장음표시 사용
141쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 37 42. 93
cum Oppianico transigit, pecuniam ab eo accipit, eaUSam et Suseeptum et tam manifestam relinquit ac tum in Oppianici causa crimen hoc Asuvianum cum testibus Duillis tum vero indicio villii comprobabatur; in quo adligatum Oppianici nomen primum es Se OnStabat, eiUS, UOm Vos miserum atque innoeentem falso iudicio circumventum
esse dicitis quid aviam tuam, oppianice, Dinaeum, leui tu es heres, pater tuus non manifesto necavit ad quam cum adduxisset medicum illum suum, iam cognitum et saepe Victorem, per quem interfecerat plurimos, mulier exul imat se ab eo nullo modo curari Velle, quo curante omnis suos perdidi8set tum repente Anconitanum quondam, L. Clodium, pharmaeopolam circumforaneum , qui casu tum Larinum Venisset, adgreditur et
cum o duobus milibus HS id quod ipsius tabulis tum
os demonstratum, transigit. L. Clodius, cum properaret, cui fora multa restarent, Simul atque introductus est, rem confecit prima potione mulierem Sustulit, neque postea Larini punctum est temporis Ommoratus eadem 1 huc Dinnon testamentum faeiente eum tabula prehendisset Oppianicus, qui gener eius fuisset, digito legata dolevit o cum id multis locis fecisset, OS mortem eiuS,
ne ituris coargui posset, testamentum in alias tabulas trans seriptum signis adulterinis Obsignavit multa praetere consulto etenim Vereor ne haec ipsa nimium multae88 Videantur; vos tamen similem sui eum fuisse in ceteris quoque vitae partibus existimare debetis illum tabulas publicas Larini censorias corrupisse decuriones universi iudicaverunt cum illo nemo iam rationem, nemo rem ullam contrahebat nemo illum ex tam muliis Cognatis et adfinibus tutorem umquam liberis suis Scripsit nemo illum aditu, nemo CongreSSione, nemo Sermone, nemo convivio dignum iudicavit Omnes Spernabantur, OmneSabhorrebant, Omnes ut aliquam immanem ae pernieiOSambestiam pestemque fugiebant hunc tamen hominem tam a
nudaeem, tam nefarium, tam nocentem numquam neeusasset Habitus, iudices, si id praetermittere suo salvo capite potuisset erat huic inimicus Oppianicus sed tamen erat vitrieus crudelis et huic infesta mater, at mater. postremo nihil tam remotum ab accu8atione quam Cluen-
142쪽
tius et natura et voluntate et instituta ratione vitae; sed cum esset hae ei proposita condicio, ut aut iuste pieque accusaret aut acerbe indigneque moreretur, Reet Sare, quo-43 quo modo posset, quam illo modo mori maluit. tque ut hoc ita esse perspicere possitis, Xponam vobis Oppianici sucinus manifesto compertum atque deprehen-Sum; X quo simul utrumque et huic accusare et illi con-lb domnari necesse fuisse intellegetis. Martiales quidam Larini appellabantur, ministri publici Martis atque ei duo veteribus institutis religionibusque Larinatium consecrati;
quorum Cum Satis magnu numeruS SSet, Cumque item,
ut in Sicilia permulti Veneri sunt, sic illi Larini in Martis
familia numerarentur, repente Oppianicus eos omnis liberos esse civisque Romanos coepit defendere graViter id decuriones Larinatium cunctique municipe tulerunt; itaque ab Habito petiverunt, ut eam causam SUSCiperet publiceque defenderet. Habitus cum se ab omni eiusmodi negotio removisset, tamen pro loco, pro antiquitate generi sui, pro eo, quod se non uis commodis, Sed
etiam suorum municipum ceterorumque neceSSariorum natum esse arbitrabatur, tantae Voluntati universorum La- 4 rinatium deesse noluit. Suscepta causa Ilomamque delata
