filio humaniter dixit , ut ibiam numeraret. Accipe, inquit, ct solve credi tori tuo hoc aequum est, meo tuoque honori necessarium obstupuit filius tanta parentis sui elementia, Sc probitate, atque suffusus verecundia, imposterum a ludis, malisque dispendiis sem.
per abstinuit. Loco parentum succedunt amici senes, qui
si eorum sectentur vestigia , X hortationes , consilia, optimaque exempla adolescentibus exibentes, non solum ipsis, sed reipublicae singulare praebebunt beneficium montisit aliquando iuvenes aliquos dissicilis indolis, vel ad pravos res proclives, salutaria sqniorum monita resus re, suorumque aequalium consuetudinem ant ferre verumtamen non sunt hi in perversitatis via relinquendi; si quidem tanto magis infirmus indiget medico, quo gravior est infirmitas. De -xteritatis erit, Sc industriae optimi senis ad ho- nam frugem eos revocare, vitiorum turpitudinem boni nominis iacturam, suaeque anima spiritualem ruinam commostrando, ut ab assentatoribus, malisque sociis abstineant, quas olim
noxias voluptates sectabantur, amore virtutis
dimittant . Patientia opus est longi S indulge tia in iis, quae serventi tali relaxari possunt;
146쪽
sENECTUTIS FELICITATB. LIB. III. I I9
dummodo ructus aliquis obtineatur, spesque eluceat, eos rectae vitae honestatisque docume is qui bonique acturos.
Temporis et laudatore senes ne fastidiora faut OV prospera longaque vita donati sunt, mulistaque populosis in civitatibus viderunt, at. que egerunt ea libenter suis in sermonibus, ccum amicis frequenter usurpant . Veteres mores impense commendare solent , inui floriterint in exemplum adducunt,recentem vivendi rationem in cusantes,ac despicientes. Huiusmodi sui temporis laudatores non gratiam apud audientes inveniunt, sed ipsis fastidium pariunt, cum persaepe eadem
recinent, quae pluries retulerunt. Dedecet prosecto senes aucupari laudes , quamvis ab amicis sua aliqua referre gesta rogentur, non nisi parce, sine ostentatione iis morem gerere poterunt. Gaudent utique ipsi singularia facta percipere, ct qui fuerint superioris aetatis eventus audire, illos praeeipue, de quibus nulla extant publica monumenta verumtamen quaedam obse vandae sunt reges, ne quod recreationis causa adducitur, in alicuius detractionem recidat, summorum Imperantium maiestatem ossendat Primum silentio praetereunda sunt viventium n mina, defunctorum , si partem aliquam in sacto non commendabili habuerint. Secundo, quae
147쪽
excusanda fiant, excusari debent; dummodo de malitia, ae de intentato crimine non constet. Tertio, quae incerta sunt,' vulgaris famae, pro veris , absolutisque rebus non sunt adserenda Quarto, si quis aliqua in re deliquerit, alias
honesta multa, sapienterque gesserit in publicum reserantur, ut lapsus eius virtutum splendore diluatur. Uaelibet aetas suas magis , aut minus propitias, is .iversas habet vicissitudines , qui in ea vixerunt ab eadem varietate abrepti, dominantem spiritum Secuti sunt. Pensanda est igitur ratio temporum , non enim omnia , quae quondam commendabilia ducebantur, aliis diebus, eodem in pretio, rus tenentur; adeoque qui obsoleta, Herelicta . laudibus prosequeretur, risum in contemptum moveret. Virtutes tamen animi qualibet aetate Ohorem S aestimationem sibi vendicarunt, quo excellentiores , persectioresque illuxerunt, eo maius gloriae ornamentum promeruerunt. Item alio rum studiosa specimina commendanda sunt semper enim aliquem pariunt in re publica fructum; si quid ipsis immerito opponeretur, firmiter, valideque diluatur . Huiusmodi vindiciae nullo pacto sunt omittendae, quoties de catholica doctrina agatur, quam qui docuerit , ab alio impugnetur, pro aris,in socis defendat, Mad. versarium refellere studeat . incidimus enim in maia tempora, in quibus improbi scriptis suis umde quaque diffusis S. Ecclesi ae dogmata pervertere conantur; ideoque optime d religione merentur , qui ea convellunt, penitusque evertunt . HuiuS-
148쪽
