Praelectiones academicae Oxonii habitae annis 1832-1841

41쪽

PR EL. III. Iudicium de ea ro magni Pictoris. 29

cum de Raphaolo agitur, in alia omnia totus abit: portoro' ait, iis quae pingantur Poeticam quandam lucem assulgere, neque nudam modo Veritatomsservari id quod in elegantissimo Raphaelis opere quemvis facile perspecturum' ' arbitratur. Habetis, Academici, magni Viri de iis, quorum

maxima laus est in illa arte, claram an disertamque sententiam quam voliS, Ut ita dicam, quisque pro nostris dimicare nemo negaverit. Quid nim aliud statuor videtur, nisi Romanum illum Naturae amore,

Belgam, propriae disciplinae Studio efferri atquo abripi

solores Illum expressam quandam eorum, quae tacita mente sormaverat, divina pulchritudino effigiem unico atque acerrime contemplari Hunc subitas ot fortuitas colorum, luminum, formarum arietates, quales etiam inter ingendum innumerae tum eulis tum animo Occurrunt, rapide ac feliciter captaro. Quo sit, ut Illius opora intuentes, de ro non de pictore cogitemus: Hic sui semper admoneat, qua Sit Solertia, quo acumine, quam facile tracto ac resingat Omnia. Quod si a quoque respeXeriS, quae vitio utrique verti solsant, Illum aiunt nobili elatoque ingenio, sud aliquanto fortasse praefraetiori, nimis obtemperantem, quaedam reliquisse duriuscule appicta qui scilicet longo praetulerit vel artis praecepta Violare, quam intus apud se Xeogitatae mira Venustate imagini non satisfecisse. Atque ut e uno plura diS-

illud, quod in palmaria summi viri tabula nomini non tironi oculum sedit. Unius idolico picturae

duplicem quasi conam ornavit; ita ut in vertice montis DEI FILIUM inaccessa luce vestitum collo

Reynolds, p. t. i. p. 67 68. In ea quam vocant, The Trans uration.

42쪽

30 Raphaelis εἰ culpas ad Porata pertine . PRAEL. III.

carit, circum radices discipulorum chorum, absente magistro cum Daemone frustra luctantium: seindo intervallo tam modico disjunXerit, ut hi capite montem ipsum tantum non sequare Videantur. Hoc illud ost Academici, quod ignoratione arti peceasse novitium quendam, nedum Raphaelem, nemo mihi facile persuaserit. Sed fortasse, quo viciniora inter

Se SSent ea quae ex utra tu parte gerontur, eo verius atque lenius tacitam eorum vim ne naturam

so descriptum iri sputavit. Quam quidem Husmodi esse arbitror ut ex hac parte, praesente UeSSia, tranquilla, beata, religiosa omnia e illa, abSente, nihil non porturbatum ac solicitum ostendatur ut hinc Paradisi illine torrens hujus lucis, Ipecimenodatur haud obseurum. Itaque lubsens commisit Pictor, ut artis negligentior esse videretur, si modo gravissimum pietatis documentum, Omni aevo capiendum, didorit. Contra Holgarum ille Antistes, quid arte manuque polleret, ut erat sane peritissimus omnium artisex, nimia cupiditate, nimia ambitione, SeveriS-simis quoque in rebus prae se tulisse fertur Exompli loco Sit, quo gestu Christum Dominum nostrum

posuit Lagar e mortuis Vocato adstantem S. D

finxit utiquo passis palmis, leviter in anteriora

fleXum, Vultu alacri, admiratione miSta, tanquam spe majora intuoretur Eum nimirum corporis habitum poscebat uniVersa picturae ratio eoque SerVRlO OP- time inter o conveniebant omnes, quibus a d

finiebatur, lineae. Idem divinae, quae deSSe debebat, Majestati, ni fallor, non paulum Oellit. Itaque e Sic so habore ridetur, Academici Hune in vitium duxit manus in arto Oxorcitatissima illum

Sem atur in tabula inmusaeo Regis Borussici

43쪽

PRAEL. III. Coelata propius pictis Poesia atting t. 31

altorum duxerat consilium omni arto majus. Itaque hujus Xeusatur ingendi Solertia, illius cogitandi amplitudo. Jam Poetica quaedam tu illi nunquam

non tribuitur, perfecto, plenoquo SSONSI Omnium. Huic si non denegatur, at certe non OnStantissime decernitur.

