장음표시 사용
121쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO 1 46 T3
maxime facit auctoritatem, tanta et tam praeclara iudicia fecistis an vero ullam usquam esse oram tam de Sertam putatis quo non illius diei fama pervaserit, eum universu Spopulus Romanus referto foro completiSque omnibus templis, ex quibus ii locus conspici potest, unum sibi ad commune omnium gentium bellum Cn. Pompeium imporatorem depoposcit itaque ut plura non dicam neque aliorum Xenipli confirmem quantum huius auctoritas valeat in bello, ab eodem Cn. Pompeio omnium rerum egregiarum exempla Sumantur: qui quo die a Vobis maritimo bello praepositus est imperator, tanta repente vilitasunnonae e Summa nolita et caritate rei frumenturiae consecuta est unius homini Spe a nomine, quantam ViX in Summa ubertate agrorum diuturna paces licere potuisset. iam accepta in Ponto aliunitate X eo proelio, de quo avos paulo ante invitia admonui, eum Oei pertimuissent, hostium Ope animique ere Vis Sent, Satis firmum praesidium provineia non haberet, amisissetis Asiam, Quirites, nisi ad ipsum discrimen eius temporis divinitus Cn. Pompeium ad eas regiones fortuna populi Romani attulisset. huius adventus et Mithridatem insolita inflammatum victoria continuit et Tigranem magnis copiis minitantem Asiae retardavit et quisquam dubitabit quid virtute perfecturus sit qui tantum auctoritate perfecerit aut quam facile imperio atque exercitu Socio et Vectigalin OnSer-Vaturus Sit qui ipso nomine ac rumore defenderit age f. vero illa res quantam declarat eiusdem hominis pud hostis populi tomani auctoritatem, quod ex locis tam longinquis tamque diversis tam brevi tempore omnes huic so uni dediderunt quod a communi Cretensium legati,
cum in eorum insula noster imperator exercituSque S Set, ad Cn. Pompeium in ultimas prope terra Venerunt eique
se omnis Cretensium civitates dedere velle dixerunt quid Θidem iste Mithridates nonne ad eundem Cn. Pompeium legatum usque in Hispaniam misit eum, quem ompeius legatum semper iudicavit, ei, quibus erat semper
molestum ad eum potissimum S Se mi SSUm, Speculatorem
quam legatum iudicari maluerunt potestis igitur iumconstituere, Quirites, hanc auctoritatem multi S OStea rebus gesti magnisque vestri iudieiis amplificatam, quan-
122쪽
tum aptu illos reges, quantum rapud eXteras nationes valituram esse existimetis. 7 Reliquum est ut de soliuitate, quam praestare de SeipSO nemo potest, meminisse et Continemorare de altero POSSumus, istut nequum est homines de potestate deorum, timido et pauca dicamus ego enim Sie Xistimo Maximo, Marcello, Scipioni, Mario, et ceteris magnis imperatoribus non Solum propter Virtutem. Sed et in m lpropter Or- tunam saepius imperia mandata atque Xercitus S Se Ommissos fuit ni in profecto quibus inua summis viris quaedam ad ml,litudinem et ad gloriam et nil res magnas bene gerendus divinitus adiuncta fortuna de huius nutum hominis felicitate, de quo nunc agimus, ne utar moderatione dicendi, non ut in illius potestato fortunam positam
esse dicam, sed ut praeterita meminisse, reliqua Sperare ideatinii , me uti invisa dis immortalibus oratio nostra 4 aut ingrata esse videatur itaque non sunt praedicaturus
quantas illo res domi militiae, terra marique, quantaque felicitato gesserit ut eius semper Olim tutibus non modo cives adsenserint, socii obtemperarint, hostes oboedierint, sed tinni venti tempestatesque obseeundarint: hoe brevissime dicam, neminem umqunm tam impudentem fuisse, qui ab dis immortalibus tot et tantas res tacitu auderet
