장음표시 사용
241쪽
PRO C. RABIRIO ORATIO 1 3. 193
M. TULLI CICERONIS PRO C. RABIRIO EI DUELLIONIS REO
Etsi, Quirites, non est meae consuetudinis initio di ieericli rationem reddere clua de cau8 quemque defendam, Propterea quod cum omnibus civibus in eorum periculis Semper Satis Iustam mihi causam necessitudinis esse duxi, tamen in hac defensione capitis, famae fortunarumque omnium C. Rabirii proponenda ratio videtur Sse officii mei, propterea quod, quae iustissima mihi causa ad hunc defendendum esse visa est, eadem vobis ad absolvendum debet videri nam me eum amicitiae et UStaS, cum dignitas hominis, cum ratio humanitatis, Cum mene Vitae perpetua consuetudo ad C. Rabirium defendendum est adhortata, tum vero, ut id studiosissime facerem, Salus rei publieae, consulare officium, consulatu denique ipse mihi una a vobis cum salute rei publieae commendatu coegit non enim C. Rubirium culpa delicti, non invidia vitae, non denique Veteres iustae graVeSque inimicitia civium in discrimen capitis VocaVerunt, Sed ut illud sunt iam auxilium maiestatis atque imperii, quod nobis a maioribus est traditum, de re publiea tolleretur, ut nihil posthac auctoritas senatus, nihil eonSulare imperium, nihil consensio bonorum contra peStem ne erniciem civitatis valeret, idcirco in his rebus evertendis unius hominis Senectus, infirmitas Solitudoque temptata
est quam ob rem Si est boni consulis, eum Cuncta auxilia rei publica labes rectari convellique videat, ferre
opem patriae, Suecurrere Saluti fortuniSque communibus, implorare civium fidem suam salutem posteriorem Salute conii uni ducere, est etiam bonorum et fortium civium, quale vos omnibus rei publicae temporibus exstitistis, intercludere omnis Seditionum vias, munire praesidia rei publieae, Summum in consulibus imperium, Summum in
242쪽
Senatu consilium putare eaque qui Secutus sit, laticlo potius et tonore quum poena et supplicio dignum iudicare. quam ob rem labor in hoo defendendo praecipue meus
est, Studium Vero conservandi liominis commune milii vobiscum osse debebit. Sic enim existimare debetis, Quirites, post hominum memoriam rem nullum maiorem, magi periculosam, magi ab omnibus vobis providendam neque a tribuno plebi Susceptam neque a ConSule defensam neque ad populiun Ilomanum osse doliatum:
agitur enim nihil aliud in hac causa, Quirites, nisi ut
nullinu sit posthac in re publiea l)ublieum consilium, nulla bonorum Consensio contra improborum furorem et nudaciam, nullum Xtremi rei publicae temporibus per fugium et praesidium salutis quae cima ita Sint primum, quod in tanta dimicatione capitis, famae fortunarumque omnium fieri neeesse est, ab Iove optimo Maximo ceterisque dis deabusque immortalibus, quorum Ope et nuXilio multo magis haec res publiea quam ratione hominum et consis gubernatur, pacem a Veniam peto, reeorque ab eis, ut hodiernum diem et ad huius Salutem ConServandam et ad rem publieam constituendam inluxisse patiantur deinde vos, Quirite8, quorum poteSta Di OXime
ad deorum immortalium numen necedit, or atque ObSQ-Cro, quoniam uno tempore et vita C. Rabirii, hominis miserrimi atque innocentissimi, et Salus rei publicae vestris manibus suffragiisque permittitur, adhibentis in hominis fortunis misericordiam, in rei publicae Salute Sapientiam,
Nunc quoniam, T. Labiene, diligentiae meae temporis angustiis obstitisti meque ex Comparat et constituto spatio defensionis in semihorae curriculum Oogisti, parebitur, et, quod iniquissimum est, accusatoris Condicioni et, quod miserrimum, inimici potestati quamquam in hac praescriptione semihorae patroni mihi partis reliquisti, Consulis ademisti, propterea quod ad defendendum prope modum satis erit hoc mihi temporis, ad conque rendum parum nisi sorte de locis religiosis ac de lucis, quo ab hoc violatos osso dixisti, pluribus verbis tibi re- Spondendum putas quo in crimine nihil est umquam abs te dictum, nisi a C. Macro obiectum esse crimen id C.
