장음표시 사용
181쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 156 160. 133 cibus vel horum similibus sucillime probaturum et omni
me defensione Surum esse legi S, qua nunc Ut Utar ab eo, cuius voluntati mihi obtemperandum St, non conceditur non enim debeo dubitare, iudices, quin, si qua ad 58 Vos causa eius modi delata sit eius, qui lege non tenentur, otium si is invidiosus aut multis offensus esse videatur, etiam si eum oderitis, etiam si inviti absoluturi sitis, tamen absolvatis et religioni potius vestrae quam odio pareatis est enim sapientis iudicis meminisse se ho 159 minem cogitare tantum sibi a populo Roman eSSe PermiSSum, quantum Ommissum Sit et reditum, et non solum sibi potestatem datam vorum etiam fidem habitam esse meminisse; OSSe quem oderit ab8OlVere, quem non Oderit condemnare, et semper non quid ipse Velit, Sed quid lex et religio cogat cogitare animadvertere qua lege reus citetur, de quo reo cognoscat, quae res in quaeStione Versetur. Cum haec sunt videnda tum vero illiid est homini magni, iudices, atque sapientis, cum illam iudicandi causa tabellam sumpserit, non e reputare Solum CSSeneque ibi quodcumque concupierit licere, sed habere in ConSilio legem, religionem, aequitatem, fidem libidinornautem, odium, invidiam, metum cupiditatesque Omnis amovere maximique aestimare Onscientiam menti Suno, quam ab dis immortalibus accepimus quae a nobis divelli non pote8t quae si optimorum consiliorum atque factorum testis in omni vita nobis erit, sine ullo metu et Summa cum honestate vivemus haec si T. Ceius ut Ozno 160Vi88et aut cogitasset, profecto ne conatu quidem esset dicere, id quod multis orbis egit, iudicem, quod ei videntur, Statuere et non devinetiam legibus 8Se oportere; quibus do robus mihi pro Chionii volt intate nimium, pro rei dignitate parum, pro vestra prudentia satis dixisso ideor reliqua perpauca Sunt, quae, Ilia VeStrae Unestionis erant, idcirco illi statuerunt fingenda osse sibi et Proferenda, ne omnium turpissimi reperirentur, si in iudicium nihil praetor invidiam attulissent atque ut existi 59meti me necessario de his rebus, de quibus iam dixerim, pluribus egisse Verbis, attendite reliqua profecto intellegeti ea, quae paucis demonstrari potuerint, brevissime esse defenSI.
182쪽
134 M. TULLI CICERONISisi Cn. Doc tio Samniti ei, qui proscriptus est, iniuriam in calamitato ius ab huius amilia factnm esse dixisti: ub nullo illo liberalius quam a Cluentio tractatus est:
tutius illum opes in rebus eius ineommodissimis sublevarunt, atque hoc eum ipse tum eius inie noeessariique omne cognorunt. Ancharii et Duceni pastoribus huius vilicum vim et manus attulisse eum quaedam in callibus, Ut Solet, Controversia pastorum esset orta, Iabit vitiei rem domini o privataui possessionem defenderunt: una osset expostulatio facta, causa illis demonstrata, sine tu 362 diei controversiaque discessum est. P. Aelii testamento Propinquu exheredatus eum esset, heres hi alienior institutus est: P. Aelius Iabiti morito euit, neque hic intes tumento sudiendo interfuit, idque testamentum ab huius inimico Opi,innico est obsignatum Floro legatum X testamento infitiatum esse non est ita; sed cum II XXX scripta esseni pro II CCC, neque ei cautum satis videretur, Voluit cum aliquid acceptum referre liberalitati suae: primo debere negavit; post sine controversia solvit Celicuiusdam Samnitis uxorem post bellum ab hoc esse repetitam mulierem eum emisset a Sectoribus, quo tempore eam primum liberam esse audivit, sine iudicio red- 10 didit Colo. Ennium esse quondam, cuius bona tenent Ilubitus est hic Ennius egens quidam calumniator, mercennarius Oppianici, qui permultos ianos quievit deinde liquando cum servis Habiti furti egit nuper ab ipso Habito petere coepit hic illo privato iudicio, mihi erodite, vobis isdem fortasse patronis, Calumniam non effugiet atque etiam, ut nobis renuntiatur, hominem multorum hospitem, Ambivium quendam, Coponem devia Latina, subornatis, qui sibi a Cluentio servisque eius in taberna sua manus adlatas esse dicat quo de homine nihil otiam nunc dicere nobis est necesse: Si invitaVerit, id quod solet, si hominem accipiemus, ut moleste feratio se de in docessisse habetis, iudices, quae in totam
causam de moribus A. Cluentii, quem illi invidiosum
CSSe reum Volunt, anno Oeto meditati aestus atore con
legerunt, quam levia genero ipso quam salsa et riuum 60 brevia responsul cognoscito uno id, quod ad e Strum tu iuranduin pertinet, quod vestri iudicii est, quod vobis
183쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 161 - 168. 135 oneris imposuit ea lex, qua coacti huc convenistis, de
criminibus veneni ut omnes intellegant quam paucis verbis haec causa perorari potuerit et quam multa a me dicta sint, quae ad huius olivitatem maXime, ad Vestrum iudicium minime pertinerent.
