장음표시 사용
431쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 13 18. 383 cum de mea dignitatu in templo Iovis Optimi Maximi
Senatu frequentissimus, uno isto di8Sentiente, decrevisset, subito illo ipso die carissimam annonam necopinain vilitas con Seeuta est orant qui deos immortalis, id quod 15 ego Sentio, numine Suo reditum meum dicerent comprobasse non nulli autem illam rem ad illam rationem Oniecturamque revocabant, qui, quod in me reditu spes otii et concordiae sita videbatur, in discessu autem Oti
diutius seditionis timor, iam paene belli depulso metti,
commutatam annonam 8 Se distebant; quae quia rursus in meo reditu facta erat durior, a me, cuius adventu foro
vilitatem boni viri dictitabant, annona flagitabatur ego denique non solum ab operis tuis impulsu tuo nominabar, sed otium depulsis ac dissipatis tuis copiis a populo Romano universo, qui tum in Capitolium Convenerat, cum illo die minus valerem, in senatum nominatim Oeabar. Veni X speetatus multis iam Sententiis dicti rogatus sum it; sententiam dixi rei publiea saluberrimam, mihi neces- Sariam petebatur a me frumenti copia, annonae Vilitas; po8 Sem aliquid in ea re neone ratio non habebatur; in gitabar bonorum expostulatione improborum convit in Sustinere non poteram delegavi amico oeupletiori, non
quo illi ita de in merito onus illud imponerem, SUCCU-buis Sem enim potius ipso, sed quia videbam id, quod omneS, quod nos de Cn. Pompeio polliceremur, id illum fide, consilio, virtute, auctoritate, folicitate denique sun facillime perfecturum itaque sive hunc di immortales ii
fructum mei reditus populo Romano tribuunt, Ut, quem ad modum discessu me frugum inopia fameS, VaStitnS, caedeS, incendia, rapinae, Scelerum impunitas, fuga, Ormido, discordia fuisset, Sic reditu ubertas agrorum, fria gum copia, Spe Otii tranquillitas animorum, iudicia leges, concordia populi, Senatus auctoritas meeum Simul redueta videantur; sive egomet aliquid adventu meo, ConSilio,
auctoritate, diligentia pro tanto beneficio populo Romano praeStare debui, praesto, promitto, spondeo nihil dico amplius hoc, quod Satis est huic tempori, dico, rem U-blicam annonae nomine in id discrimen quo vocabatur non CSSe VentUram num igitur in hoc Ofiicio, quod fuit prae 8 Cipue meum, Sententia mea reprehenditur 3 rem maximam
432쪽
suisse et summi periculi, non solum a s amo, sed etiam a caede, incendiis, vastitate nemo negat, Cum ad CauSammaritatis accederet isto speculator communium miSeriarum, qui semper ex rei publicae malis sceleris sui faces inflammaret: negat portuisse quicquam uni extra ordinem decerni. non iam tibi sic respondebo, ut ceteris Cn. Pompeio plurima, periculosissima, maxima mari torraque bella extra Ordinem sunt commissa; quarum rerum Si quem paeniteat, eum victoriae populi Romani necesse Si ne-19 nitere, non ita tecum ago cum his haec a me haberi oratio potest, qui ita disputant, Se Si qua res ad unum deferenda sit, ad Cn. Pompeium delaturos potissimum, sed se extra ordinem nihil cuiquam dare eum Pompeio datum sit, id se pro dignitate hominis ornare ac tueri Solere horum ego sententiam ne laudem, impedior Cn. Pompeii triumphis, quibus ille, cum esset extra ordinem ad patriam defendendam vocatus, auxit nomen OPUE I omnia importumque honestavit constantiam Probo. Unmilii quoque utendum fuit, quo ille auctore extra ordinem 2 bellum cum Mithridate Tigranoque gessit sed cum illis tamen OSSum aliquid disputare tua Vero quae tanta im- Pudentia est, ut audeas dicere extra ordinem dari nihil cuiquam oportere qui eum lege nefaria Ptolemaeum, regem Cypri, fratrem regis Alexandrini, eodem iuro regnantem, auSa incognita publicasses populumque Romanum Scelere Obligasses, Cum in eius regnum, bona. fortunas latrocinium huius imperii immisisses, cuius eum Patre, VO, maioribu Societas nobis et amicitia fuisset. lnitus pecuniae leportandae et, si ius suum defenderet. 