magnae cotidie contentiones inter Habitum et Oppianicum e utriusque Studio defensionis excitabantur erat ipse immani acerbaque natur Oppianicus incendebat eius umentiam infesta atque inimica filio maior Habiti; magni autem illi sua interesse arbitrabantur hunc a cau8a Martialium removeri. Suberat etiam alia causa maior, quae Oppianici hominis avarissimi mentem maxime Om- 45 OVebat: nam Habitus usque ad illius iudicii tempus
nulliim testamentum umquam fecerat neque legare quie- quam eius modi matri poterat animum inducere, neque teStamento nomen Omnino praetermittere parentis id cum Oppianicus Seiret meque enim erat ObSeurum , intellegebat Habito mortuo bona eius omnia ad matrem CSSe Ventura quae ab Sese postea laeta pecunia maiore Praemio, Orbata fili minore periculo necaretur itaque hi rebus incensus, qua ratione Habitum veneno tollere
. conatu Sit cognoscite C. et L. Fabricii fratres gemini fuerunt ex municipio Aletrinati, homines inter se cum
143쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 43 49. 95sorma tum moribu Similes, municipum autem Suorum
dissimillimi, in quibus quantus plendor Sit, Uam prope
aequabilis, quam fere omnium constans et moderata ratio Vitae, nemo VeStrum, ut mea fert opinio, ignorat his
Fabriciis semper est usus Oppianicus familiarissime iam
hoc fere scitis omnes, quantam vim habeat ad coniungendas amicitias studiorum a naturae similitudo cum illi ita viverent, ut nullum quaestum es Se turpem arbitrarentur, eum Omni ab et fraus, Omnes insidiae circumscriptionesque adulescentium RScerentur, Cumque S Sentvitiis atque improbitate Omnibus noti, studiose, ut diXi, ad eorum se familiaritatem multis iam ante annis Oppianicus applicarat; itaque tum sic statuit, per C. Fabricium et nam Lucius erat mortuus - insidias Habit comparare. orat illo tempore infirma valetudine Habitus utebatur autem medie non ignobili et spectato homine, Cleophanto cuiu Servum Diogenem Fabricius ad venenum Habito dandum spe et pretio sollicitare coepit. SerVUS non incallidus et, ut res ipsa declaravit, frugi atque integer, sermonem Fabricii non est aspernatus rem ad dominum detulit Cleophantus autem cum Habito est On- locutus Habitus Statim cum M. Baebio senatore, familiarissim Suo, communicavit; qui qua fide, qua prudentia, qua diligentia fuerit, meminisse vos arbitror ei placuit ut Diogenem Habitus emeret a Cleophanto, quo facilius aut comprehenderetur res eius indicio aut falsa
OSSe OznOSCeretur ne multa Dio renes emitur Venenum
diebus paucis comparatur; multi viri boni cum ex occulto interveniSSent, pecunia obsignata, quae ob eam rem dabatur, in manibus Scamandri liberti Fabriciorum deprehenditur pro di immortales Oppianicum quisquam his srebus cognitis circumventum esse dicet quis umquam 17 audacior quis nocentior quis apertior in iudicium adductus est quod ingenium, quae facultas dicendi, quae quoquam excogitata defensio huic uni crimini potuit
obsistere simul et illud quis est qui dubitet, quin hac
re comperta manifesteque deprehensa aut Obeunda mors Cluentio aut suscipienda accusatio fuerit 3 Satis esse arbitror demonstratum, iudices, ei crinii 49nibus accusatum esse Oppianicum, uti honeste absolvi
144쪽
nullo uiodo postierit cognoseite nunc ita reum citatum osse illum, ut o semel atque iterum praeiudicata condemnatus in iudicium Venerit. nam Cluentius, iudiees, primum nomen eius detulit, cuius in manibus venenum deprehenderat is erat libertus Fabriciorum Scamander. integrum consilium, iudicii corrupti nulla suspitio simplex in iudicium causa, certa res, unum crimen adlatum
est hic tum C. Fabricius, is, de quo anto dixi, qui liborto damnato sibi illiti impendere periculima videret, quod milii cum letrinatibus vicinitatem et cum pleri8que eorum magnum Sum CSS Sciebat, frequenti eos ad
