장음표시 사용
491쪽
Pejorem bestiis esse t i fratrem, id est, ejuSdem a tur in conSortem occiderit majus tamen periculum a fratribus ipsis germanis metuendum eiSqtie fraternum nomen Non abrogari, ut eorum magi gra
aretur impietas Unde morale dogma cuiqU Pro Priis cogitationibus ac Merbis ατ endum. Qualis in με sanguinis auctorem comminatio : qui dictum de homi=ie, Ad imaginem Dei secit eum; quido addita vindictoe causa nondoceat. XCIV. DE110ΠΕ hunc sensum esse posteriora approbant; sic enim ait ualenim vestrum sangUinem, et animaruna Vestrarum CXquiram de omnibus bestiis, et de manu ho- , minis . Bestiali malitiae com p praxit, imo etiam ce vavit iniquitatem hominis ultra bestiarum seritatem, di cendo u Do manu hominis fratris. Etenim estis nihil nobiscum habent commune naturae, nullo Vehit fraterno jure devinciae sunt. Si noceti hominibus, Dasi extroneis nocent. Naturae jura non Violant, germanitatis non obliviscuntur asseclum. Ideo gravius honio peccat qui fratri insidiatum, et Dominias CVerita indicaliariam se eSSe promisit dicens si Sanguinem hominis de manu fratris ejus sexquiram. Annon frater Si Uen rationabilis naturae quidam uterus effudit, et ejusdem matris nobis generalio copulavit Eadem enim natura omnium male est homi
ire generali, cognationisque eodem jure ovincii '
492쪽
. XCV. Ideoque et Dominus Datrem appellavit et eum fratrona, a quo sangui fratris exquiritur, Significans magis ab his periculum pertimescendum qui fraterno sibi jure sociantur. inc etenim insidiae, hinc pericula frequentiora hominibus comparantur, et ut specialia comprehendamus, quod fratribus specialius in haereditatis divisiono frequenter odia succrescunt. Deinde si fratri amplius collatum uerit a parentibus, fratres alii indignantur magis, et gratiam a parentibus collatam parricidio ausorre o nantur. Ista magis bella suspecta, bella non civium lanatum, sed singularum domorum. Illos ergo Dominus ad
ultionis judicium comprehendit, quos magis insidiaturos sibi esse cognoVit. XCVI. Tertium est quod in eo fratrem dixit, non quod dignus pietatis nomine parricida Sit sed quo magis pio talis gravetur Vocabulo, atque inde fiat sceleris incrementum, quo justior sit vindicta scelesti. Ergo Dominus Deus noster ultionem promittit ut Vel sic frangatur metu, qui pietatis est oblitus; et sciat quod etiamsi homines effugiat homicida, Dei tamen judicium non possit evadere, sed
majori et detorno supplici reSerVetUP. XCVII. Altiore autem sensu hoc intelligimus, non Olum ab extraneorum insidiis, Verumeliam a nostris, hoc est, domesticis cogitationibus nobis cavendum Deinde
observandum nobis non solum a malitia mentis, Verum
etiam ab ipsis sermonibus nostris Ideoque ait Pule mul, liloquio non effugies peccatum Ergo hoc significari
videtur non solum operis nostri, Sed etiam sermonis qui est man is domesticus, rationem Domin esse reddendam.
Et ideo diligentius considerandum, ne Vel sermone, Vel opere contrahamus ossensam; quia sicut ore consessio sit ad salutem, sic ore sit lapsus ad mortem.