optare, quot et quantas di immortales ad Cn. Pompeium detulerunt quod ut illi proprium ac perpetuum it, QuiriteS, cum Communis Suhitis atque imperii tum ipsius hominis causa, sicuti facitis, velle et optare debetis. 49 Qua re cum et bellum sit ita necessarium, ut neglegi non POSSit, ita magnum, ut adcuratissime sit administrandum, et eum ei imperatorem praescere OSSitis, in quo sit eximia belli seientia, singulatas virtus, ClariSSima U-ctoritas, egi egia fortuna, dubitatis, Quirites, quin ioctantum boni, quod vobis ab dis immortalibus oblatum et
datum est, in rem publieam conservandam atque ampli-l seandum conferatis quod si Romae Cn. Pompeiu in I-VntUS OSSet hoc tempore, tamen ad tantum bellum is erat deligendus atque mittendus nune eum ad cetera SVmma Sutilitates lineo quoquo opportunitas adiungatur, Ut in eiSipSi locis adsit, ut habeat exercitum, ut ab eis, qui habent, accipere statim possit, quid exspectamu8 aut cur
123쪽
DE IMPERIO CN. POMPEII ORATIO P 54 75
non udibus dis immortalibus idem, cui cetera Summa cum saluto rei aut liene commissa Sunt, hoc quoque bellum regium committamus 3 At enim vir clarissimus, amantissimus rei publieae, ivestris beneficiis amplissimis adfectus, Q. Catulus, itemque summi ornamenti honoris, fortunae, Virtutis ingenii praeditus, Q. II ortensius, ab hac ratione dissentiunt: quorum ego auctoritatem prid vos multis locis plurimum
valuisse et Valere oportere confiteor, Sed in hac ausa, tametsi cognoscetis auctoritates contrarias virorum fortissimorum et chiris Simorum, tamen Omissis uotoritatibus ipsa re ac ratione X quirere OSSUrnu Veritatem, atque hoc facilius, quod ea omnia, quae a me adhue die in sunt, eidem isti vera esse concedunt, et necessarium belliti nosse et magnum O in uno Cn. Pompeio Summa S Se omnia.
quid igitur ait Hortensius si uni omnia tribuenda sint, 2
dignissimum esse Pompeium, sed ad unum tamen omnindeferri non oportere obsolevit iam ista oratio, re multo magis quam orbis refutata nam tu idem, Q. IIortensi, multa pro tua Summa opinis singulari faculi ut dicendio in senatu Contra virum sortem, A. Gabinium, graviter ornateque dixisti, cum is de uno imperatore contra praedones constituendo legem promulgasset, et ex hoc ipsolosso permulta item Ontra eam legum orba fecisti quid 5stum, per deos immortalis si plus apud populum Romanum auctorita tua quum ipsius populi Romani salus ot era Causa aluisset, hodie hanc gloriam atque hoc orbis terrae imperium oneremus an tibi tum imperium hoc esse videbatur, cum populi Romani legati, quae Store SPraetore Sque capiebantur, cum ex omnibus provinciis commeatu et privato et publio prohibebamur, cum ita
clausa nobis erant maria omnia, ut neque pri Vatam rem
transmarinam neque publicam iam obire possumus quae e civitas antea umquam fuit, non die AthenienSium, quae satis late quondam mare tenuisse dicitur, non arthaginiensium, qui permissium classe ne maritimis rebus aluerunt, non Illiodiorum, quorum usque ad noStarum memoriam disciplina navalis et gloria remansit - ed quae eiVitas umquam lintea tam tenuis, quae tam Parva in Sula fuit tuae non portus uos et agros et aliquum nrtem regionis atque orae maritimae per se ipsa defenderet athercule aliquot annos continuos ante legem Gabiniam ille populus Romanus, cuiuS Sque ad nOStrum memoriam nomen invictum in navalibus pugni permanserit, magna
124쪽
ne multo 4n X inin arte non Diodo utilitatis, sed dii nitatis atque inaperii caruit nos, quorum maiores Antiochum regem classe Persenque superarunt, omnibusque navalilius augnis Karthaginiensis, homines in maritimis rebus CXercitati S Simos l)aratissimosque, vicerunt, oi illi in loco iam praedonibus l)are es Se poteramUS; NOS , qui antea non modo Italiam tutam habebamus, sed omnis socios in ultimis oris auctoritate nostri imperii salvos PraeStare ioteramus, tum, Cum in Sula Delos, tam procula nol,l in Aegaeo mari posita, quo Omnes Undique Ummercibus atque oneribus commeabant, referta di itiis,linrva, Sine muro, nihil timebat, eidem non modo prox in iis atque oris Italiae maritimis ne tortubus nostri S,
