장음표시 사용
201쪽
DE LEGE AGRARI ORATIOQ. 19 25. 153 dominationi sit Gracchorum largitioni restitisset non dico hoc solum in re publica vectigal esse, quod amissis aliis
remaneat, intermissi non conquiescat, in pace niteat, in bello non obsolescat, militem sustentet, hostem non pertimescat praetermitto omnem hanc orationem et contioni
reservo de perieulo salutis ne libertatis loquor quid enim qexistimatis integrum nobis in re publica fore aut in nostra libertate ac dignitate retinendum, cum Rullus atque ei, qUOS multo magis quam Itullum timetis, cum omni egentium atque improborum manu, cum omnibu eo pii S, QUID Onnii urgento et auro Capuam et urbis circa Capuam occuparint his ego rebus, patre S OnScripti, re8iStam Vehementer atque acriter neque patiar homines en me consule CXPromere, quae contra rem publicam iam diu cogitarunt. Errastis, Rulle, vehementer et tu et non nulli con 23legae tui, qui Sperasti vos contra conStilem Veritnte, non ostentatione popularem OSSe in evertenda re publiea Opulares existimari laces S VOS in contionem Oeo populo Romano disceptatore uti Volo etenim, et Circum 88piciamus Omnia, quae populo grata atque iucunda Sunt, nihil tam populare quam pacem, quam Concordiam, quam otium reperiemus. Sollicitam mihi civitatem suspitione, SUSpen Sam metu, perturbatam Vestri legibus et contionibus et deductionibus tradidistis spem improbis ostendistis, timorem bonis iniecistis fidem do foro, dignitatem
de re publica sustulistis: hoc metu atque hae perturba 24tione animorum atque rerum, eum populo Romano VOX et auctoritas consulis repente in tantis tenebris inluxerit, cum ostenderit nihil esse metuendum, nullum Xercitum, nullam manum, nulla colonias, nullam Venditionem Vectigalium, nullum imperium novum, nullum regnum Virale, nullam alteram Romam neque aliam sudum imperii nobis consulibus futuram summamque tranquillitatem paci atque Otii, Verendum, credo, nobis erit ne e Stra Sta praeclara lex agraria magis popularis esse Videatur eum Vero b Scelera consiliorum vestrorum fraudemque legis et insidias, quae ipsi populo Romano a popularibus tribunis
plebis fiant, pertimescam, redo, ne mihi non liceat con tra Vos in contione consistere, praesertim cum mihi deliberatum et constitutum sit, ita gerere On Sulatiam, quo
202쪽
imo modo geri graviter et libere potest, ut neque prO- vinciam neque honorem neque ornamentum aliquod aut Commodit m neque rem Ullam, quae a tribuno plebis im-2 pediri possit, appetiturus sim dicit frequentissimo senatu consul Kalendis Ianuariis sese, si status lito rei publicae manent neque aliud negotium exstiterit quod honesto Subterfugere non possit, in provinciam non iturum sieme in hoc magistratu geram l)opuli Romani, ut possim tribunum plebis rei publicae iratum coorcere, mihi iratum
Quam ob rem, per deos immortalis conligito vos, tribuni plebis deserit eos, a quibus, nisi prospicitis,
brevi tempore deseremini; conspirate nobiscum; OnSentite eum bonis communem rem iublicam communi studio atque amore defendite multa sunt Oeeulta rei publieae Olnera, multa nefariorum civium perniciosa consilia, Nuthma externum perieulima St, non OX, Non gen Ulla, non natio pertimescenda est inelii Sum malum, intestinum ne domesticum est: huic pro se quisque nostrum mederi 2 atque hoc omnes sanare velle debemus erratis, Si Senatum probare ea, quae a me dicuntur, putatis, populum autem esse in alia Voluntate: Omnes, qui se ineolumis Volent, Sequentur uetoritatem Consulis, Soluti a cupiditatibus, liberi a desidiis, nuti in periculis, non timidi in
contentionibus quod si qui e Strum spe ducitur Se posse turbulenta ratione honori velifieari Suo, primum me Onsul id speraro desistat, deinde labeat ii, sum me sibidostumento, quem equestri ortum loco consulem Videt, quae vita via facillimo viros bonos ad honorem dignitatemque perdueat quod si vos Vestrum mihi studium, Patres conserilpti, ad communem dignitatem defendendum profitemini, perficiam profecto id, quod maXime re publica desiderat, ut huius ordinis auctoritas, quae apud maiores nostros fuit, eadem nunc intervallo rei publicaurestituta esse videatur.