493쪽
XCVIII. 4 Qui essu derit, inquit, sanguinem hominis, pro
sanguine hominis ejus, effundetur . Non erraVit loculio, sed emphasis est, id est, exaggeratio facta Verborum est, eo quod is qui est uderit sanguinem hominis, ipse quasi sanguis effundetur, quod spem ei posteritatis eripiat quia sicut sanguis est usus in terram hac atque illac Spargitur, ita impiorum anima corporeae fragilitatis more solvatur; quia et de anima dictum est mortem ejus esse Corruptio nem , eo quod gratiae coelestis munere defraudetur, et velut collisa malitiae scopulis salubritatis suae corpus tui
XLIX. Movet etiam plerosque quod dixerit is Ad ma-aginem Dei secit hominem D, Et non dixerit si Ad ima ginem meam, sciam ipse sit Deus. Sed intellige et Patrem esse, et Filium osse. Et licet per Filium omnia facta sunt, tamen legimus quia Pater secerit omnia , et secerit per Fi lium, sicut scriptum est : Omnia in Sapientia socisti . Sive ergo Pater dicit, ad imaginem Verbi socii : sivo i lius dicit, ad imaginem Dei Patris secit. Et ideo familiarem
quamdam et domesticam Deo demonstrat hominis esse naturam , id est, rationabilis hominis, secundum quod ad imaginem Dei creati sumus eaque causa inultum non esse apud Deum quod in domesticum animal sibi videat cru deliter et impie esse CommiSSum. C. Causa ergo vindictae addita lacit, ut primum excludamus philosophorum quorumdam opiniones, qui negant Deum habere curam super homines deinde Scientes praerogativam nostrae Ultioni apud Deum manere, neque in alios committamus quod divino judicio vindicandum sit; neque mortem ipsi VehementiUS pertimescamus, Cum Ciamus necati hominis innocentis apud Deum nullum esse
494쪽
Promittitur diluae tum 'nunquam ejusmodi futurum esse, ut terram omnem corrumpat idque ad animi pas siones traducitur in arcu , qui dicitur ponendus in nubibus, non intelligendam Iridem ostenditur, sed disino Mirtutis intentionem ac remiSSionem. I. ucio erit, inquit, diluvium, Ut comimpat omnem, terram Dubium Videtur utrum enim . et Diluvium, non erit, s intelligendum sit quod diluvium corrumpat torram hoc enim dilux ia sacere consuerunt: an Ver non erit tale diluvium quo erra Omni corrumpatia , quod posteriora aperiunt, Cum dicit omnem terram non cor
rumpendam P Ostendit enim diluvia quidem esse sutura, sod non talia quibus possit Omnis terra corrumpi. CII. sensus autem hoc altior hab t, quod jam provi-dontia stilura sit Domini, ne lanium sit diliivium corporalium passionum, ut anima omnis intereat. Et quidem non audeo dicere quia videlia Dominus flatuere, quod nullius anima possit penitus interire. Quid enina o parricida di
cimus i quid otiam de homicida quid de adultores quid
do praevaricatores Quas ei partes animae ad Voniam reser vamus Pindo magis illud arbitror quod provocet Dominus Dons, ut etiamsi quis leviores alias habeat passiones, non ponitus divinam desperet gratiam, nec omnimodis victurum so osse dissidat. Sed etiauasi est hixuriosus, nec potest studium vitare luxuriar, ab adulieri tamen studeat om-poraro sit opulandi delectati0, non stuprandi sit. Etiamsi
495쪽
nescio quis Varus qui aliena diripuit , ejecit pupillos
oliminavit viduas , vel postea tamen in poenitentiam re gressus restituat quod abstulit. Denique Zacchaeus ideo veniam meruit, quia non solum e Stituturum Se Sedinia a druplum promisit quibus aliqua sustulisset , pauperibus quoque medietatem sui patrimonii donaturum.
III. Consideremus etiam diligentius quid sit, quod ait in Arcum meum ponam in nube, et erit signum testamenti aeterni inter me et inter terram : et erit cum innubila veros nubes Super terram, parebit arcus meus in nube, et me-ηmor ero testamenti me Non enim, sicut plerique arbitrantur, arcum istum dicit quem aiunt homine CSSe, quo pluViarum signa aliqua declarontur, in qu Coloresis versi tanquam radiorum solis nunc rutilantium, Unc lumine lucentium clariore sigurantum unde et pluvia sutura significatur, eo quod inconstantia quaedam serenitalis VCP-sicolora illa specie demonstretur Arcum hunc Irim quidam appellant sed absit ut hunc arcum Dei esse dicamus. Hic enim arcus, qui Ιris dicitur, per diem videri solet, nocle non apparet. Etiam per ipsum diem , si obductus aer tetris nubibus fuerit, nec sic quidem videtur, ni sorte cum graviores nubes se Coeperint PelaXare. LIV. rgo Videamus ne, quia arcus quo agillδ jaciun-tili , nunc tenditur, nunc resolVitur, quamdam CXten Sionem et remissionem videatur Scriptura significare, per quam neque penitus per nimiam extensionem uniVersa rump3Π-lti sed sit quaedam mensura, et quoddam divinae vii inlis examen. Est ergo virtus invisibilis Dei quo et spodio istius arcus extendendi et remittendi moderatur pro divina Olim tale, misericordia, potestate, quae equo omni Conses indi Dimia solutionc neque dirumpi nimia irruptione pallatur. Quam ideo in nubibus dicit poni. quia tunc
496쪽
maxime opus est divino auxilio providentiae quando agmina nubium in procellas tempestalesque coguntur. Ideoque dicit: arcum meum ponam in nube, non Sagittam ponam. Arcus enim instrumentium jaculanda sagitta est. Itaque non ipse arcus Vulnerat, sed sagitta. Et ideo Dominus in nube arcum magis quam sagittam ponit, id est, non illud quod vulneret; sed quod habeat terroris indicium, Vulneris est octum habere non solent.