2 bello gerendo M. Catonem praefecisti distes quem virum 3 Sanctissimum, prudentissimum, fortisSimum, amicissimum rei publicae, Virtute, consilio, ratione vitae mirabili ad laudem et prope singulari sed quid ad te, qui negas CSSe Verum quemquam ulli rei publicae extra ordinem praesei atque in hoc solum ineonstantiam redarguo
tuam qui in ipso Catone , quem tu non pro illius dignitate produXeras, Sed pro tu Seelere SubduXeruS, Ueria
tuis Sergiis, Lolliis, Titiis ceterisque caedis et incendiorum duuibus obieceras, quem carnificem civium, quem indemnatorum necis principem, quem crudelitatis auctorem
433쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 19 24 385
suisse dixeras ad hi in honorum et imperium extra Ordinem nominatim rogatione tua detulisti et tanta fuisti intemperantia, ut illius tui sceleris rationem Oeculiare non posses litteras in contione recitasti, quas tibi a C. Cae-22sare missas diceres CAESAR PULCRO, cum etiam e argumentatus amoris QSS hoc Signum, quod cognominibus
tantum uteretur neque Seriberet PRO CONSULE aut TRIBUNO
PLEBis deinde gratulari tibi, quod idem in posterum
M. Catonem si tribunatu tuo removisses et quod idem in posterum de extraordinariis potestatibus libertatem ademisses quas aut numquam tibi ille litteras misit aut, si misit, in contione recitari noluit; at sive illo misit sive tu sinxisti, certe consilium tuum de Catonis honore illarum litterarum recitatione patefactum est. Sed omitto 23 Catonem, cuius eximia virtus, dignita et in eo negotio, quod gessit, fides et continentia tegere videretur improbitatem et legis et actionis tuae quid homini post homine nato turpiSSimo Seeleratissimo, contaminatiSSimo quis illam opimam fertilemque Syriam, quis bellum cum pacatissimis gentibus, qui pecuniam ad emendos agros ConStitutam ereptum e Sui Caesaris rebus actis, qui8 imperium infinitum dedit cui quidem cum Ciliciam dedisses, mutasti pactionem et Ciliciam ad praetorem item eXtra ordinem transtulisti Gabinio pretio amplificato Syriam nominatim dedisti quid homini aeterrimo, Crudelissimo, fassaeis Simo, omnium scolorum libidinumquo
maculis notati8Simo, L. Pisoni, nonne nominatim populo8 liberos, multi senatus consultis, etiam recenti lege generi ipsius liberatos, vinctos et constrictos tradidisti nonne, cum ab eo merces tui beneficii pretiumque provinciae meo sanguine tibi esset persollatum, tamen aerarium Cum eo partitus es itane vero tu provincia ConSularis, qua 24 C. Gracchus, qui unus maxime populari fuit, non modo non abStulit a Senatu, Sed etiam, ut neceSSO SSet quotannis constitui per senatum decreta , lege SanXit, eas lege Sempronia per senatum decretas rescidisti, Xtra Ordinem, Sine Orte, nominatim dedisti, non onSusibus, sed rei publicae postibus nos, quod nominatim rei max1niae, paene iam deSperatae, Summum Virum, Saepe dextrema rei publicae discrimina delectum, praefecimuS,
434쪽
386 3I. TULLI CICERONIS 10 te reprehendemiii 3 iuid tandem si, ita tui non illis
rei publicae tenebris aestisque nubibus et procellis, cumsonatum a gubernaculi deiecisse S populum e navi eXturbasses, ipse archipirata cum grege praedonum impurissimo thnissimis velis navigares, si, quae tum Promul gasti, constituisti, promisiSti, Vendidi Sti, perferre potuisses, ecqui locus orbi terrarum vacuus extraordinariis fascibus
et atque imperio Clodiano fuisset sed sexuitatus aliquando Cn. Pompoli, - dieam ipso audiente, quod sensi et sentio.
