장음표시 사용
231쪽
DE LEGE GRARI ORATIO II 87 92. 183 arbitrabantur Corinthi et Karthagini, etiam si senatum et magistratus sustulissent agrumque civibus demissent, tamen non defore qui illa restituerent atque qui omnia
ante commutarent quam O audire OSSenius hic vero
in oculis senatus populique Romani nihil posse exsistere quod non ante exstingui atque oppi imi posset quam planee88et CXortum ne natum neque vero ea res seselli homines divina mente et consilio praeditos nam post Q. Fulvium Q. Fabium consules, quibus consulibus Capua devicta atque capta est, nihil Si tu ea urbe contra hanc rem publicum non dico factum, sed nihil omnino excogitatum; multa postea bella cum regibus, Philippo, Antiocho, Perse, Pseudophilitipo, Aristonico, Mithridate et ceteris; multa praeterea bella gravia Karthaginienso Corinthium, Numantinum multae in hac re publica seditiones domo-Sticae, qua praetermitto bella cum Sociis, Fregellanum, Marsicum quibus omnibus domestieis externisque bellis Capua non modo non obfuit, Sed opportunissimam Senobis praebuit et ad bellum instruendum et ad exercitus ornandos et tectis ne sedibus suis recipiendos homines inon inerant in urbe, qui malis contionibus, turbulentis senatus consultis, iniquis imperiis rem publieam miseerent et rerum no Varum causam liquam quaererent; neque enim contionandi potestas erat cuiquam nec consilii capiundi publici non gloriae cupiditate efferebantur, Propterea quod, ubi honos publice nou est, ibi gloriae cupiditas S Se non potest; non contentione, non umbitione, no)i discordia nihil enim Supererat de quo certarent, nihil quod contra poterunt, nihil ubi dissiderent; itaque illam Campanum adrogantiam atque intolerandam ferociam ratione et consilio maiores nostri ad inertissimum ac desidiosissimum otium perduxerunt: Sic et erudelitatis infamiam effugerunt, quod urbem ex Italia pulcherrimum non sustulerunt, et multum in posterum pro-Viderunt, quod nervis omnibus urbis ex seetis urbem ipsam solutam ac debilitatam reliquerunt lineo consilia malo 33rum M. Bruto, ut antea dixi, seprehendenda et P. Rullo Visa Sunt neque te, P. Rulle, Omina illa atque auspicia M. Bruti a simili furore deterrent: nam et ipse, qui deduxit, et qui magistratum Capuae illo creante cePerlint,
232쪽
etriti utiquam partem illius deductionis, honoris, muneris
attigerunt, omnis Cerbissima impiorum poena pertulerunt et quoniam truti atque illius temporis feci montionem, commemorabo id, quod egomet vidi, cum venissem Capuam, coloniam deductum L. Considio et Sex. Saltio, quem ad modum ipsi loquebantur, praetoribus ut intellegatis quantam locus ipse adferat Superbiam, quae liniae is diebus, quibus illa colonia deducta fuit, perspicis: atque intellegi potuit nam primum, id quod diXi, cum in coloris coloniis ii viri appellentur hi se praetores appellari volebant quibus primus annus hanc cupiditatem attulisset, nonne arbitramini paucis annis fuisse consulitin nomen appetituros deinde anteibant lictores, non cum bacillis, sed, ut hic praetoribus urbani anteeunt, cum fascibus bini erant hostiae maiores in foro constitutae, uno ab his praetoribus de tribunali, sicut nobis consulibus, de consilii sententia probatae, ad praeconem et nil ibidinem immoliabantur deinde patres Con- Scripti vocabantur iam vero voltum Considii videro ferundum ViX erat quem hominem ut grandi macie torridum, omne contemptum, abiectum Videbamus, hune Capuae cum Campano Supercili ac regio spiritu cum videremus, Blossio milii videbar illos videre ac Vibellios.s iam Vero qui motus erat unieatorum illorum o in Albana et Seplasia quae concursatio percunctantium quid praetor ediXisset, ubi cenaret, quo denuntiasset nos
autem, hinc Roma qui Veneramus, iam non hospite8, 2 sed peregrini atque advenae nominabamur hae qui prOSpeXerunt, maiores nostros dico, Quirites, non eos in deorum immortalium numero Venerando a nobi et Olendos putatis quid enim viderunt hoc, quod nune VOS,