Enumeratis tribus Noe siliis , generationem Cham ideo
Priu e336m6moratam, ut ejus Peccatum amytisicetur, et eae eodem rosecta impiet generatio demon3tretur
quod moraliter de mala passione improbin passionis genitrico intelligendum. CV QUA ratione autem cum supra tres filios Noe com putaverit, si Sem, Cham, Japheth hoc loco unitis comprehenderit modii filii generationem p Hoc est quod ait: e Cham autem pater orat Chanaan : isti tres orant siliis Noe .s Et maxime cum illi duo justi, iste medius injustus. Iniusti ergo prius generatio, quam iustoriam comprehenditur. Neque enim possumus negare quod scriptum est; sed ad coacervandum delictum ipsius addita ejus est generatio ; quia cum haberet silium et pater esset, solus ipse patrem non cogi OVit, qui magis cognoscoro obuisset. Et ideo improbum habere moruit silium, quia improbus sue rat patri. Simul significat ex illo Chanaan Chananarosiluisse, qui post multas generationes a populo usi Op-
497쪽
pressi cesserunt in ejus possessionem Auctorem ergo Chananaeorum Chanaan suisse manifestum est, qui sui silius hujus Cham , qui impius in patre extitit.
CVI. Altior autem sensus nominum interpretatione Signatur Cham enim calor est, Chanaan turbati eorum. Qui enim calet, continuo movetur et perturbatur; ideo tuo evidentissime declaratur non tam hominem patrem homi num subues sed passionem malam improbae passionis generatricem, quae esset a patris moribus, hoc est, ab Usu virtutis aliena.
Quomodo Noe factus sit agricola quodυ inter agrico iam et operatorem terroe discrimen 2 et quomodo carnem Nam alter eaecolit, alter veratur Quare idem Noo ineam primum tantaυ erit, id St, rem non necessariam , cum fontes ad potum uJιciant cur etiam de illo scriptum Et bibit de vino : tibi de gemina ebrietate ac postremo de gemina animo nudatione disseritur. CVII. coepit o homo agricola esse terrae . Videtur quidem prima specie Adde illi, qui de terra factus est, comparari Noe Vir justus; quia et de illo scriptum est quod de paradiso ejectus coeperit operari lepram de istoqiloque quoniam egressu ex arca factus sit agricola. Et propemodum iu Utroque praecesserat quaedam forma dilii xii, quia et o post diluvium, et Adam post mundi cons- si rationem secundum figmentum corporis Nam ut mundus
498쪽
488 AMBROSII fieret, congregata est aqua in unam Congregationem, ut Videretur terra quae ante non Olerat per aquarum Consu-sionem videri Ergo sicut ille primigenes magister terram
videtur operatus, ita etiam egressus ex arca Noe seminatio nis ot culturae auctor est factus. Haec pulantur similia s0d si orba consideres quae jam im Sensus altioris expriniunt, aliud St Operatorem prPί esse, aliud agricolam. Alius enim tanquam mercenarii, alius anquam patrisfamilias loco sungitur. Denique Cain, qui fratrem occidit, erat operarius terrae. Et ut Scias quia operari terram magis servito quam liberum sit, pledicto parricidalis ejus operatio comprehenditur. Denique scriptum S Quoniam 1 operaberis terram, et non augebit Virtutem suani dares libici gemens et tremens eris super terram . CVIII. Terra autem caro nostra os quam improbus operatur, bonus autem XCOlit. Illo quasi merce domina erat e terra : iste quasi bono fructus capiat et gratiam dis ciplinae ut magis fructiferum faciat agrum suum, et qui Domini possit respondere culturis, et indulgentiam cultoris ostendat. Operator autem quid aliud nisi escam tantummodo corpori Sui quaerit, Ventris magis usui studens, atque id solum explicare contentus, quod sibi prodesse possit ad victum P Ille vero alius fructuum utilitate pascitur. Quos fructus habeat justus agnoscis. Fructu autem Spiritus, charitas, gaudium, pax, patientia, bonitas. Bonus orgo agricola habet continentiam, castitatem, ut Si quae
arbores cito Curvantur in terram, et ostiisius germinant,oas volui quadam temperantia sinu alco succidat, ut abjiciant quod infirmum est, germinent quod decorum.