quoquo animo auditurus est XCitatus, inquam, liquando Cn. Pompeii nimium diu reconditus ut penitus abstrusus animi dolor subvenit subito rei publicae civit tumque Paetam malis, mutam ac debilitatam, abiectani metu ad aliquam spem libertatis ot pristina dignitatis orexit hic vir extra Ordinem rei frumentariae praeficiondus non fuit scilicet tu helluoni spurentissimo, praegustatori libidinum tuarum, homini egentissimo et faei norosissimo, Sex. Clodio, socio tui sanguinis, qui sun
lingua etiam Sororem tuam a te abalienavit, Omne frumentum privatum et publicum, omnis pro Vineias frumentarias, Omni mancipes, Omnis horreorum elavis lege tua
tradidisti qua ex lege primum carita nata est, deinde inopin impendebat fames, incendia, caedes, direptio;
26 inminebat tuus furor omnium fortunis et bonis queritur etiam importuna pestis, ex ore impurissimo Sex. Clodii rem frumentarium 8Se ereptam summisque in periculis olus viri auxilium implorasse rem publicam, a quo Saepe
Se et Servatam et amplificatam S Se meminiSSet. Xtraordinem ferri nihil placet Clodio quid de me quod
tulisse te dicis, patricida, fratricida, Sororicida, nonne extra ordinem tulisti an de peste civis, quem ad modum omnos iam di atque homines iudicarunt, Conservatoris rei publicae, quem ad modum autem tute ipse confiteris, non modo indemnati, sed ne accusati quidem, licuit tibi ferre non legem, sed nefarium privilegium, lugente Senatu, maerentibus bonis omnibus, totius Italiae precibus repudiatis, oppressa captaque re publica mihi, populo Romano implorante, Senatu poseente, temporibus rei publicae flagitantibus, non licuit de salute populi Romani 27 Sententiam dicere riua quidem in sentcntia Si Cn. Pom-
435쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 2, 30. 387puli dignitas aucta est, coniuncta cum Utilitato Communi certe laudandus essem, si eius dignitati suffragatus videror, qui meae saluti opem et auxilium tulisset desi linant, desinant homines isdem maeliini Sperare me resti tutum posse labefaeiari, quibu ante Stantem per ulerunt. quod enim par amicitiae consularis fuit umquam in hac civitate coniunctius quam fuimu inter nos ego et Cn.
Pompeius quis apud populum Romanum do illius dignitato inlitasti ius, quis in senatu saepius dixit qui tantus fuit labor, quae simultas, quae eontentio quam ego non pro illius dignitate susceperim qui ab illo in me honos,
quae praedicatio de mea laude, quae remuneratio benevolentiae praetermissa est hane noStram Coniunetionem, 28 hanc conspirationem in re publica bene gerenda, hanc iucundissimam vitae atque officiorum omnium ostietatem certi hominus fictis formonibus et falsis criminibus diro-merunt, cum eidem illum, ut me metueret, me nVeret, monerent, eidem apud me mihi illum uni esso inimicissimum dicerent, ut neque ego ab illo quae mihi petenda essent Satis udaciter petere possem nequo ille o suspitionibus certorum hominum et Seelere Xuleeratu quae meum tempus postultaret Satis prosiXe mihi polliceretur. data merces est erroris mei magna, pontifiCOS, Ut me non 3 Sohim pigeat stultitiae meae, Sed etiam pudeat qui eum me non repentinum aliquod meum tempus, Sed Veteres mulio ante Suscepti et provisi labores cum viro fortissimo et Clarissimo coniunxissent, sim passus a tali iniuitia distrahi neque intellosorim quibus aut ut apertis inimicis obsisterem aut ut insidiosis amici non crederem proinde desinant aliquando me isdem instare orbis: quid sibi iste voti nescit quantum auetoritate Valent, qua reS gesserit, qua dignitate sit restitutuS Cur Ornat eum, quo desertus est γ' ego vero neque me tum deSertum si, puto, Sed paene deditum ne quae sint in illa rei publieno flamma e Sta Contra me neque quo modo nequo per quOS