quae So, perSpieite atque cognOScite: non ingenerantur hominibus mores tam a stirpe generis a Seminis, quam ex eis rebus, quae ab ipsa natura nobis a Vitae consuetudine suppeditantur, quibus alimur et vivimus Karthaginienses fraudulenti et mendae es non genere, Sedin turn loci, quod propter portus suos mitis et Variis merentOrtim et adVenarum sermonibus ad studium fallendi studio Uae Stu Vocabantur. Ligures montani duri atque grestes, docuit ager ipso nihil serendo nisi multa cultura
233쪽
DE LEGE CRARI ORATIO II. 93 98. 185
et magno laboro iano situm Campani Semper Superlii bonitate agrorum et fructuum magnitudine, urbi salubritate, discriptione, pulchritudine ex hac copia atque omnium rerum adfluentia primum illa apta est adrogantia, qua a maioribus nostris alterum Capua On Sulem OStulavit deinde ea luxuries, qua ipsum Hannibalem armis etiam uno invictum voluptato vicit huc istici viri cum snumerum 13 colonorum e lego Ilulli deduxerint, centum decuriones, decem augures, e pontifice constituerint, quo illorum animos, quos impetus, quam forociam fore putatis Romam in montibus positam et convallibus, Conn-culis sublatam atque Suspensam, non optimi Vii S angUStissimis semitis, prae sun Capua planissimo in loco X-plicata ac prae illis plateis inridebunt atque contemnent; agros vero Vaticanum et Pupiniam cum suis Opimis atque uberibus campis conferendos scilicet non putabunt; oppidorum autem finitimorum illam copiam cum lino porrisum ac iocum contendent Veios, Fidenas, Collatiam, ipsum horolo Lanuvium, Ariciam, Tu seulum eum Calibus Teano Neapoli, Puteolis, Cumis, Pompeiis, Nuceria comparabunt quibus illi robus lati et inflati fortasso et
non Ontinuo, Sed Certe, Si paulum adsumpserint votu- Statis ac robori S non continebuntur progredientur Ongius, efferentur. Singularis homo privatus, nisi magna
Sapientia praeditus, vix facile sese regionibus offieii magnis in fortunis et copiis continet: nedum isti a Rullo et Rulli similibus conquisiti atque loeti coloni Capua in domicilio superbiae atque in sedibus luxuriosis conloenti non Statim conquisituri sint aliquid sceleris ot flagitii;
immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres germanique Campani, quod in vetero fortuna illos natos et educatos nimiae tamen rerum omnium copiae depravabant, hi ex Summa eo estate eandem aerum abundantiam
traducti non solum copia, verum etiam in Solentia commovebuntUr.
Haec tu, P. Rullo, M. Bruti sceleris vestigia quam
monumenta maiorum sapientiae sequi maluisti; haec tu cum istis tuis auctoribus excogitasti, ut Vetera Vectio alia ' ea expleretis mova ut urbi Capuam ad certamen
dignitatis opponeretis; ut sub vestrum ius, iuris dieio-
234쪽
nem, potestatem Urbi S, natione S, prOVineias, liberos populos, rege S, terrartim denique orbem Subiungeretis ut,
galibus redegissetis, ab limibus regibus, gentibus, ab imperatoribus nostri coegissetis, tamen omnes vobis poeula in ad nutum e Strum penderent, ut eidem partim invidiosos gros a Sullanis os Sessoribus, partim deserto neci testilenti a Vestris neuessariis et a vobismet ipsis emptos quanti velletis populo Romano indu oretis; ut omnia muni ripia colonias quo Italiae novis colonis Oeeu-pnretis; ut quibuscumque in loci Vobis videretur a quam ob multis videretur colonias conlocaretis. ut Omnem rempublicam vestris militibus, vestris urbibus, Vestris praesidiis cingeretis atque oppressam teneretis ut ipsuria Cn. Pompeium, quovis praesidio saepissime rem publieam contra acerrimos hostis et contra improbissimos civis tutatum victoria atque horum Conspecti privare OSSetis; ut nihil auro et rotonio violari, nihil numero et suffrao iis dedi arari, nihil vi et manu perfringi posset, quod non VOS
OPPreSSum atque ereptum teneretis; ut volita rotis interea Per genti S, Per regna omnia iam imi)erio Summo, Umiudicio infinito, cum omni pecunia ut veniretis in castra Cn. Pompeii atque ipsa castra, Si commodum obis QSSet, Venderetis ut interea magistratu reliquos, legibus Omnibus soluti, sine metu iudieiorum, Sine periculo petere possetis; ut nemo ad populum Itomanum os adducere,