Quorsum liaeci Ut intelligatis, penitusque perspiciatis, picturarum illam quasi Posesin illi sermo aliud agere, quam ut commodius in lucem veniant intimi eorum, qui pingunt, assectus id quod ape tissime indicant ea, quae modo attulimus, Xempla: quibus innumera OSSim addere, Vimque eorum tum in alios pictores, tum in alia pingendi genera tran8ferre maXimeque omnium in illud, quod in locorum pulchritudine, atque in rebus naturalibus

Sod alio progrodiendum est nempe ad eo qui Sculptores nominantur de quorum operibus id amdudum votus est a tralatilium, ut quaeque cum Poesi maXimo congruant, ita studiosissime plerumque laudari caelata nimirum propius aliquanto oosin attingere, quam picta. Cujus Sententiae, Si modo ea

Vera QSt, hanc ego rationem esse arbitror. Universa Pictorum ars, uti nostis, non nisi in liquidis coloribus Versatur, mollissima an omnium materie, quaeque ado facillim omnium in infinitas varietates abeat. Contra Statuariis, quos Oeant, duriSSimo SaX ΡΟ-nuntur opera, neque Ulla adjuvantur Olorum gratia.

Quo fit, ut ad vivum multo magis depingi possit

imago quaeVis, quam aut marmore aut aere effingi eum pra)Sertim maxima pars hominum colorum luminibus cito capiatur, formarum varietate nucitantum, liquo legantissimi spectatores Impersec-

44쪽

tius autem quae sint Xpre88se Similitudines, eas peringonii vim vividius suppleri neceSSe est. Itaque, qui Suo jure Sculptores sunt appellandi mitto nim odiosas imitatorum caterVRS, quibus profecto hoc tempore aiunt pulcherrimam artem misero vexari sed qui proprie vereque Sculptores dicuntur, quales fuere Graecorum illi principes, quorum ut plurimum interiere nomina, Opera in aeternum colobrantur iis nihil attentius caVeri solet, quam ne cuiquam molesti sint, nimio studio imitandi omnia; ne non plurima Semper plenius fingenda Phantasiae romittant. Quid quaeritis simplicior res Ost, o a vulgaribus illecebris remotior, quam quae Vulgo satis per o placere OSSit ut nemo facile juvenis studio ot amore Hus offeratur, nisi qui sit animo paulo vividiore. Qui autem manu, non ingenio, Seulptorum laudum sibi vindicant, seu quis eorum inopte aliquid seu putide, ut fit, aliquando tentaverit, is plerumque citius et acrius reprehendetur, quam Si pictorum aliquis in eadem prorsus peccata inciderit quoniam

in nudo simplicique saX Vera totius operi ratio non potest non apparere; tabularum Vitia nonnunquam fallunt oculos, re multiplici, colorum fulgoribuS, caeteris summorum artificum praestigiis. Haec fere in causa Sse crediderim, cur apud eos qui signa fabricantur crebrior Poeticae mentio sat quam apud eos qui tabula pingunt. Quae omnia eo tendere idolis, ut Oesin nobis monStrent curarum indicem Phantasiae interpretoni quale os ictum signis suis siquando praestant artificos jusmodi, tum demum Poeticae nomine laudantur. Rostant cum Architectis Musici quorum opera cum latius multo per omnos hominum ordine uOS-

45쪽

PR EL. III. Sacris AEdibus in se suam reandum Poesin. 33

cantur, at tu in Sensu Saelitus incurrant, facilior involatu osso obet tacita eorum, si qua est. OoSis. Praetor a mitationi apud eos aut nullae omnino partes dantur, ut Certe non primariae quo Videntius cornant Omnes, subtiliorem quandam SSO

voluptatem, et ab ipsa mente depromptrem, Unm, ista contemplando, capere soleant eleganti ingenio homines, sed artis ignari. Ac primum, quod ad Architecturam attinet; videamus, si libet, quid ea valoret, in nobilissimo omnium Xemplo. Nonne, aliari ipsius judicio,

profanis aera secornuntur, domestiui aedibus tona plaDei, non Solium Diagnitudine, Sumptu, artificio, Verum etiam majostato undam, tacitoque horroro, OhlPlato mista qualom seque religiosis locis liOI RdeSSO, Iloque eum vulgaribus communicari, facile forant mortales animi, O minimo sensu pietatis imbuti. Qui autem omnis, quae pedificarint scit ne feliciter, prae caeteriS, ad religionem illam rotulerint, illorum per cum tituemur, prosecto a Poetarum PrOVinci ea non longe abesse Sentimus. Num ipsa fabrica, carmine nani clarius do artifico videtur loqui, quo animo fuerit erga Deum aut certe quo aninio Ss debuerit. Atquo illud etiam tonondum St, Plurima Su rarum sedium Sse formas quas Singulas, ut memoria traditur, Singulae aetatos caras habuOrunt QRSque inter se ita distingui, ut in communi illa sanctitate quam diversissime commoveant animos. Religio inest omnibus Oadom religionis olor. Quique SUUS. Sed genera quaedam breviter OrcurraniuS. Aemissa facio Graeeorum dolubra, quae in Ximia lignitate a pulchritudino divinae tamen Veritatis rationi, ni StriSque aeris, non optime congruunt Quoru in