203쪽
DE LEGE GRARIA ORATIO II. 1 3. 155
M. TULLI CICERONIS DE LEGE AGRARIM ORATIO SECUNDA
CONTRA P. SERVILIUM ULLUM TH. LEB. AD POPULUM. Est hoc in more positum, Quirites, institutoque malo trum, ut ei, qui beneficio vestro imagines familia sutio
consecuti sunt, eam primam habeant orationem, qua gratiam beneficii vestri cum suorum laticle coniungant; qua in oratione non nulli aliquando digni maiorum oeo reperiuntur, plerique autem ho perficiunt, ut tantum maioribus eorum debitum esse videatur, unde etiam quod posteris Solveretur, redundaret mihi quidem apud vos de meis maioribus dicen d facultas non datur, non quo non tales fuerint, qualis nos illorum Sanguine Creatos
disciplinaque institutos videtis, sed quod laude populari
atque honoris vestri luce caruerunt de me autem pSO Vereor ne adrogantis sit apud vos dicere, ingrati tacere; nam et quibus tu sis hanc dignitatem consecutus sim memet ipSum commemorare perquam grave est et silere de tantis vestris beneficiis nullo modo po8Sum qua re adhibebitur a me certa ratio moderatioque dicendi, ut quid a vobis acceperim commemorem qua re dignus Vestro Summo honore sim singulari quo iudicio, ipse modice dicam, si necesse erit, vos eosdem Xistimaturos putem, qui iudicavistis me perlongo intervallo prope memoriae temporumque Ostrorum primum hominem novum consulum fecistis et eum loeum, quem nobilitas praesidiis firmatum atque omni ratione obvallatum tenebat, me duce rescidistis virtutique in posterum patere Voluistis; ne me tantum modo consulem, quod ipsum est per se
amplissimum, sed ita fecistis, quo modo pauci nobiles
in hac civitate consules facti sunt, novus ante me nemo. nam profecto Si recordari volueritis de novis hominibus,
204쪽
reperieti eos, qui in repulsa consules facti sunt, diuturno labore atque aliqua Oeensione esse factos, cum multis annis OS peti S Sent, quam praetore fuissent, aliquanto SeriuS, quam per aetatem ac per leges liceret; qui autem anno Suo petierunt, Sine repulsa non 8 Se saetos me esse unum ex omnibus novis hominibus, de quibus meminisse POSSUnius, qui consulatum petierim, cum primum licitum. Sit, ConSul factu Sim, cum primum petierim, ut e Sterhonos ad me temporis diem potitus, non ad alienae potitionis occasionem interceptus, ne diuturnis precibus effla-
gitatus, sed dignitate impetratus esse videntur os illud amplis sint ii, quod paulo ante Commemoravi, Quirites, quod io honore ex novis tominibus primum me multis posthabitis adfecistis, quod prima petitione, quod anno meo; sed tamen magnificentius atque ornatius esse illo nihil potest, quod uis comitiis non tabellam vindicem tacitae libertatis, Sed Vocem unam prae vobis indicem
VeStrarum erga me Voluntatum ne Studiorum tulistis itaque me non extrema tribus suffragiorum, sed primi illi
ravit hoc ego tam insigne, tam singultare VeStrum beneficium, Quirites, cum ad animi mei fructum atque laetitiam due esse permagnum, tum ad curam sollicitudinemque muli maius versantur enim, Quirites, in animo meo muline et grave cogitationes, quae mihi nullam partem neque nocturnae neque diurnae quietis impertiunt: primum tuendi consulatus, quae eum Omnibus Stdiffiditis et magna ratio, tum vero mihi praeter ceterOS, Cuius errat nulla Venia, recte facto exigua laus et ab
invitis expressa proponitur; non dubitanti fidele consilium, non laboranti certum subsidium mobilitatis ostenditur. quod si solus in discrimen aliquod adducerer, ferrem, Quirites, animo aequiore, sed mihi videntur certi homines, Si qua in re me non modo consilio, Verum etiam casu lapsum esse arbitrabuntur, Vos univerSos, Ut me antetuleritis nobilitati, vituperaturi mihi autem, Quirites, Omnia potius perpetienda esse duco, quam non ita gerendum consulatum, ut in Omnibus meis factis atque Onsiliis vestrum de me factum consiliumque laudetur nece-