me domum adduxit; qui quamquam de homine, sicut ne- Cesse Ornt, XiStimabant, tamen, quod erat ex eodem Diunicipio, suae dignitatis esse arbitrabantur eum quibus rebus possunt defendere; idque a me ut facerem et ut causam Scamandri susciperem potubanti in qua causa 50 patroni omne periculim continebatur ego, qui neque illis talibus viris ne tam amantibus mei rem possem ullam negare neque illud crimen tantum ac tam manifestum
esse arbitrarer, sicut ne illi ipsi quidem, qui mihi tum
illam causam commendabant, arbitrabantur, pollicitus eis 1 sum me omnia quae essent esse facturum res agi coepta est citatus est eamander reus accusabat P. Cannutius,
homo in primis ingeniosus et in dicendo exercitatus uecusabat autem ille quidem Scamandrum verbis tribus
VENENUM ESSE DEPREHENSUM; Omnia tela totius accusationis
in Oppianteum coniciebantur, periebatur causa insidiarum, Fabriciorum familiaritas commemorabatur, hominis vita et audacia proferebatur, denique omnis ceuSatio Varie graviterque tractata ad extremum manifesta Venenibi deprehensione conelusa est hie ego tum ad respondendum SurreXi, qua cura, di immortales qua sollicitudine animi quo timore semper equidem magno eum metu
incipio dicere quotienscumque dico, totiens mihi videor in iudicium venire non ingenii soli mi, sed etiam virtutis atque officii, ne aut id profiteri videar, quod non ΡO88im, quod est impudentiae, aut non id officere, quod OS8lm,
quod est aut perfidiae aut neglegentino tum vero ita iam Perturbatus, ut omnia timorem: si nilii dixissem, ne infantissimus, multa in eius modi causa diXiSSem, no
145쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 50 54. 97 impudentissimus existimarer conlegi me aliquando et 19 ita constitui, fortiter esse agendum, illi aetati, qua tum eram, solere laudi dari, etiam si in minus firmis causis hominum periculis non defuissem itaque feci; si pugnavi, Sic omni ratione contendi, si ad omnia confugi, quantum ego ad8equi potui, remedia ne perfugia causarum, ut hoc, quod timide dicam, conSecutu Sim, ne quiSilli causae patronum defuisse arbitraretur sed ut quid 52que ego apprehenderam, Statim necusator Xtorquebat manibus: Si quaesiveram quae nimiuitiae Scamandro cum
Habito fuisse)it, fatebatur nullas fuisse, sed oppianicum, cuius ille minister fuisset, huic inimicissimum fuisse atque osse dicebat; sin autem illi id egeram, nullaim ad Scamandrum morte Habiti venturum emolumentum fui8Se, concedebat, sed ad uxorem Oppianici, hominis in uxoribus necandis exercitati, Omnia bona Habiti ventura fuisso dicobat cum illa defensione usus essem, quae in libertinorum causis honestissima Semper XiStimata est, Se mandrum patron eSSe probatum, fatebatur, Sed quaerebat cui probatus esset ipSe patronuS. cum ego pluribu 53 verbi in eo Commoratus essem, Scamandro insidias factus esse per Diogenem constitutumque inter eos alia de re fuisse, ut medicamentum, non Venenum Diogenes d- ferret, O cuivi usu venire posse, quaerebat cur in eius modi loeum, tam abditum, cur SO IS, Ur Cum Ob- Signata pecunia Venisset denique hoc loco causa testibus honestissimis hominibus premebatur M. Baebius
de suo consilio Diogenem emptum, Se praeSente Sen- mandrum dum Veneno pecuniaque deprehensum es Se dicebat P. Quintilius Varus, homo summa religione et Summa auctoritate praeditus, de insidiis, quae fierent Habito, et de sollicitatione Diogenis recenti re Secum Cleophantum conlocutum esse dicebat atque in illo iii 54
dicio cum Scamandrum nos defendere videremur, Verbo ille reus erat, re quidem Vera et periculo tota neeusatione
Oppianicus neque id obscure ferebat nec dissimulare
ullo modo poterat aderat frequens, advocabat, omni tudio gratiaque pugnabat; postremo, id quod maximo malo illi causa fuit, hoc ipso in loco, quasi reu ipse SSet, sedebat. oculi omnium iudicum non in Scamandrum, Sed