nemo Produeere, non in Senatum Ogere, non con SulCOOrcere, non tribunus plebis retinere posset. 100 ne ego Vos concupisse pro Vestra Stultitia atque intemperantia non miror Spera S Se me consule adsequi posse demiror nam eum Omnium eon Sulum gravis in republiea custodienda cura ne diligentia debet esse tum eorum maXime, qui non in cunabulis, sed in campo sunt consules faeti nulli populo Romano pro me maiore mei Spoponderunt, mihi creditum est a me petere quod debeo, me ipsum appellare debetis quem ad modum, cum petebam, nulli ni Vobis auctores generis mei commendarunt, sic, si quid deliquero, nullae sunt imagines, quae 3 me a vobis deprecentur qua re modo ut ita VPPetat, quam ego uiamri ab istorum ' periculis scelere insi-
235쪽
DE LEGE AGRARI ORATIO II. 99 103 187
diis iii defendero, polliceor hoc vobis, Quirites, bona sido: rem publicam vigilanti homini, non timido, diligentiquo
commisistis ego is consul, qui contionem metuam, qui 10 itribunos plebis pertimescam, qui saepe et sine causa tumultuor, qui timenin no mihi in carcere habitandum sit, si tribunus plebis duci iusserit ego eum Vestri armis armatus in insignibusque amplissimis ornatus, imperio, auctoritate, non horreo in uno locum progredi possuvobisque auctoribus improbitati tominum resistere, nec Vereor ne res publica tantis munita pratisidiis ab istis vinci aut opprimi possit si antea timuissem, tamen hae
contione, hoc populo Certe non Vereror qui Craim Umquam tam secunda contione legem agrariam suasit quam
ego dissuasi si hoc dissuadero est ne non disturbare atque perVertere ex quo intellegi, Quirites, potest nihil OaeSSe tam populare, quam id, quod ego vobis in hunc
annum consul popularis adfero, pacem, tranquillitatem, otium quae nobis designatis timebatis, en ne accidere POSSent, Con Silio meo ne ratione provisa sunt; non modo Vos eritis in otio, qui semper esse Olueratis, Verum etiam
istos, quibus Odio est otium, quietissimo atque otiosissimo reddam etenim illis honores, potestntes, divitiae X tumultu atque ex dissensionibus civium comparari solent: VOS, quorum gratia in suffragiis consistit, libertas in legi bus, ius in iudieiis et sequitato mugistratuum, re familiaris in pace, omni ratione otium rotinore debetis . nam i038 ei, qui propior desidiam in otio vivunt, tamen in unturpi inertia capiunt voluptatem, sed ipso otio, quo O fortunam rogitis, si hunc statum, quem habeti S, esse non ignora Vi non quaesitum, sed vita partum otium tenueritis.
quod ego et concordia, quam mihi constitui cum conlega, invictissimis his hominibus, quos vos in consulatu inimi-COS CSSe et corporis otibus providi omnibus prospexi Sane et revocavi idem tribunos plebis, quod turbulentim Consule conflarent Summum et si missimum est illi id communibus sor tuni praesidium, Quirites, ut, qualis vos hodierno die maxima contione milii pro salute vestra praebuistis, talis reliquis temporibus rei publieae praebentis pro Certo polliquor hoc vobis atque Confirmo me S Se perseellarum. ut iam tandem illi, qui honori inviderunt meo, tamen Vos univerSo in consule deligendo plurimum vidisse
236쪽
M. TULLI CICERONIS DE LEGE GRARI ORATIO TERTIA
CONTRA P. SERVILIUM ULLUM L. LEL. AD POPULU M. Commodius sedissent tribuit plebis, Quirites, Si,
quae apud Os de me deferunt, ea coram potius me praesente diXissent; nam et nequitatem nostrae disceptationis et consuetudinem superiorum et ius suae potestatis retinuissent Sed quoniani adhuc prae Sen Certamen Contentionemque fugerunt, nune, Si videtur eis, in meam contionem prodeant et, quo provocati a me Venire nolue runt, re Oeati Saltem revertantur. Video quosdam, Quirites, trepitu significare nescio quid et non eosdem Ol-tUS, UOS PONima mea contione praebuerunt, in liniae
