Omnia quae extant opera juxta Benedictinorum

591쪽

gratiam, splendorem gloriae, cuj iis haeres primit facitis est primogenitus a mortuis Dei filius Jesus Christus. Et ideo non seminibus, dixit, sed, Semini ut declararet illum, qui hanc haereditatem humano generi primus ac

quireret.

XLI. Cognovimus bonae mentis proseclum , quae a Vilio habricae deflexiqnis exurgens quaesiVit statim praemium Sapientiae, arre litalem justitiae. Quantum autem noceant lovitati vilia adjuncta, doco sequentium series lectionum. Nam illi quatuor reges, qui de quinque regibus triumpha

veruiit, et adduxerunt equitatum Sodomorum Olum, ceperunt etiam Lot filium fratris Abrahae, o discesserunt .

Quinque reges quinque Sensus Corporis no Siri Sunt, Vi SUS, Odoratus, guStus, tactus, auditus inuatuor reges, illecebrae Corporale atque mundanae sunt; quoniam et ar homi nis, et mundus e quatuor Constat elementis Merito reges

dicuntur; quia habet suum culpa dominatum, habet regnum grande. Unde Apostolus ait et O regnet peccatum sin Vestro morali corpore L Sensus igitur nostri facile

corporalibus delectationibus et saecularibus edunt, et lila dam eorum potestate capiuntur. Corporales enim delectationes et illocebras hujus saeculi non incit, nisi mens quae mori spiritalis, ad harrens Deo, et se totam a terreni Se parans Desoxio omnis his capitur. Unde Joannes ait : Vae habitantibus in terra ' Non illique omnes homines comprehendit, qui tunc Vitae hujus Cursum conficerent; sunt enim et in terris positi quorum conversatio in coelis est, sed eos quos terrenae OnVersationis asseclus, ac hujus saeculi vicerit gratia. Ergo non habitatores, sed accolaesumus terrae hujus Accola enim temporalis diversorii spem gerit habitator autem spem omnem atque usum Suae illic

592쪽

substantia locare videtur, ubi habitandum putaverit. Ita que qui est terra accola habitator coeli est i qui autem

habitator terrae, possessor est mortiS. XLaΙ. Numeravit Abram trecentos decem et Oct Vor naculo SUOS, et percu SSit OS, et persecutus est usque

Choba, quae est ad dextram Damasci . Et numerus vitalis est. In ipso enim vita, si credamus in passione in no mino Domini Jesu Nam haec est nominis interpretatio hujus quod diximus Choba, id est vita. Ipsa ad dexteram Damasci pulchre esse dicitur Agni enim ad dexteram, hoedi ad sinistram Scit exercitata mens quos ad praelium con summandum sibi adhiberet, quibus armis instrueret, qtii bus ducat vexillis. Non aquilarum praesert imagines 53), nec dracones tasod in cruce Christi, et in Jesu Domine prO-groditur ad praelium, hoc signo sortis, hoc vexillo fidelis.

Merit ergo mens exercitata, quae recepit veram sapientiam justi viri Iustitia autem soler correptionis est, ac arguendo revocat peccatores, et stringit passionum impetus.

XLIII. deo dicit Scriptura, quia inevocaVit Omnem

so luitatum Sodomorum, hoc est, habenas tenuit, frena rationis imposuit, revocavit culpam, straVit errorem. EquUS enim stare nescit, Velox ad impetum, cervicem exaltans

suam hinnion ad libidinem. Quid iam simile peccati PFervet enim primo culpa impetu, et Omnem recti cogit I-tionem praevenit, motuque immatur exilit, ut eam dissicile alio revocare possit. Fortu in praeceps, et ascenso rem suum projicit in mare istud hujus speculi, cervice tumida recusans jugum correptionis. Est specialis quaedam forma libidinis, quae vocem mutet hominis, Verba amanti Corrump3t, suisque se prodat sermonibus. Denique ad