CIX. Quid os quod Justus primum vineam philitat, et non aut triticum aut hordeum Pinde autem vinea post diluvium corruptionemque terrae Sed de hoc supra dixi-
499쪽
mus 'Itala Veri tempore et Idm COPPilpiarum radices Vilium
pullulare poluerunt. nde et illud major sollicitudine
solvendum arbitror, quia justus prius quae Voluptuaria quam qua neceSSaria sunt requirit Kecessarii enim Ductus sunt tritici et hordei, sine quibus non possumus iVere Vinum autem Voluptuarium, et causa delectationis datum.
Quod quia justus est, ideo sibi magis hoc quoi secundum erat, quam quod primum est, VindicaVit. ecessaria enim alimenta vivendi Deo detulit 3 i , quod erat. Superfluum
autem vinum liominibus, et non necOSSarium. CX. Sed sorte dicas ita sine potu non posse homines vivere, quemadmodum etiam sine cibo . Necessarius est ergo polus, sicut cibus : non abnuo. Sili liquo necessa rius a Domin constitutus non repugno. Elcido ad polum necessarium sonios et lumina convenit deriVare, quod non utique manu hominis siecta, sed Dominiici nostri jussu et operatione fluxerunt. At ne quia diximus Opera tionem Domini, ad illud retorqueas quod Operatio Cain vi detur maledictiones habuisso considera non oporationem maledicti nomen accipero, sed quod Script Una est, Operari terram. Qui enim operatu terram merconarius os l. Ille autem non mercenarius, sed Dominus, qui ait Paler meu USque modo operatur, et ego peror Quid operatur hujusmodi operaio P Audici motis cibia esl, Ut b- ciam voluntatem Patris Diei, qui in coelis est .
CXI. 4 Et bibit, inquit, do vino ei inebriatus est Non dixi inum bibit neque, si diastus intim ebibit; η sed, De vino, hoc est, de ejus portione libavit.
Ebriosi est uino absorbero Vinum , et intempe P tilis Vacuare quod sumpseri : Otit menti autem tendit in men
sura legitima est Ebrietatis laque species gemina ost una quae titubationem corpori sterat , at ille ejus sup-
500쪽
plantet Vestigia, sensumque perturbet altera quae mentem Virtutis vapore gratia, et omnem infirmitatem videatur avertere. Unde Apostolus ait: si in modico utere prop-ster frequentes tuas infirmitates Sicut enim isto bi bundi moderamine vinum non infirmitati est, sed saluti, atque omnem infirmitatem allevat corpori ita otiam ebrietas illa praeclara omnem infirmitatem Carnis excludit, do qua scriptum est poculum inebriansa, quam praeclarum est Quae sit ista ebrietas P Ιnebria smini, inquit, non Vino, in quo est luxuria : sed imple , mini Spiritu sancto sicut Apostolus dixit. Et secundum litteram igitur cautio est, et secundum altiorem Sapientis sensum, laudati est Cautus est qui, etsi nudatur, in domo tamen nudatur sua, ubi operimenta non desint, et quaedam tegmina ebrietatis; ut vitia sua norit abscondere. CXII. Corporalia igitur nudum corpus legunt, ut parietes et tecta animae autem quae sint operimenta Videamus. Sed tunc operimenta reperimus, si enudationem ejus discusserimus Gemina autem nudatio sapientis Gemino igitur amictu mens nostra Vestitur, si aut peccatum imprudens admiserit haec est enim enudatio vel hi ebriae mentis, ut nesciat quod delinquat, quasi quod temulentia quadam ignorantiae in vitium deducta labatur aut rursus negligentiae et ignorantiae somno Sepulta errorem Suum non nesciat. Quae cum inciderimus, imo cum peccata plura inciderimus etiam per scientiam Post enim naturalis quo)dam otium nostrae infirmitatis ebrietas , ut impetu delecta tionis seramur in vilium, sicut pleriquo juvenili accensi calore, aut luxuria et delectatione flammati, aut avaritiae
rapti cupiditate certe omnibus his modicina qua ratur iit aliquis toga hujusmodi infirmitatem Uam, primum pudore quodam et verecundia ; ut etiamsi in lubrico sit