sed etiam Api,ia iam in nrobannis; et eis temporibus non videbat magistratus l)olausi Romani in unu il)sumlo 'iam Seetidere, Cum eum nobis maiores nostri exuviis
i l uiritieis et his sitim spoliis Orn:itum reliquissent bono te animo tum i). IIortensi l)olliduS Romanu et Ceteros, qui erunt in eadem sententia, dicere existimavit ea, quae sentiebatis; sed tamen in sultate coninum idem l)opulus Romanus dolori suo maluit quam auctoritati vestrae Obtemperare: itaque una CX unus Vir, UNUS antiu non modo nos illa miseria ac turltitudine liberavit, sed etiam osse eit, ut aliquando vero viderentiu Onuribus gentibus ne 5 nationibus terra marique imiterare quo mihi otiani indignius videtur obtreetatum ess adhuc Gabinio diuum anno Ponitieio, an utrique, id quod est verius, ne legaretur A. Gabinius Cn. Pompeio Xlpotenti ne postulanti. utrum ille, qui postulat ad tantum bellum legatum quem velit, idoneus non est qui imi)etret, eum Ceteri ad X- pilandos socios diripiendasque provincias quo Voluerunt legatos eduxerint, an ili se, Cuius lego Salus ac dignitus populo Romano atque onmibus gentibus Constituta St, expers esse debet gloriae eius impertitori atque eius Xer-5 Citiis, qui consilio ipsius ac periculo est constitutus an
aluidius, Q. Metellus, Q. Caelius Latiniensis, Cn.
I uentulus, quos omnis honoris causa nomino, cum tribunil,lebi fuissent, anno proximo legati esse laotuerunt in
uno Gabinio sunt tam disgontes, qui in hoc bello, quod
lege Gabinia oritur, in hoc imi)oratore ritque Xercitia, quem l)er VOS ipse Constituit, etiam praecil)uo iure S Sedeberet de quo legando Consules spero ad OnntUDI O- laturos: qui si dubitabunt aut graVabuntur, ego me rofiteor relaturum, neque me impediet cuiusquam inimicum
125쪽
DE IMPERIO X. POMPEII ORATIO X 6s ITeclictum, quo linus vobis fretus vestrum ius beneficiumque defendam, neque iraetor intercessionem quicquam nudiam, de qua, ut arbitror, isti ipsi, qui minantur, etiam atque tinni quid liceat considerabunt mea quiden Sententia, )uirites, unus A. Gabinius belli maritinii rerumque gestarum Cn. Pompeio Oeius scribitur, propterea
quod ulter uni illud bellum suseipiendum vestris suffragiis
detulit, alter delatum Susceptumque confecit. I 0liquum os ut o Q. Catuli auctoritate et Sententia sudicendum esse videatur; qui cum ex Obis quaereret, Si in uno Cn. Pompeio Omnia tion rotis, si quid o factum esset, in quo Spem Ssetis liabituri, cepit magnum suae virtutis fructum ne dignitatis, cum omne Una prope Voce
in eo ipso vos spem habituros esse dixistis etenim talis QS Vir, ut nulla res tanta sit ac tam difficilis, quam illo
non et consilio regere et integritate tueri et virtute conficere possit sed in hoc ipso ab eo vehementissime dis- Sentio, quod quo minus Certa est hominum ne minus diu turna ita hoc magis res publiea, dum per deos immortalis licet, frui debet summi viri vita atque virtute. ut 60 enim ne quid novi sint contra exempla atque instituta maiorum.' non dieam hoc loco maiore nostro Semper in pace consuetudini, in bello utilitati paruisse, Semper
ad novos en Su temporum novorum OnSiliorum ratione Sadeonii odasse, non ienni duo bella maxima, Punicum atque Hispaniense, ab uno imperatore esse confecta duaS-que urbi potentissimas, quae huic imperio maxime minitabantur, Karthaginem atque Numantiam, ab eodem Scipione esse deletas non commemorabo nuper ita vobis patribusque Vestri esse visum, ut in uno C. Mario spes imperii poneretur, ut idem cum Iugurtha, idem eum Cimbris, idem cum Teutonis bellini admitti straret in iis So Cn. Pompeio, in quo novi constitui nihil volt Q. CatulUS, quam multa in nova summa Q. Catuli votivitate constituta recordamini quid tam novum quam adulescen 2ltulum privatum Xercitum difficili rei publicae tempore conficere consocii hui praeesse praefuit rem Optime ductu u gerere gessit quid tam praeter On Suetudinem quam homini peradulescenti, cuius aetas a Senatorio