243쪽
PRO C. RABIRIO ORATIO 4 10. 195 Rabirio in quo ego demiror meminisse te iii obiecerit C. Rabirio Macer inimicus, oblitum esse quid aequi et iurati iudices iudiearint an de peculatu facto aut de in ibulario incenso longa oratio est expromenda quo in crimine propinquus C. Rabirii iudicio clarissimo, C. Curtius,
pro virtute sua est ionestissime liberatus, ipse Vero Rabirius non modo in iudicium horum criminum, sed ne in tenuissimam quidem Suspitionem Verbo est umquam Oentus an do sororis filio diligentius respondendum est 3 quem ab hoc necatum esse dixisti, cum ad iudieii moram familiaris funeris excusatio quaereretur quid enim est
tam veri simile quam cariorem huic sororis maritum
quam sororis situm fuisse, atque ita eariorem, ut alior vita crudelissime privaretur, eum aliori ad prolationem iudieii biduum quaereretur an de servis alieni contra legem Fabiam retentis aut de civibus Romanis contra legem Porciam verberatis aut necatis plura dicenda Sunt, cum tanto studio C. Rabirius totius Apuliae, Singularivoliuitate Campaniae vicinitatis ornetur, cumque ad eius propulsandum periculum non modo homines, Sed Prope regione ipsae OnVenerint, aliquanto etiam latius eaecitatae quam ipsius vicinitatis nomen ac termini postulabant num quid ego ad id longam orationem Comparem, quod est in eadem mulino inrogatione perscriptum, hune nec uno ne alienae pudieitine pepercisse quin etiam Suspicor eo mihi semihoram a Labieno praestitutam esse, ut ne plura de pudicitia dicerem ergo ad haec Crimina, quae patroni diligentiam desiderant, intellegis mihi semihoram istum nimium longam fuisse illam alteram partem
do nec Saturnini nimis exiguam atque angUStam CSSevoluisti quae non oratoris ingenium, sed consuli nuXilium implorat ut sagitat. nam do perduellionis iudicio 10
quod a me sublatum esse criminari Soles, meum crimen
est, non Rabirii quod utinam, Quirites, ego id aut
primus aut soliis ex hac re publica su8tulissem, ut hoc, quod ille crimen esse Volt, proprium testimonium
meae laudis esset quid enim optari potest quod ego
mallem quam me in consulatu meo carnificem de foro, crucem de campo sustulisse sed ista laus primum est maiorum nostrorum, Quirites, qui Xpulsi regibus nullum
244쪽
in libero populo vestigium crudelitatis regiae retinuerunt, deinde multorum virorum sortium, qui vestram libertatem non neerbitate supplieiorum infestam, sed leni into legum
ii munitam S Se Voluerunt quam ob rem ter no Strum tandem Labiene, pol, aris est tune, qui civibus Romanis in contione ipsa carnificem, qui vinein adhiberi putas oportere, qui in campo Martio, comitii Centuriatis, nu- spient in loco, crucem ad civium supplicium do figi iconstitui iubes, an ogo, qui funestari contionem Contagione carnifieis voto, qui expiandum forum populi Romani ab illis nos urit sceleris vestigiis esse dico, qui
Castam contionem, anetum campum, inviolatum corpus
omnium civium Romanorum, int0grum ius libertatis dei fendo servari oportere popularis vero tribunus l)lebis es eu Stos defensorque iuris et libertatis Porcia lux virgas ab omnium civium Romanorum corpore amovit hic misericors sinu ulla rettulit Porcia lex libertatem civium lictor eris,uit Labienus, homo polpularis, carnifiei tradidit C. Gracchus legem tulit, ne de capite civium Nomanorum iniussu vestro iudicaretur hic popularis nti viris, iniussu vestro, non iudicari de cive Romano, sed indiet a causa civem Romanum capitis condemnari coegit. ia tu mihi otium legis ordine, tu C. Gracchi, tu horum libortatis, tu cuiusquam denique homini populari montionem facis, qui non modo suppliciis invisitatis, sed etiam Verborum crudelitate inaudita violare libertatem huius populi, temptare mansuetudinem, commutare disci lilinam conatus es nam haec tua, quae te, hominem