146쪽
in Oppianicum coniciebantur timor eius, perturbatio,
Suspensu incertusque Voltus, crebra coloris mutatio, quae erant antea Suspitiosa haec porta et manis est sa-
ciebant cum in consilium iri oporteret, quaesivit ab eo C. Iunius quaesitor e lege illa Cornelia, quae tum erat, clam an palam de se sententiam surri vellet de Oppianici Sententia responsum est, quod is IIabiti familiarum Iunium esse dicebat, clam velle ferri. itum est in consilium omnibus sententiis praeter unam, quam Suam St: iunus esse dicebat, Scamander prima aetione condemnatus est quis tum erat omniuria qui eam andro Condemnato
non iudicium do Opi,innico nutum osse arbitraretur quidos illa damnatione iudicatum, nisi venenum id , quod
IIubito daretur, osse quaesitum quae porro tenui S Sima suspitio conlata in Scamandrum os aut conferri potuit, ut 5 i sua sponte necare voluisse II abitum putaretur atque lio tum iudicio facto et Oppianico re et existimatione iam lege et pronuntiatione nondum condemnato, tamen Habitus Oppianicum reum statim non secit voluit cognoseero utrum iudieos in eos Solos Ssent QVeri, quos venenum liabuisse ipsos comperissent, an etiam Consilia
Conscientiasque eius modi facinorum supplicio dignus iudicarent itaque C. Fabricium, quem propter familiarita-ioni Oppianici conscium illi facinori fuisse arbitrabatur,
reum statim fecit, utique ei locus primus constituereturl ropter cau8ae coniunctionem impetraxit hic tum Fabri- eius non modo ad me meos vicinos et niuiuos Aletrinatis
non adduxit, sed ipse eis neque defensoribus uti posten57 neque uidntoribus potuit rem enim integram hominis non alieni quamvis suspitiosam desondere humanitatis esse putabamus, iudicatam labefactare conari impudentiae itaque tum ille inopia et necessitate conetus in causa ius modi ad Caepasios fratres confugit, homines induStrios atque eo animo, ut quaecumque dicendi potestas esset data, in honore atque in benefiei ponerent. 2I nam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis corporis, ut quisque est difficillimus, ita medicus nobili8Simus atque optimus quaeritur, in periculi capitiS, ut quaeque causa difficillima est, ita deterrimus obseurissimusque atronus adhibetur nisi forte hoc causae est,
147쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 55 60. 99
quod modici nihil praeter artificium, oratores etiam auctoritatem praestare debent citatur reus, pauci Verbi ne 58cusat, ut de re iudicata, Cannutius incipit longo et alte petit prooemio reSpondere maior CaepaSiUS. primo attente auditur eius oratio erigebat animum iam demissum et oppressum Oppianicus gaudebat ipse Fabricius non intollogebat animos iudicum non illius eloquentia, sed defensionis impudentia commoveri. OStea quam de re coepit dicere, ad ea, quae erant in causa, addebat etiam ipSe OVa quaedam Volnera, ut quamquam Sedulo faciebat, inmen interdum non defendere, Sed pruevaricari accusationi videretur itaque cum callidissimo se dicere putaret et cum illa verba gravissima ex intimo artificio deprompsisset respicite, iudices, hominum fortunas, respieite dubios variosque casus, respicite C. Fabricii senectutem', cum hoc respicite Ornandae orationis causa Saepe dixisset, respexit ipse ut C. Fabricius a subselliis demisso capite discesserat hic iudices ridere, stomachar 59 atque acerbe ferre patronus, causam sibi eripi et se eetera de illo loco respicite, iudices', non posse dicere; nec quicquam propiu est faetum, quam ut illum perSequeretur et collo obtorto ad subsellia redueeret, ut reliqua O88et perorare ita tum Fabricius primum suo iudicio, quod est gravissimum, deinde legis vi et sententiis
