장음표시 사용
321쪽
Disputatur de schyli Theologia, proesertim eae Prometheo Vincto. Contineri eam I acerrimo misero hominum conditionis S Sur a. προνοίας, non Fati opinione id quod eae Eumenidum quoque persona, et eae universa Orestem Tritvice ratione evincitur 3 anxia dubitatione, an in pejus tendant omni commista tamen spe bona, Sed obscuris- Sima, maxime propter συμπaθείαν quandam, qua frui videntur egri mortales, ipsius coeli et orbis terrarum.
PSCHYLUS in a Tragoedia, cui nomen R LII Porsis inditum ost eum dedita opera re trae-tarot militares, lubens tamen, arrepta CCRSione, docuit quid do divinis sentiret propterea quod arma a X0rX in Graeciam illata selli sacri rationem ferme tabuerant. Persae nimirum, Magorum discipuli, diruserant foedo Graecorum delubra fanis, sacrificiis imaginibus odio habitis. Pro toron erXeSarrogantissima usus insania, tum ad Athon, tum ad IIollespontum, terra marique Dii se majorem OSSO-rat ut seligioso ootae nihil magis in promi tu
fuerit, quam ut coelesto numen assereret, et in ejus tutelam ros humana vindicaret.
322쪽
BI0 Dehyli Theologia, moestior quodamm0do. R EL. XVIII.
Quod autum in Persis scribendis quasi de suo addidit Eschylus, do seligionibus et rerum divinarum
rationo, id in caeteri sermo Tragoediis, ae praesertim in Prometheo, ex ipsa vi materiae dicendum erat. Omnis illa fabula vorsatur in arean rerum caelestium cum rebus humanis noxia ut X ea potissimum petenda sit Eschyli, non Poetae modo verum etiam
philosophi, de Diis hominibusque sententia.
D qua re illud primum cuivis, ut opinor, Succurrit; opingi ab eo coloribus non adeo laetis, immo ver moestiSsimiS, Universum hune statum vivendi qui Jovem nobis proforat, non optimum illum et Maximum, sed injuriosum quendam, malevoliam, invidum, humani generis, ut qui maXime, inimicum. Promethea contra, patronum hominum, vel Oam ipsam ob causam narrat Omni cruciatu vexari ae laniari non, ut plerique, propter ignem modo fraudo mala gentibus illatum. Ex quo em-citur, hominum genus apud Supero ea fuisse Onditione, ut per unum soli 1 Promethea steterit, ne id funditus in aeternum periret Promethei ope liberari homines, ita tamen, ut et ipse summis doloribu eorum poenam redemerit, et redempti quoque mirandum in modum colluctandum sit cum irato
numino. Ζευς, inquit ille ' βροτων
323쪽
PRAEL. XVIII. Promethei Fabula, umbra Veritatis. 11Jam illud omitto, quod bono multis in animum Venire solet divinitus quodammodo per ejusmodi fabulam adumbrari singularem illam Verse salutis
viam. Principio, dari Orbem terrarum in manus immani tyranno qui recentis Victoris insolentia, neque tamen Satis confidens diuturnam eam Ore, nulla non arte nocendi festinat ad exitium hominum. Deinde Spem tamen aliquam ubesse, fore ut in melius aliquando valeat emergere mortalium genUS, Ope non Sua, Sed Deorum licujus Postremo, male
mulcatum iri, quisquis tandem fuerit illo caelestium, qui partes hominum sibi suscipiendas judicaverit;
foedissima illum contumplia moerore cruciatu bonitatis ilius intompostivae poenas luiturum. Haec omninqui serio cogitat, mirum ni ei logonti ultro se moratim O aliqua sanctissimae illius rationis ac disciplinae,
per quam Salvos nos fieri voluit verus a vivus Deus. Consueverunt certe Promethea cumprimis laudaro sacrosanctae Ecclesiae Patres, ubi de Obscuris meisque testimoniis agitur, quibus ultro Veritatem Orna- Verant Seu Daemones, sive Oetae, illorum cultoreS. Verum haec, ut diXi, missa facio impraesentiarum non quo negaVerim, divinitus esse factum, ut theologicis evidenter adeo respondeant somnia illa sive poetica Seu Pythagorea: sed loquimur hodie domento ipsius schyli, non de areanis summi Dei consiliis, quibus ille inscius agebatur. Νoque vero illud multum laboro, quod ideo placuisS Verulamio, gravissimo auctor totam videlico hanc do Promotho fabulam reserri obere ad rem philoSophicam, atque ad earum artium incrementa. quibus potissimum vita hominum sus-
324쪽
312 Promethei sumimiam non in physici re et . R EI. XVIII.
tentatur et ornatur. Nimirum ut cum Virgilio loquamur Pator ipso colendi' ut et aliarum
arti uni istuc fauilem esse viam Voluit . . .