Obioetum est Vibium Capacem ab hoc A. Cluentio 105
sid o omni virtute praeditus, L. Plaetoriu8 Senator, qui
illius Vibii hospos fuit et familiaris apud hunc ille Roma habitavit, apud hunc aegrotavit, huius domi est mortuus intestatum dico Sse mortuum OSSeSSionemque
eius bonorum, ex edicto praetoris, liuio, illius sororis silio, adulescenti pudentissimo et in primi honesto, equiti Romano datam, umerio Cluentio, quem Videtis. Alterum venescii crimen Oppianico ui adule80enti 166 cum eius in nuptiis more Larinatium multitudo hominum pranderet, Venenum Habiti consilio paratum id cum daretur in mulso, Balbutium quondam, eius familiarem, intercepisse, bibisse Statimque esse mortuum hoc ego Si Sic agerem, tamquam mihi crimen esset di tendum, haec pluribus verbis dicerem, per quae nunc pauci pereurrit Oratio mea. quid umquam Hubitus in se admisit, ut hoc ortantum ab eo facinus non abhorrere videatur quid autem magno opere Oppianicum metuebat, cum ille verbum omnino in hac ipsa causa nullum sacere potuerit, huiuautem CCUSatores ViVa matre deesse non possint id quod iam intellegetis an ut de causa eius periculi nihil docederet, nil causam novum crimen accederet quod autem
tempus venoni dandi illo die illa frequentia per quem porro datum unde sumptum quae deinde interceptio
poculi cur non de integro autem datum multa sunt, quae dici possunt; sed non committam ut videar non dicendo voluisse distere res enim se ipsa defendit nego 108 illum adulescentem, quem Statim epoto pocul mortuum osse dixistis, omnino illo die esse mortuum magnum
crimen et impudens mendacium: perspicite cetera: dico illum, cum ad illud prandium crudior Venisset et, ut aetas illa fert, sibi tum non pepercisset, aliquot dies aegrota 8Seo ita esse mortuum quis huic rei testis est idem, qui Sui luctus, pater pater, inquam, illius adulescentis; quem
184쪽
136 M. TULLI CICERONIS propter animi dolorem pertenuis suspitio potuisset ex illo
loco testem in A. Cluentium constituere, is hunc suo testimonio Sublevat, quod reeita. tu autem, nisi molestum est, paulisper X Surge perser lum dolorem commemorationis necessariae, in qua ego diutius non morabor, quoniam, quod sui Viri optimi, fecisti, ut ne cui innocenti maeror tuus calamitatem et salsum crimen adferret.
