장음표시 사용
251쪽
PRO C. RABIRIO ORATIO S 35. 203 qua re si eos, qui iam de vita decesserunt, ornabimus, litistiorem nobis mortis condicionem relinquemus. Sed Si illos, Labiene, quo iam Videre non OSSUmUS, neglegiS, ne hi quidem, quos vides, consuli puta oportere nemi- sinem esse dico ex his omnibus, qui illo die Romae fuerit, quem tu diem in iudicium vocas, pubesque tum fuerit,
quin arma ceperit, quin OnSule Secutus Sit Omne ei, quorum tu e uetate coniecturam faeere potes quid tum
fecerint, abs te capitis C. Rabirii nomino citantur. at occidit Saturninum Rabirius.' utinam fecisset non supplicium deprecarer, Sed praemium postularem etenim Si Seaevae, Serv Q. Crotonis, qui occidit L. Saturninum,
libertas data est, quod equiti Romano praemium dari par fuisset et, si C. Marius, quod fistulas, quibus aqua suppeditabatur Iovis Optimi Maximi templis ac sedibus, praecidi imperarat, quod in clivo Capitolino improborum
aret itaque non Senatus in ea causa cogn0- scenda me agente diligentior aut inelementior fuit, quam VOS UniverSi, cum Orbis terrae distributionem atque illum ipsum agrum Campanum animis, manibUS, VOCibu repudiasseti8.
idem ego, quod is, qui auctor huius iudicii est, clamo, a
praedico, denuntio nullus est reliquia rex, nulla gen8, nulla tinti quam pertimescatis nullum adventicium, nullum Xtraneum malum est uod Disinuare in hanc rempublicam possit Si immortalem hanc civitatem esse voltiS, si aeternum hoc imperium, Si gloriam Sempiternam manere, nobis a nostris cupiditatibus, a turbulentis hominibus atque NOVarum rerum cupidis, ab intestini malis, a domesticis consiliis est a 'endum. hisce autem malis magnum praesidium vobis maiore 34
Vestri Hiquerunt, vocem illam consulis, qui rem publiacam salvam esse volunt huic voci favete, Quirite8, neque vestro iudicio abstuleritis mihi neque eripueritis rei publicae spem libertatis, Fem Saluti8, Spem Diri tatiS. quid facerem, si T. Labienit caedem Civium fecisset, 35 ut L. Satur inius, Si carcerem refregisset, Si Capitoliui/ι
252쪽
cum armati occu)yavisset facerem idem, quod C. Maritis fecit ad Senatuit res 'em, Vos ad rem publicam defendundam cohortarer, armatus pse ObiSeum armato Ob-SiSterem nunc, quoniam armorum Suspitio nulla est, tela non ideo, non Vis, non aedes, non Capitolii atque areis obsessio est, Sed nee usatio perniciosa, iudieium neerbum, res tota a tribuno debi suscepta contra rem publicam, non O ad arma Voeundo e88e, verum ad Sustragia Coliortando contra oppugnationem Vestrae maiestatis putavi. itaque nunc Vos Onmis Oro atque obtestor hortorque non
blica cient rieos a notas Virtutis accepit, is ne quod neeipiat famae volnus, i perhorrescit quem numquam incursiones hostium loco movere potuerunt, is nune impetum 37 civium, cui necessario cedendum St, perliorreScit neque a vobis an bene vivendi, sed honesto moriendi faculantem petit neque tam ut domo sua fruatur quum ne patrio εepulcro pris otiar iborat nihil Miud iam vos orat atque obsecrat, nisi uti ne se legitimo funere et domestica morte privetis, ut eum, qui pro patria nullum umquam mortis periculini fugit, in patria mori patia)nim.