Judam percilieromiam dicit Dominus Deus u unc vide- obitur ignominia tua, et adulterium tuum, et hinnitus, et

593쪽

alienatio fornicationis tuae supra colles . Hunc Iustiis revocavit equilatum mores quoque declinantis Convertit, et ad so vocavit, ut imitatores sui sierunt, qui deflexerant; quia sensus nostri ad disciplinam mentis recurrunt. XLIV. Substantiam quoque recepit. Non patrimoniumuliquo significat, sed Vitalem animae substantiam, in qua sit pretiosus census, non stipula, non scenum, in qua sidelis alloquii splendor, in qua nostrae census subsistat spei. IIaec est enim Vera nostra substantia, quae est sapientiQudives copiis, haec immortalis substantia : corporis autem, vel acciduntium diurnus magis quam diuturnus usus L nde quidam recte non putant patrimonii dici substantiam. Non enim subsistimus in eo, cum et illis, quibus desit pecunia, vitae lamen non desit substantia.

Discit mens nostra in MelchiSedech devotionem erga Deictutum, in rege Sodomorum tentutionsim etiam Poει quam victa Sit, ad tuo metuendam, in Abrahamo contagium intemperantis declinandum. Quare huic merce tantum po5 Mictoriam promittatur, SqusPOS- teritatis curam prcelierat Od caetremum eodem Abraham ab art Spicii σε upei Stitionibur defenεo, sacrisicii

ab ipso oblati multipleae in torpretatio Subjungitur. XLV. D Melchisedech in tractatu morali plene dixi

mus, in quo et Isterium nequaquam praeteritum a prae termiss a est. Hoc loco autem satis est illud admonero

solum, quod mens plena prudentiae jus itideque devotior

derem. X II, 25, 26.

594쪽

584 AMBROSII sit erga Dei cultum, et decimas terrae gignentia in fructibus 54 , juxta altiorem prudentiam in e Sol Vat ut persectionem omnium sensuum atque Operum uorum Deo deserat, nihil sibi arroget, quae se regere non potest, divino nisi favore sulta sit. Denique ubi se Vicisse putat, lentatur atque incessitur. Hoc exprimit et docet lectio, quia semper ad Versum passiones Corporis mens nostra lanquam

in excubiis debet praetendere. Quid enim est quod ait : Rex, inquit Sodomorum exivit obviam Abrae, et dixit a Da mihi homines, quos autem sume libi ' nisi quod post has luxuriae victorias vis quaedam libidinis potest rationabili mentis subrepore, ut infundat ei irrationabiles passiones PXLVI. Sed persecto mentis est, nihil de terrenis, nihil de corporalibus illecebris assumere , abstinere a terrenis Ideo Abraham dicit: Nihil sumam ab omnibus tuis . hQuasi contagium declinat intemperantiae, quasi labem restigit corporalium sensuum delectationes mundi rejicit,

'it aerens quae Supra mundum sunt, hoc eSt, extendere manus ad Dominum. Manus operaria Virtus est animae. Hanc non ad terrenae arboris pomum, Sed ad Dominum extendit et Qui fecit, inquit, coelum et terram , hoc est, intelligibilom et visibilem substantiam. Intelligibilis enim ουσια coelum est: visibilis vel sensibilis substantia terra est. Ergo significat quod Virtutem animae suae ad superiora Oxtendat ut ex illa intelligibili substantia theoroticae vitiae induat altitudinem, spectans non illa quae Videntur, scd

quod non Videntur, hoc est, non terrena, non corporalia, non praesentia, Sed incorporalia, aeterna , coelestia : de ista

autum visibili substantia operatoriae atque civilis disciplinae capessat gratiam.