46쪽

34 Comparantur inter so quod ad PoeSin PRAEL. II.

plerumque intra parietes num quae sunt Xtra, nihil hi moramur solitudin ipsa et Obscuritato, columnis infinita serio abeuntibus, luce languida procul Visa, orat sane quod Do metum incuteret, Sed ejus Dei, qui spissis in Onebris Vi et ne i quidem O talibus se praeberet agnoscendum cujus religionibus qui dabant Operum,

Ibant obscuri sola sub nocte per Umbram, Perque domos Ditis vacuas, et inani regna.

At Vero, quae sana majores nostri non setis quibusdam Daemonibus, sed vivo ne vero Umini, Ondiderunt, seorum si vim tacitam requiras, invenies eam fere omnibus, quae sentur illi saeculo, quo hominibus in luce positis, quae ortae stabiliquo Piotatis normae eo Voniat. VetuStissima Supersunt pro grandi columnarum mole simplici figura anuarum laquearium, senostrarum; sculptili opere non admodum Vario, nequo in multa diffuso partes; quod adeo ad formam totius aedificii vi magis pertinere videatur, quam ad montis alicujus superficiem flores herbaeque, si quae orto ibi nascuntur. Itaque solidum quandam prae so ferunt durissimae firmitatis, ne dicam immortalitatis, speciona Deique cultoribus ipso visu Se vandum commendant animi constantiam, et pertinacem in fastu fortitudinem. Haec OrVetera O fortasse rudiora paullatim X- cepit sedis eandi ratio, onmium, ut mihi quidem videtur, elogantissima, et sacris longe dignissima mysteriis. Qui jam fornicum culmina, utque in sublimo efferri columnae non simillicos illae, Sed Virgatae, fascium ritu tanquam e phiribus quaeque ConStet colum ollis, inter se stipatis vinetisquo tum capita, mira arte celata, Sensim cum laquearibus conjungi: seneStrae thirimae, rumplissimis luminibus sculptili

47쪽

opere quam delicatissimo quarum luas fibrae foliorum Similes, non agantur illae quidem, liboro tum nliuo illuc seruntur. Totius autom fabricae Ordinom, DeXumque partium, ii ipsi qui condiderunt, majores nostri, seligiosissimi liomines, in hoc verti Voluserunt:

Ut quaeque lar e reSpiceret, quo omnia ubique

referri oporteret; ad ipsa vidoli et Tompli pono-tralia, O sanetissimum illud Adytum, quo nihil infra

coelum divinius. Quinetiam, quod omnibus, quotquot sunt, Templis, terna Atria constituenda curaverunt, Orientem versus poetantia tum quod Turresistas gracillimas Xcogitarunt aeuto fastigio, tanquam digito, eoelestium indieo, in immonsum altitudin morsecto nunquid aliud fuisse in causa utatis, quam mentem religionibus intonium ne defixam ' importunius scilicet, ut nonnulli arbitrantur, sed erat

Possim quoque fuSius Xplicare, quam XquiSi te plurima Variaverint, prout affectus sui tulerint, in-g0niosissimi pisces, et Poetis sere Omnibus, eonini pace dixerim, magis Poetici. Quorun inter monumenta quae primo Sunt condita animum magnum et erectum, et leViSSima quaeque eontemnentem, Optimeo doctarunt set Xeitant recentiora partim noscio qua dulcedine piorum mentes coram De fovent.

partim splendore quodam docent, Bonigno Numinia seris cultoribus nihil non largissimo donandum. Sed ea praetermitto, ne longum suciam. Etenim rationes nonnullas mihi jam attulisse vidOor, cur et apud Archiloctos opsin aliquam esse cone damUS, et una intolligamus Posesin, quae servonte animi sensus quasi per involuera Ostendat. Melicis uisem quid usu seniat, non multis mihi