lli, Unum etiam mihi reliquum eius modi crimen est, iudices, ex quo illiti perspicere possitis, quod a me initio orationis meae dictum est quicquid muli per hosce annos A. Chientius viderit, quicquid hoc tempore habuerit sollieitudinis ac negotii, id omne a matre e8Se conflatum. Oppianteum veneno necati tua esse, quod ei datum sit in pane per M. Asellium quendam, familiarum illius, idque
Habiti consilio factum esse diditis, in quo primum illud
quaero, quae causa IIabito suerit, cur interficere sipianicum vellet; inimi itias enim fuisse confiteor, sed homines inimicos suos morte adfici volunt aut quod eos 170 metuunt aut quod oderunt: quo tandem igitur Iabitus metu adductus tantum in se fastinus Suscipere Onatus ost quid orat quod iam Oppianteum poena adfectum pro maleficiis et eiectum e civitate quisquam timeret quid metuebat ne Oppugnaretur a perdito an ne accusaretur damnato an ne X sulis testimonio laederetur si autem quod oderat Iabitus inimicum, idcirco illum vita frui noluit, adeone erat stultus, ut illam, quam tum ille vivebat, vitam esse arbitraretur, damnati, exsulis, deserti ab omnibus quem propter animi importunitatem nemo reciperet leto, nemo adire, nemo adloqui, nemo aspistere vellet 31 et huius igitur IIubitus vita invidebat hunc si acerbe et penitit Oderat, non eum quam diutissime vivere velle debebat huiu mortem maturabat inimicus, quod illi unum in malis erat perfugium calamitatis qui si quid antini tvirtutis habuisset, ut multi saepe fortes viri in eius modi dolore, mortem sibi ipse conscisset, ut quam ob rem id vellet nimietis offerre, quod ipse sibi optare deberet 8 nam nune quidem quid tandem illi mali mors attulit nisi forte ineptis fabulis ducimur, ut existimemus illum apud infero impiorum supplicia perferre ac pluris illic offendisse inimicos, quam hic reliquis Se a SocruS, b UXOrum,
185쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 169 175. 137n fratris, a liberum Poenis actum osse praecipitem in
Seeleratorum sedem ne regionem quae si salsa Sunt, id quod omnes intellegunt, quid ei tandem eripuit mors praeter sensum doloris age vero, per quem Venenum datum per 172M. Asellium quid huic cum Habito nihil atque adeo, 62 quod illo Oppianiuo familiarissime est usus, potiu etiam simulta s. in igitur, quem sibi Offensiorem, Oppianico
familiarissimum sciebat esse, potiSSimum et Celu Suum
et illius perieulum committobat cur igitur tu, qui pietate
ad accusandum excitatus es, hunc Asellium esse inultum tam diu sinis cur non IIubiti exemplo usus e S, Ut per illum, qui attulisset venenum, de hoc praeiudicaretur 3 iam vero illud quam non probabile, quam inusitatum iu 173dice S, quam novum in ano datum venenum faciliusne potuit quam in poculo, latius potuit abditum aliqua in Parte ani S, quam Si totum conliquefactum in potione
CSset, celerita potuit Comestum quam potum in Venas
atque in omni parti corpori permanare, facilius fallere in Pane, Si S Set animadverSum, quam in poculo, cum ita confu8um Sset, ut ecerni nullo modo posset at repentina morte periit. quod si esset ita factum, tamen ea re propter multorum eius modi casum minime firmam veneni suspitionem haberet; si esset suspitiosum, tamen potius ad alios quam ad Habitum pertineret. Verum iue ipso homines impudentissime mentiuntur id ut intellegati S, et mortem eiu et quem ad modum post mortem in Habitum sit crimen a matre quaesitum Cogno Seite: Cum 75
Vagia et exsul erraret atque undique Xclusus Oppianicus in Falernum so ad C. Quinctium contulisset, ibi primum in morbum inuidit ac satis vehementer diuque negrotaVit. cum esset una Sassin eaque Sex. Albio quodam colono, homine valenti, qui simul esse solebat, familiarius uteretur, quam vir dissolutissimus incolumi fortuna pati posset, o ius illud matrimonii castum atque legitimum damnatione viri sublatum arbitraretur, Nicostratus quidam, fidelis Oppianici servolus, percurio su et minime mendaX, multa diuitur domino renuntiare solitus esse interea Oppianicus eum iam convalesceret neque improbitatem coloni in Falerno diutius ferre posset et hue ad urbem profectus es Set solebat enim extra portam aliquid habere conducti ,