Quid est luod iam de Oppianici orsona causaque 2 plura dicamus apud eosdem iudices reus Si saetus, Cum his duobus praeiudiciis iam damnatus esset ab Silem autem iudicibus, qui Fabriciorum damnatione de Oppianico iudicarant, locus ei primus est constitutUS; QCUSI-tus est criminibus gravissimis et eis, quae a me reViter diei Sunt, et praeterea multis, quae ego omnia nunc Omitto accusatus est apud eos, qui Scamandrum ministrum oppianici, C. Fabricium conscium malefiei condemnarant. Utrum, per deos immortalis magis est dmirandum, quod is condemnatus St, an quod Omnino respondere ausus est quid enim illi iudices facere potuerunt qui si innocentis Fabriolos condemnasSent, tamen in Oppianico sibi constare et superioribus consentire iudiciis debuerunt an vero illi sua per se Ipsi iudicia
148쪽
rescinderent, chim et eri soleant in iudicando ne ab alio rum iudieiis discrepunt providero et ei, qui Fabrieli libertum, quia minister in malefici fuerat, patronum, quin ConSeiuS, Ondemnas Sent, ipsum principem atque architectum sceleris absolverent et qui ceteros nullo praeiudicio facto tanton ex ipsa causa condemnaSsent, hune, 61 quem bis iam condemnatum acceperant, liberarent tum vor illa iudidia senatoria non falsa invidia, Sed Vern t- quo insigni turpitudine notata atque operta dedecore et insumia defensioni locum nullum reliquissent quid enim tandem illi iudicos responderent, si qui ab eis quaereret: condemnastis ea mandrum quo crimine γ' nempe, quod IIubitum per servum medici veneno necare voluisset
quid Iubiti morte Scamander consequebatur γ' nihil, sed administer erat oppianici.' et condemnastis C. Fabricium quid ita γ' quia, cum ipso familiarissime Opi,inni eo usus, libertus autem eius in maleficio deprehensus esset, illum expertem eius consilii fuisse non probabatur.' si igitur ipsum Oppianicum bis suis iudiciis condemnatum absolvissent, quis tantam turl itudinem hi diciorum, quis tantam ineonstantiam rerum iudicatarum, qui tun tam libidinum iudicum ferro potuisset y οἱ Quod si hoc videtis, quod iam hac omni oratione
patefactum est, illo iudicio reum condemnari, l)irae Sertim ab isdem iudicibus, qui duo l)raeiudicia fecissent, ne QSSefuisse, simul illud videntis necesse est, nullam necUSR- toris esse causam potuisse cur iudicium vellet corrum-23 pere quaero enim de te, T. Acci, relictis iam ceteris argumentis omnibus, num Fabrielos quoque innocentis condemnato existimes, num etiam illa iudicia pecunia corrupta esse dicas, quibus in iudiciis alter a Staieno solo absolutus est, ulter etiam ipse Se condemnaVit age, si nocentos, cuius malefieii num quid praeter venenum quae Situm, quo Habitus neearetur, obiectum est numquid aliud in illis iudiciis versatum est praeter hasce insidias Habito ab oppianico per Fabricium factas nihil,
nihil, inquam, aliud, iudices, reperietis. XStat memoria; Sunt tabulae publieno redargue me, Si mentior teStium
dicta recita doce in illorum iudiciis quid praeter hoc venenum Oppianici non modo in criminis, sed in male
149쪽
ΡRO A. CLUENTIO ORATIO 1 65. 101
di et Ioco sit obiectum multa dici possuti qua re ita sanecesse fuerit iudicari, sed ego occurram X Spectationi
vestrae, iudices. nam etsi a Vobis Si audior, ut numquam benignius neque attentius quemquam auditum putem, tamen Oeat me ali iam dudum tacita vestra exspectatio, quae mihi obloqui videtur: quid ergo negasne illud iudicium corruptum esse γ' non nego, sed ab Oe
ruptum γ' Opinor, prinium, si inoortum fuisset quisnamoxitus illius iudicii futurus esset, veri similius tamen
eSSet, eum Otiu corrupis Se qui metuisset ne ipse condemnaretur, quam illum, qui Veritus esset ne alter ab