Ille malum viriis serpentibus addidit atris, Praedarique lupos jussit, pontumque OVeri, Mellaque decussit foliis, ignemque removit, Et passim rivis currentia In repreSSit.
Vorbo dicam lpor immiten Jovem significari conjiciat aliquis vivendi conditionem, quatenus utilitates et commoda rerum plurimarum removit in obscurum se in longinquum natura Prometheu autem, Xondona illa ration se, ecquid aliud pro se fert, atque vim illam inuontriuem, caelo serme delapsam, cujus ope tot artes tam ingenioSe X cogitarim sibi mo tules Quae quoniam cura, metu, Solicitudine, Or-quor solo omni tempore eoque magis, quo qui Sque longius proeesserit in causis rerum indagandis juxta illud oraeuli sanetissimi efflatum '' ὁ προστιθεις γνων τινπροσθ) σε αλγημα): de Promethea segimus afligi Scopulo, nerari eatenis quotidie atrocissimo vulturis in orsu lacerari. Sed in his non libo hodio morari; neque enim arbitror, physicis in rebus multum oporis posuisso Aschylum. Ac fieri potuit, ut is, quicunque l)rimus Xeudit univorsam istam do Promothoo fabulam, nil praeter artos cogitavori et vitae hujus quotidianae rationem : nt oro Eschylo ipsi in animo fuisse gravius quiddam atque Sanctius, mihi certe
Nodum cum iis sentiam si qui vel hie se in aliis Trago diis divinum Vatoni loqui autumantur e so
multa quadam reipubliem administrandae, atque adeo Draeci liue Versari circa regum ducumque officia Fateor
325쪽
DNAEL. XLIII. Schyle quo dam de rebus irilibus. 313
equidem, in carnaina HV Spargi non raro sententia Husmodi quae deceant egregium ciVem, libora republica; pra 'SOrtim eo tempore, quo Persica illa tempestas i et ne i quidem in auras abierat.
Hinc illa saepius allata do vi tyramiorum, nullis subjecta legibus.
Hinc a quibus Semel iterumque nilmonem Ur, Spe rimum seri quemvis reconii victoria
Etiam illa, quae acuto Satis tangunt animum tyrannorum ad res O Vanda arrectum s.
Quid, quod in Persis etiam non pauca invenietis sejusmodi ΑΙ ministis, Alossam aegerrimo ibi temperare a Verbis male minatis h.
326쪽
314 Non ad eirilia ma opere pertineri Hylea PRAEL. XVIII. Palam atque aperte, ni fallor, fatetur 9Sum, quem negare Vult, metum. QuorSum enim Sta του inrευθυνου mentio
Rursus est ubi choriis vaticinatur, Asiam brevi Dro jugo liberam'.
Gravius aliquid suspicatur et umbra Dariij,
Possim addoro multa jusmodi; quorum tamen Omnium non est ea vis, ut Eschylum doceant scripsisse velut unum Atticorum urbi et civilibus Dogotiis unice a praecipue intentum. Non enim pertinent ista ad summam fabulae ; nisi forte volit quispiam quae est misera et insaniens quorundam sapientia Voce et Verba sublimia sacri vatis in mortalitatem meram, atque in humile hoc et terrenum genus
Quapropter ut illuc, unde abii, re Vertar: ESehylum dicimus eo Seripsisse SenSu, quo commotuSundequaque Virgilius miseros et myros appellare solet mortales ita tamen, ut eum judicemus Ximendum ProrSUS Umero eorum, qui caeco fato rogi volunt omnia. Quod contra docuerunt nonnulli de recen-
327쪽
tioribus, magni sane nominis auctoreS; quibus est visum Graecanicae Tragoediae summam in o potissimum Consistere, quod agantur omnia fatali quadam neceSSitate, qua tanquam velati liOmines ducantur in obscurum Xitium
Quale per incertam Lunam sub luce maligna Est iter in sylvis, ubi caelum condidit umbra Jupiter, et rebus nox abstulit atra colorem.