b Dixi ad id tempus, quod mihi a tribuno plebis praestitutum est a vobis peto quaesoque ut hanc neam defensionem pro amici periculo, delem, pro rei publicae salute
253쪽
I L. CATILINAM ORATIO I. l 4. 205
M. TULLI CICERON ISORΛTIO QUA L. ΛTILINAM EMISIT
I SENATU HABITA.Qtio isque tandem abutere, Catilina, patientia nostra :quam diu etiam furor isto tuus nos eludet quem ad finem sese effrenata iactabit audacia nihilne te noeturnum praesidium Palatii, nihil urbis vigilino, nihil timor populi,
nihil concursus bonorum omnium, nihil hic munitissimus habendi senatus locus, nihil horum ora Voltu Sque OVerunt patere tua consilia non sentis constrictam iam horum omnium scientia teneri coniurationem tuam non vides quid proxima, quid superiore nocte egeri S Ubi fueriS, quos convocaveris, quid consilii operis quem O-8trum ignorare arbitraris o tempora o mores senatus haec intellegit, consul videt hi tamen vivit vivit immo Vero etiam in senatum venit, si publici consilii particeps, notat et de ignat oculis ad caedem unum quemqU ΠΟ- Strum: O auteni fortes viri, satis fauore rei publicae videmur, si istius furorem no tela vitemus ad mortem te, Catilina, duci iussu consulis iam pridem Oportebat, in te conferri pestem quam tu in nos iam diu machinaris. an Ver Vir amplissimus, P. Seipio, pontis e maXimUS, Ti. Gracchum mediocriter labos uetantem Statum rei publicae privatus interfecit Catilinam orbem terrae eaedentque incendiis vastare cupientem nos ConSule perferemus nam illa nimis antiqua praetereo, quod C. Servilius Ahala Spurium Maelium novis rebus studentem manu Unoccidit fuit, fuit ista quondam in hac re publica Virtus, ut viri fortes aerioribus supplieiis civem pernicioSum quam acerbissimum hostem coercerent habemus Senatu Consultum in te, Catilina, vehemens et grave non deest rei publicae consilium neque auetoritas huius ordinis: bs, noS, die aperte, consules desumus decrevit quondam Senatus, ut L. Opimius consul videret ne quid res pu-
254쪽
blica detrimenti caperet nox nulla intercessit interfectus est propter quasdam editionum suspitiones C. Gracchus, Clarissimo patre avo, maioribus occisus est cum liberis M. Fulvius consularis simili senatus consulto C. Mario et L. Valerio consulibus est permissa re publica num unum diem postea L. Saturninum tribunum plebis et C. Servilium practorem mors ac rei publicae l)Oena remo rata est ut nos ieesimum iam diem patimur hebesceroneium horum nuctoritatis habemus enim liuiusce modi
Senatus consultum, verum inclusum in tabulis, tamquam in Vagina reconditum, quo OX Senatus Consulto confestim
te interfectum esse, Catilina, convenit. Vivis, et vivis non ad deponendam, sed ad Onfirmandam audaeiam. CVPio, patre conScripti, me esse clementem cupio in tantis rei publicae periculis me non dissolutum videri, sed iam in ipse inertiae nequitiaeque Condemno enStra sunt in Italia contra iopulum Romanum in Etruriae faucibus conlocata crescit in dies singulos hostium numerus; eorum autem ea Strorum imperatorem dueemque hostium intra moenia atque adeo in senatu videmus intestinum aliquam cotidie perniciem rei publica molientem si totam, Catilina, comprehendi, si interfici iussero, credo, erit verendum mihi ne non hoo potius omnes boni serius a me quam quisquam Crudelius factum Sse dicat. Verum ego hoc, quod iam pridem factum esse oportuit, certa de causa nondum dilueor ut faeiam tum deniquo interficiero, Cum iam nemo tam improbus, tam perditus, tam
tui similis invoniri poterit qui id non iure factum esse fateatur quam diu quisquam erit, qui te defendere audeat,
Vives, et vives ita, ut vivis, multis meis et firmis praesidiis pl)resSus, ne omino Vere te contra rem publieam possis muliorum te etiam oculi et aure non Sentientem, sicut adhuc fecerunt, speculiabuntur atque uStodient.