Solveretur deinde eum esset non dubium quid iudiearin QOSSO SSet, Iam Certo potius, qui sibi alia ration dis sideret, quam eum, qui omni ratione confideret postremo certe potius eum, qui bis apud eos iudieus Os endisset, quam illum, qui bis causam eis probaVis Set. Unum qui sadem certo nemo erit tam inimicus Cluentio qui mihi non concedat: si constet Corruptum illud iudicium esse, ut
ab Habito aut ab Oppianico osse corruptum: Si Oeeo non ab Habito, vino ab oppianico si ostendo ab Oppianico, purgo Habitum qua re, etsi satis docui rationem nullam huic corrumpendi iudieii fuisse, ex quo intellegitur ab Oppianie esse corruptum, tamen de illo
ipso Separatim cognoscite atque ego illa non argumen 24 labor, quae sunt graVia Vehementer eum corrupi8Se, qui in periculo fuerit eum, qui metuerit; Um, qui Spem Salutis in alia ratione non habuerit eum, qui Semper ingulari fuerit nudavia multa sunt eius modi Verum Cum habeam rem non dubium, sed aperiam atque manifeStam,
enumeratio Singulorum argumentorum non est neeeSSaria:
die C. Aulio Staieno iudiei e uniam grandem Statium 3 Albium ad corrumpendum iudicium dedisse num quis negat te, Oppianice, appello te, T. Qui quorum alteroloquentia damnationem illam, alter astita pietate deplorat. audete negare ab Oppianie Staieno iudiei pecuniam datam negate, inquam, o loco quid tacetis an negare non poteStis, quod repeti8tis, quod confessi estis, quod abstulistis quo tandem igitur ore mentionem Corrupti iudicii aditis, cum ab ista partu iudici pecuniam ante iu-
150쪽
diuitim datam, post iudicium ereptam esses fateamini γc quonam igitur haec modo gesta Sunt repetam nuto altius, iudices, et omnia, quae in diuturna obscuritate latuerunt, Sic aperiam, ut en cernere oculis videamini. VOS, quae SO, ut adhuc me attente audistis, ut item, quae reliqua sunt, audiatis prosecto nihil a me dicetur, quod non diu num hoc conventu et silentio, dignum vestris studiis atque auribus 88 Videntur.
Nam ut primum Oppianicus X eo, quod Scamander reus erat factus, quid ibi impenderet coepit suspicari, statim se ad hominis egentis, audaeis, in iudiciis corrumpendis exercitati, tum autem iudicis, Staieni familiaritatem e pl,licavit ac primurn Scamandro reo tantum datis muneribus perfecerat, ut e fautore uteretur Cupiis diore, quam sidus iudici postulabat; post autem cum esset Scamander unius Staieni sententia absolutus , patronus autem Scamandri ne sua quidem sententia liberatus, norioribus allati suae remediis subveniendum putavit tum ab Staieno, Sicut ab homine ad excogitandum acutissimo, nil audendum impudentissimo, ad officiendum acerrimo an eo enim ille et aliqua ex parto habebat et maiore e parte Se habere simulabat auxilium capiti 25 ac fortunis suis petere coepit iam hoc non ignoratis, iudices, ut etiam bestiae fame monitae plerumque ad eum 6 locum, ubi pastae sunt aliquando, revertantur. StaienUS ille biennio ante, cum causam bonorum asini Atellae
recepiSSet, Se 8 centi milibus nummum se iudicium corrupturum esse dixerat quae cum accepi88et a pupillo,
Suppressit, iudicioque facto eo Safinio Deo bonorumen litoribus reddidit quam eum pecuniam profudisset et sibi nihil non modo ad cupiditate suas, Sed ne ad nece Ssitatem quidem reliquisset, statuit ad easdem esse sibi praeda ac Suppressiones iudicialis revertendum; itaque cum Oppianicum iam perditum et duobus iuguliatum praeiudiciis videret, promissis suis eum excitavit abiectum et simul saluti desperare vetuit Oppianicus autem Orare hominem coepit, ut sibi rationem ostenderet iudicii cor-6 rumpendi ille autem, quom ad modum ex ipso Oppianico POStea Si auditum, negavit quemquam esse in civitate Praeter Se qui id efficere posset; sed primo gravari coepit,