186쪽
138 3I. TULLI CICERONIS co idisse do quo diuitii et homo infirma valetudine latus
offendisse Vellementer, et, postea quam ad Urbem eum sobri venerit, nucis diebus esse mortuuS. mortis ratio,
iudices, eius modi est, ut aut Dilii habent Susi,itionis aut, si quid habet, id intra parietes in domestico Celere Veri: Setur. POS mortem eius Sassia moliri statim nos aria mulier coepit insidias filio quaestionem habere de viri morte constituit emit de A. Rupilio, quo erat usus ΟΡ-pianicus medico, Stratonem quondam, quasi ut idem faceret quod IIubitus in emendo Diogene socerat. do hoc
Stratone et de Asel a quodam servo Suo quae Situram 8 Sedixit praeterea servum illis in Nicostratum, quem nimium loquacem fuisse ne nimium domino fidelem arbitrabatur, ab hoc adulescente Oppianico in quaestionem postulavit. hic cum esset illo tempore puer et illa quaestio de patris sui morte constitui dicer tur, etsi illini servum et sibi benevolum osse et patri fuisse arbitrabatur, nihil tamen CS RUSu recusare advocantur amici et hospites Oppianiel et ipsius mulieris multi, homines honesti atquc
Omnibus rebus ornati tormentis omnibus vehementissime quaeritur eum essent animi servorum et spe et metu temptati, ut aliquid in quaestione dicerent, tamen, ut urbitror, auetori inte advocatorum et vi tormentorum adducti in veritato manserunt neque se quicquam Seire dixe- iret runt quaestio illo diu de amicorum sententia dimissa est.
satis longo intervallo post iterum advocantur habetur de
integro quaestio nulla Vi tormentorum acerrimorum praetermittitur adversari duoeat et iam vi ferre posse furere crudelis atque importuna mulier, ibi nequaquam, Ut PeraSSet ea, quae OgitaSSet, procedere eum iam tortor atque essent tormenta ipsa defessa neque tamen illa finem facere vellet, quidam ex advocatis, homo et honoribus populi ornatus et summa virtute praeditus, intellegere se dixit non id agi, ut verum inveniretur, Sed ut aliquid falsi dicere cogerentur hoc postquam Ceteri Comprobarunt, X Omnium sententia constitutum est satis i78 Videri esse quaesitum redditur Oppianico Nicostratus, Larinum ipsa proficiscitur cum suis maerens, quod iam certe incolumem filium fore putabat, ad quem non modo Verum Crimen, Sed ne ficta quidem suspitio perveniret et
187쪽
PRO A CLUENTIO ORATIO 176 181. 139
cui non modo aperta inimicorum oppugnatio, Sed ne OQ- cultae quidem matris insidiae nocere potuissent Larinum P08tquam Venit, quae a Stratone illo Venenum antea Viro suo datum sibi persuasum Sse simulasset, instruetam ei continuo et ornatam Larini modicinae exercenda causa inbernam dedit unum, alterum, tertium annum Sa8 si quiesce 64bat, ut Velle atque Optare aliquid calamitatis silio potiusquam id struere et moliri videretur tum interim Q. Hor 179tensio Q. Metello consulibus, ut hunc Oppianicum aliud
no entem ac nihil eius modi comtuntem ad hanc accusationem detraherei, invito despondit ei filiam suam, illam, quam e genero SuSeeperat, ut eum nuptiis adligatum simul et testamenti spe devinctum posset habere in potestate hoe
ipso fere tempore Strato illo modicus domi furtum fecit
et caedem eius modi cum esset in aedibus armarium, in quo sciret 8Se nummorum aliquantum et Uri, noctu