gradu longe abe8Set imperium atque Xerlitum duri, Siciliam permitti atque frieam bellumque in ea provincia administrandum fuit in his provinciis singulari innocentia, gravitate, virtute bellum in Africa maXimum confecit, victorem Xercitum deportavit. quid ver tam in-
126쪽
nudit limini iam equitem Romanum tritimphare at eam quoque rem populus Romanus non modo vidit, Sed omnium 62 etiam studio visendum et concelebrandam putavit quid tam inusitatum quam ut, cum duo consules clarissimi br-tissimique essent, eques Romanus ad bellum maximum sormidolosissim uni luo pro consule mitteretur missus
e8t quo quidem tempore, Cum S Set non nem in Senatu
qui diceret non oportere mitti hominem privatum proconsulo, L. Phili plaus diXisso dicitur non se illum sua
Sententia pro con Stile, Sed pro consulibus mittere tanta in eo rei publieno bene gerendae spe constituebatur, Ut
duorum Consulum mnus unius adulescentis virtuti committeretur quid tam singultare quam ut e Senatu Consulio legibus solutus consul ante fieret, quam ullum Eum magi Stratum per leges capere licuisset quid tam incredibile quam ut iterum eques Romanu e SenntUS COI sulto triuia liliaret quae in omnibus hominibus nova post
hominum memoriam constituta Sunt, ea tam multa nonsa Sunt quam haec, quae in io uno homine videmus atque haec tot exempla tanta ac tum OV pzOfecta Sunt in eundem hominem a Q. Catuli atque a ceterorum itu Silem 22 dignitatis amplissimorum hominum laetori inte qua re videant ne sit periniquum et non ferundum illorum auctoritatem de Cn. Pompeii dignitate a vobis comprobatam Semper esse, Vestrum ab illis de eodem homine iudicium populique Romani auctoritatem improbari, prae Sertim cum iam suo iure populus Romanus in hoc homine suum auctoritatem vel Ontra Omnis, qui dissentiunt, possit defendere, Propterea quod isdem istis reclamantibus vos unum illum ex omnibus delegistis quem bello praedonum 64 Praeponeretis hoc si vos temere fecistis et rei publieno parum consuluistis, recte isti studia vestra suis consiliis regere Conantur; sin autem vos plus tum in re publica Vidistis, Os eis repugnantibus per vosmet ipsos dignitatem huic imperio, salutem orbi terrarum attulistis, aliquando isti principes et sibi et ceteris populi Romani universi avetoritati parendum esse fateantur atque in hoc bello Asiatico et regio non solum militaris illa virtus, quae est in Cn. Pompeio singularis, sed aliae quoque Virtute animi magnae et multae requiruntur difficile est in Asia, Cilicia, Wia regnisque intoriorum nationum ita VerSari nostrum imperatorem, ut nihil aliud nisi de hostea de laudo cogitet deinde etiam si qui sunt pudore ac
temperantia moderatiores tamen eos 88e tali propter
127쪽
DE I II PERIO CN. POMPEII ORATIO 2 68 I9
inultitudinem cupidorum hominum nemo ni bitratur dissi 65cile est dictu, uti itos, quanto in odio simus pud X-teras nationes propter eorum, quo ad ea per lio annos cum imperio misi tinis, lit,idines et iniurius quod enim suumn putatis in illis terris nostris magistratibus religio-Sum, quam ei Vitutem sanetum, quam domum Satis eluu-8um no munitam fuisse urbes iam locupletes et copios norequiruntur, quibus causa belli propter diripiundi cupiditatem infortitur libenter haec coram cum Q. Catulo ot 6 Q. Hortensio, summis et clarissimis viris, disputarem; noverunt enim Oeiorum Ohiora, Vident eorum enhianitate S, querimonia audiunt pro foetis vos contra hostis exercitum mittere putatis an hostium simulatione contras ostio atque mi eos quae civitas est in Asia uno non modo imperatoris aut legati, sed unius tribuni militum