patefaciendum mihi osse arbitror si utilo rei publica ofuit haurire me unum pro omnibus illam indignissimata icalamitatem, etiam hoc utile est, quorum id celere conflatum sit me occuliare et tacere illud vero est hominis ingrati tacere: itaque libentissime praedicabo Cn. Pom-
436쪽
peium studio et auetoritate, aeque atque Unum quemque VeStrum, Opibus, contentione, precibus, periculis denique 1 praecipue pro salute mea laboras Se hic tuis, P. Lentulo, cum tu illi aliud dies et noctis nisi de saluto mea cogitares, consiliis omnibus interfuit hic tibi gravissimus auetor ad instituendam, fidelissimus Oeius ad comparandam, sortissimus adiutor ad rem perficiendam fuit hiemuniet pia coloniasque adiit hic Italiae totius auxilium cupientis imploravit hic in senatu princeps sententiae fuit, idemque dixisset, tum etiam pro Salute mea popus hun Romanum obsecravit qua re Stam rationem, Unes usus, mittas licet, post ilham Sententiam, quam dixeram de annona, pontificum animos esse mutatos proinde
quasi isti aut de Cn. Pompeio aliter atque ego existimo sentiant aut quid mihi pro exspectatione populi Romani, pro Cn. Pompeii meritis erga me, pro ratione mei temporis faciendum fuerit ignorent aut etiam, si cuius forte
pontificis animum, quod certo Seir, aliter Sse, men Sententia ostendit, alio modo sit constituturus aut de religione pontifex aut de re publica civis quam eum aut caerimoniarum ius aut civitatis Salu COOgerit. pa Intellego, pontifieos, me plura extra ausnm diXisse quam aut opinio tulerit aut Voluntas mea, sed eum me Purgatum Obi esse cuperem, tum etiam vestra in me attentu audiendo benignitas provexit orationem meam. sed hoc compensabo brevitate eius Orationi8, quae Pertinet ad ipsam causam cognitionemque e Stram; quae
cum sit in ius religionis et in ius rei publicae distributa, religioni partem, quae multo Si verbosior, praetermit-δ tam de iure rei publicae dicam quid est enim aut tam adrogans quam de religione, de rebus divinis, caerimoniis, aeris pontificum conlegium doeere conari aut tam Stulium quam, si quis quid in vestris libris invenerit, id
narrare Vobis aut tam curiosum quam ea Seire esse, de quibus maiores nostri vos solos et consuli et scire volue-
1 runt nego potuisse iure publico, legibus eis, quibus hae civitas utitur, quemquam civem ulla eius modi ea lamitate adfici sine iudicio hoc iuris in hac civitate, etiam tum, cum reges essent, diu fuisse; hoc nobis esse maioribus traditum; hoc esse denique proprium liberae
437쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 31 36. 389 civitatis, ut nihil de capite civis aut de bonis sine iudicio
Senatus aut populi aut eorum, qui de quaque re constituti iudicus sint, detrahi possit videsne me radicitus Vel silere omnis notiones tuas atque illud agere, quod apertum est, te iamin nihil gessisse iure, non fuisse tribunum plebis, hodie esse patricium dico apud pontifices augures adsunt Versor in medio iure publico. Quod est, pontifices, ius adoptionis nempe ut is adoptet, qui neque procreare iam libero possit et, cum potuerit, Sit XpertuS. quae deinde causa cuique sit adoptionis, quae ratio generum ae dignitatis, quae Sacrorum, quaeri a pontificia in conlegio solet quid est horum in ista adoptione quaesitum adoptat annos viginti natuS,
etiam minor Senatorem liberorumne causa ut procreare poteSt. habet uxorem, Suscipiet iam liberos. X-
heredabit igitur pater filium quid sacra Clodiae gentis
cur intereunt quod in te est quae omnis notio pontificum, eum adoptarere, es Se debuit nisi forte ex te in . , quae Situm St, num perturbare rem publicam seditionibus velle et ob eam causam adoptari, non ut eius filius S Se S,
sed ut tribunus plebis fieres et funditus evertere Civitatem respondisti, credo, te ita velle pontificibus bona
adoptabat, est quaesita, ut in Cn. Aufidio, M. Pupio:
quorum Uterque o Stra memoria, Summa Senectute, niter
Oresten, alter Pisonem adoptavit quas adoptione S, Sicut alias innumerabilis, hereditates nomini S peeuniae, aerOriam Secutae Sunt tu neque Fonteius es, qui esse debeba S, neque patri heres, neque amissi fueris paternis inlineo adoptiva venisti ita perturbati Saeris, Contaminatis gentibus et quam deseruisti et quam polluisti, iure Quiritium legitimo tutelaruin et hereditatium relicto, suetus es eius filius contra fas, cuius per aetatem Pateres Se potuisti die apud pontifices nego istam adoptio ilnem pontificio iure esse factum primum, quod eae e Strae Sint aetates, ut is, qui te adoptavit, vel filii tibi loco per uetatem esse potuerit vel eo quo fuit; deinde quod causa quaeri solet adoptandi, ut et is adoptet, qui, quod natura iam adsequi non potest, legitimo et pontifici iure quaerat, et ita adoptet, ut ne quid aut de dignitate generum aut
438쪽
de sacrorum religione Iliinhiatur, illud in primis, ne qua Calumnia, ne qua fraus, ne qui dolus adhibeatur; ut
haec simulata adoptio filii quam maxime veritatem illambet suscipiendorum liberorum imitata esse Videatur quae maior calumnia est quam venire imberbum adulescentulum, bene Valentem ne maritum distere e silium senatO-
rem populi Romani sibi velle adoptare id autem scire et videre omnis, non ut ille filius instituatur, sed ut e patriciis exeat et tribunus plebis fieri possit, idcirco adoptari 3 neque id obscure; nam adoptatum emancipari Statim, ne sit eius filius, qui adoptarit cur ergo adoptabat probate
genus adoptionis iam omnium nera interierint, quorum custodes vos esse debetis, iam l)atrieius nemo relinquetur. Cur enim quisquam vellet tribunum plebis se fieri non licere, angustiorem sibi esse petitionem consulatus, in Sacerdotium Cum possit venire, quia patristio non sit is locus, non venire ut cuique aliquid acciderit, qua re commodius sit esse plebeium, simili ratione adoptabitur. a ita populus Romanus brevi tempore neque regem nerΟ-rum neque flamines nec Salios habebit nec ex parte dimidia reliquos saeerdotes neque auctore centuriatorum
et Curiatorum comitiorum auspiciaque populi Romani, imagistratus patricii creati non sint, intereant nece S Se St, cum interre nullus sit, quod et ipsum patricium esse et a patriciis prodi necesse est dixi apud pontifices istam adoptionem nullo decreto huius conlegii probatam, contra Omne pontis cum ius factam pro nihilo esse habendam qua sublata intellegis totum tribunatum tuum Onoldi 8Se.': Venio ad augures, quorum ego libros, si qui Suntreeonditi, non erutor; non iam in Xquirendo iure UigUrum Curio Sus haec, quae una cum populo didici, quae Saepe in Contionibus responsa sunt, novi negant a Se88 agi eum populo, cum de caelo SerVntum Sit quodio de te lex curiata lata esse dicatur, audes negare de Caelo es Se Servatum adest praesens vir singulari virtute, constantia, gravitate praeditus, M. Bibulus hunc consulem illo ipso die contendo servasse de caelo. infirmas igitur tu acta C. Caesaris, viri fortissimi γ' minime; meque enim mea iam quicquam interest exceptis
439쪽
DE DOMO SUA AD PONTIFICES R. 37 42 391cis telis, quae ex illius actionibus in meum corpus immissa sunt. Sed hae de auspiciiS, quae ego nune per q0 breviter attingo, et sunt a te tu tu praecipitanteium t debilitato tribunatu auspiciorum patronus Subit ioxstitisti; tu M. Bibulum in contionem, tu augure Produxisti a te interrogati augure responderunt, iam de Caelo SerVatum Sit, eum populo agi non posse tibi M. Bibulus quaerenti se de caelo Servasse respondit, idemque in contione dixit, ab Appio tuo fratre productuS, te omnino, quod Ontra uspiein adoptatus es Se8, tribunum non fuisse tua denique omnis notio posterioribus mensibus fuit onmia, quae C. Caesar egisset, quod Ontra auspicia SSentineta, per Senatum reseindi Oportere quod si fieret, dicebas te tuis umeris me custodem urbis in urbem relaturum. Videte hominis mentiam η per Suum tribunatum Caesaris uetis inligatus teneretur. Si et Sa 41 ororum iure pontifieo et auspiciorum religione augureStotum Vertunt tribunatum tuum, quid quaeri amplius 3