205쪽
DE LEGE AGRARI ORATIO II 4 9. 157 dit otiam ille mihi summus labor ac dissicillima ratio con-
Sulatu gerendi, quod non eadem mihi qua superioribus consulibus lege et condicione utendum 8Se decrevi, qui aditum huius loci conspectumque Vestrum partim magno opere fugerunt, partim non Vehementer Secuti sunt; ego
autem non soliun hoc in loco dicam, ubi est dietu id facillimum, sed in ipso senatu, in quo esse locus huiuvoci non videbatur, popularem me futurum esse OnSulem prima illa mea oratione Kalendis Ianuariis dixi neque enim et ullo modo facere possum, ut, cum me intellegam non hominum potentium Studio, non exeollentibus gratiis paveorum, Sed universi populi Romani iudicio consulem ita factum, ut nobilissimis hominibus longe praeponerer, non et in hoc magistratu et in omni ita sim popularis. sed mihi ad huiusce verbi vim et interpretationem Vehementer pia est vestra sapientia Versatur enim magnus error propter insidiosas non nullorum Simulationes, qui cum populi non Olum commoda, Verum etiam allatem
oppugnant et impediunt, ratione adsequi Volunt, Ut populare eSSe Videantur ego qualem Kalendis Ianuariis acceperim rem publicam, Quirites, intellego plenam Sollicitudinis, plenam timoris in qua nihil erat mali, nihil
adversi, quod non boni metuerent, improbi exspectarent: omnia turbulenta consilia contra hunc rei publieae statum et contra veStrum Otium partim iniri, partim nobi QOnsulibus designatis inita esse dicebantur; sublata erat de foro fides, non ictu aliquo novae calamitatis, Sed Suspitione ac ' perturbatione iudiciorum, infirmatione rerum iudicatarum novae dominationes, extraordinaria non imperia, Sed regna quaeri putabantur quae cum ego non
Solum USpicarer, Sed plane eernerem, neque enim Obseure gerebantur, dixi in senatu in hoc magistratu me popularem consulem suturum quid enim est tam populare quam pax qua non modo ei, quibu natura Sensum dedit, sed etiam tecta atque agri mihi laetari videntur quid tam populare quam libertas quam non solum ab hominibus, verum etiam a bestiis expeti atque Omnibus rebus anteponi videtis quid tam populare quam otium quod ita iucundum est, ut et vos et maiores vestri et fortissimus quisque vir maXimos labores SuSei-
206쪽
piendos putet, ut aliqualido in otio pos Sit esse, praesertini in imperio ac dignitate; quin idcirco etiam maioribus
nostris praecipuam laudem gratiamque debemus, quod corum labore est factum, ut impune initio esse pOS simuS. qua re qui OSSum non 8 Se popularis, cum Videam hae eoninia, Quirites, pacem Xternam, libertatem prol)riam generi ne nomini vestri, otium domesticum, denique Omnia, quae Obi cara atque ampla sunt, in dem et quodam modo in patrocinium mei consulatus esse conlata 31 Deque enim, Quirites, illud vobis iucundum aut populiare debet videri, iugitio aliqua promulgata, quae Verbi Sostentari potest, re vera fieri nisi exhausto aerario nullo pacto pote 8t; neque ero illa populiaria sunt existimanda, iudiciorum perturbationes, rerum iudieaturum infirmationes, restitutio damnatorum, qui civitatum adflictarum perditis iam rebus extremi exitiorum Solent esse Xitus; neque i qui agros populo Romano pollicentur, si aliud quiddam Obscuro moliuntur, aliud spe ac specie simulationis Stentant, populare existimandi sunt.