animos ne Spiritus capere possit qua re, etiam si quem 23hubotis qui conlatis signis Xercitus regio Superare OSSO videatur, tamen nisi erit idem, qui se a pecuniis sociorum, qui ab eorum coniugibus ne liberis, qui ab ornamentis fanorum atque Oppidorum, qui ab auro gaZaque regia manu S, Culos animum cohibere OSSit, non erit i et idoneus qui ad bellum Asiaticum regiumque mittatur. ecquam putatis civitatem paeatum fuisse quae locuples sit 3 equam esse locupletem quae Sti pacata esse Videatur ora maritima, Quirites, Cn. Pompeium non solum propter rei militaris gloriam, sed etiam propter animi continentiam requisivit videbat enim praetores locupletari quot annis pecunia publica praeter pauco S, O UO COS quicquam aliud adsequi classium nonii ne nisi ut detri mentis accipiendis maiore adfici turpitudine viderei nur. nunc qua cupiditate homines in provincias, quibus iaeturis et quibus condieionibus proficiscantur ignorant videlicet isti, qui ad unum deferenda omnia esse non arbitrantur quasi vero Cn. Pompeium non cum Suis Virtutibustum etiam alienis vitiis magnum esse VideamuS. Un re 68 nolite dubitare quin huic uni credatis omnia, qui inter
tot annos unus inventus sit quem socii in urbis suas cum eXercitu Venisse gaudeant. Quod si auctoritatibus an causam, Quirites, Confirmandam putatis, est Vobis uotor vir bellorum omnium maximarumque rerum peritissimus, P. Servilius, cuius tantae res gestae terra marique X stiterunt, ut eum de
bello deliberetis, auctor vobis gravior nemo esse debent; est C. Curio, summis vestri beneficiis maximisque rebus
128쪽
gestis, summo tigenio et prudentia praeditus est Cn. Lentulus, in quo omnes pro amplissimis vestris tonoribus
summum OnSilium, Summam Ta Vitatem es Se Cogno Vistis,
est C. Cassius, integritate, Virtute, Constantia singulari. qua re videto ut horum auctoritatibus illorum orationi, qui dissentiunt, respondere OS Se identitur. ι, litae Cum ita Sint, C. AIanili, prinnim istam tuam et
legeni et Oluntatem et sententiam laudo vehementissime que Comprobo deinde te tortor, ut auctore populo Romano manens in sententia neve cuiusquam vim aut minas pertimes eas primum in te satis esse animi perseverantiaeque nrbitror deinde eum tantam multitudinem cum tanto studio adesse videamus, quantam iterum nunc inoodem homine ii ne fietendo videmus, quid est quod aut de ro ut d perficiendi saeuitate dubitemus ego autem qui equid est in me studii consilii, aboris, ingenii, quie- quid hoc bonos idio populi Romani atque hac potestate
praetoria, quicquid auctoritate, fide, Constantia possum, id omne ad hanc rem conficiendum tibi et populo Romano et polliceor ac defero testorque omnis deos et O ma Xime, qui uti loco temploque praesident, qui Omnium mentis eorum, qui ad rem publicam adeunt, maXime perspiciunt, me hoe neque rogatu facere cuiusquam neque quo Cn. Pompeii gratiam mihi per hanc causam conciliari putem neque quo mihi ex cuiusquam amplitudine aut praesidia perieulis aut adiumenta tonoribu quaeram, propterea quod pericula facile, ut hominem praestare Oportet, innocentia tecti repellemus, honorem autem neque ab Iano neque ex hoc loco, sed eadem illa nostra laboriosissima ratione vitae, si Vestra Volimini feret, mon Sequemur. 71 quam ob rem quicquid in hac causa mihi su Seeptum est, Quirites, id ego uino me rei publicae causa Su Scepi88e confirmo, tantumque abest, ut aliquam mihi bonam gratiam quaeSisse videar, ut multa me etiam simultates Partim Obscuras, partim pertas intellegam mihi non ne- Cessarias, Vobis non inutilis suseepisse sed ego me hoc honore praeditum, tantis vestris beneficiis adseu tum statui, Quirites, Vestram voluntatem et rei publicae dignitatem et Salutem provinciarum atque Oeiorum meis omnibus commodis et rationibus praeferre oportere.