' sinamuris inicITATE. 3.1II. rarinodi commendationem libentissime tribuam Themlogis Romanis, qui, quotquot apparuere perve Me doctrinae libros invicte consutarunt nostris hisce diebus , ct depositum fidei , deducta abhmni antiquitate di trina, Servarunt. Neque minori laude digni habendi sunt, qui non nova rationum momenta , sed iam ab aliis tractata iterum producunt si enim adversarii sibi licitum putant easdem dissicultates , vel potius cavillationes , in sophismata impudenter obtrudere, cur nobis impugnatoribus fas non erit eadem sumere arma veritatis sundamenta obiicere , ut eos prosternamus t Maximi semper habebitur doctrina Augustini de Gratia Chri .sti, qui ut Pelagium, celestium , usianum,
aliosque catholicae fidei eversores contunderet, eo , pluribus exaratis tractatibus iiivictissime refutavit . Ita actum est ab Hilario Pictaviensi contra Arianos , a Cyrillo Alexandrino advelsus Nestorianos, a Maximo Martyre contra Mon Othelitas c. Nemo autem a re nostra hoc in
capite proposita , quae hactenus diximus , aliena putet siquidem contingit non infrequenter, ut iidem auctores in coetibus litteratorum inveniantur, ae quasi de crambe recocta, ut aiunt, insimulentur. Tunc opere pretium est suis de scriptis rationem redderes, eosque criticos, qui somtasse vix titulos operum aut compendium aliquod histrarunt , deprecari, ut legendo contrO- versiae statum melitis agnoscant tunc de utilitate , vel inutilitate peris tutius iudicium serent. Qui ita se gesserit non tamquam quaesi-sitor
149쪽
sitor propriae laudis habebitur, nec amicis, lastus erit, cum veritatis patrocinium numquam sit omittendum manc semper totis viribus propingnare oportet, quod non desunt haeretici , falsique doctores, qui ei insidiantur, ut semidoctos, ct simplices suam in pravitatem adducant. Admonuit Apostolus i. ad Cori oportere haereses e se , calliditate , superbia malorum numquam
quiescente, Sed nos consolatur etiam , docens Ecclesiam undamentum AE columnam esse Veritatis , atque in ea magisterium sanae doctrinae
usque ad sinem seculi non defuturum
Laetis senes remmodis suis per innuar, si ea proprio sudore Omparamerint Hodierni politici homines, qui civium aequalitatem promoventes , eorum felicitatem sacer stabilire conantur, toto coelo herrare mihi videntur. Tanta ne dementiae vertigine capti sunt, ut non agnoscant, ablata in re publica industria, extincto studio, eversa aemulatio-
np, omniumque bonarum artium stimulo , otio, ignaviae . contemptui virtutis horrendum ostium palam fieri Quid iuvenes nobiles excitat ad blitiae discrimina fortiter obeunda, nisi gradus hinnori. Quid artifices in labore indurat , ut pondus diei aestus hilares erant , nisi spes a toris lueti l Quid ingenia ad excolendas optimas facultates valedicere cogit solatiis, deliciis, mollique
150쪽
SENECTUTI FELI cITATE. LIB. III. 23
lique vitae, nisi splendidioris sortunae expectatio, ampliorisque censust Ubi ergo eodem in ordine ignavi, industrii, sapientes, S insipientes, nobiles, & plebei redigerentur, subducto, virtuosa contentionis praemio, animos quoslibet languor , Minertia perpetua occupabit . Sed qui publieis ossiciis , negotiisque perlangentiu , qui
exercitibus imperitabunt, qui bellum , pacemque administrabunt trilline , qui in tumultuosis comitiis a segnibus civibus, nulla praerogativa, nullaque experientia praediti, vel a plebe electi fuerint Athenienses ergo , Thebani, ipsique Romani damnandi erunt, qui valentiores duces ,
illustriores Philosophos, consilio, Sc sapientia clariores viros ad administrandam Rempublicam assumpserunt, eosque patrio principes esse voluerunt tsed inquiunt, plerumque tyrannos, despotas fieri , qui diu iisdem dignitatibus gaudent,
atque assueti imperio subditos vexant, atque despiciunt. Concedo a Rehus publicis optime constitutis magistratibus suis positos terminos quibus absolutis, ad privatam vitam revertantur ἔsed honores ipsis servandi sunt, cita apud o manos consulares viri, patricii equites, non cum plebe consu si praecipuum in urbe gradum obtinebant. Et quaraiam lex vetare potest, ne quis
proprio ingenio, α labore rebus suis melius consulat, ab indigentia exsurgat, locupletior satillo enim a iure naturae euilibet licitum est; si
ipsa cum aliquibus liberalior fuit, eosque pintioribus donis mentis corporis cumulavit sc 'r