Nam vero dicam, Quirites, genu ipsum legi agrariae vituperare non possum venit enim mihi in mentem,
duos clarissimos, ingeniosissimos, amicissimos plebi Ilomanae viros, Tiberium et Gaium Gracchos, plebem in agris publicis constituisse, qui agri a privati ante possidebantur; non iam autem ego is consul, qui, ut plerique, nefa e Sse arbitrer Graccho laudare, quorum Onsiliis, sapientia, legibus multas esse video rei publicae 1 parti constitutas itaque, ut initio mihi designato consuli nuntiabatur legem agrariam tribunos plebis designatos
conscribere, cupiebam quid cogitarent cognoscere etenim arbitrabar, quoniam eodem anno gerendi nobis essent magi Stratus, S Se aliquam Oportere inter nos rei publicae 1 bene administrandae societatem eum familiariter me in
eorum Sermonem insinuarem ae darem, celabar, Xeludebar, et eum Ostenderem, si lex utilis plebi Romanae mihi Videretur, auctorem me atque adiutorem futurum, tamen aSpernabantur hanc liberalitatem meam; negabant me
adduci posse, ut ullam largitionem probarem finem feci offerendi mei, ne forte mea sedulitas aut insidiosa auti Puden videretur interea non desistebant clam inter
207쪽
DE LEGE AGRARIA ORATIO II. 10 15. 159
Se convenire, privato quosdam adhibere, ad suos coetus occultos noctem adiungere et solitudinem; quibus rebus quanto in metu fuerimus ex Vestra sollicitudine, in qua illis temporibus fuistis, facile adsequi coniectura poteritis. ineunt tandem magistratus tribuni plebis concitata iam a pridem exspectatione P. Rulli, quod et princeps erat agrariae legis et truculentius se gerebat quam ceteri iam designatus alio voltu, alio Vocis Sono, alio incessu esse meditabatur, vestitu obsoletiore, Corpore inculto et horrido, capillatior quam ante barbaque maiore, ut oculis et aspectu denuntiare omnibus vim tribuniciam et minitari ro publicae videretur legem hominis contionemque exspectabam te initio nulla proponitur: eontionem inprimis advocari iubet summa eum ex Speetatione OnCurritur: Xplicat orationem sane longam et verbis valde bonis unum erat quod mihi vitiosum videbatur, quod tanta ex frequentia inveniri nemo potuit qui intellegero posset quid diceret 'oo ille utrum insidiarum caus nfecerit, an hoo genere eloquentiae delectetur, ne Seio tametsi si qui acutiores in contione steterant, de lege agraria nos ei quid voluisse eum dicere suspieabantur. aliquando tandem, me designato, lex in publicum proponitur concurrunt iussu me plures uno tempore librarii descriptam ad me legem adferunt omni hoc vobis:
ratione confirmare possum, Quirites, Oe animo me ad legendam legem cognoscendamque eni8Se, Ut, Si eam vobis adeommodatam atque utilem es Se intellegerem, auctor eius atque adiutor essem non enim natura ne ille studio neque odio penitus insito bellum nescio quod habet susceptum OnSulatus eum tribunatu, quin perSaepe editiosis at tu improbis tribunis plebis boni et fortes consules obstiterunt et quia vis tribunicia non numquam libidini rustitit consulari non potestatum dissimilitudo, sed animorum disiunctio dissensioncm facit itaque hoc ii,
animo legem sumpsi in manus, Ut eam Cuperem S Se aptam Vestris commodis et eius modi quam consul re, non ratione popularis et honeste et libenter posset de
fendere atqui ego a primo capite legis usque ad Xtremum reperio, Quirites, nihil aliud cogitatum, nihil aliud susceptum, mihi aliud aetum, nisi uti decem reges ae-