duo conservos dormientis occidit in piscinamque deiecit; ipse armarii fundum exsecuit, et et auri quinque pondo abstulit, uno ex Servi puer non grandi On- scio furto postridie cognito omni Suspiti in O SerVOS, 80 qui non Comparebant, commovebatur cum exsectio illa fundi in armario animadverteretur, quaerebant homine Squonam modo fieri potuisset quidam ex amicis Sassiae recordatus e St e nuper in auctione quadam vidisse in rebus minutis aduncam ex omni parte dentatam et Ortu Sam Venire serrulam, qua illud potuisse ita circum- Secari videretur ne multa perquiritur a coaetoribus in- enitur a Serrula ad Stratonem pervenisse hoc initio suspitionis orto et aperte insimulato Stratone puer illeCOn Seiu pertimuit rem omnem dominae indicavit, homines in piscina inventi sunt, Strato in vinoula coniectus est atque etiam in taberna eiu nummi, neqUnquam OmneS, reperiuntur constituitur quaestio de furto; nam quid si
quisquam suspicari aliud potest an hoc dicitis, armario
eXPilato, pecunia ablata, non omni recuperata Occisis hominibus, institutum esse quaestionem de morte Oppianici cui probatis quid est quod minus veri simile
proferre potuistis deinde, ut omittam cetera, triennio post mortem Oppianici de eius morte quaerebatur. M atque etiam incensa odio pristino Nicostratum eundem
188쪽
illum tum sine causa in quaestionem postulavit Oppiani-eu primo recusavit postea cum illa abducturam se filiam, mutaturam 8 SQ QStamentum minaretur, mulieri crudelissimae servum fidelissimum non in quaestionem tulit, sed
i ' plano ad supplicium dedidit. lpost triennium igitur agitata
denuo quaestio de viri morte habebatur, et de quibus servis habebatur nova, credo, res obiecta, novi quidam homines in suspitionem vocati sunt de Straton et de Nicostrato quid Romae quaesitum do istis hominibus
non orat itane tandem mulier iam non morbo, Sed Seelere furiosa, cum quaestionem habuisse Romae, cum de T. Annii, L. Rutilii P. Saturii, ceterorum honestissimorum Virorum sententia constitutum esset satis quaesitum
videri, eadem de re triennio post, isdem de hominibus, nullo adhibito non dicum viro, ne colonum forte adfuisse dicatis, sed bono viro, in siti caput quaestionem habereis conata es an hoc dicitis - mihi enim venit in mentem quid
dici possit, tametsi adhuc non esse hoc diutum momentote - cum haberetur de furto quaestio, Stratonem aliquid de veneno esse consessum lio uno modo, iudice S, Saepe muliorum improbitato depressa veritas emergit et innodentiae defensio interclusa respirat, quod aut ei, qui ad fraudem callidi sunt, non tantum nudent, quantum eXeogitant, aut ei, quorum eminet audacia atque proiecta est, a consiliis malitia deseruntur: quod si aut confidens astutia aut callida esset audacia, vix ullo eis obsisti modo POSSet. Utrum furtum sietum non est ut nihil clarius Larini an ad Stratonem suspitio non pertinuit at is et e Serrula insimulatus et a puero consei est indicatu S.
an id actum non est in quaerendo quae fuit igitur alia causa quaerendi uri, id quod vobis dicendum est ut quod
tum Sassia dictitavit, cum de furto quaereretur, tum Stra- ab tonem isdem in tormentis dixisso de veneno en hoc illiud est, quod ante dixi mulier abundat audacia, Consilio et ration deficitur num tabella quaestionis plureSProferuntur, quae recitatae Obis quo oditae sunt, illae ipsae, qua tum obsignatas esse dixit in quibus tabellis de furto littora nulla invenitur non Venit in mentem, primum orationem Stratonis conscribere de furto, O8t aliquod dictum adiungor de veneno, quod non Percon-
189쪽
tatione quaesitum, Sed per dolorem Xpressum Videretur. quaestio de furto est; veneni iam suspitio Superiore quaestione sublata quod ipsum lino eadem mulier iudicarat, quae ut omne de amicorum sententia statuerat satis