48쪽

36 Quid in Musicisproprie et melletur Poeticum: PRAEL. III. dissorondum orit eum pro rato omne habeant, ita plano, URSi gemellam, Ongruere cum Oos lusi-Cam, si subtiles animorum floXus, ut vocum Echo,

de longinquo referat reddat tuo. Equidem Saepenumer mirari soleo, cur in hac potissimum disciplina artificum discrimina sontiant imporiti ita ut alterius numeri modi luo montiluis vulgi diutissimo

inhaereant, alteriuS, ne aures quidem, DiSi doctas, foriro possint. Id cogitanti demum occurrit cursum illum et progressum Sonorum, quem, ut opinor, ΛΙΘ-lodiam nuneupant, facilius quodammodo atque Officacius in aures atque in mentem influere, quam extera, quae pertinent ad eum, quae Harmonia Oentur: quae est implicata quaedam oeum OmpleXio, certis tu logibus meta junctura, hiribu uno tempore concinontibus. Qui ergo populo placent, CantuS,

monis illius multiplicis magistros paue modo laudant, iique soloeti quidam judio s. Quinetiam ita laudant,

ut indicent, non Xtra artem se evagari iidem, eum ad simpliciora sentiam si, hine illino verba autuantur, si quae inveniri possint commotis stoetibus Satis apta. imirum, ut ille captu oculiS, eum

loqui Ollo do purpureo coloro, sibi quidem Videri eum dixit clangontis tubae orsimilem ita laborat

hominum sermo, doctorum pariter ac nullum, Narrando quid sibi velint musicorum si vo acriores modi SiVe molliores. Quo quid aliud nisi salsentur etiam

in eo genero si cui bone ros print, eum non modo SorVaSSe artis modulum, ac dolicato ac potenter VariaSSO, sed otium montis humanae ponotralia Vere

49쪽

PRAEL. III. quid in Oratoribus. 370 int0rvalla. Hoc illud Ost, opilior quod Poeticae conjunctissitnuni iubent ii qui voco a fidibus evntant suoruna litorum quo ita Ormiscentur Verba eum mustei modis, ut in summa totius voluptatis quae Sint OOturum i artes, quae Molicorum, difficile admodum sit dictu. Quid multat Communis os hominum sentetitia, Musicam omnium alane artium aroXimo ad OOSin accedoro et vero ab a iii inrt nece loro, quae ad arcana animorunt eruenda atque in lucem promenda

pertineat. X quo meitur, Pooties ipsi talo aliquid officium tribui, qualo nos in omni Oratione

Similis os Rhotoricorum ratio, et soluti hujus Sermonis qui locus, ieet egregie pro caeteris in formulam nostram cadat, tumen a m brevissime tractabitur; quoniam in iis fere VerSntur, quae Omnium ubique sunt in manibus. Neque enim meus hic sensus, sed totius ferme litoratorum nationis. Multi prodount acuti scriptoros; multi non indi- Serti; qui numero callent, non pauci ootica imbuti, unus et alter. Ecquis Orator M. Tullio aut numerosior unquam fuit, aut Verbis ornatior, aut affectibus vehomentior, aut imaginibus aptior et foecundior cui amon nemo, me quidem judico, etiamsi per num seros id licuerit, facile esse ootae sed rit.

Quid ita Quoniam, credo, Cicero quae git, Orn-torio agit semper sibi fingit theatrum, subsellia, auditoros in Stat, urget, effundit Omnia, quibus animi comm OVeri possint. Plato contra suis in doli iis nunquam non versari videtur sibi indulgere, non aliis

50쪽

38 templis docetur quid in Orato, ibu PHAEL. III.

per Sundore majora sermo significare, quam eloqui ita puleberrimis cogitationibus abundare, ut plura tamen indicta maneant. Mireris plane, qui ad seribendum Plena adeo monte necesserit, Oum tam religiose sorvasso illud, Ianum do tabula V sed credo amorocaptum fecisse, ut quas res prae time diligeret, eas simul o dignis commendaret, et indignos celare Vel

Verum quaeritis fortasse Xemplum, quod nosmetipsos propius contingat. Libet igitur conferre inter Se quo duo facundia prineipes agnoverunt, hune in SenatU, Patre nostri, tumultuantibus Gallis illum in aeris concionibus, majores, Sanctissimi Rogis iniquo tempore. Uterque in uberrima verborum luXuri servat tamen sententiarum gravitatem : uterque ita Vehemens ruit, ut neque consilium obliviscatur, ipsoque Velut impetu se sustineat. Est tamen quo discrepent, et valde quidem quod quai sit, Oceant Xempla. A primum, reVOeat in animos, quaeso, ardens illud

Christianissimae seginae logium de solio indignissimo doturbatae S Vidi quidem Daultis abhinc annis, pulcherrimam, qualem no in somniis quidem hunc orbem totigisse crediderim si modo sevora totigit:)vidi, diluculo quodam suo margine coeli, ViXdum EXOrtam; ut Ortia, quo properabat loca, otiam tum laeto lumino fovebat. Quid multat Eoo hicidior emicabat, plena splendore, plena gaudio. Quantum, oholi jam mutata idom ego quana duria forem, si xis oeulis intuor poss0m, tali ortu, tam miSere occidonisem VHoec si quis omni laude majora,' si Vere mag-