208쪽
rarii, vectigalium, pro 'inciarum innium, Otila re publicae, regnorum, liberorum populorum, Orbis denique terrarum domini constituerentur legis agrariae simulatione ac nomine. Sic confirmo, Quirites, hac lege agraria,
pulchra atque populari, dari vobis nihil condonari certis hominibus omnia ostentari populi Romani agros, eripi etiam libertatem privatorum pecunia augeri, publicaSexhauriri denique, quod est indignissimum, per tribunum plebis, quem maiore praesidem libertatis custodem-
16 que S Se Voluerunt, rege in Civitate Constitui quae eum exposuero, si falsa obi Videbuntur QSSe, Sequar auet Oritatem e Stram, mutat, meam Sententiam: in insidias
fieri bortati vestruo simulatione luro itionis intellegetis,
nolito dubitare plurimo sudore et Sanguine maiorum Vestrorum partam vobisque traditam libertatem nullo labore vestro consule adiutore defendere.
Primum caput est legis agrariae, quo, ut illi putant, temptamini leviter quo animo libertatis vestrae diminutionem ferre possitis iubet enim tribunum plebis, qui
eam legem tulerit, ireare XViro per tribus XVII, Ut, 1 quem vnn tribus fecerint, is Vir it hie quaero quam ob causam initium legum ac rerum suarum hine duxerit, ut populus Romanus Suffragio privaretur totiens legibus agrariis curatores constituti sunt, viri, viri, XViri quaero a populari tribuno plebis, ecquando nisi per XXX tribus creati sint; etenim eum Omnis potestates, imperia, curatione ab universo populo Romano proficis ei convenit tum ea proseet maXime, quae Constituuntur ad populi fructum aliquem et ommodum, in qu et universi deligant quem populo Romano maxime Consulturum putent et unus quisque studio et suffragio suo viam sibi ad beneficium impetrandum munire possit hoc tribuno plebis potissimum venit in montem, populum Romanum uni VerSum priVare Suffragiis, pauca tribu S, non certa condicione iuris, sed sortis benefici fortuito ad usur-18 pandam libertatem vocare. ITEM inquit EODEMQUE MODO, Capite altero, UT COMITIIS PONTIFICIS MAXIMI. ne hoc quidem
Vidit, maiores nostros tam fuisse popularis, ut, quod per populum creari fas non erat propter religionem Sacrorum, in eo tamen propter amplitudinem sacerdotii voluerint
209쪽
DE LEGE GRARI ORΛTIO II 16 21. 161 populo supplicatq; atque lio idem de ceteris sacerdotiis
Cn. Domitius, tribunus plebis, vir clarissimu8, tulit, quod populus per religionem sacerdotia mandare non poterat, ut minor pars populi Vocaretur; ab ea parte qui esset sactus, is a conlegio cooptaretur videte quid intersit inter is Cn. Domitium, tribunum plebis, virum nobilissimum, et P. Nullum, qui temptavit, ut opinor, Patientiam VeStram, cum se nobilem esse diceret Domitius, quod per caerimonias populi seri non poterat, ratione adsecutuS St, ut id, quoad po88et, quoad saS SSet, quoad liceret, Opuli ad partes daret; ite, quod populi semper proprium