esse quaesitum, OSten per triennium ma Xime X Omnibus servis Stratonem illum dilexerat, in ionore habuerat, commodis omnibus adfecerat. Cum igitur de furto quae 185reretur et o furto, quod ille Sine eontroversia fecerat, tum ille de eo, quod quaerebatur, Verbum nullum fecit 3 de veneno statim dixit de furto si non eo loeo, quo debuit, ne in extrema quidem aut media aut aliqua deniquo parte quaestionis verbum fecit ullum iam videtis illum 6 3 nefariam mulierem, iudices, eadem manu, qua, Si detur potestas, interficere silium cupiat, hanc fictam quaestionem eonSeripsis Se atque istam ipsam quaestionem dicito, qui obsignarit, unum aliquem nominatim neminem reportetis, nisi forte eius modi hominem, quem ego proferri malim quam neminem nominari quid ais, T. Acci 18stu periculum capitis, tu in dieium sceleris, tu fortunas alterius litteris conscriptas in iudicium adferas, neque
earum auetorem litterarum neque Obsignatorem neque testem ullum nominabis et quam tu pestem innoeentissimo filio de matris sinu deprompseris, hanc hi tales viri comprobabunt esto in tabellis nihil os auctoritatis: quid ipsa quaestio iudicibus, quid, amicis hospitibus quo Oppianici, quos adhibuerat antea, quid huic tandem ipsi
tempori cur non servata est quid istis hominibus actum est Stratone et Nicostrato 3 quaero abs te, Oppianice, 87sorvo tuo Nicostrato quid actum osse dicas; quem tu,
cum hunc brevi tempore necusaturus esses, Romam deducere, dare potestatem indicandi, incolumem denique SerVare quaestioni, Servare his iudicibus, servare huic tempori debuisti; an Stratonem quidem, iudices, in
Crucem es Se aetum XSecta Scitote lingua; quod nemo Larinatium est qui nesciat; timuit mulier amen non Suam conscientiam, non odium munieipum, non famam Omnium, sed quasi non omnes eius celeris testes essent futuri, sic
metuit, ne Ondemnaretur Xtrema Servi Oee morientis.
Quod hoc portentum, di immortales quod tantum 188 monstrum in ullis locis, quod tam infestum scelus et im-
190쪽
mane aut inde natu in esse dicamus iam enim videtis profecto, iudice S, non Sine necessariis me ac maximis causis prineipio Orationis mea de matre dixisse nihil est enim muli, nilii sceleris quod illa non ab initio filio voluerit, optaverit, cogitaverit, secerit mitto illum primam libidinis iniuriam, mitto nefarias generi nuptias, mitto cupiditate matris expulsam e matrimonio filiam, quae nondum nil huiusce vitae perieulimi, sed ad commune familiae dedecus pertinebant; nihil de alteris Oppianici nuptiis queror, quarum illa cum obsides filios ab eo mortuos accepisset, tum denique in familiae luctum atque in privignorum funus nup8it praetereo, quod A. Aurium, cuius illa quondam Oerus, l)aulo ante Xor fuisset, Cum Oppianici esse opera proSeriptum OeeiSumque CognoSSet, cum sibi domum sudemque delegit, in qua cotidie superioris viri mortis indicia et spolia fortunarum videret: 1s illud primum queror, de illo celere, quod nunc denique patefactum est, Fabriciani veneni quod iam tum recens suspitiosum ceteris, huic incredibile, nune ero apertum iam omnibus ne manifestum Videtur non est profecto de illo veneno colata mater nihil est ab Oppianico sine consilio mulieris cogitatum quod si esset, certe OSten, deprehensa re non illa ut a Vir improbo discessisset, sed ut a crudelissimo hoste fugisset domumque illam in por-190 petuum Scelerum omnium adfluentem reliquisset non modo id non fecit, sed ab illo tempore nullum locum praetermisit, in quo non strueret insidias aliquas ac dies omnis atque noetis tota mente mater de pernicie filii cogitaret; quae primum ut illum confirmaret Oppianicum accusatorem filio suo, donis, muneribus, conlocatione filiae, Spe 6 hereditatis obstrinxit ita quod apud ceteros novis inter propinquos susceptis inimicitiis saepe fieri divortia atque adfinitatum discidia vidimus, haec mulier satis firmum accusatorem filio suo foro neminem putavit, nisi qui in matrimonium sororem eius antea duxisset ceteri novis adfinitatibus adducti veteres inimicitias saepe deponunt; illa sibi ad confirmandas inimicitias adfinitatis coniuneti O-19 nem pignori fore putavit neque in eo solum diligens fuit, ut accusatorem filio suo compararet, Sed etiam CogitaVit, quibus eum rebus armaret hinc enim illa solli