Etenim quid est, Catilina, quod iam ampliUS XSPCeteS, si neque noctenebris Obscurare coetu nefarios nee privata domus parietibus continere voces coniurationis
tuae potest si inlustrantur, si erumpunt omnia muta
iam istam mentem, mihi crede, obliviscere caedis atque incendiorum teneris undique luce sunt clariora nobis tua ConSilia omnia, quae iam mecum licet recogno8ea8:
255쪽
IN L. CATILINAM ORATIO L 5 9. 207meministino me ante diem 11. Kalendas Novembris dicero in senatu foro in armis corto die, qui dies futurus esset ante diem vi Kal. Novembris, C. Manlium, nudaeiae Satellitem atque administrum tuae num me fefellit, Catilina, non modo res tanta, tam atro tamque incredibilis, Verum, id quod multo magis est admirandum, dies dixi ego idem in sonatu eaedem te optimatium contulisse in ante diem v Kalendas Novembris, tum eum multi principes civitatis Itonia non tam sui conservandi quam tuorum consiliorum reprimendorum enu8 profugerunt num
infitiari potes tu illo ipso diu meis praesidiis, mea dili
gentia circumcluSum commovere te contra rem publicum non potuisse, cum tu discessu ceterorum OStra tamen, qui remansissemus, eaede te contentum esse dicebas 3
quid cum tu Praeneste Kalendis ipsis Novembribus e 8
Cupaturum nocturno impetu Sse Confideres, Sensistine
illam coloniam meo iussu meis praesidiis, custodiis, vigiliis esse munitum nillil agis, nihil moliris, nihil cogita8, quod non ego non modo audiam, Sed etiam videam Planeque Sentiam recognosce tandem mecum Oetem illum superiorem iam intelleges multo me vigilare aeriuA ad Salutem quam te ad perniciem rei publicae dico te priore noete venisse inter falcarios, non agam ObSCure in M. Laecae domum convenisse eodem compluriSeiusdem amentiae Seelerisque socios num negare nudeS 3 quid taces convincam, si negas video enim esse hic in Senatu quosdam, qui tecum una fuerunt. O di immor stales ubinam sentium sumus in qua urbe vivimus 3 quam rem publicam habemus hic, hi sunt, in nostro Ilumero, patre Conseripti, in hoc orbis terrae sanetissimo
gravissimoque consilio, qui de nostro omnium interitu, qui de huius urbis atque adeo de orbis terrarum exitio cogitent hos ego video consul et de re publica sententiam rogo, et quos ferro trucidari oportebat, eo nondum voce volnero fuisti igitur apud Laecam illa nocte, Catilina distribuisti partis Italiae statuisti quo quemque proficisci placeret delegisti quos Romae relinquere8, UOS tecum educeres discripsisti urbis partis ad incendia confirmasti te ipsum iam esse exiturum dixisti paulum tibi
CSSe etiam nunc morae, quod ego Viverem: reperti Sunt
256쪽
208 M. TULLI CICERO INIS duo equites Romani qui te ista cura liberarent et sese illa ipsa nocte paulo ante lucem me in meo lectulo inter-
10 seeturos esse pollicerentur. liae ego Omnia, vixdum otium coetu vestro dimisso, Comperi domum meam maioribus praesidiis munivi atque firmavi; Xelus eos, quo Stu ad me salutatum miseras, cum illi ipsi venissent, quos ego iam multis ac summis viri ad me id temporis ven-
Quae cum ita sint, Catilina, perge quo coepisti: egredere aliquando e urbe patent portae proficiscere: nimium diu to imperatorem tua illa Manliana castra desiderant educ tecum etiam omni tuOS; Si minus, quam Plurinios purga urbem magno te metu liberabis, dummodo inter me atque te murus intersit nobis eum Versaritum diutius non potes; non feram, non Patiar, non in m.
1 magna dis immortalibus habenda est atque liuid ipsi Iovi Statori, antiquissimo custodi huius urbis, gratia, quod lanne tam taetram, tam horribilem tamque infestam rei publicae pestem totiens iam es tigimus: non est saepius in uno homine summa aliis periclitanda rei publicae. quam diu mihi consul designato, Catilina, insidiatus es, non publico me praesidio, sed privata diligentia defendi;
cum proximis comitiis consularibus me consulem in campo et competitores tuo interfieere Ohiisti, compressi onatus tuo nefarios mi eorum praesidio et Col iis, nullo tumultu publice concitato denique, quotien Seumque me petisti, per me tibi obstiti, quamquam videbam perniciem meam eum magna calamitate rei publicae esse coniun- 12 tam nunc iam aperte rem publieam universam petis; templa deorum immortalium, tecta urbis, Vitam omnium civium, Italiam denique totam ad exitium ac vastitatem VOCIS. qua re quoniam id, quod est primum et quod huius imperii diseiplinaeque maiorum proprium e St, facere nondum audeo, faciam id, quod est ad severitatem lenius et ad communem salutem utilius nam si tu interfici iussero, residebit in reci iubliea reliqua coniuratorum manUS; sin tu, quod te iam dudum hortor, exieris, exhaurieture urbe tuorum comitum magna et perniciosa sentina reii Publieae ciuid est, Catilina num dubitas id me imperante facere, quod inna tua sponte fudiebas exire ex