Itaque e hac formula Tragoediae Vis uniVe1 Sa ac Venusta una hae maXime re continebatur, videlieotu Via quamvis ineorta quaeque re tonderet ad Ventum minimo dubium. EXpectabat theatrum, non
quid agerent illi, quos in scenam placuisset induci
quoque tempore Sed potius quo prolesSurn SSet coeca et invicta Parcarum Vis. Atque ut Oncedam, genus id omno velari obscuro quodam horrore, minimo ab his Musis alion ita constantissime negandum arbitror, Eschylum X Oorum fuisse familia, qui pulsent caeleste umen persas et nefas agore cum hominibus. Audiamus Promethen, qua is ratione summam hujus doctrinae explicet. Postquam enim non pauci narrRVernt, quae, quanta quam ingeniosa excogitasset ipso inmortalium gratiam negat tamen, ut docuit pium animum, in ipsius soli ingenio sive tribu Situm eSSe, ut ex vinculo tandem et carcere prorSu liberetur. Spem bonam susceperat Chorus Nympharum fore utiS, qui tam acute generi hominum laboranti pro- SPQXerat, Se quoque Suo tempore Xpediret e duriS-sima sorte L.
328쪽
316 Mundum, Eschyli judicio, res PB EL. XVIII.
Hase Nymphas igiti ircii ibo Pronietheus ita traii titillo bonoquo esse animo, ut nihil tamen ex illsius ingenio perent, sod ad ignoti Numinis vim omnia
Animadvertite autem qua pietate, qua prudentia, statim subjiciant,
no forte suspicemur loqui Oetam non de προνοία Numinis, Sed de coeca Vi quadam, et norma ObuSipsis insita. Respondens autom Prometheus Orneulum edit gravissimum sane, atque ab intimis religionis antiquae penetralibus eductum
Vidotis id unum maXimo agi, ut nemo judi Ot,injoeta mentione necessitatis, in parte VOeari O-tentiam quandam fatalem, nulli neque nomine neque persona astrictam. Quin disserto ab Eschylo docemur, rogi haec omnia dupliei choro earum Parearum videli ot et Eumenidum manifesta pro- indo se Pareas indicia dari divinae olim talis, nullis unquam neque impedimentis neque mutationibus obnoxiae Eumenidas eandem nobi monStrare, non modo justitio in togerrimae. Verum etiam equi O-nique amantiSSimam. Quae quidem Eumenidos, ubi disputatur do improborum hominum poenis, rectius appellari solunt Erinnyes. Ac fateor equidem, o nomine SaepiUS aliud antiquos prodire non aliam ob causam Crodo. quam quod in hae labo it ruina gonoris humani
329쪽
PRAEL. XVIII .partim Parcarum, partim menidum numine. 317Justitia saepius cernitur in OX iis puniendis, quam in re bonorum bono ac feliciter agenda. Apud nostriim certo hae maXime praerogativa jus suum contineri aiunt, nobilissimo carmine, fugitii rim Or0stem insequentes
Verum enimvero, qui ita cantantos induXit, is ot solenni titulo Eumenidas consuevit appellare, et Sub iis doni fabulae fine non dubitat istis quasi patronistribuero fausta ac felicia omnia, quibus patriam
330쪽
348 seisi Orestea quid do Fato doceat. PRAEL. XVΙΙΙ.
Quae omnia facit mi, ut ne cum iis sentiam, qui v0lint quodammodo ad inferos relegari Eumenidas. Quasi sero vel ipsum illud ulcisci malos, non it praecipua pars Supernae et immensae bonitatis. Cujus rei sionifieationem habebat minime obscuram relio ioveterum, quod nobis tradiderit Eumenidas set Erinnyas
Intolligimus itaque, si qua in domo regnare rideatur malus, qui dicitur, Genius; si cujus prolem,
gonus, familiam omni terrore prosequantur troees Dirae non id neque casu fieri, neque temerari Numinis odio, sed justissimo Superorum judicio, propter
scelus aliquod Vel eorum hominum qui nunc Sunt, vel certem Orum.
Ut alios Tragoedos hoc tempore miSSOS saetamus, AE schyli nostri eam quam dixi do Fato extitisso sententiam, Sati argumenti est, quod eo prorsus tenore seripsit nobilissimam do domo Polopidarum τριλογιαν. Illo judice, telam istam atrocem nullae parto conteXuit Fortunae libido, sed jus omnis causa erat primum in adulterio uxoris Atroi, deindo in apibus, qua memorant Poetae, Thyesteis. Hoc illud orat, ni fallor, quod in Cassandrae vaticinantis persona, atque in ejus divina Oee, tantum operis posuerit Scriptor graVissimus; non solum terroris ergo, tragici illius et poetici. Ieministis, quo tempore Cassandra primum in Seonam inducitur, nulla mora montionem injici votoris illius ac volui horoditaris culpae. Audit forte Semel Atridarum nomine,