contionem mihi rettulisso qua re a vobis, qui nihil dum credidistis, ut eam Voluntatem, quam Semper habuisti erga me, retineatis, peto a Vobi autem, UOS leviter immutatos esse Sentio, parvam exigui temporis usuram bonae de me opinioni postulo, ut eam, si quae diXero Vobi probaro, perpetuo retineatis; sin aliter, hoc ipso in loco depositam atque abiectam relinquatiS. Con1-pleti sunt animi auresque vestrae, Quirites, me gratificantem Septem tyrannis ceterisque Sullanarum adsignationum possessoribus agrariae legi et Commodo vestro
obsistere hoc si qui crediderunt, illud prius crediderint neceSSe St, hae lege agraria, quae promulgata e8t, adimi Sullanos agros vobisque dividi aut donique minui privatorum possessiones, ut in ea vos dedueamini: si ostendo non modo non adimi cuiquam glebam de Sullanis agris, Sed etiam genus id agrorum orto capite legis impudentissime confirmari atque sanciri; si doceo agris his, quia Sulla sunt dati, si diligenter Rullum Sua lege On-Sulere, ut fauile appareat eam legem non a VOStrorum commodorum patrono, sed a Valgii genero SS On-
237쪽
DE LEGE AGRARI ORATIO III. 1 I. 189 Scriptam, num quid est causae, Quirites, quin illa criminatione, qua in me absentem SuS St, non Solum
meam, sed etiam vestram diligentiam prudentiamque despexerit Caput est legis quadragesimum, de quo ego con
sulto, Quirites, neque apud O ante feci mentionem,no aut refricare obductam iam rei publiea cicatricem videro aut aliquid alienissimo tompore novae dissensionis CommoVere, neque ero nunc ideo disputabo, quod hunc statum rei publicae non magno per defendendum putem, prae8ertim, qui Otii et Concordiae patronum me in hunc annum rei publicae professus sim, sed ut doceam Rullum posthac tu is saltem taeere rebus, in quibus de se et de suis factis taceri velit. Omnium legum iniquis 5 simum dissimillimamque legis esse arbitror eam, quam L. Flaccus interre de Sulla tulit, ut omnia, quaeCUmque ille fecisset, essent ruta. nam eum ceteri in civitatibus tyrannis institutis leges omnes Xstinguantur utque tollantur, hic rei publicae tyrannum lege constituit. est invidiosa lex, sicut dixi verum tamen habet exeu- Sutionem, non enim videtur hominis te esse, Sed temporis quid, si est haec multo impudentior nam a steria lege Corneliisque legibus eripitur, cum datur Coniungitur impudens gratificatio cum acerba iniuria sed tamen imbibit illis legibus spem non nullam, Qui ademptum St, aliquem Scrupulum, cui datum est. Rulli cautio est haec: QUI POS C. MARIUM X. PAPIRIUM CONSULES. quam procul a suspitione fugit, quod eo con8uleS, qui adversarii Sulla maxime fuerunt, potissimum nominavit si nim Sullam dictatorem nomina8Set, perSpiet Umsore et invidiosum arbitratus est; sed quem nostrum tam tardo ingenio fore ut avit, cui post eos consules Sullam dictatorem fuisse in mentem venire non posset quid ergo ait Marianus tribunus plebis, qui nos Sullanos in invidiam rapit QUI POS MAR1UM CARBONEM CONSULES
caelum et mare praetermisit, ceterea compleXIIS Si
PUBLICE DATA, ADSIGNATA, VENDITA, CONCESSA SUNT quo,
Rullo post Marium et Carbonem consule qui adsignaVit, qui dedit, quis concessit praeter Sullam ΕΛ
238쪽
190 M. TULLI CICERONISO INI EO IURE SINT. quo tire labefacta videlicet nescio quid nilnium acer, nimium Vellemens tribunus plebis
etiamne meliore quam paterna et avita meliore at hoc
Valeria lex non diuit Cornelino leges non Sanciunt; Sullani ipsi non postulant si isti agri partem aliquam
iuris, aliquam similitudinem propriae possessionis, liquam spem diuturnitatis attingunt, nemo est tum impuden istorum, quin agi secum praeclare arbitretur tu
Vero, Hulle, quid quaeris quod habent ut aboant 3 quis vetat ut privatum sit ita latum est, ut meliore iure tui soceri fundus II irpinus sit sive agor IIirpinus