257쪽
IN L. CATILINAM ORATIO L 10 36. 209tirbo iubet consul hostem interrogas me, num in XSilium non iubeo; sed, si mo consuliS, Suadeo. . quid est
enim Catilina, quod te iam in hac urbe delectare possit 8
in qua nemo est extra istam coniurationem perditorum hominum qui te non metuat, nemo qui non oderit quae
nota domosticae turpitudinis non inusta vitae tuae est 3 quod privatarum rerum dedecus non haeret in fama quae libido ab oculis, quod facinus a manibu Umquam UiS, quod flagitium a toto corpore afuit cui tu adulescentulo, quem corruptelarum inleeebris inretisses, non ut ad audacium ferrum aut ad libidinem facem praetulisti quid
Vero nuper eum morte Superioris uxoris novis nuptiis domum neuefeeisses, nonne etiam alio neredibili 00loro hoc scelus cumulasti quod ego praetermitto et facile patior sileri, ne in hac civitato tanti facinoris immanitas aut exstitisse aut non vindicata esse videatur praetermitto ruina fortunarum tuarum, quas omnis impendore tibi proximis Idibus senties ad illa venio, quae non ad privatam ignominiam Vitiorum tuorum, non ad domesticam tuam difficultatem a turpitudinem, Sed ad Summam rempublicam Atque ad omnium nostrum vitam Salutemque pertinent potestne tibi haec lux, Catilina, ut huius 15 caeli spiritus esse iucundus, cum Scin horum CSSe neminem qui nesciat te pridie Kalendas Ianuarias Lepido et Tullo consulibus stetisse in comitio cum telo maniam Consulum et principum civitatis interfieiendorum auSa paravisse sceleri ac furori tuo non mentem aliquam ut
timorem tuum , sed fortunam populi Romani obstitisse Θac iam illa omitto, neque enim sunt aut ObSCUra Ut non multa commissa - quotiens tu me deSignatum, UO-tiens consulem interficere conatus est quot ego tua petitiones ita coniectas, ut vitari posse non Viderentiar, parVa quadam declinatione et, ut aiunt, corpore frugil
nihil agis nihil adsoqu0ris, nihil moliris, neque tamen
conari ac vello desistis quotiens tibi iam extorta est 16 ista sica de manibus quotiens vero excidit casu aliquo et lapsa est tamen ea carere diutius non potes quae quidem quibus abs te initiata sacris ac devota sit neSeio, quod eam necesse putas esse in consulis corpore defigere. nune Ver quae tua est ista vita sic enim iam tecum
258쪽
loquar, non hi odio permotu esse videar, quo debeo, sed ut misericordia, quae tibi nulla debetur venisti paulo ante in senatum quis te e lino tanta frequentia, tot ex tuis amicis ae necessariis Salutavit si hoc post hominum memoriam contigit nemini, voci exspecta Contumeliam, cum sis gravissimo iudicio taciturnitatis oppressus quid, quod adventu tuo ista subsellia Vacuefacta Sunt, quod omnes consulares, qui tibi persaepe ad caedem constituti fuerunt, simul atque adsedisti, partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunt, quo tandem animo tibia ferendum putas servi meherculo mei si me isto pacto
metuerent, ut te metuunt Omnes Cives tui, domum meam
relinquendam putarem tu tibi urbem non arbitraris et, si me meis civibus iniuria suspectum tam graviter atque
Offensum viderem, Carere me aspectu ei Vitam, quam infestis omnium oculis conspici mallem tu, cum conscientia Seelerum tuorum agnosen odium omnium iustum otium diu tibi debitum, dubitas, quorum mentis SenSUSqUOVOhaeraS, eorum Spectum praesentiamque vitare si toparentes timerent atque odissent tui neque eos ulla ratione placare OSSes, tu, opinor, ab eorum oculis aliquo concederes nunc te patria, quae communi QS parens
omnium nostrum, odit ac motuit et inna diu tu nihil iudieat nisi de parricidio suo cogitare huius tu neque nu-ctoritatem verebere meo iudicium Sequere nec Vim Pera timescos quae tecum, Catilina, sic agit et quodam modo tu uita loquitur: nullum iam aliquot annis facinus exstitit nisi per te, nullum flagitium sine te tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera tu non solum ad neglegenda lege et
quaeStiones, Verum etiam ad Vertenda perfringendasque Valuisti superiora illa, quamquam ferenda non fuerunt, tamen, ut potui, tuli; nune vero me totam esse in
metu propter unum te, quicquid increpuerit, Catilinam timeri, nullum videri contra me consilium iniri posse quod a tuo scelere abhorreat, non est serendum quam ob rem discede atque uno milii timorem eripe si est VerUS, ne opprimar. sin falsus ut tandem aliquando i timere desinam. haec si tecum, ut dixi, patria loquatur, nonne impetrare debeat, etiam si vim adhibere non pOSSit Θ