elementem popularemque delectant: I, LICTOR, CONLIGAMANUS, quae non modo huius libertatis mansuetudinisque non sunt, sed ne Romuli quidem aut uinae Pompilii Tarquinii, superbissimi atqtie crudelissimi regis,
ista sunt erueiatus carmina quae tu homo lenis ac popularis, libentissimo CommemoraS: CAPUT OBNUABITO, ARBORI INFELICI SUSPENabiΤo quae Verba, Quirites, iam pridem in hac re publiea non solum tenebris Vetu Sta ii iis, verum etiam lue libertati opipreSSn Unt. In Vero,
si actio ista popularis esset et si ullam partem aequitati8 haberet aut iuris, C. Gracchus eam reliquisset scilicet tibi graviorum dolorem patrui tui mors attulit quam
245쪽
PRO C. RABIRIO ORATIO 11 17. 197 C. Graecli fratris, et tibi acerbior eius patrui mors est, queri numquam Vidisti, quam illi eius fratris, quicum Coneordissime vixerat, et similis viri tu ulcisceris liatrui mortem atque ille persequeretur fratri Sui , si ista n-tione agere voluisset, et par desiderium sui reliquit apud liopulum Romanum Labienus iste, patruus vester quisquis fuit, ac Ti. Gracchus reliquerat an pietas tua maior quam C. Gracchi an animus an consilium an opes 3 an auctoritas an eloquentia quae si in illo minima
fuissent, tamen prae tuis facultatibu maxima putarentur: cum Vero his rebus omnibus C. Gracchus Omnis ieerit 15 luantum intervallum tandem inter te atque illum intor ieotum esse putas Sed moreretuririti acerbissima morte miliens C. Gracchus quam in eius contione carnis CX On- Sisteret queni non Diodo soro, Sed etiam caelo hoc auspiritu censoriae leges atque urbi domicilio carere voluerunt hic e popularem dicere audet, me alienum commodis Vestris, cum iste Omnis et Supplieiorum et Verborum acerbitates non e memoria e Stra ne patrum Vestrorum, Sed ex annalium monumenti atque ex regum
commentarii conquisierit, ego omnibus mei opibuS, omnibus consiliis, omnibus diutis atque facti repugnarime restiterim crudelitati nisi forte hunc condieionem Obis esse Voltis, quum servi, si libertatis spem propoSitam non haberent, ferre nullo modo possent: misera Si igno 16minia iudidiorum publicorum, misera multatio bonoriam, miserum exsilium; sed tamen in omni calamitate retinetur aliquod vestigium libertatis mors denique Si proponitur, in libertato moriamur carnifex Vero et obductio
capitis et nomen ipsum erucis absit non modo a Corpore civium Romanorum, sed etiam a cogitatione, CusS, Uribus harum enim omnium rerum non Solum Ventu Rtque perpe88iO, Sed etiam condieio, exspectatio, mentio
ipsa denique indigna cive Romano atque homine libero
CSt. an Ver Servo nostro horum Suppliciorum omnium
motu dominorum benignitas vindicta una liberat nos
verberibus, ab unco, a crueis denique terrore neque re Sge8tae neque acta aetas neque Vestri honore vindica
bunt quam ob rem fateor atque etiam, Labiene, Pro 17fiteor et prae me fero te ex illa crudeli, importuna, non
246쪽
tribrmiuia aetione, Sed regia meo Consilio, Virtute, uel Oritate esse depulsum qua tu in actione quamquam omnineXempla maiorum, Omni lege S, Omnem uia et Oritatem Senatus, omni religione atque auspiciorum publica iura neglexisti, tamen a me lineo in hoc tam Xiguo me tempore non audies liberum tempus nobis dabitur ad istam dis coptationem.