totum enim possidet quam meus paternus VitUS JUes fundus Arpinas id enim caves optimo enim iure ea Sunt prosecto praedia, quae optima condicione Sunt; libera notiore iure sunt quam serva eupit hoc omnia, quae SerViebant, non Servient; Ohita meliore in Causa Sunt quam obligata eodem capite subsignata omnia, imodo Sullana sunt, liberantur immunia meliore Ondicione sunt quam illa, quae pensitant: ego Tusculanis pro aqua Crabra vectigal pendam, quin mancilii fundum accepi; si a Sulla mihi datus esset, Nulli lege non enio derem. Video VOS, Quirites, sicuti res ipsa cogit, commoveri vel legis vel orationis impudentia legis, quae
ius molius Sullanis praediis oristituat quam paterniS, Orationis, quae eius modi in causa insimulare quemquam audent rationes Suthie nimium vehementer defendere. at si illa sollim an iret, quae a Sulla essent data, incerem, modo il)8 se Sullanum esse confiteretur; sed non modo illis cavet, verum etiam aliud quoddam genus donationis inducit et is, qui a me Sullanas possessiones defendi criminatur, non eas olim Saneit, Verum pSeno 'as adsignationes instituit et repontinus Sulla nobis
II Xoritur: nam attendite quantas conceSSione agrorum hic noster obiurgator uno verbo facere Onetur: QUAE DATA, DONATA, CONCESSA, VENDITA. Jatior; audio quid
deinde PossEssΑ. hoc tribunus plebis promulgare USUS QSt, ut quod quisque post Marium et Carbonem On-8ule possideret, id eo iure teneret, quo quod Optimo Pri Vatum est etiamne, si vi deiecit otiamne, Si hian,
239쪽
DE LEGE AGRARI ORATIO III. R 15. 1918 precario venit in possessionem ergo hac lege hisciVile, causae possessionum, praetorum interdicta tollentur. Non mediocris re neque parvum Sub O verbo 2
furtum, Juirites, latet: sunt enim muli agri lege Cornelia publienti nec cuiquam adsignati neque Venditi, quia paucis hominibus impudentissime possidentur his cavet, hos defendit, hos privatos facit hos, inquam, agros, quo Sulla nemini dedit, ullus non vobis adsignare volt, Sed eis condonare, qui OSSident causam quaero Ur ea, quae maiores vobis in Italia, Si risia,
Verunt, Venire Patiamini, cum ea, Iane CStra Sunt, On-
donari possessoribus eadem lege videntis iam totam 3 legum intellegitis, cum ad paucorum dominationem scripta sit, tum ad Sullanae adsignationi ratione es Se
adcommodatissimam nam socer huius vir multum bonus
est; neque ego nunc de illius bonitate, sed de generi impudentia disputo illo enim quod habet retinere voli neque se Sullanum esse dissimulat hic, ut ipso habeat quod non habet, quae dubia sunt per vos sanciri Oli; et, cum Plii appetat quam ipse Sulla, quia his rebus re8isto, Sullana res defendore t criminor. habet aagros non nullos' inquit Soeor meus desertos atque longinquos Vendet eos mea lege quanti volet habet incerto ne nullo iure possessos confirmabuntur Optimo iure habet publicos reddam privatos donique eo fundos, quo in agro Casinati optimos fructuosissimosque Continuavit, eum Sque eo Vicinos proscriberet, quoad oculis conformando ex multis praediis unam fundi regionem formamque perficeret, quos nune Cum aliquo metu tenet, Sine ulla cura possidebit. Et quoniam, qua de causa et quorum causa ille hoe 15 promulgaVerit, Stendi, doceat ipse num ego quem Sul-lci tum POSSOSSOrem defendam, cum agrarino legi resisto: silvam Scantiam vendis res publica possidet defendo. Campanum agrum dividis vos estis in os Se 8Sione: non cedo deinde Italiae, Siciliae ceterarumque proVinciarum POSSCSSione Venalis ne proscripta hac lege video;
240쪽
que repugnabo neque patiar a quoquam rem publicam de suis possessionibus me Consule dimoveri, praesertimi cum vobis illi quaeratur hoc enim os in errore Versari diutius non oportet num quis veStrum ad vim ad facinus, ad caedem ad Ommodatus est nemo atquio generi tominum, milii credito, Campania ager et prauulara illa Capua servatur; Xercitu Contra VOS, contra libertatem Vesti nna, eontra Cn. Pompeium ConStituitur: Contra lianc urbem Caluin, contra O manu Shominum audacissimorum, contra Cn. Pompeium decem duee Comparantur. Veniant oram et quoniam me in vestrum contionem Vobis flagitantibus evocaverunt, diS-