259쪽
I L. CATILINAM ORΛTI L 17 21. 2 liquid, quoc tu tu ipse in custodiam dedisti quod vitanduo suspitionis causa ad M'. Lepidum te habituro volt dixisti a quo non receptus etiam ad me Venire USUS es,niquo ut domi meae te adservarem rogaSti: Cum a me
quoque id responsum tulisseS, me nullo modo osse isdem parietibus tuto esse tecum, qui magno in periculo essem, quod isdem moenibus contineremur, ad Q. Mo- tollum praetorem Venisti a quo repudiatus ad sodalem tuum, Virum Optimum, M. Marcellum demigrasti; quem tu idolicet et ad custodiendum te diligentissimum ut nil suspicandum sagacissimum et ad vindicandum fortissimum ore putasti. Sed quam longe Videtur a carcerentque a vinculis abesse debere, qui se ipso iam dignum custodia iudicarit quae cum ita sint, Catilina, dubitas 20 si mori aequo animo non potes, abire in liqua terra80 vitam istum, multis suppliciis iusti detritisque ereptam, fugae solitudiniquo mandare Θ Resor inquis ad senatum' id enim postulas et, ilii ordo pineor decreverit to ire in exsilium, obtemperaturum te 8Se dicis non referam, id quod abhorret meis moribus, et tamen faciam ut intello a quid hi dote Sentiant egredere ex urbe, Catilina, libera rem publieam metu, in exsilium, Si hane Oeem XSpeetnS, Prosiciscere quid est, Catilina ecquid attendis, ecquid animadvertis horum silentium patiuntur, tacent quideXSpecta auctoritatem loquentium, quorum Voluntatem tacitorum perspicis at si hoc idem huic dialoscent 21 optimo P. Sestio, si fortissimo viro . Marcello dixissona, iam mihi consuli ho ipso in semplo senatus iure optimo vini t manus intulisset do te nutem, Catilina, cum quie8eunt, probant cum patiuntur, decernunt eum n-Cent, Clamant; neque hi solum, quorum tibi auctoritas est videlicet cara, vita vilissima, sed etiam illi equitus Romani, honestissimi atque optimi viri, ceterique fortissimi cives, qui circumstant senatum, quorum tu et frequentium videro et studia perspiclere et voce paulo ante eXaudire potuisti quorum ego vix abs te iam diu manus au teli contineo, eosdem uelle adducam, ut te haec, quae astare iam pridem StudeS, relinquentem usque ad
260쪽
212 M. TULLI CICERONIS' Quamquam quid loquor te ut ulla res frangat tu
ut umquam te corrigas tu ut ullam fugam meditore 3 tu ut exsilium cogites utinam tibi istam mentem di
immortales duint tametsi video, si mea Oee l)erterritus ire in exsilium animum induxeris, quanta tempestas invidiae nobis, si minus in praesens tempus, recenti memoria scelerum tuorum, at in posteritatem in1 pendeat sed est tanti, dum modo ista sit privata calamitas et a rei publica periculis seiungatur. Sed tu ut vitiis tuis commoveare, ut legum poena pertimUSCIS, ut temporibus rei publieae cedas, non est OStulandum; neque enim is es, Catilina, ut te aut pudor umquam turpitudine aut metus a periculo aut ratio a furore re 'O-2 Carit quam ob rem, ut Saepe iam dixi, proficiscere ne, si mihi inimico, ut praedicas, tuo conflare vis invidiam, recta perge in exsilium: Vix feram sermone hominum,
si id feceris vix molem istius invidiae, si in exsilium
iussu consulis eris, sustinebo. Sin autem SerVire mene laudi et gloria mavis, egredere cum importuna celeratorum manu, confer te ad Manlium, concita perditos ci-VeS, esterne te a bonis, insor patria bellum, exsulta impio latrocinio, ut a me non eiectus ad alienos, sed in-24 vitatus ad tuos isse videnris quamquam quid ego te in item, a quo iam sciam esse praemissos qui tibi ad forum Aurelium praestolarentur armati Qui sciam pactam et constitutam eum Manlio diem a quo etiam aquilam illam nrgenteam quam tibi ne tuis omnibus confido perniciosam ne funestam futuram, cui domi tuae nerarium Seelerum tuorum constitutum fuit, sciam esse praemissam tu ut illa carere diutius possis, quam Venerari ad caedem proficiscens solebas, a cuius altaribus saepe istum impiam: dexteram ad necem civium transtulisti ibi tandem aliquando, quo te iam pridem ista tua cupiditas os renata ac furiosa rapiebat; neque enim tibi lineo res adfert dolorem, sed quandam incredibilem voluptatem ad nno
te amentium natura peperit, Voluntas exercuit, fortuna SerVaVit; numquam tu non modo otium, sed ne bellum quidem nisi nefarium concupisti nanctus es ex perditis atque ab omni non modo fortuna, verum etini Spe de-26 relictis conflatam improborum manum. hic tu qua laetitia