XLVII. Subtexuit his oraculum Domini dicentis: Noli

595쪽

a timere, Abram, ego pro legam o merces lua multa eriti, valde Quaero cur post belli ventum Spondendae mercedis locus nunc erat Minus enim mirabile saceret, si seculus promissum Dei esset hostem adorsus Victoride securus processerat ad triumphum magis invi latus, quam promptus ad gloriam, Vel ad ulciscendum pietatis dolorem paratus. Propositum piae menti mercedem non expetit, sed pro mercede habet boni facti conscientiam , et justi operis assectum Angustae mentes inVilentur promissis, erigantur speratis mercedibus : bona mens quae sino responsi coelestis syngrapha certamen arripuit, geminae laudis fructum acquirit sibi ut o considentissimi sortitudinis, et plenissima devotionis gratiam locet. Quod de sancto Abra ham aestimari conVenit quia et divinum favorem non des

pici sociustis duxit doloribus s55 , o hostem porculit

despectu periculi, quod gloriose sibi pro ultione pietatis subeundum pulavit. De quoque in eo praedicatur justitia, qui remunerationem piis mentibus non ex necessitate promissi, sed ex aequitatis suae contemplatione largitur, judi cans dignum ore quod hi qui militant sine aliqua mercedis humanae remuneratione repositum habeant praemium in ejus bonitate, cui devoVendas animas Suas aestimaVerint. Simul quia adoreis bellicis ex usu ipsius Victoriae, aut hOminum gratia paratum est praemium pietatis autem, et parcimoniae, piaritalis, caeterariamque Velut priVatarum Virtutum a De solvitur. Quae manifesta sunt hominibus, ipsi remunerantia P. Non omnia autem manifesta, sed alia a nifesta, alia incerta, et maxime occulta cordis. nde et ille ait Du Incerta et occulta cordis manifestasti mihi' s quo rum spectator et scrutator Deus est. Non ergo magnam

mercedem promisisset Abrahae, nisi puram animam ab omni contagione delictorum judicasset.

596쪽

XI VIII. Sanctae tamen et prophetica montis cura major posteritatis perpetuae est Partus inim sapientiae et fidei haereditatem dosiderat. Ideo ait: Quid mihi dabis Ego autem dimittor sino 11liis .s Ecclesiae sobolem desiderabat,

eam succesSionem petebat quae non esset servilis, sed libera e non secundum Carnem , sed Secundum gratiam.

Ideoque hujusmodi responsum divinum resultavit, quo edoctus audivit: Rospice in coelum, et numera tollas, is poles numerare. Et dixit et Sic erit omen tuum. Et credidit Abram Deo, et reputatum est ei ad justitiam .sQuid credidit Hoc est, non sollim multitudinem populorum in Christum credentium, sed otiam coelestis gratiae splendorem , et resurrection om vitae immortalis soboli Ecclesiae deser dam. Quid os aulom quod ait u duxit, cum foras 4 Iunquam oras educitur Propheta , Ut exeat ore corporis, et angustias carnis perientis, ne Spiritus sancti infusionem, o velut quamdam descensio nem videat oportet nos quoquo exire ex his diversorii nostri angustiis, mundare anima nostrae locum ab omni in quinamento, projicere sordes malevolentiae, si olimius spiritum recipere sapientiae; quia in malevolim animam non introibit sapientia Credidit autom Abraham, non auri, non argenti illuctus tostimonio : sed quia cordo credidit ad justitiam. In quo probatum est jus meritum, in eo persolutum S praemium. XLIX. Deniquo statim sido ejus testimonium Dominus dedit dicens De Ego sum Dominus Deus tuis, qui eduxi obdo terra Chaldaeorum, ut arom tibi torram hanc, inhaeres esses ejus quia deposuerat Λbraham studium Chaldaeorum, quaerit nunc : Quomodo, inquit, intolli-ηgam quia haeres ejus sum Palloc si jam divinatio nos