fuit, quod nemo imminuit, nemo mutavit quin ei, qui populo agro e88ent adsignaturi, ante acciperent a populo beneficium quam darent, id totum eripere Vobis atque emunibus Xtorquere conatus est ille, quod dari populo nullo modo poterat, tamen quodam modo dedit hic, quod adimi nullo pacto potest, tamen quadam ratione eripere Onatur quaeret quispiam in tanta iniuria tanta oque impudentia quid spectarit non defuit consilium fides erga plebem Romanam, aequitas in vos libertatemque vestram vellementer defuit iubet enim habere comitia XViris creandis eum, qui legem tulerit hoc dicam planius iubet Hullus, homo n0n cupidus neque appetenS, habere comitia Rullum nondum reprehendo video fecisse alios illud, quod nemo fecit, de minore parte Opuli, quo pertineat videte habebit comitia volet eos renuntiare, quibus regia potestas hac lege quaeritur Uni-Verso populo neque ipso committit neque illi horum consiliorum auctores committi recte putant posse Sortietur 1
tribus idoni Rullus homo folix educet quas volet tribus ;qUOS OVem tribus viros foderint, ab odum ullo
eductae hos omnium rerum ut iam ostendam, dominos habebimus atque ii, ut grati ac memores beneficii esse Videantur, aliquid se novem tribuum notis hominibus debere confitebuntur, reliquis vero vi et xx tribubus nihil erit quod non putent posse suo iure denegare. UOS
tandem igitur viros fieri volt se primum qui cotylege enim Sunt Veteres neque eae Consul u es, Si quid
interesse hoc arbitramini, sed tribunicia vobis maioribusque Vestri Vehementer gratae atque iucundae: Licinia
210쪽
est lex et altera Aebutia, quae non modo eum, qui tulerit
de liqua curatione ne potestate, Sed etiam conlegas eius, cognato S, adfinis CXCipit, me eis ea potestas iurati OVes mandetur etenim Si populo Consulis, remove tem Suspitione licuius tui commodi; fac fidum te nihil nisi populi
utilitatem et fructum quaerere; sine ad alios potestatem, udo gratium boneficii tui pervenire; iam lio quidem vix os liberi populi, vi Vestrorum animorum ne magnis fidentino quis legum tulit Rullus quis maiorem ni temt,opuli suffragiis prohibuit Iluthis quis comitiis prne-
fuit quis tribus quas voluit vocavit nullo custode sortitus quis viros quos voluit ronuntiavit idem Rullus. quem principum renuntiavit Ilullum. ViX mehercule sor- is hoc eum suis, non vobis omnium gentium dominis probaturum arbitrarer optimae leges igitur hac lego si noulla suspitione periculi tollentur idem lege sibi sua cura tionem potet idem maiore l)arte populi suffragiis spoliata comitia ab obit idem quos volet atque in is se ilisum ronimitabit et idolico conlegas suos ascriptores legis agrariae non repudiabit, a quibus e loeus primus in indico et in praescriptione legis coneessus est; ceteri fruetus
omnium rerum, qui in spe legis huius positi sunt, communi cautione atque nequa e parte retinentur.
2 At videt hominis ilio entiam, si aut ullum com lasso aut illusso potuisse in mentem venire arbitramini: viderunt ei, qui lino machinabantur, si vobis ex omni populo deligendi potestas S Set data, quae eumque re Sesset, in qua fides, integritas, Virtus, auctorita quaereretur, vos eam Sine dubitatione ad Cn. Pompeium principem delaturos etenim quem unum X eunetis delegissetis, ut eum omnibus rimitura gentium bellis terra et
mari praeponeretis, certe in viris faciendis sivo fides haberetur Sive honos, et committi huic optime et ornari 2 hunc iustissime posse intellegebant itaque exeipitur linelege non adulescent in non legitimum nil fluod impedimentum, non PoteStaS, non magistratus ullus aliis negotiis ne legibus impeditus reus denique, quo minu XVir sieri possit, non excipitur Cn. Pompeius Xeipitur, ne eum P. Rullo, taceo de ceteris, vir seri possit Praesentem enim profiteri iubet, quod nulla alia in lege m-