i Nunc de Saturnini crimino ac do clarissimi intrui
tui morte distemus arguis occisum esse a C. Rabirio L. Saturninum; at id C. Rabirius uiliorum testimoniis, Q. ΙIortensio copiosissimo defendente, anten salsum esse docuit: ego autem, si milii esset integrum, suseiperem lio Crimon, gnoscerem, confiterer utinam hanc mihi saeulantem causa concederet, Ut possem hoc praedicare, C. Rul iri manu L. Saturninum, hostem populi Romani, interfectiun nihil me clamor iste Commovet, Sed Onsolatur, cum indieat esse quosdam civis imperitos, sed Non mulio S. Umquam mihi credite, populus Romanus lite, qui silet, consulem me feci S Set, si Vestro Clamoret orturbatum iri urbitraretur quanto iam levior est adulamatio P quin continetis vocem, indicem Stultitiae Vestrae, i testem paucitatis libenter, inquam, consteror, si Vere possem aut otiam si milii osse integrum, C. Rabirii manu L. Saturninum esse quisum, et id salinus pulcherrimum osse arbitrarer, Sed quoniam id saeere non OSSum, Onfitebor id, quod ad nidum minus valebit, ni crimen non minus: confiteor intersieiendi Saturnini causa C. Rat,irium arma cepisse quid est, Labiene quam a me gra Vior em conses Sionem aut quod in hunc maius crimen exspectas nisi vero interesso aliquid puta inter eum, qui hominem occidit, et eum, qui cum telo occidendi hominis causa fuit si intersei Saturninum usus fuit, arma
Sumlita 8Se Ontra Saturninum sine celere non possunt; si arma iure sumpta concedis, interfectum it re conceda8
es Fit Senatu consultum, ut C. Marius L. Valerius Onsules adhiberoni tribunos plebi et praetore S VOS i SVideretur ol eramque darent, ut imperium populi Romani
247쪽
PRO C IRABIRIO ORATIO 18 21. 199
nantestasque conservaretur a thibent Omnis tribunos plo bis praetor Saturninum, praetores praeter Glauciam; qui rem publicam Salvam 8Se Vellent, arma Calpere et Se sequi iubent parent Omnes t ex aedificii armamentariisque publicis arma polluto Ilomano, C. Mario consule distribuente, dantur hic iam, ut omittam cetera, de te ipso, Labiene, quaero cum Saturninus Capitolium tenero armatus esset una C. Glaucia, C. Saufeius, etiam illo ex compedibus atque ergastulo, Graceliu8 addam, quoniam ita Vis, eodem Q. Labienum, patruum tuum in foro autem C. Marius et L. Valerius Flaccus consules, post eunetvSSenatu atque ille Sonatus, quem iam ne vos ipsi quidem qui hos patre conscriptos, qui nunc sunt, in invidiam Vocatis, quo fauilius de hoc senatu detrahere possitis; elim eque Ster Ordo, at quorum equitum Romanorum , di immortalest patrum nostrorum atque eius aetatis, quitum magnam partem rei publieae atque Omnem dignitata tum iudiciorum tenebat; cum omnes omnium ordinum hominus, qui in saluto rei publiene salutem Suam repositam esse arbitrabantur, arma cepis8ent, quid tandem C. Rabirio faciendum fuit de te ipso, inquam, ILabiene, quaero: Cum ad arma consule ex SenntUS CON-Sulto VOeassent eum armatus M. Aemiliu8, princepSSenatus, in comitio constitisset, qui cum ingredi vix pos-8et, non ad insequendum sibi tarditatem podum, sed ad
fugiendum impedimonio foro putabat eum denique Q.
Scaevola, confectu Senectute, perditu morbo, muneu et
membris omnibus captus ac debilis, hastili nixus et animi vim et inurinitatem corporis ostenderet eum L. Metellus, Ser. Galba, C. Serranus, P. Rutilius, C. Fimbria, Q. Catulus omnesque, qui tum erant, OnSului QS
pro Salute Communi arma cepissent eum omne Prn toreS, uneta nobilitas ne iuventus necurreret, Cn. et L.