129쪽
M. TULLI CICERONIS PRO A CLUENTIO HABITO RATIO AD IUDICES.
Animadverti, iudices, omnem aecusatori orationem in duas divisam esse partis, quarum altera mihi niti et magno opere considere videbatur invidia iam inveterata iudicii Iuniani, ultera tantum modo Consuetudinis enUSatimido et diffidenter attingere rationem veneficii criminum, qua de re lege est haec quaesti constituta. itaque Diihi certum est hanc eandem distributionem invidia et criminum si in defensione servare, ut Omne intellegant nihil me nec subterfugere voluisse reticendo nec ObSQU- rare dicendo sed eum considero quo modo mihi in utraque re it elaborandum, altera par et ea, quae propria
os iudieii vostri et legitimae venescii quaestioni8, per mihi brevis et non magnae in dicendo contentionis fore
videtur, altera autem, quae procul ab iudici remota est, quae contionibus seditiose concitatis adcommodatior est
quam tranquillis moderatisque iudiciis, perspici quantum in agendo difficultatis et quantum laboris sit habitura sed in hac disti ultato illa me res tamen iudices,con Solatur, quod vos de criminibus sic audire consuestis, ut eorum omnem dissolutionem ab Oratore quaeratiS, Ut non existimetis plus vos ad salutem re largiri portere, quam quantum defensor purgandis criminibus consequio dicendo probare potuerit de invidia autem si internos disceptare debetis, ut non quid dicatur a nobis, Sed quid oporteat diei consideretis agitur enim in criminibus A. Cluenti proprium periculum, in invidia causa communis quam ob rem alteram partem causae te agemus
ut O doceamus, alteram si ut oremus in altera diligentia Vestra nobis adiungenda est, in altera fides im- Ploranda. nemo est enim qui invidiae sine vestro ac
130쪽
sine talium viroruin subsidio possit resistere equidem quod ad me attinet, quo me Vertam nescio negem fuisse illam infamiam iudicii corrupti negem esse illam rem agitatam in contionibus, iactatam in iudieiis, commemoratam in senatu ovellam ex animis hominum tantam opinionem, tam penitus insitam, tam vetustam non est nostri ingenii vestri auxilii est, iudices, liuius innouentiae si in hac calamitosa fama quasi in aliqua perniciosissima flamma atque in communi incendio Subvenire etenim sicut aliis in locis parum firmamenti et parum virium veritas habet, si in hoc loco falsa invidia imbecilli osso debet dominetur in contionibus, iacent in iudieiis valeat in opinionibus ne sermonibus imperitorum, ab ingeniis prudentium repudietur vehementis habeat repentinos impetus, spati interposito et Causa Cognita consenescat; denique illa definitio iudiciorum aequorum, quae nobi ninnioribus tradita est, retineatur, ut in iudiciis et sinu invidia culpa llectaturi et sinoe culpa invidia ponatur. quam ob rem n Obis, iudices, ante quam de ipsa causa dicere incipio, haec postulo primum id, quod aequisissimum est, ut ne quid huc praeiudieati adferatis; etenim
non modo auctoritatem, sed etiam nomen iudicum amittemus, nisi hic ex ipsis causis iudicabimus, si ad causas iudicia iam facta domo deferemus deinde si quam
opinionem iani vestris mentibus comprehendistis, si eam ratio convellet, si oratio labefactabit, si denique veritas
eXtorquebit, ne repugnetis eamque animis Vestris ut libentibus aut aequis remittatis tum autem, Cum ego Unaquaque de re dicam et diluam, ne ipsi, quae Contraria sint, taciti cogitationi vestrae subiciatis, sed ad Xtremum exspectetis meque meum dicendi ordinem servare patiamini Cum peroraro, tum, si quid erit praeteritum, animo
3 requiratis ego me, iudices, ad an enuSam necedere, quae iam per anno Oeto continuos ex contraria parte audiatur atque ipsa opinione hominum tacita prope On-
Vieta atque damnata sit, facile intellego; sed si qui mihi
deus Vestram ad me audiendum benevolentiam conciliarit, efficiam profecto, ut intellegatis nihil esse hominitam timendum quam invidiam, nihil innocenti suscepta in idia tam optandum quam aequum iudicium, quod in