597쪽

magorum repudiaVi, doce me quomodo sciam me futurum terrae ejus haeredem. Qui quaerit quomodo sciat, non dubilat, manifestante Deo, cognoscere se posse : sed Ormam vult acquirendae cognitionis advertero. Nam et in Evangelio Maria cum audisset ab Angelo quia Virgo paritura esset silium, respondita: Quomodo siet istud , quoniam virum, non cognovi Et jure respondit, hoc ost: Cum id, quod naturae est, non Suppetat, quia non Solet parere quae vir non fuerat copulata, quaero quomodo praeter instituta naturae possim virgo generaret, L. Dixit autem illi Dominus Deus : Sume mihi vitus tum rimum, et capram trimam, Larielem rimum , et sturturem, et columbam . Praeterirem hujusmodi inferpretationem sacrificii, nisi quibusdam scrupulum hinc nasci adVerterem, eo quod aruspicinae quaedam scribi videatur solemnitas; quod post immolationem divisa sunt animalia, et contra faciem alterutrum posita, et consedit illis Abraham. Sed si vim interrogationis praemissae et suturae responsionis consideremus, advertere poterimus spei nostrae et fidei convenir hujus sacrificii disciplinam. Vitulus enim aratorium animal est, deditum terreno labori. Capra ad aquarum similitudinem per aenigmata siguratur, eo quod αὶξ graece παρα τὸ α τει nomen acceperit, ab eo quod est impetu ferri. Sic enim currit sicut et aqua. Possumus Vel de fluviorum sono, cursu, Vel maris Violentis aestimaro luctibus Aeri autem comparatur aries, quia omnibus animantibus utilius hoc animal generi esse humano reperitur; quandoquidem et vestis nobis usum exhibet, sicut aer hujus spiritus vitalem nobis ministrat substantiam. nde et hunc ordinem factum puto, ut prius diceret: si Sume mihi vitulum et capram, et terti loco diceret: Arietem se quod prima illa, hoc est, vittilus

598쪽

et quia sceminea dicantur a Vero aries masculum quod dam animal est, Vehemens natura, et Violentum Cornibus. Similiter autem aeris hujus spiritus Vitalis est, ut masCulus auctor et causa gignenti Um, OVen terrarum geni talia, et Velut quadam se miscens copula. Aliud ergo ad terram, aliud ad maro, aliud ad aerem vitalem mystice siguratur horum trium animantium genia S. LI. Haec traditio naturalis est sed moralis etiam con currit et suppetit. In omnibus enim hominibus caro, sen-SUS et Verbum est Car nostra Vitula est Haborat, ut

sera laborat, ut colligata laborat, ut pariat innumeris sutigatur laboribus. Unde et Graeci δαρια dixerunt vitulam απο ου δαμασθαί με αυτηυ eo quod dometur injuriis 56 . Masculorum boum labore, aratro . et jugo ungitur, foemi

neos partus repraeSentat cum nullo ubere Caro quoque nos ira vitae istius subjugatur necessitatibus, crebris qualitur doloribus, et multarum aerumnarum quodam CVPV3ta

partu senescit. Jam illud quis ignorat, quod vehementior sit Virtus animae, cui velut nupta adhaeret in istius vitae

cursu corporalis substantia PSensus autem nostri caprarum modo velut saltu quodam exiliunt, otia Scunila praeruptioribus, impetu suo ipsi commotiones excitantes animae, et concutientes eam. diuinoin Occasionem prae Si Sunt,

vel occursu inmineae pulchritudinis Vol odore suavitatis alicujus Auditu pariter o tactu OVentur Velociter, qui bus otiam animo inflectunt constantiam , et Velut a natura sui alienant eam. Unde et plerique φορμαὶ dictam platant, quia ιρμη impetus dicitur eo quod e quodam impetu sensuum inflexionis atque alienationis nostrae ait SamaScatur. Foemine autem sexus speciem habet, Utiliam Sensus nostri αισθα et graece dicuntur foemino vocabulo Esthetarum modo animantum cito vacuantur, ubi partus Suae genera-