Domitii, L. Crassus, Q. Mucius, C. Claudius, M. DrusUS; cum omnes Octavii Metelli, Iulii, Cassii, Catones, Pompei cum L. Philippus, L. Scipio cum M. Lepidus D.
Brutus cum hic ipse P. Servilius, quo tu imperatore, Labiene, meruisti cum hic Q. Catulus, admodum tum adulescens, cum hic C. Curio, cum denique Omne Clarissimi viri cum consulibus essent, quid tandem C. Ea
248쪽
birium acore convenit utrum inclusum atque abditum latere in occulto atque ignaviam suam tenebrarum ae parietum custodiis tegere an in Capitolium pergere atque ibi se cum tuo patruo et ceteris ad mortem propter Vitae turpitudinem confugientibus congregare an cum Mario, Scauro, Catulo, Metello, Scaevola, cum bonis denique
omnibus eoire non modo salutis. Verum etiam periculi
societatem tu denique, Labieno, quid faceres tali in re' ac tempore cum ignaviae ratio te in sugam atque in latebras impelleret, improbitas et furor L. Saturnini in
Capitolium arcesseret, consules ad patriae Salutem ne libertatem Vocarent, quam tandem auctoritatem, quam Oeem, Cuiu Seetam equi, cuius imperio parere potissimum velles 3 patruus inquit, meus cum Saturnino fuit.' quid pater qui eum quid propinqui Vestri equites
Romani quid, omnis praefectura, regio, Vicinita vestra 3 quid ager Picenus universu utrum tribunicium furorem 2 an ConSularem auctoritatem secutus est equidem hoc adfirmo, quod tu nunc de tuo patruo praedicas, neminem umquam adhue de se S Se consessum nemo e St, inquam, inventus tam l)rofligatus, tam perditus, tam ab omni non
modo honestate, sed etiam simulatione honestatis relictus qui se in Capitolio fuisse cum Saturnino sateretur ut fuit Vester patruus fuerit, et fuerit nulla desperatione rerum suarum, nullis domesticis volneribus coactus in duxerit eum L. Saturnini familiaritas, ut amicitiam patriae praeponeret idcircone portuit C. Rabirium desciscere a re publiea non comparere in illa armata multitudine bonorum consulum voci atque imperio non oboedire 32 atqui videmus haec in rerum natura tria fuisse, ut aut eum Saturnino esset aut cum bonis aut lateret latere mortis erat instar turpissimae, cum Saturnino esse furoris et Sceleris, virtus et honestas et pudor cum consulibus esse cogebat hoc tu igitur in crimen Oeas, quod eum
eis fuerit C. Rabirius, quos amentissimus fuisset si Op- pugna 88 et turpissimus si reliquisset a C. Decianus, de
quo tu Saepe Commemoras, quin eum hominem omnibus insignem notis turpitudinis, P. Furium, neeuSaret Ummo Studio bonorum omnium, queri est ausus in contione de
morte Saturnini, condemnatus est; et Sex. Titius, quod
249쪽
PRO C. RABIRIO ORΛTIO 22 27. 20 Ihabuit imaginem L. Saturnini domi suae, condemnatus est Statuerunt equites Itomani illo iudicio improbum
Civem esse et non retinendum in civitato, qui hominis hostilem in modum seditiosi vingino aut mortem ius honestaret ut desideria imi teritorum misericordia coni- moveret aut suam significaret imitandae improbitatis voluntatem itaque mihi mirum videtur unde hanc tu, La 25bieno, imaginem, quam tu habes, inVetieris; nam eX. Titio damnato qui istam habere auderet inventu est nemo quod tu si audis Se aut Si per aetatem Seire potuiSses, numquam profecto istam imaginem, quae domi posita pestem atque exsilium Sex. Titio attulit, in rostra
atque in contionem attulisse ne tua umquam rati nil
eo Scopulo appulisses, ad quos Sex. Titii adflictam naven et in quibiis C. Deciani naufragium fortunarum videres. sed in his rebus omnibus imprudentia hiberis:
causam enim Suscepisti antiquiorem memoria tua; quae Causa ante mortua St, quam tu natu CS; qua in ausa tuto profecto fuisses, Si per aetatem SSe potuiSSES, Cum
cum in iudicium vocas, an non intellegis primum quos 26
homine et quas Viro mortuo Summi Celeri arguas 3 deinde quot ex eis, qui Vivunt, eodem crimine in ummum periculum capitis arcessas nam si C. Rabirius fraudem cupitalem admisit, quod arma contra L. Saturninum tulit, huic quidem adseret aliquam deprecationsem periculi aetas illa, qua tum fuit, Q. Vero Catuli mi, patrem huius, in quo Summa Sapientia, Ximi VirtuS, Singularis humanitas fuit, M. eaurum, illi gravitate, illo consilio, illa prudentia duos Mucios L. Crassum, M. Antonium, qui tum Xtra urbem cum praesidio fuit, quorum in hac civitate longo maximi consilia atque ingenia fuerunt, Ceteros pari dignitate praeditos Custodes gubernatoresque rei publica quem ad modum mortuos defendemus quid et do illis honostissimis viris atque optimis civibus, equitibus Romanis, dicemus, qui tum una cum Senatu Salutem
rei publica defendoriant quid de tribunis aerariis ceterorumque ordinum omnium hominibus, qui tum arma pro communi libertate ceperunt sed quid ego de eis omni 10bus, qui consulari imperio paruerunt, loquor ipSorum consulum fama quid futurum est L. Fhiccum, hominum
250쪽
olim Semper in re publici tum in magistratibus gerendis, in sacerdotio caerimoniisque, quibus praeerat, illigentissimum, esurii sceleris ne parriet dii mortuum condemnabimus adiungemus ad hanc labem ignominiamque mortis otiam C. Marii nomen C. Marium, quem Vere patrem Patriae, parentem, inquam, Vestrae libertatis atque huius eo rei publicae possumus dicere, coloris ac parrioidi nefarii 28 mortuum Condemnabimus etenim si C. Rabirio, quod iit ad arma, crucem T. Labienus in campo Martio defigon dum putavit, quod tandem excogitabitur in eum supplicium, qui vo avit ne si sidos Saturnino data est, quod abs te nupissime dicitur, non eam C. Rabirius, sed C. Marius dedit, idem quo violiavit, si in id non stetit quaesides, Labieno, qui potuit sine senatus consuli duri 3 adeone hospes os huiusce urbis, adeone ignarus disciplinae consuetudinisque noStrae, ut haec ne Seias, Ut peregrinari in aliena civitate, non in tua magistratum gerere 2 videnr03 quid iam ista C. Mario inquit nocere possunt quoniam sensu et vita caret γ' itane vero tantis in laboribus C. Marius periculis quo vixisset, si nilii longius, quam Vitae termini postulabant spe atque animo de suo gloria Sua cogitasset ut, credo, cum innumerabilisliostium copias in Italia fudisset atque obsidione rem publieam liberasset, omnia sua se eum una moritur arbitrabatur non est ita, Quirites; neque quisquam nostrum inrui jublicae perieulis cum laudo ne virtute versatur quin spe posteritatis fructu quo ducatur itaque eum multis aliis de causis Virorum bonorum mentes divinae mihi atque aeternae Videntur esse, tum maxime, quod optimi et Sapientissimi cuiusque animus ita praesentit in OSterum,so ut nihil nisi sempiternum poetare Videatur Unlpropter AEquidem et C. Marii et ceterorum virorum Sapientis Simorum ad fortissimorum civium montis, quae mihi videntur ex hominum vita nil de oriani religionem et sane timoniam demigrasso, testor me pro illorum fama gloria, memoria non Secus ac pro patriis fanis atque delubri propugnandum putare, ac si pro illorum laude mihi arma capiendae8Serit, Non minus Strenue caperem, quam illi l)r communi Saluto operunt etenim, Quirites, exiguum nobi SVitae curriculum natura circumscripsit, immensum gloriae;