ut etiam apertius aliquod ius populi atque legum hora 16 fortasse sexta diei questus sum in iudicio, cum C. Antonium, Conlegam meum, defenderem, quaedam de re publiea, quae mihi visa sunt ad illius miseri causam pertinere haec homines improbi ad quosdam viros fortis longe aliter atque a me diota erant detulerunt hora noni illo ipS die tu es adoptatus si, quod in ceteris legibus tri
num nundinum esse oportet, id in adoptione satis est trium 88 horarum, nihil reprehendo; in eadem ObServanda sunt, iudicavit senatus M. Drusi legibus, quae contra legem nouitiam et Didium latae essent, populum non teneri iam intellegis omni genero iuris, quod in a SacriS, quod in auspiciis, quod hi legibus sit, tu tribunum
plebis non fuisse at ego hoe totum non Sine CRUS rQ-
linquo Vide enim quosdam clarissimo viros, principeScivitatis, aliquot locis iudicasse te cum plebe iure agere potuisse; qui etiam de me ipso, cum tun rogatione funere elatam rem publicam esse dicerent, tamen id funus, etsi miSerum utque noerbum fuisset, iure indictum esse dic0bant quod de me civi ita de re publiea merito tulisses, funus te indixisse rei publicae quod salvis auspiciis tuli8Ses, iure egisse dicebant. qua re licebit, ut opinor,
440쪽
nobis eas actiones non infirmare, ilibris illi actioniblis
constitutum tribunatiani ComprobaVerunt.
43 Fueris sano tribunus plebis i tam in iure quam ego fuit id ipso Villius, vir omnibus rebus clarissimus atque impiis Simu8 quo iure quo more, quo Xemplo 1 legem nominatim de capite civis indemnati tulisti vetant lege Saeratae, vetant XI tabulae leges privatis hominibus inrogari id est enim privilegium nemo umquam tulit; nihil est crudelius, nihil perniciosius, nihil quod minus haec civitas ferro possit proseriptionis miserrimum nomen illi id et omnis acerbitas Sullani temporis quid habet quod maximo sit insigne ad memoriam crudelitatis opinor, poenam in civis Romanos nominatim sinu iudidio 1 constitutam hanc Vos igitur, pontifices, iudicio atque auctoritate vestra tribuno plebis potestatem dabitis, ut in OSeribere possit quos velit quaero enim quid sit aliud
Pro Scribere: VELITIS ILBEATIS UT M. TULLIUS IN CIVITATE NE SIT BONAQUE EIUS II ME SINT. ita enim fecit, is aliis
verbis tulit hoc plobo scitum est haec lex, linec O-gatio est hoc vos pati potestis, hoe ferre civitas, ut inguli cives singulis versiculis e civitate tollantur equidem iam perfunetia Sum nullam vim, nullum impetum metuo; explevi animos invidorum; phacavi odia improborum; Saturavi etiam perfidiam et cellas proditorum denique domo enuSa, quae Videbatur perditis civibus ad invidiam e88 propo Sita, iam omnes UrbeS, Omne ordines, omne S 5 di atquo hominus iudicarunt vobismet ipsis, pontifices, et Vestris liberis ceterisque civibus pro Vestra auetoritate et sapientia consulere debetis . nam Cum tam moderata iudicia populi sint a maioribus constituta, primum Ut ne poena capiti cum pecunia coniungatur, deinde ne improdicta die quis accusetur, ut ter ante magistratu ne u Setintermissa die quam multam inroget aut iudicet, quarta sit accusatio trinum nundinum prodicta die, qua di iudicium sit futurum, tum multa etiam ad placandum atque ad misericordiam reis concessa sint, deinde exorabilis populiis, facili sus agatio pro salute, denique etiam siqua res illum diem aut auspiciis aut exeusatione Sustulit,l: 0ta causa iudicium tuo sublatum sit: - hae cum ita Sint in re, ubi crimen est ubi ac usator, ubi testes, quid