599쪽

tionis, delectationisqii effuderint, et iterum excitatis hi,piditatibus novos reserunt impetuS. LII. In ariete ero Verbi ac sermonis nostri habetur similitudo, quod sit vehemens, sicut et sermo noster essi ea operationis, et quadam ornatus nostri et legminis causa sit Aries per usum Vestium Ordine quodam gregem ducens, Sicut ordo quidam vitae ususque Ost i verbo ex

plicatur Arbitror autom quod illiud verbum magis intelligere debeamus, quod est Verbum Dei, cum quo aries iste habero Videatur non mediocrem cognationem. Quod Ver-b Um nos vere legmine Volteris sui vestivit, et in domum introduxit aeterno salutis. Qui se pro nobis immolandum obtulit, qui tanquam ovis ad victimam ductus est, et si

sciat aries coram tondente se sine voce , sic non aperuitis Suum . iEX quo ordinem quemdam substantia habemus

et Sacrae redemptionis, quod per ipsum conditi ac redempti sumus. Duplex igitur causa per Verbum maturali et moralis : naturalis qua condidit, moralis qua redemit Philo sophia quoque geminam speciem sui constituit in Verbo, naturalem et motalem. Rationabilis enim utriusque portioeSt. Naturalem secundum mundi creationem , quam Verbo assigna moralem secundum justitiam et aequalitatem Vi-Vendi, cujus vita et ratio de Verbo. LIII. Qua causa cum dies quadraginta complerentur X Maria ' ironis partu, tulerunt Dominum nostrum JeSUm in Hierusalem, ut offerrent Domino secundum legem, et darent hostiam par turturum, aut duo pullos Columbarum' eo quod in columba spiritalis gratia sit, in turlure incorruptae generationis natura, Vel immaculati corporis castimonia uerit ergo ad sacrificium jubentur post arte tem turtur et columba sumi, ut Verbo adhaerere intelligas

incorruptam castimoniam, et spiritalem gratiam. Et hoc

600쪽

59 s. aus RosI1 ipso quidem quod aves posuit, intelligere possumus coeles tium meritorum Volatus. Sunt enim Volucres coeli, quae veniunt et liabitant in rami ejus arboris, quae de grano sinapis surrexerit , cui celorum regnum comparatur. Et Egechio apertos sibi coelos dicit, et vidisse inter alia etiam rotam unam super terram ConjUnctam animalibus qua tuor . t insta Audiebam , inquit, Vocem alarum

y eorum, Sicut Ocem aquartim multarum, et Vocem su-

ablimis Dei; et cum irent, ut Vox verbi, sicut Ocem

LIV. Unde quidam ad libros philosophiae derivarunt, eo

quod ipsum coelum volucri simile sit. Denique Plato currum Volucrem dixit esse coeliam, ex eo quod Propheta dixerat De Cum irent animalia, ibant et rotae conjunctae sillis; et cum elevarent se animalia a terra, eleVabantur η rotae 4 Sod Propheta non coelum ipsum avem dixit, Sed aves esse in coelo Denique et David ait: si Coeli enarrant x gloriam Dei hoc est, Potestates coelestes Velut cumspectatur pulchrum elementum, praedicatur operator. Animam autem describit Propheta, cujus motus SUnt qua-

Hoec animalia quatuor, id eSt, homo λογιστικὸν, leo Θυuητικὸx, Vitillil τεπιθυμητικὸs, aqUila διορατικὸ9. Ideo ali praemissa ost, Ut reliqua rationem Sequantur. Ideo cum homine adextris est leo, id est, cum ratione commotio a dextris est. Ista animalia quando eleVantur, elevantur etiam rotae. ROla aulem Vita est super terram, qua vivimus. Si animae nostrae motus quatuo eleVantur, eleVatu et ita OStra.

Ideoque addidit Quoniam spiritus vitae, inquit, erat in ηrolis'. anima ergo magis currus est, quae ait in Canticis Cauticorum: Posuisti me currus Aminadab , id est,